Ảnh Hưởng Các Nhân Tố Tác Động Đến Thực Hiện Sma Và Tác Động Của Thực

QUAL

Nguồn: NCS đề xuất

Hình 3-2 Mô hình nghiên cứu của luận án

Bảng 3-1 Ảnh hưởng các nhân tố tác động đến thực hiện SMA và tác động của thực hiện KTQTCL đến thành quả

STT

Biến độc lập

Biến phụ

thuộc

Lý thuyết

Dấu kỳ

vọng

Nghiên cứu gốc

Nhận thức về thị

trường king doanh (PEU)

Thực hiện SMA

Ngẫu nhiên

thể chế cấp trên

Hwang (2005); Al-Mawali (2015); Noordin et al (2015)

Chiến lược kinh doanh (OS)

Thực hiện SMA

Ngẫu nhiên thể chế

Guilding (1999); Hwang (2005); Hoque (2004); cadez và Guiling (2008); cinquini et al (2010); Akoylu et al (2013); Ojra(2014); Alsoboa(2015);

Michael et al(2017)

Công nghệ (OT)

Thực hiện

SMA

Ngẫu nhiên

thể chế

Tuan Mat (2010); choe (2004); Ojra (2014)

Văn hóa DNSX (CULT)

Thực hiện SMA

Ngẫu nhiên

Cấp trên Thể chế

Phát triển mới

Trình độ nhân viên

KTQT (QUAL)

Thực hiện

SMA

Ngẫu nhiên

Thể chế

Phát triển mới

Phân cấp quản lý

(OSTR)

Thực hiện

SMA

Ngẫu nhiên

Thể chế

Hwang (2005); Dik (2011).

Thực hiện SMA

Thành quả hoạt động (OP)

Ngẫu nhiên

Subramanian et al (1998); Cadze và Guiling (2008); Al-Mawali et al (2012); Đoàn Ngọc Phi Anh (2012); Aksoy và et al (2013); Alsoboa et al (2015); Noordin

et al (2015); Trịnh Hiệp Thiện (2019)

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 307 trang tài liệu này.

Nguồn: NCS tổng hợp

3.2.2 Giả thuyết nghiên cứu

(1) Giả thuyết về sự tác động của yếu tố nhận thức thị trường đến thực hiện KTQTCL

Theo khung ngẫu nhiên, thể chế, cấp trên. Nhân tố này có ảnh hưởng đến KTQTCL. Nhiều học giả đã tìm ra ra mối quan hệ giữa nhân tố này và thực hiện KTQTCL, như Chenhall và Morris (1986); Hwang (2005); Ahmad (2012); Al-Mawali (2015); Noordin và cộng sự (2015); Trần Ngọc Hùng (2016). Theo Chenhall và cộng sự (1986) đã kết luận nhận thức thị trường tác động đến mong muốn thông tin của đơn vị, kết quả nghiên cứu xác định là nhân tố này có tác động cùng chiều đến hệ thống KTQT, trong các môi trường không ổn định, yêu cầu thông tin của lãnh đạo gồm cả theo báo cáo sẵn và cung cấp kịp thời về tình hình thực hiện các quyết định. Mặt khác, lãnh đạo muốn có thông tin bên ngoài đơn vị như dữ liệu liên quan đến hiệu quả phi tài chính do KTQTCL đáp ứng. Chehall (2003) đã khẳng định rằng nhân tố này đã được kết hợp với yêu cầu phong phú hơn, hướng ra bên ngoài và tương lai của hệ thống quản lý.

Nghiên cứu này nhằm mục đích nâng cao hiểu biết về ảnh hưởng của nhận thức thị trường đến việc xây dựng và thực hiện KTQTCL trong DNSX. Hơn nữa, đề tài cho rằng những thay đổi trong các yếu tố của môi trường có thể gây ra những thay đổi trong hệ thống KTQT và kiểm soát trong đơn vị (Cinquini và Tencci, 2010; McManus, 2012; Ojra, 2014). Trong bối cảnh nghiên cứu tại Việt Nam hiện nay, lãnh đạo có nhận thức cao về PEU, việc sử dụng KTQTCL của lãnh đạo được tăng cường để tạo ra những thông tin liên quan, có thể đưa ra các quyết định phù hợp với môi trường. Luận án dựa trên Mc Manus (2012); Ojra (2014); Al-Mawali (2015), giả thuyết về mối quan hệ giữa PEU và thực hiện KTQTCL trong DNSX được đề xuất như sau:

H1: PEU có ảnh hưởng cùng chiều đến thực hiện SMA

(2) Giả thuyết về sự tác động phân cấp quản lý đến thực hiện KTQTCL

Phân cấp quản trị là nhân tố nội tại bên trong tổ chức cũng là nhân tố quan trọng trong nghiên cứu dựa trên khung ngẫu nhiên khi nghiên cứu về KTQTCL (Chenhall, 2008; Tuan Mat, 2010; Ojra, 2014). Theo Abdel-Kader và cộng sự (2008) các đơn vị đối mặt với sự không ổn định cao đòi hỏi đơn vị phải có cấu trúc phân cấp và hệ thống KTQT phức tạp hơn. Theo lý thuyết cấu trúc tổ chức cho thấy phân cấp quản lý trong một tổ chức ảnh hưởng đến thực hiện KTQTCL (Hwang, 2005). Phân quyền (ủy quyền cho các cấp thấp hơn) của cơ cấu tổ chức sẽ cho phép các DNSX điều chỉnh trong quá trình thực hiện KTQTCL khi cần thiết (Abernethy và Bowens, 2005) với trọng tâm là người mua (Chenhall, 2008). Các tổ chức có cấu trúc phân cấp có khuynh hướng thực hiện các thay đổi trong hệ thống KTQT cho phép họ liên kết nhiều hoạt động trong toàn tổ chức (Chenhall, 2008). Lãnh đạo cấp dưới sẽ chủ động hơn trong xây dựng, kiểm soát và có trách nhiệm hơn với các quyết định của mình khi được phân cấp quản trị. Đồng thời một DNSX xây dựng ít các quy định chuẩn hóa nghiêm ngặt và quy trình vận hành, nhân viên sẽ phản ứng nhanh hơn để khai thác cơ hội trong công việc. Ngoài ra, Theo cơ chế lan tỏa và bắt chước của khung thể chế, sự phân quyền đòi hỏi lãnh đạo phải học hỏi các mô hình quản trị hiệu quả, chính hai cơ chế này đã thúc đẩy lãnh đạo học hỏi và dùng công cụ của KTQTCL nhiều hơn để dáp ứng với nhu cầu của từng bộ phận. Giả thuyết mối quan hệ giữa cơ cấu phân cấp quản lý và thực hiện KTQTCL được đề xuất như sau:

H2: Phân cấp quản lý ảnh hưởng cùng chiều đến thực hiện SMA.

(3) Giả thuyết về sự ảnh hưởng của công nghệ đến thực hiện KTQTCL

Các đề tài dựa trên khung ngẫu nhiên, khung thể chế đã kiểm chứng mối liên hệ tích cực giữa kỹ thuật KTQTCL phù hợp với công nghệ của đơn vị (Cadez và Guilding, 2008; Huang và cộng sự, 2010; Tuan Mat, 2010). Hyvonen (2008) nhận định rằng công nghệ thông tin hỗ trợ sự phát triển của hệ thống KTQT và quản trị chiến lược. Do đó, theo Olen và Cooney (2000) các đơn vị đang đương đầu với thử thách tích hợp công nghệ thông tin vào các hoạt động của kế toán. Grabski và cộng sự (2009)

Những biến động trong công nghệ thông tin là những khía cạnh cốt lõi của phát triển công nghệ trong tổ chức và cấu trúc nên tổng thể của thị trường kinh doanh hiện đại, dẫn đến sự phát triển tự động hóa trong hoạt động.

Một số nghiên cứu trước như Langfield- Smith (2003) Các đơn vị đã thay đổi hệ thống KTQT ứng dụng công nghệ thành một hệ thống phù hợp hơn qua đó làm tăng hiệu quả của tổ chức trên thị trường. Kader và Luther (2008), cho rằng sự phức tạp của hệ thống KTQT được giải thích bởi hệ thống công nghệ của đơn vị. Báo cáo kết quả này cũng được ủng hộ trong đề tài Ahmad (2012) cho thấy nhân tố công nghệ có ảnh hưởng tích cực đến vận dụng công cụ KTQT. Trong thời đại khoa học hiện nay sự thay đổi về công nghệ làm KTQT trong DNSX thay đổi vai trò cung ứng thông tin chiến lược đáp ứng nhu cầu lãnh đạo được nhiều chuyên gia đề cập đến. Dựa trên lý luận trên NCS đề xuất mối quan hệ giữa công nghệ thông tin và thực hiện KTQTCL tại DNSX.

H3: Áp dụng công nghệ xử lý thông tin ảnh hưởng cùng chiều đến thực hiện SMA

(4) Giả thuyết về sự ảnh hưởng của chiến lược đến thực hiện KTQTCL

Chiến lược trong DNSX được nhận định trong nghiên cứu này kế thừa 2 loại chiến lược tấn công và chiến lược phòng thủ (Cadez và Guilding, 2008). Theo khung lý thuyết ngẫu nhiên, chiến lược có tác động đến thực hiện KTQTCL. Cadez và Guilding (2008) nhận xét các loại chiến lược kinh doanh trong đơn vị đóng vai trò quan trọng trong việc thực hiện KTQTCL. Sự tác động của nhân tố chiến lược đến thực hiện KTQTCL được nhiều nhà nghiên cứu ủng hộ (Cravens và Guilding 2001; Cadez và Guilding, 2007; Ojra 2014; Alsoboa, 2015). Các nghiên cứu khác (Samson và cộng sự, 1991; Kaplan và Norton, 1996) thậm chí còn cho thấy rằng KTQTCL được thiết kế để hỗ trợ chiến lược của doanh nghiệp có thể tăng thành quả. Nghiên cứu Verbeeten (2010) báo cáo rằng chiến lược tấn công của đơn vị có liên quan một cách tích cực với những thay đổi lớn trong KTQTCL. Trong thị trường cạnh tranh ngày càng cao như hiện nay, dùng chiến lược tấn công là thích hợp nhất đối với DNSX. Theo khung thể chế trong môi trường cạnh tranh, sự lan tỏa hiệu quả của chiến lược tấn công đến với

các DNSX khác, theo cơ chế bắt chước các đơn vị sẽ học hỏi chiến lược của đơn vị thành công.Vì vậy, các DNSX cần phải có thêm nhiều công cụ KTQTCL hỗ trợ cung cấp thông tin cho việc hoạch định chiến lược. Khi DNSX Việt Nam lựa chọn chiến lược tấn công thì sẽ thực hiện KTQTCL nhiều hơn. Giả thuyết về mối quan hệ giữa chiến lược tấn công với thực hiện KTQTCL trong DNSX được phát biểu là:

H4: Đơn vị thực hiện chiến lược tấn công ảnh hưởng cùng chiều với thực hiện SMA

(5) Giả thuyết về sự ảnh hưởng của văn hóa hỗ trợ đến thực hiện KTQTCL

Sự ảnh hưởng của văn hóa đến sự thành công của việc vận dụng KTQT được kiểm định trong một số đề tài như Alper Erserim (2012), Trần Ngọc Hùng (2016). Đơn vị có mối quan hệ hỗ trợ lẫn nhau giúp cho việc thành công của thực hiện KTQTCL càng cao, cùng hướng về mục tiêu thực hiện chiến lược của đơn vị. Điều này cũng cho thấy xu hướng coi trọng đến tạo dựng văn hóa đơn vị, tạo sự gắn kết hỗ trợ giữa các thành viên trong đơn vị. Mặt khác, sự chia sẻ thông tin giữa các nhân viên, các cấp lãnh đạo trong đơn vị cũng là điều kiện tốt cho việc thực hiện KTQTCL trong doanh nghiệp. Ngoài ra, khi tiến hành tạo dựng văn hóa, theo khung cấp trên, thể chế đặc điểm của lãnh đạo tác động đến văn hóa hỗ trọ. Do vậy, có thể kỳ vọng văn hóa công ty tác động đến thực hiện KTQTCL. Mối liên hệ giữa văn hóa hỗ trợ và thực hiện KTQTCL được phát biểu như sau:

H5: Văn hóa hỗ trợ càng cao ảnh hưởng cùng chiều đến thực hiện SMA

(6) Giả thuyết về ảnh hưởng của trình độ KTQT đến thực hiện KTQTCL

Trình độ nhân viên KTQT tác động nhiều đến thực hiện KTQTCL, đó là những người trực tiếp thực hiện, tư vấn, tham mưu và đáp ứng thông tin. Trong đó KTQT là lực lượng nòng cốt góp phần nên thành công của thực hiện KTQTCL. Theo cơ chế lan tỏa và bắt chước của khung thể chế sẽ thúc đẩy nhân viên cải thiện hiệu quả và góp phần vào sự thành công của DNSX, vì vậy làm tăng nhu cầu tìm hiểu và áp dụng KTQTCL để cung cấp các thông tin hữu ích cho lãnh đạo. Nếu trình độ chuyên môn không đạt sẽ dẫn đến không thể áp dụng được kỹ thuật KTQTCL, hoặc dùng được

nhưng kết quả chưa cao (Ismail và King, 2007; McChlery et al 2004). Nghĩa là, nếu trình độ KTQT càng cao thì khả năng áp dụng KTQTCL càng thành công. Mối quan hệ giữa trình độ của nhân viên kế toán và việc thực hiện KTQT trong đơn vị, có mối quan hệ tích cực đã được một số nghiên cứu ủng hộ như đề tài Ahmad (2012) nhận định nhân tố trình độ nhân viên KTQT tác động việc việc vận dụng KTQT. Kỹ thuật KTQTCL là công cụ KTQT mới khá phức tạp do đó đòi hỏi nhân viên KTQT phải có kiến thức nền tảng tốt, cũng như khả năng học hỏi thì mới khả năng đáp ứng được yêu cầu của công tác KTQTCL trong DNSX. Do đó, giả thuyết mối liên hệ giữa trình độ và thực hiện KTQTCL được phát biểu là:

H6: Trình độ nhân viên KTQT càng cao ảnh hưởng cùng chiều đến thực hiện SMA

(7) Giả thuyết về sự ảnh hưởng của thực hiện KTQTCL đến thành quả hoạt động doanh nghiệp

Kwock (1999) nhận xét QTCL (bao gồm quy trình KTQTCL, lựa chọn chiến lược) tác động đến hiệu quả. Theo nghiên cứu Langfield Smith (1997) quản trị chiến lược được điều chỉnh để hỗ trợ chiến lược kinh doanh theo hướng cạnh tranh và tăng cường hiệu quả của tổ chức. Hơn nữa, trong đề tài Merchant và cộng sự (1986) cho thấy rằng quản trị chiến lược đóng góp quan trọng cho hiệu quả và lợi nhuận.

Theo khung ngẫu nhiên, cho rằng sự phù hợp với môi trường, chiến lược và cấu trúc bên trong đơn vị sẽ đạt được hiệu quả cao hơn. Ảnh hưởng cùng chiều của thực hiện KTQTCL đến hiệu quả của đơn vị được tìm thấy trong một số nghiên cứu như Cadez và Guilding (2008); Al-Mawali và cộng sự (2012); Aksoy và Aykan (2013; Noordin et al (2015); Michael et al (2017). Lãnh đạo nhận thấy được vai trò của KTQTCL trong việc hỗ trợ thông tin ra quyết định và giám sát chiến lược (Cinquini và Tenucci, 2010). Do đó, hoạt động quản trị có mối liên hệ dùng chiến lược phản ánh sự đầu tư lâu dài và hiệu quả lâu dài (Aksoy và cộng sự, 2013). Nghiên cứu này kỳ vọng khi DNSX sử dụng kỹ thuật KTQTCL trợ giúp quá trình ra quyết định và kiểm soát chiến lược, từ đó sẽ giúp đơn vị có thông tin bên ngoài, trước sự thay đổi nhanh chóng

yêu cầu của người mua và sự tiến triển của công nghệ tiên tiến. Vì vậy, xu hướng tiếp cận chiến lược của KTQT là một xu hướng tất yếu hiện nay. KTQTCL có rất nhiều kỹ thuật có thể kiểm soát giảm hao tổn hiệu quả, nâng cao chất lượng hàng hóa và tăng cường cung cấp thông tin hỗ trợ QTCL, qua đó nâng cao hiệu quả. Nghiên cứu Cadez và Guilding (2008); Tuan Mat (2010); Ojra (2014) và Kalkhouran và cộng sự (2017) đã khẳng định việc thực hiện KTQTCL thực sự giúp đơn vị cải thiện thành quả. Trong đề tài này tác giả căn cứ trên khung ngẫu nhiên về sự phù hợp của cấu trúc KTQTCL và tương tác của nhân tố thực hiện KTQTCL tăng cường hiệu quả. NCS đề xuất giả thiết nghiên cứu:

H7: Thực hiện SMA ảnh hưởng cùng chiều đến thành quả hoạt động của DNSX Việt Nam

Bảy giả thuyết thiết lập cho nghiên cứu được trình bày ở bảng tổng hợp 3.2 như sau

3.2.3 Thang đo của các biến

Các thang đo được rút ra từ tổng quan, nhằm đảm bảo tính thực tiễn cho đề tài thang đo được điều chỉnh có sự tương thích với hoàn cảnh thực tế (Craig và Dougles, 2000), thang đo được dịch từ tiếng Anh sang tiếng Việt. Thang đo của 8 nhân tố luận án căn cứ vào các nghiên cứu gốc cụ thể là:

Thang đo 1: Nhân tố nhận thức về thị trường

PEU là nhận thức của lãnh đạo về sự biến động của thị trường và cường độ cạnh tranh (Hwang, 2005). Nhân tố nhận thức về thị trường được ký hiệu là PEU, nhân tố này được đo lường qua hai nhận thức về sự không chắc chắn của môi trường kinh doanh bao gồm: (1) nhận thức về cường độ cạnh tranh (thang đo được phát triển trong đề tài của Hwang, 2005; Tuan Mat ,2010; Ojra 2014; Al-Mawli, 2015) Và (2) nhận thức về sự bất ổn của thị trường (được phát triển trong nghiên cứu Hwang 2005; Ojra 2014). Thang đo gốc PEU do tác giả Hwang (2005) và Ojra (2014) xây dựng gồm 10 biến quan sát.

Bảng 3-2 Nhận thức về sự không chắn chắn của môi trường