HỌC VIỆN CHÍNH TRỊ QUỐC GIA HỒ CHÍ MINH
PHONVILAY PHOMVIENGXAY
GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGHỀ TRONG PHÁT TRIỂN NGUỒN NHÂN LỰC Ở NƯỚC CỘNG HÒA DÂN CHỦ NHÂN DÂN LÀO HIỆN NAY
LUẬN ÁN TIẾN SĨ
NGÀNH: CHỦ NGHĨA XÃ HỘI KHOA HỌC Mã số: 9 22 90 08
Có thể bạn quan tâm!
-
Giáo dục và đào tạo nghề trong phát triển nguồn nhân lực ở nước Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào hiện nay - 2 -
Các Công Trình Nghiên Cứu Về Nguồn Nhân Lực Và Phát Triển Nguồn Nhân Lực -
Các Công Trình Nghiên Cứu Về Giáo Dục Và Đào Tạo Nghề Trong Phát Triển Nguồn Nhân Lực
Xem toàn bộ 217 trang tài liệu này.
NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:
1. PGS.TS. LÊ VĂN LỢI
2. PGS.TS. BÙI THỊ NGỌC LAN
HÀ NỘI - 2021
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu nêu trong luận án là trung thực, có nguồn gốc rò ràng và được trích dẫn đầy đủ theo quy định.
TÁC GIẢ LUẬN ÁN
Phonvilay PHOMVIENGXAY
MỤC LỤC
Trang
MỞ ĐẦU 1
Chương 1: TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU LIÊN QUAN ĐẾN
ĐỀ TÀI LUẬN ÁN 7
1.1. Các công trình nghiên cứu liên quan đến đề tài của luận án 7
1.2. Khái quát kết quả chủ yếu của các công trình đã tổng quan và những vấn đề
luận án cần tập trung giải quyết 27
Chương 2: MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGHỀ TRONG PHÁT TRIỂN NGUỒN NHÂN LỰC Ở NƯỚC CỘNG HOÀ
DÂN CHỦ NHÂN DÂN LÀO HIỆN NAY 31
2.1. Quan niệm, chủ thể, nội dung, phương thức, điều kiện vật chất đảm bảo
cho giáo dục và đào tạo nghề trong phát triển nguồn nhân lực 31
2.2. Vai trò của giáo dục và đào tạo nghề trong phát triển nguồn nhân lực 46
2.3. Những nhân tố tác động đến giáo dục và đào tạo nghề trong phát triển
nguồn nhân lực ở nước Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào hiện nay 56
Chương 3: THỰC TRẠNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGHỀ TRONG PHÁT TRIỂN NGUỒN NHÂN LỰC Ở NƯỚC CỘNG HÒA DÂN CHỦ NHÂN DÂN
LÀO VÀ NHỮNG VẤN ĐỀ ĐẶT RA HIỆN NAY 70
3.1. Những thành tựu về giáo dục và đào tạo nghề trong phát triển nguồn
nhân lực ở nước Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào hiện nay 70
3.2. Những hạn chế về giáo dục và đào tạo nghề trong phát triển nguồn
nhân lực ở nước Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào 87
3.3. Nguyên nhân của những thành tựu, hạn chế và những vấn đề đặt ra về giáo dục và đào tạo nghề trong phát triển nguồn nhân lực ở nước Cộng hòa
Dân chủ Nhân dân Lào hiện nay 98
Chương 4: QUAN ĐIỂM, GIẢI PHÁP CƠ BẢN NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGHỀ TRONG PHÁT TRIỂN NGUỒN NHÂN
LỰC Ở NƯỚC CỘNG HÒA DÂN CHỦ NHÂN DÂN LÀO HIỆN NAY 117
4.1. Quan điểm nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo nghề trong phát triển
nguồn nhân lực ở nước Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào hiện nay 117
4.2. Giải pháp cơ bản nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo nghề trong phát
triển nguồn nhân lực ở nước Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào hiện nay 124
KẾT LUẬN 151
CÔNG TRÌNH KHOA HỌC CỦA TÁC GIẢ LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN ÁN 154
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 155
PHỤ LỤC 167
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
ASEAN : Hiệp hội các Quốc gia Đông Nam Á CHDCND Lào : Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào CNH, HĐH : Công nghiệp hóa, hiện đại hóa
GIZ : Tổ chức Hợp tác Kỹ thuật Đức
ILO : Tổ chức Lao động thế giới
NDCM : Nhân dân Cách mạng
Nxb : Nhà xuất bản
SEZ : Đặc khu kinh tế
UNDP : Chương Trình phát triển của Liên Hiệp Quốc UNESCO : Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa WHO : Tổ chức Y tế thế giới
WTO : Tổ chức Thương mại thế giới
Bảng 3.1: Số lượng các cơ sở giáo dục và đào tạo nghề cả công lập và
tư thục từ năm 2013 - 2018 70
Bảng 3.2: Số lượng cán bộ, giáo viên tại các cơ sở giáo dục và đào tạo
nghề công lập, tư thục từ năm 2010 đến năm 2018 72
Bảng 3.3: Đánh giá của các đối tượng khảo sát về tính tích cực, tự giác trong học tập, nâng cao trình độ kiến thức của học
sinh/sinh viên học nghề 76
Bảng 3.4: Mức độ phù hợp của nội dung, chương trình Giáo dục và
đào tạo nghề 78
Bảng 3.5: Đánh giá về thời lượng học lý thuyết và thực hành trong chương trình Giáo dục và đào tạo nghề 80
Bảng 3.6: Kết quả khảo sát về chất lượng, khả năng đáp ứng của
nguồn nhân lực đã qua giáo dục và đào tạo nghề 85
Bảng 3.7: Kết quả khảo sát những phương thức giáo dục và đào tạo
nghề ở Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào 92
Bảng 3.8: Những hạn chế về cơ sở vật chất của các cơ sở giáo dục và
đào tạo nghề ở Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào 93
Biểu đồ 3.1: Số lượng sinh viên theo học tại các cơ sở giáo dục và
đào tạo nghề công lập năm học từ năm 2010 - 2015 83
Biểu đồ 3.2: Nguồn kỹ năng công việc của đội ngũ công nhân ở Cộng hòa
Dân chủ Nhân dân Lào 96
MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Nguồn nhân lực là yếu tố cấu thành quan trọng nhất của lực lượng sản xuất, quyết định sức mạnh và sự phát triển của mỗi quốc gia. Trong bối cảnh kinh tế tri thức và cách mạng công nghiệp lần thứ tư phát triển mạnh, toàn cầu hoá và hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng, các nước càng coi trọng phát triển nguồn nhân lực đảm bảo về số lượng và chất lượng. Nguồn nhân lực đã trở thành lợi thế cạnh tranh của nhiều quốc gia dân tộc trên thế giới, do vậy mỗi quốc gia dân tộc đều tìm cách phát triển nguồn nhân lực của mình. Phát triển nguồn nhân lực là phát triển về mọi mặt: sức khỏe, trí tuệ, tay nghề, tác phong lao động công nghiệp, đạo đức nghề nghiệp, tính kỷ luật chấp hành luật pháp. Nhờ có nền tảng giáo dục và đào tạo, trong đó có giáo dục và đào tạo nghề, người lao động có thể nâng cao được kiến thức và kỹ năng nghề nghiệp của mình, qua đó nâng cao năng suất, chất lượng lao động, vừa gia tăng cơ hội phát triển và thu nhập, vừa góp phần phát triển kinh tế - xã hội. Như vậy có thể thấy, giáo dục và đào tạo nghề là một thành tố quan trọng, có ý nghĩa quyết định phát triển nguồn nhân lực.
Nhận thức rò tầm quan trọng của giáo dục và đào tạo nghề trong việc nâng cao chất lượng nguồn nhân lực và qua đó thúc đẩy sự phát triển tương lai, Chính phủ của nhiều nước trên thế giới đã có chiến lược dài hạn phát triển giáo dục và đào tạo, đầu tư thỏa đáng ngân sách cho lĩnh vực này. Chẳng hạn, hàng năm, Mỹ đã chi khoảng trên 7% của GDP, Hà Lan 6,7%, Pháp 5,7% - 6,7%, Nhật Bản 5%... [49, tr.3] cho việc đào tạo và phát triển nhân tài; ngoài ra, Chính phủ các nước công nghiệp phát triển còn có chính sách huy động sự tham gia mạnh mẽ của các doanh nghiệp, các tập đoàn lớn đầu tư cho phát triển giáo dục và đào tạo nghề, nhất là các trung tâm đào tạo chất lượng cao, tạo ra những nhà kỹ thuật, những nhà phát minh, sáng chế hàng đầu trong các lĩnh vực khác nhau của nền kinh tế. Ngay ở Đông Nam Á, một số nước như Brunei, Việt Nam, Thái Lan..., cũng đã có chiến lược đầu tư cho phát triển giáo dục và đào tạo nghề khá ấn tượng, để trang bị cho lực lượng lao
động những kiến thức và kỹ năng trong một thế giới hiện đại, nhất là trước thềm cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư, hướng tới đào tạo con người phát triển toàn diện, có kỹ năng tốt, đáp ứng nhu cầu của xã hội.
Trong những năm qua, công tác giáo dục và đào tạo nghề ở các trường, trung tâm và các cơ sở giáo dục nghề nghiệp ở nước Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào (CHDCND Lào) đã đào tạo ra được một đội ngũ kỹ sư, lực lượng lao động dồi dào với trình độ tay nghề khá cao… bước đầu đáp ứng nhu cầu về nguồn nhân lực cho sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa (CNH, HĐH) đất nước. Tuy nhiên, giáo dục và đào tạo nghề ở Lào hiện nay còn nhiều hạn chế, như: Nội dung, chương trình, phương pháp giảng dạy, lực lượng quản lý, đội ngũ giáo viên, cơ chế, chính sách, cũng như môi trường, điều kiện, trang thiết bị phục vụ giáo dục và đào tạo nghề để phát triển nguồn nhân lực chưa đáp ứng được yêu cầu thực tiễn. Chất lượng giáo dục và đào tạo nghề, nhất là ở bậc cao đẳng trực tiếp đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao nhìn chung còn thấp. Trình độ, năng lực chuyên môn của sinh viên sau khi ra trường còn nhiều hạn chế, khả năng thích nghi với thực tế chưa cao; nguồn nhân lực của Lào còn thiếu về số lượng, hạn chế về chất lượng, bất cập về cơ cấu. Điều đó phản ánh những hạn chế, bất cập của giáo dục và đào tạo nghề trong phát triển nguồn nhân lực của đất nước. Hiện nay, vấn đề cấp bách đặt ra đối với giáo dục và đào tạo nghề ở Lào là làm thế nào để có được nguồn nhân lực đảm bảo chất lượng đủ sức đáp ứng yêu cầu của sự nghiệp CNH, HĐH đất nước và hội nhập quốc tế, góp phần thực hiện mục tiêu: Đến 2030, Lào thoát khỏi tình trạng quốc gia kém phát triển, trở thành nước đang phát triển có thu nhập trung bình cao và đạt mục tiêu phát triển bền vững (SDGs) [110, tr.52] để tạo điều kiện đảm bảo cho sự phát triển kinh tế bền vững gắn liền với phát triển xã hội, bảo vệ môi trường và phát triển con người, trong đó, phát triển con người là nhân tố quyết định. Với những lý do phân tích trên, nghiên cứu về: “Giáo dục và đào tạo nghề trong phát triển nguồn nhân lực ở nước Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào hiện nay” có tính cấp thiết cả về lý luận và thực tiễn, vừa mang tính thời sự cấp bách, vừa có ý nghĩa chiến lược lâu dài đối với phát triển nguồn nhân lực đáp ứng yêu cầu phát triển của đất nước trong giai đoạn mới.