Chính sách an sinh xã hội đối với hộ nghèo trên địa bàn huyện Nghĩa Hưng, tỉnh Nam Định

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ

-------- --------

HOÀNG THỊ XUÂN

CHÍNH SÁCH AN SINH XÃ HỘI ĐỐI VỚI HỘ NGHÈO TRÊN ĐỊA BÀN

HUYỆN NGHĨA HƯNG, TỈNH NAM ĐỊNH

Chuyên ngành : Kinh tế chính trị Mã số : 60 31 01 01

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ CHÍNH TRỊ

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. NGUYỄN THỊ THU HOÀI

Hà Nội - 2015

LỜI CẢM ƠN

Lời đầu tiên, tôi xin bày tỏ lòng biết ơn chân thành đến TS. Nguyễn Thị Thu Hoài đã nhiệt tình hướng dẫn, giúp đỡ tôi trong suốt quá trình nghiên cứu và hoàn thành luận văn này.

Tôi xin gửi lời cảm ơn chân thành đến toàn thể các thầy giáo, cô giáo trong Khoa Kinh tế chính trị, Trường Đại học Kinh tế - Đại học Quốc gia Hà Nội đã quan tâm, tham gia đóng góp ý kiến và hỗ trợ tôi trong quá trình nghiên cứu, giúp tôi có cơ sở kiến thức và phương pháp nghiên cứu để hoàn thiện luận văn.

Tôi xin chân thành cảm ơn tới các cơ quan như: Ủy ban nhân dân huyện Nghĩa Hưng, Phòng thống kê huyện Nghĩa Hưng, Phòng Lao động Thương binh và Xã hội huyện Nghĩa Hưng, Ngân hàng Chính sách huyện Nghĩa Hưng và các cơ quan hữu quan khác đã hỗ trợ, cung cấp tài liệu, tạo điều kiện cho tôi có cơ sở số liệu để nghiên cứu hoàn thành luận văn.

Hà Nội, ngày 28 tháng 10 năm 2015

TÁC GIẢ LUẬN VĂN

HOÀNG THỊ XUÂN

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan số liệu và kết quả nghiên cứu trong luận văn này là trung thực và chưa được sử dụng ở bất kỳ công trình khoa học nào.

Tôi xin cam đoan mọi thông tin trích dẫn trong luận văn đã được chỉ rõ nguồn gốc.

TÁC GIẢ LUẬN VĂN

HOÀNG THỊ XUÂN

MỤC LỤC

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT i

DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ, BẢNG BIỂU ii

LỜI NÓI ĐẦU 1

CHƯƠNG 1. TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU, CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ CHÍNH SÁCH AN SINH XÃ HỘI ĐỐI VỚI HỘ NGHÈO 6

1.1. Tổng quan tình hình nghiên cứu có liên quan đến đề tài 6

1.2. Chính sách an sinh xã hội đối với hộ nghèo 10

1.2.1. Khái niệm về an sinh xã hội 10

1.2.2. Chính sách an sinh xã hội 14

1.2.3. Chính sách an sinh xã hội đối với hộ nghèo 15

1.2.4. Nội dung của chính sách an sinh xã hội đối với hộ nghèo tại Việt Nam 21

1.2.5. Ảnh hưởng của hệ thống an sinh xã hội tới hộ nghèo 25

1.2.6. Các nhân tố ảnh hưởng tới hệ thống chính sách an sinh xã hội 27

1.2.7. Những điểu kiện chủ yếu của đảm bảo an sinh xã hội trên địa bàn huyện 30

1.2.8. Các tiêu chí đánh giá hiệu quả việc thực hiện chính sách an sinh xã hội đối với hộ nghèo 33

1.3. Kinh nghiệm về thực hiện chính sách an sinh xã hội đối với hộ nghèo tại một số địa phương 37

1.3.1. Kinh nghiệm về thực hiện chính sách an sinh xã hội đối với hộ nghèo trên địa bàn huyện Hải Hậu tỉnh Nam Định 37

1.3.2. Kinh nghiệm về thực hiện chính sách an sinh xã hội đối với hộ nghèo trên địa bàn huyện Giao Thủy tỉnh Nam Định 40

1.3.3. Bài học rút ra trong việc thực hiện chính sách an sinh xã hội đối với hộ nghèo tại Nghĩa Hưng, tỉnh Nam Định 43

CHƯƠNG 2. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 45

2.1. Phương pháp thu thập và xử lý thông tin 45

2.2. Phương pháp duy vật biện chứng và duy vật lịch sử 46

2.3. Phương pháp phân tích và tổng hợp 46

2.4. Phương pháp thống kê so sánh 47

CHƯƠNG 3. TÌNH HÌNH THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH AN SINH XÃ HỘI ĐỐI VỚI HỘ NGHÈO TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN NGHĨA HƯNG, TỈNH NAM ĐỊNH 49

3.1. Đặc điểm tự nhiên và tình hình kinh tế xã hội ở huyện Nghĩa Hưng, tỉnh Nam Định tác động đến việc thực hiện chính sách an sinh xã hội 49

3.1.1. Đặc điểm tự nhiên- xã hội của huyện Nghĩa Hưng tỉnh Nam Định49

3.1.2. Đặc điểm kinh tế xã hội của huyện Nghĩa Hưng tỉnh Nam Định... 51

3.2. Tình hình thực hiện chính sách an sinh xã hội đối với hộ nghèo ở huyện Nghĩa Hưng 56

3.2.1. Chính sách việc làm, đảm bảo thu nhập tối thiểu và giảm nghèo .. 56 3.2.2. Bảo hiểm y tế, bảo hiểm xã hội 60

3.2.3. Trợ giúp xã hội cho các nhóm đối tượng đặc thù 64

3.2.4. Các dịch vụ xã hội cơ bản 69

3.3. Đánh giá chung kết quả thực hiện chính sách an sinh xã hội của huyện Nghĩa Hưng tỉnh Nam Định 73

3.3.1. Thành công 73

3.3.2. Hạn chế 76

3.3.3. Nguyên nhân hạn chế 77

CHƯƠNG 4. MỘT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM THỰC HIỆN TỐT HƠN CHÍNH SÁCH AN SINH XÃ HỘI TẠI HUYỆN NGHĨA HƯNG,TỈNH NAM ĐỊNH 81

4.1. Định hướng về công tác an sinh xã hội đến năm 2020 81

4.2. Giải pháp nhằm thực hiện tốt hơn chính sách an sinh xã hội đối với hộ nghèo tại huyện Nghĩa Hưng, tỉnh Nam Định 86

4.2.1. Nhóm giải pháp phát triển kinh tế xã hội 86

4.2.2. Nhóm giải pháp nâng cao hiệu lực quản lý và thực hiện các chính sách an sinh xã hội 89

4.2.3. Nhóm giải pháp về thực hiện xóa đói giảm nghèo 90

KẾT LUẬN 93

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 96

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT

STT

Ký hiệu	Nguyên nghĩa
1	ADB	Ngân hàng phát triển Châu Á
2	ASXH	An sinh xã hội
3	BCHTW	Ban chấp hành trung ương
4	BHYT	Bảo hiểm y tế
5	BHXH	Bảo hiểm xã hội
6	BHTN	Bảo hiểm thất nghiệp
7	BTXH	Bảo trợ xã hội
8	DS- KHHGĐ	Dân số kế hoạch hóa gia đình
9	ESCAP	Uỷ ban Kinh tế - Xã hội châu Á và Thái Bình Dương
10	GDTX	Giáo dục thường xuyên
11	GTSX	Giá trị sản xuất
12	HTX	Hợp tác xã
13	HIV/AIDS	Hội chứng suy giảm miễn dịch
14	ILO	Tổ chức lao động quốc tế
15	KT-XH	Kinh tế xã hội
16	KTTT	Kinh tế thị trường
17	LĐ-TB& XH	Lao động thương binh và xã hội
18	LĐNT	Lao động nông thôn
19	NHCSXH	Ngân hàng chính sách xã hội
20	SXKD	Sản xuất kinh doanh
21	TGXH	Trợ giúp xã hội
22	THCS	Trung học cơ sở
23	THPT	Trung học phổ thông
24	UBMTTQVN	Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam
25	WB	Ngân hàng Thế giới
26	XHCN	Xã hội Chủ nghĩa

Số hiệu	Tên bảng	Trang
1	1.1	Sơ đồ hệ thống ASXH ở Việt Nam	21
2	3.1	Tăng trưởng kinh tế đến năm 2014	51
3	3.2	GTSX và cơ cấu công nghiệp phân theo thành phần kinh tế	52
4	3.3	Dân số phân theo giới tính và khu vực	54
5	3.4	Lao động đang làm việc trong nền kinh tế quốc dân và cơ cấu lao động	54
6	3.5	Tình hình cho hộ nghèo vay vốn huyện Nghĩa Hưng giai đoạn 2011- 2014	57
7	3.6	Tổng hợp số liệu tham gia bảo hiểm y tế, bảo hiểm xã hội cho hộ nghèo, hộ cận nghèo trên địa bàn huyện Nghĩa Hưng	62+63
8	3.7	Tổng hợp số liệu trợ cấp xã hội trên địa bàn huyện Nghĩa Hưng giai đoạn 2011- 2014	66
9	3.8	Nguồn vốn đầu tư cho các xã nghèo của huyện Nghĩa Hưng giai đoạn 2011- 2014	71