Thực Trạng Quản Lý Nhà Nước Về Phát Triển Du Lịch Cộng Đồng Trên Địa

rất ít khi cung cấp thông tin về Bắc Sơn. Điều này làm cho các công ty lữ hành và khách du lịch khó có thể lập kế hoạch, chương trình du lịch và xác định các điểm đến tại Bắc Sơn.

Sản phẩm du lịch còn đơn điệu, thiếu đa dạng và chất lượng còn thấp. Số lượng và chất lượng sản phẩm, dịch vụ du lịch thực sự thấp khi so sánh với các điểm du lịch khác trong vùng Trung du và miền núi Bắc Bộ như Sapa, hồ Ba Bể. Dịch vụ du lịch gần như mới dừng ở mức tự phát và sơ khai chưa được chuyên nghiệp hóa. Hầu hết khách du lịch đến Bắc Sơn dưới dạng đi tự do, tự tổ chức và tự khám phá là chính, rất ít đoàn có HDV. Hiện nay, tại Công ty lữ hành và doanh nghiệp đầu tư kinh doanh dịch vụ du lịch còn ít nên việc xây dựng sản phẩm du lịch tại Bắc Sơn gần như vẫn bỏ ngỏ. Do thiếu sản phẩm du lịch hấp dẫn nên khách du lịch đến Bắc Sơn còn ít, chủ yếu đến trong ngày và nếu có lưu trú thì chủ yếu chỉ sử dụng dịch vụ homestay. Du lịch Bắc Sơn còn mang tính thời vụ. Vì vậy cần xây dựng sản phẩm đặc trưng cho các mùa trong năm; việc áp dụng cơ giới hóa trong sản xuất nông nghiệp nên đã dần mất đi hình ảnh thung lũng Bắc Sơn mùa lá chín.

Công tác quảng bá điểm đến Bắc Sơn tại các thị trường nguồn mục tiêu gần như chưa được thực hiện nên sản phẩm du lịch của Bắc Sơn còn ít được biết đến trong khu vực và trên thế giới. Mức độ hợp tác của địa phương với các doanh nghiệp lữ hành, đặc biệt là các doanh nghiệp lữ hành còn rất hạn chế nếu không muốn nói là gần như chưa có, do đó khó quảng bá và thu hút khách quốc tế. Đối với khách du lịch đã lựa chọn đến Bắc Sơn, khi đến các điểm tham quan cũng không được hỗ trợ cung cấp thông tin để có thể cảm nhận và nắm bắt hết được giá trị của các điểm du lịch, điểm tham quan. Ví dụ, điểm tham quan lên đỉnh Nà Lay chưa được đầu tư bài bản, thiếu bãi đỗ xe, thiếu khu vực tiếp đón, cung cấp thông tin, khu vực vệ sinh, thiếu các điểm dừng nghỉ, điểm ngắm cảnh, thùng đựng rác dọc hành trình lên đỉnh Nà Lay. Ngay tại đỉnh Nà Lay cũng chưa đầu tư xây dựng điểm cho khách dừng nghỉ, ngắm cảnh với các trang thiết bị cần thiết phục vụ cho khách ngắm cảnh như ống nhòm,…Các di sản văn hóa, di tích lịch sử cách mạng chưa được đầu tư và khai thác.

Mức độ đầu tư vào du lịch ở Bắc Sơn gần như chưa có và chưa đáp ứng được nhu cầu của khách du lịch có khả năng chi trả trung bình và chi trả cao.

Nguồn nhân lực du lịch của huyện vừa thiếu về số lượng vừa yếu về chất lượng và tính chuyên nghiệp. Nhân lực du lịch hiện có gần như chưa được đào tạo nâng cao trình độ và kỹ năng phục vụ khách du lịch.

2.5.3 Cơ hội và thách thức

Cơ hội

Bắc Sơn có tiềm năng trở thành một điểm đến du lịch cộng đồng, thưởng ngoạn cảnh quan, khám phá, nghỉ dưỡng núi và văn hóa, lịch sử cách mạng hấp dẫn đối với cả du khách trong nước và du khách quốc tế.

Theo Tổ chức Du lịch thế giới, lượng khách du lịch quốc tế trên toàn cầu sẽ tiếp tục tăng trưởng, nhất là ở khu vực châu Á và Thái Bình Dương. Số lượng khách du lịch quốc tế đã tăng trưởng với tốc độ trung bình 4,1% trong giai đoạn 1990-2015, từ 435 triệu lượt lên đến 1,2 tỷ lượt, dự báo đến năm 2030 đạt khoảng 1,8 tỷ lượt. Đến năm 2030, khu vực châu Á và Thái Bình Dương sẽ đón 535 triệu lượt khách du lịch quốc tế. Đông Nam Á sẽ trở thành khu vực thu hút khách quốc tế lớn thứ 4 thế giới với 187 triệu lượt. Mục đích du lịch tham quan, nghỉ dưỡng, giải trí vẫn là mục đích của đa số thị trường khách. Đến năm 2030, khách du lịch với mục đích tham quan, nghỉ dưỡng, giải trí chiếm 54% tổng lượng khách du lịch quốc tế. Nhu cầu trải nghiệm của khách du lịch hướng tới những giá trị mới được thiết lập trên cơ sở giá trị văn hoá truyền thống (tính độc đáo, nguyên bản), giá trị tự nhiên (tính nguyên sơ, hoang dã) ngày càng gia tăng. Xu hướng này phù hợp với những giá trị nội tại của Bắc Sơn.

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 137 trang tài liệu này.

Phát triển bền vững, có trách nhiệm và phát triển du lịch cộng đồng trở thành yêu cầu đối với ngành du lịch. Do tác động của biến đổi khí hậu và các vấn đề kinh tế, xã hội toàn cầu, khái niệm du lịch xanh được hình thành với định hướng tạo ra nhiều việc làm bền vững, đóng góp cho bảo tồn, phát triển văn hóa địa phương và môi trường tự nhiên, hỗ trợ kinh tế địa phương, giảm nghèo. Du lịch sinh thái, tự nhiên, di sản, văn hóa và khám phá "mềm" được dự báo sẽ phát triển mạnh trong 02 thập kỷ tới. Đây là cơ hội tốt cho du lịch Bắc Sơn phát triển du lịch cộng đồng.

Việt Nam trong những năm gần đây, Du lịch tăng trưởng nhanh, trở thành ngành kinh tế quan trọng của đất nước và trở thành điểm đến mới nổi đầy hấp dẫn của du khách

quốc tế. Nghị quyết 08/NQ-TW ngày 16/1/2017 của Bộ Chính trị đã xác định phát triển du lịch thực sự trở thành ngành kinh tế mũi nhọn. Lạng Sơn cũng ngày càng quan tâm hơn tới phát triển du lịch. Đây cũng là cơ hội quan trọng để du lịch Bắc Sơn vươn mình và phát triển, tương xứng với tiềm năng và thế mạnh của Bắc Sơn.

Xu hướng du lịch chung của thế giới hiện nay là khách du lịch ngày càng có nhiều kiến thức, kinh nghiệm, đòi hỏi trải nghiệm nhiều hơn (đặc biệt là du lịch mạo hiểm), muốn tới các địa điểm đặc biệt còn nguyên sơ, chưa được khám phá. Với tiềm năng và lợi thế của mình, Bắc Sơn hoàn toàn có cơ hội để thu hút nhiều khách du lịch, đáp ứng tốt nhu cầu của khách du lịch.

Thách thức

Cạnh tranh quốc tế để thu hút khách du lịch ngày càng gay gắt. Các nước trong khu vực có nhiều điểm đến và phương thức cung cấp dịch vụ du lịch cạnh tranh hơn. Do đó, khách quốc tế có thể lựa chọn đi đến các điểm đến của các quốc gia khác thay vì đến Việt Nam nói chung và đến Bắc Sơn nói riêng.

Cạnh tranh giữa các điểm đến khác trong khu vực các tỉnh lân cận và trên cả nước. Khách du lịch có quyền tự do lựa chọn nhiều phương án du lịch khác như đi nghỉ dưỡng biển, đi đến các điểm đến miền núi khác như Sapa, Mai Châu, Mộc Châu, Ba Bể, Bản Giốc, Cao nguyên đá Đồng Văn hay đi tham quan thành phố thay vì đi tới Bắc Sơn.

Khủng hoảng kinh tế, suy giảm sức mua của khách du lịch, dịch bệnh, nguy cơ mất an

toàn, an ninh cũng ảnh hưởng đến việc thu hút khách du lịch.Tình hình thời tiết, khí hậu,

thiên tai diễn biến phức tạp, khó lường ảnh hưởng đến phát triển du lịch và thu hút khách du lịch.

Kết cấu hạ tầng và hạ tầng du lịch còn kém, chưa đáp ứng được nhu cầu phát triển du lịch. Môi trường đầu tư chưa thuận lợi, chưa thu hút được các nhà đầu tư đến khảo sát đầu tư phát triển du lịch tại Bắc Sơn.

Trình độ phát triển xã hội, chất lượng các dịch vụ xã hội như y tế, giáo dục còn thấp,

chất lượng nguồn nhân lực chưa đáp ứng yêu cầu phát triển.

Tốc độ đô thị hóa gia tăng, phát triển tự phát, thiếu kiểm soát sẽ làm mất đi vẻ đẹp tự nhiên quyến rũ riêng có của Bắc Sơn.

Việc phát triển các dự án công nghiệp có thể phá vỡ cảnh quan, môi trường tự nhiên của Bắc Sơn (phá đá, khai thác tài nguyên, khoáng sản, ô nhiễm khói bụi từ các nhà máy công nghiệp,…).

Phát triển du lịch đồng bộ để đạt được kết quả tương xứng với tiềm năng và thế mạnh của Bắc Sơn là thách thức chủ quan lớn nhất đối với Bắc Sơn. Thách thức này bao gồm, làm thế nào để nghiên cứu khảo sát, đầu tư xây dựng được các sản phẩm và dịch vụ du lịch đa dạng, khác biệt trên cơ sở tài nguyên du lịch, đồng thời giám sát, kiểm soát được chất lượng sản phẩm và dịch vụ du lịch; cung cấp thông tin và quảng bá du lịch Bắc Sơn; vấn đề đào tạo, bồi dưỡng nguồn nhân lực du lịch chất lượng cao và ổn định. Các thách thức này có mối quan hệ qua lại, tương hỗ lẫn nhau, do đó đòi hỏi phải có kế hoạch giải quyết một cách đồng bộ, có hệ thống và hiệu quả. [20]

2.6 Thực trạng Quản lý nhà nước về phát triển du lịch cộng đồng trên địa bàn huyện Bắc Sơn

2.6.1 Thực trạng hoạch định phát triển du lịch cộng đồng huyện Bắc Sơn

DLCĐ tại Bắc Sơn được xác định là có vai trò quan trọng đối với sự phát triển của ngành du lịch huyện Bắc Sơn và ngành du lịch tỉnh Lạng Sơn do đó công tác hoạch định phát triển du lịch được các cấp lãnh đạo của huyện đặc biệt quan tâm, để phát huy tiềm năng, thế mạnh của mình, đặc biệt là vai trò của các hoạt động du lịch và du lịch cộng đồng thì chính quyền huyện Bắc Sơn đã triển khai hoạch địch hoạt động du lịch trên địa bàn dự trên các định hướng của trung ương, của tỉnh được ghi nhận trong các văn bản như: Luật Du lịch, Nghị quyết số 92/NQ-CP của Chính phủ "về một số giải pháp đẩy mạnh phát triển du lịch Việt Nam trong thời kỳ mới"; Nghị quyết số 08- NQ/TW của Bộ Chính trị "Về phát triển du lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn"... trên cơ sở đó Huyện Bắc Sơn đã ban hành các văn bản có liên quan để triển khai thực hiện trên địa bàn huyện như: Nghị quyết số 03-NQ/HU ngày 18/12/2015 của Ban Thường vụ huyện uỷ Bắc Sơn về “Phát triển du lịch giai đoạn 2016 – 2020, định

hướng đến năm 2025” [21]; Kế hoạch số 14/KH-UBND ngày 29/01/2016 của UBND huyện Bắc Sơn về việc “Triển khai thực hiện Nghị quyết của Ban thường vụ huyện uỷ về phát triển du lịch huyện Bắc Sơn giai đoạn 2016 – 2020, định hướng đến năm 2025” [22]; Quyết định số 7116/QĐ-UBND ngày 29/12/2017 của Ủy ban nhân dân huyện Bắc Sơn về việc “Phê duyệt đề án Phát triển du lịch huyện Bắc Sơn giai đoạn 2017 - 2020, định hướng 2025” [20]; Kế hoạch số 25/KH- UBND ngày 22/2/2018 của UBND huyện Bắc Sơn về việc “Triển khai thực hiện đề án phát triển du lịch huyện Bắc Sơn giai đoạn 2017 – 2020, định hướng đến năm 2025” [23]; Kế hoạch số 26/KH-UBND ngày 23/2/2018 của UBND huyện Bắc Sơn về việc Triển khai thực hiện “Đề án phát triển du lịch huyện Bắc Sơn năm 2018” [24]

Có thể thấy Bắc Sơn đã nhận thức được tầm quan trọng của công tác định hướng phát triển du lịch và đã xây dựng, triển khai quy hoạch phát triển du lịch trên địa bàn phù hợp với từng thời điểm. Bắc Sơn đã triển khai xây dựng đề án phát triển du lịch giai đoạn 2017 – 2020, đề án này đáp ứng được nhu cầu phát triển du lịch của huyện và về số lượng và chất lượng góp phần tích cực vào sự phát triển của hoạt động du lịch của huyện với số lượt khách quốc tế cũng như nội địa hàng năm đều có mức tăng ổn định. Đề án này là cơ sở để quản lý, lập các kế hoạch trung hạn và ngắn hạn đầu tư phát triển cho du lịch bền vững, lập mới và điều chỉnh các quy hoạch chi tiết với các dự án phát triển du lịch của huyện, đề xuất danh mục các dự án Du lịch ưu tiên thu hút đầu tư giai đoạn 2018 – 2020

Kết quả của việc hoạch định phát triển các hoạt động du lịch bền vững, hiện nay đã có một số nhà đầu tư quan tâm khảo sát, lập dự án, gần đây nhất đã có 01 dự án được UBND tỉnh phê duyệt chủ trương đầu tư đó là Dự án Khu du lịch sinh thái Tân Hương, huyện Bắc Sơn, với tổng mức đầu tư trên 98 tỷ đồng, do Chủ đầu tư là Công ty cổ phần du lịch Phú Lộc Phú Tài, hiện dự án đang thực hiện, nhiều điểm du lịch sinh thái khác cũng cũng được các doanh nghiệp, Hợp tác xã, nhóm hộ gia đình quan tâm, đầu tư, đưa vào khai thác, thu hút du khách thăm quan. Hiện nay huyện đang có tới 10 dự án đầu tư trong lĩnh vực du lịch sinh thái, nghỉ dưỡng và du lịch cộng đồng

Bên cạnh đó, trong quá trình thực hiện và quản lý quy hoạch đã đạt được nhiều kết quả khả quan: đầu tư, tôn tạo phát triển các công trình văn hóa, di tích lịch sử, cơ sở vật chất như đường giao thông nông thôn...mở rộng quy mô làng văn hóa du lịch cộng đồng Quỳnh Sơn, thành lập làng du lịch cộng đồng Vũ Lăng, du lịch sinh thái Tân Hương...đây là những địa điểm có ý nghĩa quan trọng trong việc đáp ứng nhu cầu của du khách cũng như người dân đối với các hoạt động du lịch nói riêng và du lịch cộng đồng tại huyện Bắc Sơn nói chung. [25]

2.6.2 Thực trạng triển khai thực hiện cơ chế, chính sách về hoạt động du lịch cộng đồng trên địa bàn huyện Bắc Sơn

Một là tuyên truyền, phổ biến các chính sách của Trung ương và địa phương về phát triển du lịch trên địa bàn huyện Bắc Sơn

Chính quyền huyện đã chủ động tổ chức triển khai tuyên truyền, phổ biến các văn bản mới về phát triển du lịch cộng đồng đến toàn thể cán bộ, công chức, viên chức, người lao động, các doanh nghiệp hoạt động văn hóa, thể thao, du lịch trên địa bàn huyện.

Tổ chức các hội nghị triển khai các chủ trương, chính sách, văn bản về đẩy mạnh phát triển cho các cấp, các ngành, các xã, thị trấn và các doanh nghiệp kinh doanh du lịch, hướng dẫn viên và thuyết minh viên du lịch nhằm góp phần nâng cao nhận thức về vai trò và vị trí của du lịch cộng đồng đối với huyện Bắc Sơn.

Tuyên truyền, phổ biến, hướng dẫn pháp luật trong hoạt động thương mại đến các doanh nghiệp, hộ kinh doanh thương mại trên địa bàn huyện, đặc biệt là các tổ chức, cá nhân kinh doanh tại các điểm du lịch. Ví dụ như, tổ chức tuyên truyền các quy định về xử phạt vi phạm hành chính, quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật du lịch, hướng dẫn báo cáo thống kê, triển khai thực hiện thư điện tử và ứng dụng công nghệ thông tin trong việc cung cấp thông tin giữa cơ quan QLNN và doanh nghiệp du lịch (DNDL), giáo dục truyền thống và phát huy di sản văn hóa trong học đường. Tổ chức tuyên truyền phổ biến pháp luật cho các hộ dân về vận chuyển du khách, đảm bảo an toàn cho du khách, xếp hạng sao cho các cơ sở kinh doanh lưu trú du lịch; Phổ biến pháp luật về bảo vệ môi trường đối với các khu, điểm du lịch và làng nghề; tuyên truyền nâng cao nhận thức của cộng đồng về bảo

vệ môi trường và ứng phó với biến đổi khí hậu.

Ngoài ra huyện cũng chủ động phối hợp cùng các cơ quan chuyên môn của tỉnh tích cực tuyên truyền và định hướng tuyên truyền trên các phương tiện thông tin đại chúng của huyện như Báo Lạng Sơn, Đài phát thanh truyền hình tỉnh và đan xen trong các chương trình thời sự tổng hợp của Trung tâm văn hóa, Thể thao và Truyền thông các huyện để quảng bá tiềm năng du lịch hướng tới khách du lịch và các nhà đầu tư, cơ quan, tổ chức nước ngoài nhằm thu hút khách du lịch nước ngoài, thu hút đầu tư và viện trợ nước ngoài vào phát triển du lịch thông qua xây dựng, phát các ấn phẩm thông tin đối ngoại bằng nhiều thứ tiếng, Bản tin đối ngoại của tỉnh và Trang thông tin đối ngoại.

Trong những năm vừa qua tỉnh đã hỗ trợ huyện Bắc Sơn thực hiện xây dựng và in ấn

4.000 bản đồ, sản phẩm du lịch cộng đồng huyện Bắc Sơn để quảng bá du lịch cho địa phương, phục vụ cho nhu cầu tham quan, tìm hiểu du lịch Bắc Sơn của khách du lịch. Phối hợp cùng Đài truyền hình Việt Nam xây dựng các phóng sự giới thiệu về du lịch Bắc Sơn, du lịch cộng đồng xã Quỳnh Sơn, Vũ Lăng… để giới thiệu điểm đến du lịch mới của Lạng Sơn [26]

Hai là, triển khai thực hiện pháp luật chính sách cụ thể để tạo lập môi trường thuận lợi phát triển du lịch.

Trên cơ sở các chính sách của tỉnh, huyện Bắc Sơn đã thực hiện chính sách đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng, khuyến khích đầu tư vào phát triển các khu vui chơi, giải trí, cơ sở lưu trú, điểm du lịch phục vụ du khách và thực hiện chính sách xã hội hóa đầu tư để phát triển các hoạt động du lịch trong đó tạo điều kiện thuận lợi tốt nhất cho doanh nghiệp, các nhà đầu tư, các chương trình hợp tác phát triển về thương mại và du lịch tại địa phương.

Huyện Bắc Sơn đã ban hành kế hoạch hỗ trợ doanh nghiệp vừa và nhỏ giai đoạn 2016 – 2020 để thực hiện chính sách của chính phủ về trợ giúp Phát triển DNNVV và các giải pháp nhằm thu hút đầu tư và hỗ trợ DNNVV phát triển bền vững, bên cạnh đó huyện cũng đã ban hành văn bản thống nhất danh mục dự án kêu gọi đầu tư cùng các ưu đãi đối với nhà đầu tư. Trong lĩnh vực nâng cao năng lực cạnh

tranh, huyện phấn đấu cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh và triển khai thực hiện đồng bộ các giải pháp nâng cao năng lực cạnh tranh cấp địa phương DDCI, năm 2018 huyện Bắc Sơn đạt 68,61 điểm, sếp vị trí 01/11 huyện thành phố, được đánh giá là nhóm địa phương có chất lượng điều hành tốt.

Triển khai chính sách về đất đai, tài nguyên liên quan đến hoạt động du lịch cộng đồng trên địa bàn huyện Bắc Sơn, căn cứ vào Luật Đất đai và các văn bản hướng dẫn thi hành trong lĩnh vực đất đai, huyện Bắc Sơn đã đồng ý cho một số doanh nghiệp và hộ kinh doanh khảo sát thuê đất, thuê mặt nước phát triển du lịch sinh thái, du lịch cộng đồng, ngoài ra chính quyền huyện còn cam kết hỗ trợ doanh nghiệp trong công tác giải phóng mặt bằng đối với các dự án đầu tư.

Lĩnh vực đăng ký kinh doanh cũng được chú trọng, công tác hỗ trợ đăng ký kinh đối với các doanh nghiệp du lịch được hỗ trợ theo cơ chế một cửa, một cửa liên thông do UBND tỉnh quy định. Ngoài các doanh nghiệp đăng ký kinh doanh thì các hộ kinh doanh cá thể cũng được UBND huyện hỗ trợ bằng cách rút ngắn thời gian đăng ký hộ kinh doanh từ 3 ngày xuống còn 2 ngày và tiếp nhận hồ sơ, thủ tục hành chính vào buổi sáng thứ 7, đảm bảo giải quyết hồ sơ kịp thời, đúng quy định.

2.6.3 Công tác kiện toàn tổ chức bộ máy quản lý nhà nước về du lịch cộng đồng

Hiện nay công tác quản lý nhà nước về du lịch tại Bắc Sơn do Phòng Văn hóa - Thông tin huyện đảm nhiệm dưới sự chỉ đạo trực tiếp của UBND huyện và chỉ đạo chuyên môn từ Sở Văn hóa Thể thao và Du lịch tỉnh Lạng Sơn, Phòng Văn hóa - Thông tin gồm có 5 người. Huyện cũng đã thành lập Ban chỉ đạo phát triển du lịch do đồng chí Phó chủ tich UBND huyện phụ trách Văn hóa – Xã hội làm trưởng ban chỉ đạo chung các vấn đề liên quan tới lĩnh vực du lịch trên địa bàn huyện và chịu trách nhiệm trước Huyện ủy, HĐND, UBND huyện.

Đối với làng văn hóa du lịch cộng đồng Quỳnh Sơn đã thành lập và duy trì Ban Quản lý làng văn hóa du lịch cộng đồng Quỳnh Sơn với thành phần bao gồm: Phó Chủ tịch UBND phụ trách lĩnh vực Văn hóa – xã hội làm trưởng ban quản lý, cán bộ văn hóa xã, đại diện đoàn thanh niên, hội phụ nữ, công an xã, trưởng thôn và đại diện hộ gia đình đang kinh doanh homestay tham gia. Ban quản lý có nhiệm vụ xây dựng chương