Đăng ký giao dịch bảo đảm tiền vay theo pháp luật Việt Nam

đăng ký, đồng thời khó khăn cho các ngân hàng thương mại khi cần tìm kiếm thông tin về các giao dịch bảo đảm. Do đó, việc tập trung toàn bộ việc đăng ký về Trung tâm đăng ký giao dịch bảo đảm thuộc Cục đăng ký quốc gia về giao dịch bảo đảm thuộc Bộ tư pháp là cần thiết, các cơ quan còn lại cần tại ra một mạng lưới kết hợp chặt chẽ với trung tâm này nhằm tạo điều kiện cho trung tâm tiến hành việc đăng ký các giao dịch bảo đảm một cách thuận lợi.

3.2.3. Giải pháp tư pháp

Hiện nay, cơ chế trao đổi thông tin về tình trạng pháp lý của tài sản bảo đảm giữa cơ quan đăng ký giao dịch bảo đảm và các cơ quan có liên quan như tổ chức hành nghề công chứng, cơ quan thi hành án dân sự, cơ quan đăng ký quyền sở hữu, quyền sử dụng, quyền lưu hành tài sản còn gặp những trở ngại lớn về cơ sở pháp lý cũng như trình tự, thủ tục thực hiện. Để tổ chức và hoạt động của hệ thống cơ quan đăng ký tại Việt Nam ngày càng được hoàn thiện và phát huy vai trò trong đời sống kinh tế - xã hội thì việc xây dựng cơ chế trao đổi thông tin về tình trạng pháp lý của tài sản bảo đảm là hết sức cần thiết.

Ngoài ra, ngày nay, công nghệ thông tin đã phát triển lên một tầm cao mới và có thể hỗ trợ cho con người trong nhiều lĩnh vực, công việc. Cho nên, các cơ quan đăng ký giao dịch bảo đảm nên sớm ứng dụng công nghệ thông tin, kết nối hệ thống trung tâm dữ liệu thông tin với nhau để tạo điều kiện cho các tổ chức, cá nhân truy cập, tìm hiểu thông tin về tài sản thế chấp, cầm cố. Nếu các cơ quan đăng ký giao dịch bảo đảm áp dụng công nghệ để chia sẻ thông tin với nhau, thì ngân hàng và các cá nhân, tổ chức khác có thể tìm hiểu từ xa những thông tin về tài sản thế chấp, cầm cố. Tất nhiên, để được truy cập vào hệ thống thông tin về giao dịch bảo đảm, người khai thác, sử dụng thông tin phải đăng ký và trả phí cho bên cung cấp thông tin. Đổi lại, bên cung cấp thông tin phải cung cấp cho bên đã đăng ký với mình mật khẩu truy cập và bảo đảm thông tin được cung cấp đầy đủ, chính xác, kịp thời theo thỏa thuận

Giải pháp xây dựng cơ chế trao đổi thông tin về tình trạng pháp lý của tài sản bảo đảm giữa cơ quan đăng ký với tổ chức hành nghề công chứng, cơ quan thi hành án dân sự, cơ quan đăng ký quyền sở hữu, quyền sử dụng, quyền lưu hành tài sản sẽ thực sự phát huy được ý nghĩa của hệ thống thông tin về tài sản bảo đảm là động sản, tàu bay, tàu biển, quyền sử dụng đất và tài sản gắn liền với đất, đảm bảo an toàn pháp lý cho các bên tham gia các giao dịch. Giải pháp nêu trên phải đáp ứng được các yêu cầu sau đây:

Thứ nhất, phù hợp với mục tiêu cải cách thủ tục hành chính, trình tự, thủ tục minh bạch, dễ áp dụng; phù hợp với thực tiễn hoạt động của các cơ quan đăng ký giao dịch bảo đảm, cơ quan đăng ký quyền sở hữu, quyền sử dụng, quyền lưu hành tài sản, cơ quan thi hành án dân sự…

Thứ hai, khắc phục được những khó khăn, bất cập về việc phân tán thông tin, thiếu đồng bộ, thiếu chính xác trong việc quản lý, sử dụng dữ liệu về tình trạng pháp lý của tài sản bảo đảm.

3.2.4. Một số giải pháp khác

Tuyên truyền, giáo dục pháp luật nâng cao nhận thức

Công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật được xác định là một trong những giải pháp quản lý nhà nước quan trọng được áp dụng nhằm tăng cường và nâng cao năng lực của hệ thống cơ quan đăng ký giao dịch bảo đảm. Do vậy, trong thời gian qua, Bộ Tư pháp và các Bộ, ngành có liên quan đã triển khai các hoạt động tuyên truyền, phổ biến pháp luật về giao dịch bảo đảm và đăng ký giao dịch bảo đảm, theo hướng ngày càng mở rộng hơn về đối tượng (không chỉ đối với tổ chức tín dụng, mà còn đối với các doanh nghiệp, các cán bộ làm công tác quản lý nhà nước về đăng ký giao dịch bảo đảm tại các Sở Tư pháp, các cơ quan nhà nước, tổ chức và cá nhân trong xã hội), đa dạng về hình thức (tổ chức Toạ đàm, mở các lớp tập huấn, phát hành các Số báo chuyên đề, các tài liệu hỏi đáp nghiệp vụ, tuyên truyền pháp luật qua website về đăng ký giao dịch bảo đảm...).

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 113 trang tài liệu này.

Trong thời gian tới, các cơ quan có thẩm quyền quản lý về đăng ký giao dịch bảo đảm cần đa dạng hóa các phương thức tuyên truyền, phổ biến pháp luật về giao dịch bảo đảm và đăng ký giao dịch bảo đảm, mở rộng địa bàn tuyên truyền, phổ biến pháp luật, để nâng cao hơn nữa nhận thức của khách hàng về vai trò và ý nghĩa của đăng ký và tìm hiểu thông tin về giao dịch bảo đảm, nắm vững các trình tự, thủ tục trong lĩnh vực này.

Đào tạo, bồi dưỡng nâng cao năng lực, trình độ của cán bộ đăng ký giao dịch bảo đảm

Đào tạo, bồi dưỡng nâng cao năng lực, trình độ của cán bộ đăng ký giao dịch bảo đảm là giải pháp có ý nghĩa vô cùng quan trọng mà các cơ quan quản lý nhà nước luôn chú trọng, bởi vì những yếu kém về năng lực của cán bộ đăng ký sẽ ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động của cả hệ thống đăng ký giao dịch bảo đảm

Do đó, để khắc phục những yếu kém về năng lực, trình độ của cán bộ đăng ký, nhằm tăng cường hiệu quả của hoạt động đăng ký giao dịch bảo đảm tại Việt Nam, các cơ quan có thẩm quyền quản lý về đăng ký giao dịch bảo đảm cần mở thêm các lớp bồi dưỡng nghiệp vụ đăng ký giao dịch bảo đảm cho các cán bộ đăng ký; đưa việc giảng dạy pháp luật về đăng ký giao dịch bảo đảm vào các cơ sở đào tạo Luật, đào tạo cán bộ địa chính, cán bộ làm công tác đăng ký tàu bay, tàu biển, cán bộ đăng ký giao dịch bảo đảm bằng động sản. Trên cơ sở những hoạt động tích cực nêu trên sẽ xây dựng đội ngũ cán bộ đăng ký giao dịch bảo đảm có chuyên môn, nghiệp vụ cao.

Bên cạnh việc tổ chức các lớp tập huấn, đào tạo đội ngũ cán bộ đăng ký, thì cơ quan có chức năng quản lý nhà nước về đăng ký giao dịch bảo đảm cần chú trọng đến công tác chỉ đạo, hướng dẫn nghiệp vụ về giao dịch bảo đảm và đăng ký giao dịch bảo đảm. Đây là những hoạt động cũng như giải pháp nghiệp vụ rất hiệu quả, nếu được chú trọng đúng mức sẽ có ảnh hưởng lớn đến hiệu lực, hiệu quả của công tác đăng ký giao dịch bảo đảm trong cả

nước, từ đó việc tổ chức và hoạt động của hệ thống đăng ký giao dịch bảo đảm sẽ không ngừng được củng cố và nâng cao.

Xây dựng và triển khai cơ chế kiểm tra, giám sát việc thực hiện pháp luật về đăng ký giao dịch bảo đảm tại các cơ quan đăng ký giao dịch bảo đảm

Cùng với các giải pháp tập huấn, bồi dưỡng kiến thức pháp luật, chỉ đạo và hướng dẫn nghiệp vụ, nhằm đào tạo, bồi dưỡng nâng cao năng lực, trình độ của cán bộ đăng ký giao dịch bảo đảm thì việc xây dựng và triển khai cơ chế kiểm tra, giám sát việc thực hiện các quy định của pháp luật về đăng ký giao dịch bảo đảm là hết sức cần thiết nhằm tăng cường mạnh mẽ hơn nữa hiệu quả của việc tổ chức và thực hiện công tác đăng ký giao dịch bảo đảm tại các cơ quan đăng ký ở nước ta.

Việc triển khai cơ chế kiểm tra, giám sát việc thực hiện pháp luật về đăng ký giao dịch bảo đảm một mặt nhằm phát hiện, xử lý kịp thời những hành vi vi phạm pháp luật của các tổ chức, cá nhân, đặc biệt là của các cơ quan đăng ký, cán bộ đăng ký; mặt khác là giải pháp nhằm phát huy tính dân chủ, minh bạch và công khai trình tự, thủ tục đăng ký giao dịch bảo đảm.

Xây dựng chức danh Đăng ký viên

Việt Nam hiện chưa có quy định về chức danh Đăng ký viên, trong khi ở nhiều nước trên thế giới, Đăng ký viên là một trong những chức danh trong hệ thống các chức danh được nhà nước quản lý. Việc ban hành các quy định về chức danh Đăng ký viên sẽ giúp chuẩn hoá các tiêu chuẩn về chuyên môn, nghiệp vụ và đạo đức nghề nghiệp cho đội ngũ cán bộ đăng ký.Hơn nữa, trách nhiệm cá nhân của cán bộ đăng ký khi thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn về đăng ký giao dịch bảo đảm sẽ được củng cố và tăng cường.Sự yếu kém của đội ngũ cán bộ đăng ký thời gian qua một phần bắt nguồn từ thực tế hiện ở Việt Nam chưa có chức danh Đăng ký viên. Do vậy, xây dựng chức danh Đăng ký viên là một trong những giải pháp giúp kiện toàn về tổ chức và hoạt động của hệ thống đăng ký.

Kết luận chương 3

Tóm lại, để phát huy tác dụng tích cực của công tác đăng ký giao dịch bảo đảm trong điều kiện kinh tế - xã hội của Việt Nam hiện này và xu hướng hội nhập kinh tế quốc tế, thì yêu cầu đặt ra là phải sớm hoàn thiện hệ thống các quy định pháp luật về đăng ký giao dịch bảo đảm nói chung và đối với giao dịch bảo đảm tiền vay nói riêng cả về cơ cấu, nội dung, thủ tục và kỹ thuật lập pháp theo như các nội dung kiến nghị nêu trên. Đồng thời, cũng cần phải hoàn thiện tổ chức và hoạt động của các cơ quan đăng ký có thẩm quyền, tang cường công tác tuyên truyền, giáo dục, bồi dưỡng, nâng cao trình độ nhận thức, kiến thức pháp luật và chuyên môn, nghiệp vụ của các ngân hàng, doanh nghiệp, cá nhân và cán bộ làm công tác đăng ký giao dịch bảo đảm.

KẾT LUẬN

An toàn trong cho vay vừa là yêu cầu vừa là mục tiêu đối với hoạt động ngân hàng. Trong hoạt động tín dụng, nguồn thu nợ khi cho vay chính là thu nhập từ hoạt động sản xuất, kinh doanh của khách hàng, tuy nhiên, rủi ro luôn luôn là nguy cơ. Để hạn chế thiệt hại ngân hàng thương mại áp dụng biện pháp bảo đảm tiền vay, hình thức bảo đảm có thể là cho vay có bảo đảm bằng tài sản hoặc không có bảo đảm bằng tài sản. Thực hiện các biện pháp bảo đảm tiền vay không đồng nghĩa với việc khoản cho vay của ngân hàng sẽ không gặp phải rủi ro, tài sản bảo đảm tiền vay là nguồn thu nợ thứ hai khi nguồn thu nợ thứ nhất không thể thanh toán được nợ. Pháp luật về đăng ký giao dịch bảo đảm do vậy có vai trò và ý nghĩa vô cùng to lớn đối với đời sống kinh tế, xã hội, góp phần quan trọng và sự vận hành tích cực, an toàn và minh bạch của các giao dịch dân sự, thương mại, đặc biệt là các giao dịch tín dụng của các ngân hàng thương mại hiện nay. Qua đề tài “Đăng ký giao dịch bảo đảm tiền vay theo pháp luật Việt Nam”, tác giả mong muốn góp phần làm sáng tỏ những nội dung liên quan đến pháp luật thực định và thực tiễn thi hành các quy định về đăng ký giao dịch bảo đảm tiền vay ở Việt Nam.

Cùng với quá trình đổi mới và phát triển nền kinh tế, hệ thống các văn bản pháp luật về bảo đảm tiền vay của các ngân hàng thương mại đã được ban hành tương đối kịp thời và phù hợp với thực tiễn, đã có tác dụng tích cực trong việc hạn chế và phòng ngừa rủi ro, bảo đảm an toàn trong cho vay, thúc đẩy tang trưởng kinh tế và an toàn hệ thống ngân hàng. Tuy nhiên do nhiều nguyên nhân chủ quan và khách quan, một số quy định vẫn còn tồn tại những bất cập, chồng chéo, chưa thực sự đáp ứng được những yêu cầu, đòi hỏi của các ngân hàng thương mại và các tổ chức, cá nhân có yêu cầu cũng như đời sống kinh tế - xã hội. Để phát huy hơn nữa vai trò, ý nghĩa của hoạt động

đăng ký và trước những đòi hỏi của xu thế hội nhập quốc tế, một số quy định hiện hành cần được nghiên cứu tổng thể, đánh giá để sửa đổi, bổ sung hay huỷ bỏ cho phù hợp với thực tiễn giao dịch, nhằm nâng cao hiệu quả và hiệu lực thi hành trong thực tế.

Công cuộc đổi mới, đặc biệt là trong giai đoạn hội nhập kinh tế quốc tế mạnh mẽ như hiện nay, đòi hỏi pháp luật phải được xây dựng trên nền tảng vững chắc của khoa học pháp lý và thực tiễn sinh động của cuộc sống. Vì vậy, trên cơ sở đạt được của quá trình cải cách hệ thống pháp luật về đăng ký giao dịch bảo đảm, định hướng phát triển kinh tế - xã hội của đất nước và tiếp thu những kinh nghiệm của các quốc gia có hệ thống đăng ký giao dịch bảo đảm phát triển, pháp luật Việt Nam về đăng ký giao dịch bảo đảm tiền vay cần được hoàn thiện hơn nữa, nhằm vận hành tốt “nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa” và đáp ứng yêu cầu của nền tài chính hiện đại trong thời gian tới.

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. Bộ Tư pháp (2006), Pháp luật về đăng ký giao dịch bảo đảm và hướng dẫn nghiệp vụ đăng ký, Nxb Tư pháp, Hà Nội.

2. Bộ Tư pháp (2006), Thông tư số 06/2006/TT-BTP ngày 25 tháng 9 hướng dẫn một số vấn đề về thẩm quyền, trình tự và thủ tục đăng ký, cung cấp thông tin về giao dịch bảo đảm tại Trung tâm Đăng ký giao dịch, tài sản của Cục Đăng ký quốc gia giao dịch bảo đảm thuộc Bộ Tư pháp, Hà Nội.

3. Bộ Tư pháp (2007), Báo cáo hoàn thiện pháp luật về giao dịch bảo đảm nhằm tăng cường cơ hội tiếp cận tín dụng tại Việt Nam, Hà Nội.

4. Bộ Tư pháp (2010), Thông tư số 22/2010/TT-BTP hướng dẫn về đăng ký, cung cấp thông tin trực tuyến giao dịch bảo đảm, hợp đồng, thông báo việc kê biên tài sản thi hành án, Hà Nội.

5. Bộ Tư pháp (2011), Báo cáo về thực tiễn thi hành pháp luật về đăng ký giao dịch bảo đảm, Hà Nội.

6. Bộ Tư pháp (2011), Thông tư số 05/2011/TT-BTP hướng dẫn một số vấn đề về đăng ký, cung cấp thông tin về giao dịch bảo đảm, hợp đồng, thông báo việc kê biên tài sản thi hành án theo phương thức trực tiếp, bưu điện, fax, thư điện tử tại Trung tâm Đăng ký giao dịch, tài sản của Cục Đăng ký quốc gia giao dịch bảo đảm thuộc Bộ Tư pháp, Hà Nội.

7. Bộ Tư pháp, Bộ giao thông vận tải (2012), Thông tư liên tịch số 02/2012/TTLT-BTP-BGTVT hướng dẫn việc đăng ký, cung cấp thông tin về cầm cố tàu bay, thế chấp tàu bay, thế chấp tàu biển, Hà Nội.

8. Bộ Tư pháp, Bộ tài nguyên và môi trường (2005), Thông tư liên tịch số 05/2005/TTLT-BTP-BTNMT hướng dẫn việc đăng ký thế chấp, bảo lãnh bằng quyền sử dụng đất, tài sản gắn liền với đất, Hà Nội.