Nhóm Cây Gỗ Lớn Và Vừa Có Chồi Trên Mặt Đất (Mm )

Để thấy rõ cấu trúc dạng sống của toàn khu vực, ta đi phân tích cấu trúc từng nhóm dạng sống.

4.3.1. Nhóm cây gỗ lớn và vừa có chồi trên mặt đất (MM )

Thuộc nhóm này thường là những cây gỗ lớn, tham gia vào tầng tán chính và tầng dưới tán của rừng như: Lim xanh, Sến mật, Táu mật, Trám trắng, Dẻ gai ấn Độ, Re hương, Gội trắng, Gụ lau, Sồi phảng, Dẻ cau, Re gừng, Hồng tùng, Thôi chanh, Lim xẹt, Mò vối thuốc, Đỏm lông, Đỏm gai, Thâu lĩnh, Trâm, Vối thuốc, Giổi lá bạc, Thừng mực, Đa các loại, Vạng trứng, Chẹo, Ràng ràng mít các loại, Chòi mòi, Sau sau, Thôi ba, v.v.

Bảng 4.13. Các họ có nhiều loài thuộc nhóm MM

Họ thực vật		Sè chi	Số loài	Tỷ lệ %
Tên khoa học	Tên Việt Nam	Sè chi	Số loài	Tỷ lệ %
1	Moraceae	Họ Dâu tằm	4	23	10,18
2	Euphorbiaceae	Họ Thầu dầu	14	17	7,52
3	Lauraceae	Họ Long não	8	17	7,52
4	Caesalpiniaceae	Họ Vang	7	8	3,54
5	Clusiaceae	Họ Măng cụt	3	8	3,54
6	Rubiaceae	Họ Cà phê	7	8	3,54
7	Anacardiaceae	Họ Xoài	6	6	2,65
8	Mimoraceae	Họ Trinh nữ	4	6	2,65
9	Podocarpaceae	Họ Kim giao	3	5	2,21
10	Myrtaceae	Họ Sim	2	5	2,21
11	Fagaceae	Họ Dẻ	3	5	2,21
12	Fabaceae	Họ Đậu	3	5	2,21
13	Annonaceae	Họ Na	3	5	2,21
	Tổng (28,26% so với nhóm)		67	118	52,21
	Toàn nhóm		145	226	100

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 67 trang tài liệu này.

Nhóm cây này có 226 loài thuộc 145 chi và 46 họ chiếm 32,01% tổng số loài, 34,28% tổng số chi, 30,26% tổng số họ của toàn bộ khu hệ thực vật Yên Tử. Bình quân mỗi họ có 4,91 loài và mỗi chi có 1,56 loài. Nếu so sánh với nhóm cây chồi trên đất (Ph) thì nhóm cây gỗ lớn và vừa có chồi trên đất (MM) chiếm 38,63% tổng số loài. Ta đi phân tích các họ và chi có nhiều loài nhất.

Thuộc nhóm dạng sống cây gỗ lớn và vừa có chồi trên đất (MM) có 13 họ có nhiều loài nhất là: họ Dâu tằm (Moraceae) với 23 loài thuộc 4 chi; tiếp theo là họ Thầu dầu (Euphorbiaceae) với 17 loài thuộc 14 chi; họ Long não (Lauraceae) có 17 loài thuộc 8 chi; họ Vang (Caesalpiniaceae) và họ Cà phê (Rubiaceae) có 8 loài thuộc 7 chi; họ Măng cụt (Clusiaceae) có 8 loài thuộc 3 chi; họ Xoài (Anacardiaceae) có 6 loài thuộc 6 chi; họ Trinh nữ (Mimoraceae) có 6 loài thuộc 4 chi. Các họ còn lại có 5 loài thuộc 3 chi, riêng họ Sim thì có 2 chi. Như vậy chỉ có 13 họ (chiếm 28,26%) có số loài lớn hơn số loài bình quân của nhóm (4,91), nhưng chúng chiếm 52,21% số loài cây gỗ lớn và vừa của toàn bộ khu hệ thực vật Yên Tử.

Bảng 4.14 cho biết có 17 chi có nhiều loài thuộc nhóm dạng sống MM trong khu vực, chiếm 11,72% tổng số chi và 34,96% tổng số loài của cả nhóm. Các chi này có từ 3 loài trở lên. Các loài còn lại phân bố rải rác ở các chi còn lại, mỗi chi chỉ có 1 hay 2 loài. Chi nhiều loài nhất là chi Ficus (18 loài), chiếm 7.96% toàn bộ số loài cây gỗ lớn và vừa ở khu vực.

Qua đây ta có thể nhận xét rằng, tầng cây gỗ lớn và vừa của khu vực tương đối đa dạng, tập trung vào khoảng 34,28% toàn bộ số chi và 30,26% toàn bộ số họ trong khu vực. Hầu hết các họ, các chi của nhóm loài này đặc trưng cho khu hệ thực vật nhiệt đới. Ngoài ra, có một số chi có nhiều loài cây đại diện cho nhóm thực vật tiên phong ưa sáng như Ormosia, Bridelia, Liquidambar, Alangium, Aporosa, .v.v. Điều này cho thấy, khu hệ thực vật ở đây đã bị tác động mạnh, đang trong quá trình phục hồi và cân bằng.

Bảng 4.14. Các chi nhiều loài thuộc nhóm MM

Tên chi	Tên họ	Số loài	Tỷ lệ %
1	Ficus	Moraceae	18	7,96
2	Lithocarpus	Fagaceae	6	2,65
3	Cinnamomum	Lauraceae	6	2,65
4	Quercus	Fagaceae	5	2,21
5	Garcinia	Clusiaceae	4	1,77
6	Syzyum	Myrtaceae	4	1,77
7	Elaeocarpus	Elaeocarpaceae	4	1,77
8	Canarium	Burseraceae	4	1,77
9	Castanopsis	Fagaceae	4	1,77
10	Symplocos	Symplocaceae	3	1,33
11	Schefflera	Araliaceae	3	1,33
12	Polyalthia	Clusiaceae	3	1,33
13	Ormosia	Fabaceae	3	1,33
14	Podocarpus	Podocarpaceae	3	1,33
15	Diospyros	Ebenaceae	3	1,33
16	Bridelia	Euphorbiaceae	3	1,33
17	Archidendron	Mimosaceae	3	1,33
Tổng (11,72% so với cả nhóm)			79	34,96
Toàn nhóm			226	100

4.3.2. Nhóm cây nhỏ có chồi trên đất (Mi)

Nhóm cây này có 137 loài thuộc 106 chi và 52 họ chiếm 19,41% tổng số loài, 25,06% tổng số chi, 34,21% tổng số họ của toàn bộ khu hệ thực vật Yên Tử và

chiếm 23,42% tổng số loài của nhóm cây có chồi trên đất (Ph). Các loài thực vật thuộc nhóm này thường tham gia vào tầng dưới tán rừng, một số tham gia vào tầng tán chính của rừng lùn ở đai cao. Các loài này thường kém giá trị kinh tế, nhưng chúng là thành phần quan trọng của lớp thảm thực vật rừng, cùng với các nhóm loài khác tạo nên sự đa dạng, nhiều tầng của rừng. Một số loài điển hình như Súm, Chè hồi, ít sừng lá to, ít sừng lá nhỏ, Móc, Đùng đình, Thiên tuế, Trúc, v.v. Cấu trúc của kiểu dạng sống này được thể hiện rõ ở Bảng 4.15 và Bảng 4.16.

Bảng 4.15. cho biết có 9 họ có nhiều loài nhất, mỗi họ có trên 5 loài. Họ thầu dầu có 23 loài thuộc 5 chi, tiếp theo là họ Cam có 9 loài thuộc 7 chi, họ Long não có 8 loài thuộc 3 chi, họ Cà phê có 7 loài thuộc 6 chi, họ Sim họ Chè đều có 6 loài, họ Dâu tằm, họ Cỏ, họ Trúc đào đều có 5 loài. Tổng số họ của nhóm này là 9 họ, chỉ chiếm 17,31% tổng số họ của cả nhóm nhưng số loài chiếm tới 54,01% tổng số loài của cả nhóm.

Bảng 4.15. Các họ có nhiều loài thuộc nhóm Mi

Họ thực vật		Sè chi	Số loài	Tỷ lệ %
Tên khoa học	Tên Việt Nam	Sè chi	Số loài	Tỷ lệ %
1	Euphorbiaceae	Họ Thầu dầu	15	23	16,79
2	Rutaceae	Họ Cam	7	9	6,57
3	Lauraceae	Họ Long não	3	8	5,84
4	Rubiaceae	Họ Cà phê	6	7	5,11
5	Myrtaceae	Họ Sim	3	6	4,38
6	Theaceae	Họ chè	6	6	4,38
7	Moraceae	Họ Dâu tằm	2	5	3,65
8	Apocynaceae	Họ Trúc đào	4	5	3,65
9	Poaceae	Họ Cỏ	5	5	3,65
	Tổng (17,31% so với nhóm)		51	74	54,01
	Toàn nhóm		106	137	100

Bảng 4.16. Các chi nhiều loài thuộc nhóm Mi

Tên chi	Tên họ	Số loài	Tỷ lệ %
1	Ficus	Moraceae	18	13,14
2	Lithocarpus	Fagaceae	6	4,38
3	Cinnamomum	Lauraceae	6	4,38
4	Quercus	Fagaceae	5	3,65
5	Garcinia	Clusiaceae	4	2,92
Tỉng (4,7% tỉng sè chi cđa nhãm)			39	28,47
Toàn nhóm			137	100

Có 5 chi có nhiều loài nhất, chiếm 4,7% tổng số chi của nhóm, nhưng có tới 39 loài, chiếm 28,47% số loài của nhóm (Bảng 4.16).

4.3.3. Nhóm cây thấp có chồi trên đất Na

Nhóm cây này có 113 loài thuộc 81 chi và 45 họ chiếm 16% tổng số loài, 19,15% tổng số chi, 29,31% tổng số họ của toàn bộ hệ thực vật khu vực nghiên cứu và chiếm 19,32% tổng số loài của nhóm cây chồi trên đất. Đây là nhóm dạng sống cũng tương đối đa dạng thành phần loài, phân bố ở các taxon họ, chi khác nhau trong khu vực. Thực vật thuộc nhóm này là những cây chịu bóng dưới tán rừng, chúng tham gia tạo nên lớp phủ bề mặt đất ở tầng thấp, trong đó có nhiều loài cây có giá trị làm cảnh, thuốc như : Cối xay, Cứt lợn, Nhân trần, Lá khôi tía, Mò hoa đỏ, Mò hoa trắng, Bồ cu vẽ, Bọt ếch, Tía tô dại, Mẫu đơn, Hương nhu, Bổ béo trắng, Tầm bóp, v.v. Các họ và chi có nhiều loài ở nhóm này được thể hiện ở bảng 4.17 và

4.18. Bảng 4.17 cho thấy, mười họ nhiều loài nhất thuộc nhóm dạng sống Na chiếm 22.22% tổng số họ của cả nhóm, nhưng có tới 39 chi và 63 loài chiếm 55.75% tổng số loài của nhóm. Các họ có nhiều loài nhất là họ Cúc (Asteraceae), họ Thầu dầu (Euphorbiaceae), họ Đậu (Fabaceae), họ Cà phê (Rubiaceae), họ Cỏ roi ngựa (Verbenaceae), họ Cà (Solanaceae), họ Bông (Malvaceae), họ Mua (Melastomataceae), họ Hoa môi (Lamiaceae), họ Gai (Urticaceae).

Bảng 4.17. Các họ có nhiều loài thuộc nhóm Na

Họ thực vật		Sè chi	Số loài	Tỷ lệ %
Tên khoa học	Tên Việt Nam	Sè chi	Số loài	Tỷ lệ %
1	Asteraceae	Họ Cúc	6	11	9,73
2	Euphorbiaceae	Họ Thầu dầu	9	9	7,96
3	Fabaceae	Họ Đậu	3	8	7,08
4	Rubiaceae	Họ Cà phê	3	7	6,19
5	Verbenaceae	Họ Cỏ roi ngựa	5	7	6,19
6	Solanaceae	Họ Cà	2	5	4,42
7	Malvaceae	Họ Bông	3	4	3,54
8	Melastomataceae	Họ Mua	2	4	3,54
9	Lamiaceae	Họ Hoa môi	3	4	3,54
10	Urticaceae	Họ Gai	3	4	3,54
	Tổng (22,22% so với nhóm)		39	63	55,75
	Toàn nhóm		81	113	100

Bảng 4.18. Các chi nhiều loài thuộc nhóm Na

Tên chi	Tên họ	Số loài	Tỷ lệ %
1	Desmodium	Fabaceae	5	4,4
2	Solanum	Solanaceae	4	3,54
3	Ixora	Rubiaceae	3	2,65
4	Blumea	Asteraceae	3	2,65
5	Venonia	Asteraceae	3	2,65
6	Melastoma	Melastomataceae	3	2,65
Tỉng (7,4% tỉng sè chi cđa nhãm)			21	18.58
Toàn nhóm			113	100

(Solanum) thuộc họ Cà (Solanaceae), chi Mẫu đơn (Ixora) thuộc họ Cà phê (Rubiaceae), chi Đại bi (Blumea) và chi Bông bạc (Venonia) thuộc họ Cúc (Asteraceae), chi Mua (Melastoma) thuộc họ Mua (Melastomataceae) (Bảng 4.18).

4.3.4. Nhóm cây chồi trên đất leo cuốn Lp

Nhóm này gồm 91 loài thuộc 63 chi và 36 họ, chiếm 12,89% tổng số loài, 14,89 tổng số chi và 23,68% tổng số họ của toàn bộ hệ thực vật và chiếm 15,56% tổng số loài của nhóm cây chồi trên đất. Đây là nhóm thực vật đặc trưng cho rừng nhiệt đới ẩm, với nhiều loài làm thuốc như Dây đau xương, Dây kí ninh, Tiết dê, Ba kích, Củ bình vôi, Cam thảo nam, v.v. Các họ và chi có nhiều loài thuộc nhóm dạng sống cây chồi trên đất leo quấn được tóm tắt trong Bảng 4.19 và 4.20.

Bảng 4.19. Các họ có nhiều loài thuộc nhóm Lp

Họ thực vật		Sè chi	Số loài	Tỷ lệ % loài
Tên khoa học	Tên Việt Nam	Sè chi	Số loài	Tỷ lệ % loài
1	Fabaceae	Họ Đậu	6	6	6,59
2	Rubiaceae	Họ Cà phê	5	6	6,59
3	Menispermaceae	Họ Tiết dê	4	6	6,59
4	Convolvulaceae	Họ Khoai lang	2	6	6,59
5	Caesalpiniaceae	Họ Vang	2	5	5,49
6	Arecaceae	Họ Cau dừa	1	5	5,49
7	Annonaceae	Họ Na	2	4	4,40
8	Loganiaceae	Họ Mã tiền	2	4	4,40
9	Smilacaceae	Họ Kim cang	1	4	4,40
10	Schizaeaceae	Họ Bòng bong	1	4	4,40
11	Asclepiadaceae	Họ Thiên lý	3	3	3,30
12	Cucurbitaceae	Họ Bầu bí	3	3	3,30
13	Vitaceae	Họ Nho	2	3	3,30
14	Araceae	Họ Ráy	1	3	3,30
	Tổng (38,89% so với nhóm)		35	62	68,13
	Toàn nhóm		63	91	100

Kết quả bảng 4.19 cho biết có mười bốn họ nhiều loài nhất thuộc nhóm này chiếm 38,89% tổng số họ của cả nhóm, nhưng có tới 35 chi và 62 loài chiếm 68,13% tổng số loài của nhóm. Các họ có nhiều loài nhất là họ Đậu, họ Cà phê, họ Tiết dê, họ Khoai lang, họ Vang, họ Cau dừa, họ Na, họ Mã tiền, họ Kim cang, họ Bòng bong, họ Thiên lý, họ Bầu bí, họ Nho, họ Ráy.

Bảng 4.20. Các chi nhiều loài thuộc nhóm Lp

Tên chi	Tên họ	Số loài	Tỷ lệ %
1	Desmodium	Fabaceae	5	4,4
2	Solanum	Solanaceae	4	3,54
3	Ixora	Rubiaceae	3	2,65
4	Blumea	Asteraceae	3	2,65
5	Venonia	Asteraceae	3	2,65
6	Melastoma	Melastomataceae	3	2,65
Tỉng (9,52% tỉng sè chi cđa nhãm)			21	18,58
Toàn nhóm			113	100

Thuộc nhóm dạng sống này, có 6 chi nhiều loài nhất chiếm 7,4% tổng số chi của cả nhóm, nhưng có tới 21 loài chiếm 18,58% tổng số loài của cả nhóm. Các chi điển hình có nhiều loài là Thóc lép (Desmodium) thuộc họ Đậu (Fabaceae), chi Cà (Solanum) thuộc họ Cà (Solanaceae), chi Mẫu đơn (Ixora) thuộc họ Cà phê (Rubiaceae), chi Đại bi (Blumea) và chi Bông bạc (Venonia) thuộc họ Cúc (Asteraceae), chi Mua (Melastoma) thuộc họ Mua (Melastomataceae) (Bảng 4.20).

4.3.5. Nhóm cây chồi trên đất thân gỗ sống kí sinh- bán kí sinh Pp

Kết quả có 1 loài Tầm gửi thuộc họ Loranthaceae thuộc nhóm này chiếm 0,14% tổng số loài và 0,66% tổng số họ của toàn bộ hệ thực vật Yên Tử và chiếm 0,17% tổng số loài của nhóm cây chồi trên mặt đất nơi nghiên cứu.