Đẩy mạnh xuất khẩu hàng hóa sang thị trường Liên bang Nga trong bối cảnh thực thi Hiệp định thương mại tự do Việt Nam - Liên minh kinh tế Á-Âu

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGOẠI THƯƠNG

----------***----------

LUẬN ÁN TIẾN SĨ

ĐẨY MẠNH XUẤT KHẨU HÀNG HÓA SANG THỊ TRƯỜNG LIÊN BANG NGA TRONG

BỐI CẢNH THỰC THI HIỆP ĐỊNH THƯƠNG MẠI TỰ DO VIỆT NAM – LIÊN MINH KINH TẾ Á-ÂU

Ngành: Kinh tế quốc tế

TRẦN HUY ĐỨC

Hà Nội – 2022

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGOẠI THƯƠNG

----------***---------- LUẬN ÁN TIẾN SĨ

ĐẨY MẠNH XUẤT KHẨU HÀNG HÓA SANG THỊ TRƯỜNG LIÊN BANG NGA TRONG

BỐI CẢNH THỰC THI HIỆP ĐỊNH THƯƠNG MẠI TỰ DO VIỆT NAM – LIÊN MINH KINH TẾ Á-ÂU

Ngành: Kinh tế quốc tế

Mã số: 931.01.06

Nghiên cứu sinh: Trần Huy Đức

Người hướng dẫn khoa học: TS. Nguyễn Quang Minh - Hướng dẫn 1 TS. Vũ Thành Toàn - Hướng dẫn 2

Hà Nội - 2022

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu khoa học độc lập của tôi. Các thông tin, dữ liệu, số liệu trong luận án đều có nguồn gốc rõ ràng, cụ thể. Kết quả nghiên cứu trong luận án là trung thực và chưa từng được công bố trong bất kỳ công trình nghiên cứu nào khác.

Nghiên cứu sinh

Trần Huy Đức

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN i

DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT v

DANH MỤC BẢNG vi

DANH MỤC HÌNH vii

PHẦN MỞ ĐẦU 1

CHƯƠNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA ĐẨY MẠNH XUẤT KHẨU HÀNG HOÁ CỦA MỘT QUỐC GIA SANG THỊ TRƯỜNG ĐÃ KÝ KẾT HIỆP ĐỊNH THƯƠNG MẠI TỰ DO 19

1.1. Cơ sở lý luận về đẩy mạnh xuất khẩu hàng hóa 19

1.1.1. Khái niệm xuất khẩu hàng hoá và đẩy mạnh xuất khẩu hàng hoá ..19

1.1.2. Các tiêu chí đánh giá việc xuất khẩu hàng hóa 20

1.1.3. Các nhân tố ảnh hưởng đến xuất khẩu hàng hóa 22

1.1.4. Các biện pháp đẩy mạnh xuất khẩu hàng hóa 26

1.2. Một số vấn đề lý luận về hoạt động xuất khẩu hàng hóa của một quốc gia trong bối cảnh thực thi hiệp định thương mại tự do 29

1.2.1. Khái niệm và nội dung của FTA 29

1.2.2. Cơ sở lý thuyết về hoạt động xuất khẩu hàng hóa trong bối cảnh thực thi FTA 32

CHƯƠNG 2. THỰC TRẠNG XUẤT KHẨU HÀNG HÓA VIỆT NAM SANG THỊ TRƯỜNG LIÊN BANG NGA TRONG BỐI CẢNH THỰC THI HIỆP ĐỊNH THƯƠNG MẠI TỰ DO VIỆT NAM – LIÊN MINH KINH TẾ Á-ÂU 38

2.1. Khái quát về thị trường Liên bang Nga 38

2.1.1. Quy mô và đặc điểm thị trường 38

2.1.2. Tình hình nhập khẩu của Liên bang Nga 40

2.1.3. Một số quy định về nhập khẩu của Liên bang Nga 43

2.2. Khái quát về FTA Việt Nam – Liên minh kinh tế Á-Âu 49

2.2.1. Bối cảnh ra đời của Liên minh kinh tế Á-Âu 49

2.2.2. Tiến trình đàm phán FTA Việt Nam – Liên minh kinh tế Á-Âu 50

2.2.3. Nội dung chính của FTA Việt Nam – Liên minh kinh tế Á-Âu 52

2.2.4. Các cam kết của Liên minh kinh tế Á-Âu trong hiệp định 52

2.3. Thực trạng xuất khẩu hàng hóa Việt Nam sang thị trường Liên bang Nga trong bối cảnh thực thi FTA Việt Nam - Liên minh kinh tế Á-Âu 58

2.3.1. Kim ngạch xuất khẩu hàng hóa Việt Nam 58

2.3.2. Thị phần hàng hoá xuất khẩu 61

2.3.3. Cơ cấu hàng hóa xuất khẩu 62

2.3.4. Các biện pháp đẩy mạnh xuất khẩu hàng hoá Việt Nam 65

2.4. Tình hình xuất khẩu một số mặt hàng chủ lực của Việt Nam sang thị trường Liên bang Nga trong bối cảnh thực thi FTA Việt Nam - Liên minh kinh tế Á-Âu

..........................................................................................................................73

2.4.1. Nông sản 73

2.4.2. Thủy sản 82

2.4.3. Dệt may 88

2.5. Đánh giá chung về thực trạng xuất khẩu hàng hóa Việt Nam sang thị trường Liên bang Nga trong bối cảnh thực thi FTA Việt Nam - Liên minh kinh tế Á-Âu 91

2.5.1. Kết quả đạt được 91

2.5.2. Hạn chế và nguyên nhân 92

CHƯƠNG 3. TRIỂN VỌNG VÀ GIẢI PHÁP ĐẨY MẠNH XUẤT KHẨU HÀNG HOÁ VIỆT NAM SANG THỊ TRƯỜNG LIÊN BANG NGA TRONG BỐI CẢNH THỰC THI FTA VIỆT NAM – LIÊN MINH KINH TẾ Á-ÂU 96

3.1. Triển vọng về đẩy mạnh xuất khẩu hàng hóa Việt Nam sang thị trường Liên bang Nga trong bối cảnh FTA Việt Nam – Liên minh kinh tế Á-Âu được thực thi sâu rộng hơn trong thời gian tới 96

3.1.1. Dự báo về thị trường Liên bang Nga trong thời gian tới 96

3.1.2. Dự báo về xuất khẩu hàng hóa Việt Nam sang thị trường Liên bang Nga trong thời gian tới 99

3.2. Đề xuất giải pháp đẩy mạnh xuất khẩu hàng hóa Việt Nam sang thị trường Liên bang Nga trong bối cảnh FTA Việt Nam – Liên minh kinh tế Á- Âu 105

3.2.1. Đề xuất giải pháp đối với Nhà nước 105

3.2.2. Đề xuất giải pháp đối với doanh nghiệp xuất khẩu 112

3.2.3. Một số giải pháp cụ thể cho các ngành hàng chủ lực 116

KẾT LUẬN 137

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 135

DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT

Từ viết tắt

Tên Tiếng Anh	Tên Tiếng Việt
ASEAN	Association of Southeast Asian Nations	Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á
EAEU	Eurasian Economic Union	Liên minh kinh tế Á-Âu
EC	European Commission	Hội đồng Châu Âu
EU	European Union	Liên minh châu Âu
FDI	Foreign Direct Investment	Đầu tư trực tiếp
FTA	Free Trade Agreement	Hiệp định thương mại tự do
GDP	Gross Domestic Product	Tổng sản phẩm nội địa
ITC	International Commerce Center	Trung tâm thương mại quốc tế
MFN	Most Favoured Nation	Tối huệ quốc
NAFTA	North American Free Trade Agreement	Hiệp định Thương mại Tự do Bắc Mỹ
SPSs	Sanitary and Phytosanitary Measure	An toàn thực phẩm và Kiểm dịch động thực vật
TBTs	Technical Barriers to Trade	Rào cản kỹ thuật
WB	World Bank	Ngân hàng thế giới
WTO	World Trade Organization	Tổ chức thương mại thế giới