Câu phủ định tiếng Hán trong sự đối chiếu với tiếng Việt

KẾT LUẬN

Câu phủ định là một loại câu không thể thiếu trong mọi ngôn ngữ. Là người học tiếng Việt với tiếng mẹ đẻ là tiếng Hán, chúng tôi đã đi vào tìm hiểu câu phủ định tiếng Hán trong sự đối chiếu với câu phủ định tiếng Việt để tìm ra những điểm tương đồng và khác biệt trong khi sử dụng câu phủ định giữa hai ngôn ngữ.

Qua nghiên cứu khảo sát câu phủ định với những cấu trúc phủ định trong tác phẩm văn học của 04 nhà văn cùng thời kỳ của Trung Quốc và Việt Nam là Lỗ Tấn, Chu Tự Thanh, Nam Cao, Anh Đức, chúng tôi đi đến những kết luận sau:

1. Phủ định là một trong những phạm trù lô-gích quan trọng trong ngôn ngữ học. Cho tới nay đã có nhiều công trình nghiên cứu của các nhà nghiên cứu cả ở Trung Quốc và Việt Nam về câu phủ định trong tiếng Hán và tiếng Việt. Hầu hết các tác giả đều cho rằng phủ định là một phương thức phản bác, phủ nhận những điều không tồn tại của tính chất, sở thuộc, trạng thái v.v... của người hay vật.

2. Trong luận văn này, chúng tôi cũng đã lần lượt trình bày và phân tích

các quan điểm về câu phủ định trong tiếng Hán và tiếng Việt của các nhà nghiên cứu Trung Quốc cũng như Việt Nam về những vấn đề liên quan đến câu phủ định tiếng Hán và tiếng Việt như: đặc điểm cấu trúc câu phủ định, loại hình phủ định, phương thức thể hiện sự phủ định, những từ phủ định chủ yếu v.v... Từ đó, có thể nhận biết được câu phủ định của hai ngôn ngữ này một cách dễ dàng hơn.

3. Qua khảo sát, có thể thấy trong tiếng Hán cũng như tiếng Việt, từ phủ định thường đánh dấu cho câu phủ định, và trong một câu phủ định chỉ có một từ phủ định duy nhất để bày tỏ sự phủ định với hàm ý của câu đó.

Về đặc điểm cơ bản, câu phủ định tiếng Hán có sự tương đồng với câu phủ định tiếng Việt. Còn về phân loại câu phủ định, tiếng Hán chủ yếu chia thành hai loại: phủ định chung (cũng gọi là phủ định ngữ nghĩa), chẳng hạn phủ định miêu tả, phủ định giả thiết v.v, và phủ định ngữ dụng chẳng hạn phủ định hàm ý nội dung của câu, phủ định nghĩa xã hội v.v; còn tiếng Việt thì chia câu phủ định thành hai phương diện: về ngữ pháp gồm phủ định toàn bộ và phủ định bộ phận, về lô-gích gồm phủ định chung và phủ định riêng.

Từ đó chúng ta có thể thấy cách phân loại câu phủ định giữa tiếng Hán và tiếng Việt có sự khác biệt, câu phủ định tiếng Hán chia theo ngữ nghĩa - ngữ dụng, còn câu phủ định tiếng Việt chia theo ngữ pháp – lôgích. Tuy vậy, xét về mặt ngữ dụng thì phủ định toàn bộ trong tiếng Việt lại gần giống với phủ định hàm ý nội dung giao tiếp và nòng cốt câu trong phủ định ngữ dụng tiếng Hán. Còn phủ định bộ phận trong tiếng Việt cũng có sự tương tự với phủ định giả thiết trong tiếng Hán.