Định Hướng Giảm Nghèo Bền Vững Của Bình Dương Đến Năm

có chính sách CTXH trong GNBV đảm bảo cơ sở pháp lý cho nhân viên CTXH triển khai các cách tiếp cận, phương pháp CTXH với người nghèo.

Dưới sự lãnh đạo của Tỉnh ủy, Ủy ban nhân dân tỉnh Bình Dương, việc triển khai thực hiện Đề án Phát triển đa dạng sinh kế, thoát nghèo bền vững tỉnh Bình Dương giai đoạn 2016-2020, mục tiêu là giúp cho người nghèo chuyển đổi nhận thức, chủ động phát huy nội lực, khai thác thế mạnh, nguồn lực hiện có của cá nhân và gia đình kết hợp với các chính sách hỗ trợ của nhà nước để giúp họ vươn lên thoát nghèo bền vững. Trong đó, phát huy vai trò của Ủy ban Mặt trận Tổ quốc và các hội, đoàn thể các cấp trong việc theo dõi, quản lý, hỗ trợ hộ nghèo, hộ cận nghèo phát triển sinh kế. Lực lượng này với trình độ đào tạo và nghiệp vụ chưa được chuyên nghiệp về CTXH, tuy nhiên, với mục tiêu, nội dung và kết quả bước đầu của Đề án sinh kế cho thấy đã thực hiện cơ bản theo cách tiếp cận và phương pháp của nghề CTXH.

Tiếp cận dựa trên quyền và đảm bảo quyền của người nghèo;

Với chủ trương của Đảng và Nhà nước là đảm bảo mọi người dân điều đảm bảo mức sống tối thiểu, không để người dân nào bị đói do thiếu lương thực với bất kỳ lý do nào, Ủy ban nhân dân tỉnh Bình Dương chỉ đạo cho các địa phương thường xuyên nắm bắt tình hình đời sống của người dân, đặc biệt là người nghèo, đối tượng bảo trợ xã hội và kịp thời có phương án hỗ trợ lương thực đối với những hộ thiếu lương thực, đặc biệt là những lúc giáp hạt, hạn hán, mất mùa, bão, lũ.… và trong dịp Tết Nguyên đán để đảm bảo cho mọi người dân đều có Tết.

Triển khai thực hiện chính sách an sinh xã hội, giảm nghèo bền vững theo chủ trương, chính sách, chương trình của Đảng, Nhà nước, tỉnh Bình Dương tiếp cận theo quyền và đảm bảo quyền của người nghèo được an toàn về vật chất, sức khỏe và phát triển thể hiện rõ trong xác định mục tiêu giảm nghèo bễn vững. Tiếp cận dựa theo các quyền trên được xác định cụ thể hơn trong các chỉ tiêu cụ thể như: Điều kiện sống của người nghèo được cải thiện rõ rệt, trước hết là y tế, giáo dục, văn hóa, nước sinh hoạt, nhà ở; người nghèo

tiếp cận ngày càng thuận lợi với các dịch vụ xã hội cơ bản. 100% người nghèo, người cận nghèo được cấp thẻ Bảo hiểm y tế; 100% trẻ em học mẫu giáo và học sinh, sinh viên thuộc diện hộ nghèo; các xă có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn được miễn, giảm học phí và được hỗ trợ chi phí học tập; 100% hộ nghèo không còn ở nhà ở đơn sơ, tạm bợ, dột nát được hỗ trợ làm nhà ở. 100% hộ dân cư nông thôn được sử dụng nước sạch hoặc nước sinh hoạt hợp vệ sinh.

Về quyền bình đẳng, quyền được tham gia của người nghèo được quy định rõ trong quy trình, công cụ điều tra, rà soát xác định hộ nghèo của đầu giai đoạn theo chuẩn hộ nghèo mới hoặc rà soát điều chỉnh tăng giảm hộ nghèo hàng năm. Theo đó, người nghèo có quyền đề đạt nguyện vọng, nhu cầu của mình; được tham gia biểu quyết hộ thuộc diện nghèo hay không nghèo tại cuộc họp bình xét của ấp, tổ nhân dân tự quản – một nhiệm vụ bắt buộc không thể thiếu trong quy trình điều tra. Trợ giúp pháp lý miễn phí cho người nghèo cũng là một trong những nội dung hoạt động của Chương trình giảm nghèo bền vững của tỉnh, nhằm bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho người nghèo, góp phần đảm bảo công lý và công bằng cho người nghèo trong việc tiếp cận với pháp luật; nâng cao hiểu biết pháp luật cho người nghèo để họ thực hiện pháp luật, tham gia phát triển kinh tế, thực hiện dân chủ cơ sở.

Tiểu kết chương 2

Qua nghiên cứu, đánh giá thực trạng hoạt động CTXH với người nghèo trên địa bàn tỉnh Bình Dương thấy được những hoạt động trợ giúp người nghèo, đặc biệt là một số hoạt động phát triển cộng đồng, người nghèo ngày càng tiếp cận được với hệ thống chính sách, chương trình, dịch vụ hỗ trợ giảm nghèo của nhà nước. Một số chính sách đã đi vào cuộc sống, phát huy hiệu quả như chính sách hỗ trợ người nghèo về y tế, giáo dục, nhà ở, cho vay vốn tín dụng ưu đãi, giúp cho người nghèo vươn lên thoát nghèo bền vững góp phần đạt được mục tiêu giảm nghèo đã được đề ra.

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 144 trang tài liệu này.

Tuy nhiên, Chính sách CTXH đối với người nghèo còn bộc lộ nhiều hạn chế, đó là: hoạt động tuyên truyền, nâng cao năng lực còn chưa thúc đẩy được sự tham gia của người dân, chưa sát thực tế; việc huy động nguồn lực cho giảm nghèo còn thấp, nhất là nguồn lực từ cộng đồng và chính người nghèo; công tác tư vấn, tham vấn cho người nghèo chưa được tổ chức thường xuyên, còn mang tính hình thức, thiếu tính chuyên nghiệp; Điều này là do nhiều nguyên nhân như: người nghèo còn có tư tưởng trông chờ, ỷ lại; phong tục, tập quán sản xuất, sinh hoạt còn lạc hậu; không có đội ngũ nhân viên CTXH chuyên nghiệp, cán bộ làm CTXH đối với người nghèo đa số là kiêm nhiệm, trình độ, kỹ năng, nghiệp vụ còn hạn chế; việc phối kết hợp của các cấp chính quyền trong tổ chức thực hiện các chính sách, chương trình giảm nghèo còn chưa chặt chẽ, thiếu hiệu quả; nguồn lực đầu tư cho giảm nghèo thấp, chủ yếu dựa vào ngân sách; Các yếu tố chi phối đến thực hiện chính sách CTXH trong giảm nghèo bền vững như công tác thông tin tuyên truyền, đội ngũ cán bộ làm CTXH, hành lang pháp lý, chính sách tiền lương, hệ thống mạng lưới, nguồn lực tài chính, còn nhiều hạn chế chưa phát huy, thúc đẩy thực hiện chính sách CTXH trong giảm nghèo bền vững tỉnh Bình Dương.

CHƯƠNG 3

GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN CHÍNH SÁCH CÔNG TÁC XÃ HỘI TRONG GIẢM NGHÈO BỀN VỮNG TRÊN ĐỊA BÀN

TỈNH BÌNH DƯƠNG

2020.

3.1. Định hướng giảm nghèo bền vững của Bình Dương đến năm

Thực hiện mục tiêu giảm nghèo bền vững, hạn chế tái nghèo; cải thiện

và từng bước nâng cao điều kiện sống, tăng thu nhập của người nghèo, ưu tiên người nghèo là đồng bào dân tộc thiểu số, người nghèo thuộc các xã nghèo, xã đặc biệt khó khăn; tạo điều kiện cho người nghèo, hộ nghèo tiếp cận một cách tốt nhất đến các dịch vụ xã hội cơ bản (y tế, giáo dục, nhà ở, nước sinh hoạt và vệ sinh, tiếp cận thông tin); tạo sự chuyển biến mạnh mẽ, toàn diện về công tác giảm nghèo ở các vùng nghèo; góp phần thu hẹp khoảng cách chênh lệch về mức sống giữa thành thị và nông thôn, giữa các vùng, các dân tộc và các nhóm dân cư trên địa bàn tỉnh, trong khu vực và cả nước.

Khai thác triệt để mọi nguồn lực, đặc biệt là nguồn lực từ các chương trình mục tiêu, các dự án hỗ trợ giảm nghèo trong nước và quốc tế, kết hợp với khai thác tiềm năng, lợi thế, thúc đẩy phát triển và tăng trưởng kinh tế, tăng cường và nâng cao chất lượng cơ sở hạ tầng thiết yếu phục vụ phát triển kinh tế - xã hội, cải thiện chất lượng cuộc sống của người dân ở các huyện nghèo, xã, thôn bản đặc biệt khó khăn, đảm bảo cho sự nghiệp giảm nghèo bền vững.

- Phát triển ngành nghề và dịch vụ, tạo cơ hội để người nghèo, hộ nghèo ổn định và đa dạng hóa việc làm, tăng thu nhập, đẩy nhanh tiến độ giảm nghèo và duy trì thành quả của công cuộc giảm nghèo, hạn chế tái nghèo; giảm thiểu tình trạng gia tăng bất bình đẳng về thu nhập và mức sống giữa nông thôn và thành thị, giữa các nhóm dân cư, tăng cường khả năng tiếp cận pháp lý cho người nghèo; bảo vệ phụ nữ và trẻ em nghèo.

3.2. Quan điểm, mục tiêu hoàn thiện chính sách công tác xã hội trong giảm nghèo bền vững

3.2.1. Quan điểm hoàn thiện chính sách công tác xã hội trong giảm nghèo bền vững

Văn kiện Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ XI của Đảng: “Thực hiện tiến bộ và công bằng xã hội trong từng bước và từng chính sách phát triển là một chủ trương lớn, nhất quán của Đảng và Nhà nước ta”

Nghị quyết Đại hội lần thứ XII của Đảng đã nêu: “Chú trọng tạo các giải pháp điều kiện và khuyến khích hộ nghèo, hộ cận nghèo phấn đấu tự vươn lên thoát nghèo bền vững. Khuyến khích nâng cao khả năng tự bảo đảm an sinh xã hội của người dân” Chủ trương này thể hiện sự thay đổi về bản chất, cách tiếp cận và tầm nhìn về thực hiện công tác giảm nghèo và nhìn nhận người nghèo từ góc độ tích cực và đây cũng là tổng kết thực tiễn quan trọng để tiếp tục triển khai thực hiện CTXH đối với người nghèo trong thời gian tới.

Để phát huy tốt nhất chính sách CTXH đối với người nghèo trong giảm nghèo bền vững nói chung và tại Bình Dương nói riêng, thì trước hết phải đổi mới về tư duy, nhận thức và quan điểm tiếp cận giải quyết nghèo thông qua các cách tiếp cận CTXH, cụ thể:

Một là, Xác định CTXH là công cụ, phương pháp quan trọng để giải quyết vấn đề nghèo và giảm nghèo bền vững: CTXH không chỉ là các giải pháp vi mô để can thiệp trực tiếp hộ nghèo mà còn là các giải pháp có tính chất vĩ mô để giải quyết triệt để tận gốc vấn đề nghèo. CTXH tham gia ngay từ khi xác định đối tượng, nhu cầu, xây dựng kế hoạch can thiệp, kết nối nguồn lực và tổ chức nhân lực, vật lực cho thực hiện giảm nghèo. Cụ thể như muốn có nguồn lực cần có biện pháp, cách thức vận động, huy động nguồn lực. Thực tiễn đã chứng minh sử dụng đội ngũ cán bộ nhân viên CTXH, hoặc sử dụng các công cụ CTXH trong việc huy động nguồn lực đã mang lại hiệu quả cao.

Hai là, CTXH có vai trò trợ giúp một cách hiệu quả cho hộ nghèo: Một nguyên tắc quan trọng của CTXH, đó là “để đối tượng tự quyết định và tham gia giải quyết vấn đề”. Thực hiện nguyên tắc này, CTXH giúp người nghèo nhận thức được giảm nghèo không chỉ là trách nhiệm của Nhà nước, của toàn xã hội, mà còn là trách nhiệm của chính người nghèo, phụ thuộc vào sự tự nhận

thức, tự giác, ý chí nỗ lực phấn đấu vươn lên của bản thân người nghèo, cộng đồng nghèo. Sự tự nỗ lực vươn lên để thoát nghèo chính là động lực, là điều kiện quan trọng hàng đầu, nhân tố bên trong cần thiết cho sự thành công của việc giải quyết vấn đề nghèo.

Ba là, CTXH thúc đẩy thực hiện đầy đủ, toàn diện và hiệu quả các chế độ, chính sách, chương trình, dự án giảm nghèo: Thực tế tại tỉnh Bình Dương nói riêng và cả nước nói chung đã ban hành và thực thi nhiều chính sách, chương trình hỗ trợ người nghèo, cộng đồng nghèo giảm nghèo. Những chính sách, chương trình này đã mang lại những kết quả nhất định, đã có nhiều hộ nghèo lên thoát nghèo. Tuy nhiên, tình trạng thất thoát, lãng phí còn xảy ra, nhiều hoạt động hỗ trợ chưa kịp thời, không phù hợp với nhu cầu, điều kiện hoàn cảnh của từng đối tượng trên từng địa bàn cụ thể nên phát huy hiệu quả thấp, không tương xứng với nguồn lực đầu tư và còn thiếu tính bền vững. Vì vậy, để các chế độ, chính sách, chương trình, dự án giảm nghèo được thực hiện đầy đủ, toàn diện và thực sự hiệu quả, bền vững, CTXH cần phải tham gia thúc đẩy quá trình tổ chức triển khai thực hiện, kiểm tra giám sát, đánh giá theo một quy trình nghiệp vụ CTXH chuyên nghiệp.

Bốn là, CTXH giúp gắn kết quan hệ cộng đồng trong giảm nghèo: Thực tế cho thấy công tác giảm nghèo sẽ đạt hiệu quả thấp công nếu không nâng cao năng lực, tăng cường sự tham gia, đoàn kết, phối hợp chặt chẽ giữa người dân với nhau, giữa người dân với các tổ chức và giữa các tổ chức với nhau trong phạm vi một cộng đồng. Đây là những nội dung cơ bản của phát triển cộng đồng- một phương pháp quan trọng của CTXH trong việc giải quyết vấn đề nghèo của người nghèo. Do vậy, có thể nói CTXH giúp gắn kết quan hệ cộng đồng trong giảm nghèo.

Từ thực tiễn thực hiện chính sách CTXH trong giảm nghèo bền vững tại tỉnh Bình Dương nhận thấy cần thúc đẩy thực hiện công bằng xã hội, định hướng phát triển CTXH, triển khai thực hiện CTXH đối với người nghèo ở cơ sở là một công cụ, phương pháp cần thiết khuyến khích hộ nghèo phấn đấu tự

vươn lên thoát nghèo bền vững để nâng cao hiệu quả chính sách CTXH trong giảm nghèo bền vững trước hết cần triển khai rộng rãi CTXH đối với người nghèo ở cơ sở, thực hiện quản lý trường hợp trong công tác giảm nghèo, là những vấn đề đặt ra hiện nay.

Việc định hướng, hoàn thiện chính sách CTXH trong GNBV phải đặt trên cơ sở của quá trình và kết quả phát triển CTXH thành một nghề chuyên nghiệp, từ đó phát triển chính sách đảm bảo cho nhân viên CTXH triển khai các cách tiếp cận, phương pháp CTXH và sự chuyên nghiệp trong DV CTXH đối với người nghèo, gia đình nghèo và xã nghèo, huyện nghèo.

Trong hoạch định và tổ chức thực hiện chính sách CTXH trong GNBV phải đặt trong mối quan hệ nền tảng với chính sách an sinh xã hội nói chung và chính sách GNBV nói riêng, đồng thời phù hợp với điều kiện phát triển KTXH, thực trạng và đặc điểm nghèo của quốc gia và của vùng miền, địa phương nhằm góp phần thực hiện tốt mục tiêu GNBV.

3.2.2. Mục tiêu hoàn thiện chính sách công tác xã hội trong giảm nghèo bền vững

Cùng với cả nước, phấn đấu đến năm 2020 phát triển CTXH trở thành một nghề chuyên nghiệp. Tập Trung đẩy mạnh việc tuyên truyền, giáo dục, vận động nâng cao nhận thức của cộng đồng xã hội về CTXH trong xã hội phát triển. Kịp thời cụ thể hóa các khuôn khổ pháp lý, cơ chế, chính sách để phát triển nhân lực và mạng lưới tổ chức cung cấp DV CTXH; thúc đẩy phát triển DV CTXH, từng bước nâng cao chất lượng nguồn nhân lực về CTXH chuyên nghiệp và sử dụng có hiệu quả nguồn nhân lực ở tỉnh.

Đến năm 2020 có đủ điều kiện về nhận thức của xã hội, nguồn nhân lực, hệ thống cơ sở cung cấp DV CTXH, môi trường hành chính, hành lang pháp lý đảm bảo cho nhân viên CTXH triển khai các cách tiếp cận dựa trên quyền và đảm bảo quyền của người nghèo, tiếp cận dựa trên nhu cầu của người nghèo; triển khai các phương pháp CTXH với người nghèo, gia đình nghèo, nhóm người nghèo và phát triển cộng đồng đối với cộng đồng nghèo.

Đồng thời từng bước chuyên nghiệp hóa DV CTXH trong GNBV, nhằm góp phần giúp cho người nghèo, hộ nghèo thoát nghèo bền vững và cộng đồng nghèo được nâng cao năng lực phát triển, rút ngắn dần khoảng cách chênh lệch về mức sống và các điều kiện KT-XH so với cộng đồng khác.

3.2.3. Các giải pháp hoàn thiện chính sách công tác xã hội trong giảm nghèo bền vững

3.2.3.1. Nhóm giải pháp phát triển công tác xã hội thành một nghề chuyên nghiệp nhằm trợ giúp cho các đối tượng nói chung và người nghèo nói riêng

Cần xây dựng và hoàn thiện hệ thống Trung tâm Công tác xã hội của tỉnh. Đồng thời nâng cao năng lực đội ngũ nhân viên CTXH chuyên nghiệp, nhân viên CTXH cộng đồng, cộng tác viên xã hội tại Trung tâm nhằm đáp ứng và cung cấp các dịch vụ xã hội cơ bản cho người dân.

Đẩy mạnh các hoạt động truyền thông về nghề CTXH: Công tác xã hội nói chung, trong đó có CTXH đối với người nghèo là vấn đề còn rất mới đối với nước ta, các ngành, các cấp và người dân chưa biết đến ngành CTXH, cán bộ, nhân viên CTXH chưa nhận dạng được họ là ai, làm việc gì và ở đâu. Vai trò, nhiệm vụ CTXH là gì, sự khác biệt giữa CTXH với các ngành liên quan khác. Mà nhất là sự cận thiết và hiệu quả của CTXH chưa được chứng minh thực tế. Do đó, để phát triển CTXH thì cần phải tuyên truyền phổ biến để tạo sự đồng thuận hưởng ứng tham gia thực hiện CTXH.

Mặc dù Chương trình giảm nghèo của tỉnh trong thời gian vừa qua đã đạt được những thành tựu to lớn. Tuy nhiên, hiện nay khi tiếp cận nghèo theo phương pháp đa chiều thì việc xác định hộ nghèo rất khó, theo quy trình, tuy nhiên có lúc còn thiếu chính xác. Hơn nữa, trong thời gian vừa qua Chương trình giảm nghèo phần lớn là thực hiện chính sách đối với người nghèo mà rất ít các hoạt động nâng cao năng lực đối với người nghèo, do đó tình trạng tái nghèo còn có thể xảy ra. Để thoát nghèo bền vững thì ngoài các chính sách cần thiết để giúp người nghèo thì việc phát huy tính chủ động, ý chí của người