Cơ Hội Và Thách Thức Đối Với Du Lịch Vịnh Hạ Long

* Về sản phẩm du lịch

Phát triển các sản phẩm du lịch mới chất lượng cao theo hướng tạo ra nét riêng có của du lịch vịnh Hạ Long như câu mực trên biển, tham quan Vịnh Hạ Long bằng khinh khí cầu... nâng cao chất lượng dịch vụ du lịch, cải tiến các hình thức kinh doanh.

Trong đó khu vực vịnh Hạ Long sẽ hình thành các điểm tham quan chủ yếu, hạn chế phát triển các khu lưu trú, nghỉ dưỡng, bằng việc xây dựng các khu tham quan như: Khu du lịch tâm linh - huyền thoại đảo Đầu Gỗ; Khu vui chơi giải trí- lưu trú đảo Bồ Hòn; Khu du lịch sinh thái nhân văn đảo Hang Trai, Đầu Bê… Khu vực phía tây TP Hạ Long sẽ gồm: Khu lưu trú - dịch vụ Bãi Cháy; Khu du lịch tổng hợp Hùng Thắng; Khu du lịch sinh thái Đồn Điền.. Phía đông TP sẽ là các khu di tích lịch sử núi Bài Thơ; Khu tham quan phố cổ Hòn Gai, Khu bảo tàng than Hà Lầm. Gắn liền với các khu du lịch là các tuyến du lịch được đa dạng hoá hơn nữa gồm cả trên bờ, trên biển và trên núi. Với việc phát triển các khu, điểm, tuyến du lịch đồng bộ sẽ tạo ra diện mạo mới cho du lịch TP Hạ Long cả về không gian và cảnh quan kiến trúc đô thị.

* Về xúc tiến, tuyên truyền quảng bá du lịch:

Đẩy mạnh xúc tiến, tuyên truyền, quảng bá du lịch với các hình thức linh hoạt; phối hợp chặt chẽ giữa các cấp, các ngành; tranh thủ hợp tác quốc tế trong hoạt động xúc tiến du lịch ở trong và ngoài nước, từng bước tạo dựng và nâng cao hình ảnh du lịch vịnh Hạ Long trên trường quốc tế; nâng cao nhận thức và trách nhiệm của các cấp, các ngành và của nhân dân về vị trí, vai trò của du lịch trong phát triển kinh tế - xã hội.

* Hội nhập, hợp tác quốc tế về du lịch

Tăng cường củng cố và mở rộng hợp tác song phương và hợp tác đa phương với các tổ chức quốc tế, các nước có khả năng và kinh nghiệm phát triển du lịch.

Khuyến khích và tạo điều kiện thuận lợi để thu hút vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài vào các khu du lịch, các dự án tạo sản phẩm du lịch đặc thù, chất lượng cao. Thu hút và sử dụng có hiệu quả nguồn vốn ODA cho phát triển nguồn nhân lực, công nghệ và bảo vệ môi trường du lịch.

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 124 trang tài liệu này.

3. Cơ hội và thách thức đối với du lịch vịnh Hạ long

3.1. Cơ hội

Những năm qua, TP Hạ Long đã có bước tăng trưởng vượt bậc về kinh tế, trong đó có sự đóng góp quan trọng của ngành kinh tế mũi nhọn du lịch. Du lịch Hạ Long đang trở thành điểm sáng trên bản đồ du lịch Việt Nam và khu vực. Riêng năm 2007 TP đã đón 1,9 triệu lượt khách du lịch, tăng 15% so với năm 2006, doanh thu du lịch 980 tỷ đồng, tăng 25% so với năm 200537. Cùng với đó, trong những năm tới có rất nhiều cơ hội đang mở ra đối với du lịch vịnh Hạ Long.

Kể từ khi Vịnh Hạ Long được công nhận là di sản thiên nhiên thế giới lần cuối cùng, những nghiên cứu tiếp theo đã kiến nghị rằng Vịnh Hạ Long và các vùng lân cận là nơi cư trú của rất nhiêu loài sinh vật quý hiếm góp phần đáng kể vào việc bảo tồn đa dạng sinh học. Như vậy, Vịnh Hạ Long có tiềm năng đáp ứng tiêu chuẩn thứ 3 mà từ trước tới nay chưa có di sản thế giới nào ở Việt Nam có được, bởi nó chứa đựng “môi trường sống tự nhiên quan trọng bậc nhất cho việc gìn giữ bảo tồn đa dạng sinh học”38. Đây thật sự là một lợi thế trong phát

triển môi trường du lịch vịnh, cũng như thu hút hơn nữa lượng khách quốc tế và nội địa đến tham quan.

Vịnh Hạ Long cũng đang đứng trước cơ hội được bình chọn là 1 trong 7 kỳ quan thiên nhiên thế giới mới. Đây thực sự là một cú huých mạnh với việc quảng

37 Ban quản lý Vịnh Hạ Long, Báo cáo sơ kết quá trình thực hiện Nghị quyết 08/NQ-TU về phát triển vịnh Hạ Long giai đoạn 2001 - 2007

38 Muốn phát triển du lịch phải hoàn thiện môi trường, http:// www.vnn.vn

bá hình ảnh của vịnh Hạ Long đến du khách quốc tế thông qua các phương tiện thông tin đại chúng, cũng như có tác động lớn đến việc thu hút các dự án và sự quan tâm của các cơ quan chủ quản, các nhà đầu tư quốc tế vào xây dựng và phát huy giá trị du lịch của vịnh.

Một cơ hội khác đối với du lịch vịnh Hạ Long là chất lượng dịch vụ đi kèm dịch vụ du lịch đang ngày càng được cải thiện. Điều này là do các ngành kinh doanh dịch vụ có liên quan đến dịch vụ du lịch như lĩnh vực ngân hàng, vận chuyển, viễn thông…sẽ phát triển hơn, cung cấp nhiều dịch vụ đa dạng và phong phú hơn, chính vì vậy các dịch vụ này sẽ đáp ứng được nhu cầu của du khách. Cùng với đó là áp lực cạnh tranh trong những năm sắp tới của ngành du lịch sẽ ngày càng tăng, buộc du lịch vịnh cũng có những bước phát triển ngang tầm.

Bên cạnh đó, Tổng cục du lịch Việt Nam cũng đang có những biện pháp hỗ trợ, tăng cường, xúc tiến các hoạt động du lịch Việt Nam nói chung trong đó có vịnh Hạ Long đến bạn bè quốc tế, cũng như phối hợp giữa các bộ ngành nhằm tạo điều kiện và môi trường thông thoáng cho sự phát triển của ngành du lịch.

3.2. Thách thức

Mặc dù những thành tựu mà du lịch vịnh Hạ Long đã đạt được hơn chục năm qua là rất khả quan, nhưng khu Di sản thiên nhiên thế giới này hàng giờ phải đối mặt với những thách thức không nhỏ về khả năng ô nhiễm môi trường và biến đổi cảnh quan thiên nhiên, cũng như về các yếu tố nhằm phát triển du lịch tổng thể:

Sức ép đầu tiên phải kể đến hiện nay là việc phát triển và mở rộng đô thị, xây dựng bến cảng, nhà máy, cơ sở sản xuất, dịch vụ tại thành phố Hạ Long… Đặc biệt phải lưu ý tới những tác nhân có nhiều khả năng gây ô nhiễm môi trường và làm biến đổi cảnh quan khu du di sản

Khu vực Vịnh Hạ Long có hàng ngàn hòn đảo mà phần lớn là núi đá vôi, nguồn nguyên liệu xây dựng đang có nhu cầu sử dụng và khai thác nên rất dễ bị các tư nhân lợi dụng khai thác đá gây biến dạng cảnh quan, phá huỷ cảnh đẹp nên thơ của khu di sản.

Hoạt động kinh tế trên vùng biển Hạ Long (giao thông cảng biển, môi trường đánh bắt, chế biến hải sản…) với các loại phương tiện tàu thuyền đi lại, neo đậu dày đặc. Hầu hết các phương tiện đó đều sử dụng dầu mỡ và khả năng rủi ro gây ô nhiễm môi trường rất khó dự báo trước.

Việc tăng dân số một cách tập trung ở các đô thị, khu công nghiệp mới dọc bờ biển với các trung tâm thương mại, dịch vụ, nhà hàng, khách sạn, cũng như sự gia tăng đột biến số lượng khách du lịch sau khi Hạ Long trở thành di sản thiên nhiên thế giới cũng là những nguy cơ tiềm ẩn. Do đó vấn đề kiểm soát môi trường đang được đặt ra cấp bách.

Mặc dù doanh thu từ du lịch Vịnh Hạ Long những năm gần đây tăng mạnh nhưng thẳng thắn nhìn nhận, hiện nay khu vực di sản này vẫn đang gặp phải những tồn tại và thách thức đặc biệt trong lĩnh vực phát triển sản phẩm du lịch.

Việc phát huy giá trị di sản chưa đồng nhất và còn manh mún bởi phụ thuộc vào mục tiêu của mỗi chủ thể liên quan đến việc khai thác và quản lý tài nguyên, hoạt động kinh tế xã hội. Điều đó đã dẫn đến những xung đột và mâu thuẫn, thậm chí triệt tiêu lẫn nhau giữa các giải pháp bảo tồn giá trị di sản phục vụ du lịch và phát triển các ngành kinh tế khác.

Hiện tượng trùng lặp các hoạt động du lịch, sản phẩm du lịch trong đầu tư phát triển kinh doanh; chất lượng sản phẩm du lịch chưa đáp ứng với nhu cầu và thị hiếu của thị trường, chưa hấp dẫn những đối tượng khách có khả năng chi trả cao là những bất cập vẫn tồn tại thời gian qua… Sở dĩ xảy ra tình trạng trên là do hoạt động du lịch vui chơi giải trí còn đơn điệu, nội dung, quy mô nhỏ, phân tán,

chất lượng chưa cao, các loại hình du lịch khu di sản chủ yếu là các tuyến tham quan thắng cảnh Vịnh với nội dung và hình thức nghèo nàn, đơn điệu, chưa tôn vinh được các giá trị đặc biệt của di sản. Các tuyến tham quan trên các tuyến tham quan dưới mặt biển còn chưa được đầu tư. Các giá trị thẩm mỹ của vùng cảnh quan biển, đảo, khu sinh thái biển, văn hoá truyền thống chưa được khai thác hiệu quả trong bối cảnh gia tăng những dấu hiệu suy giảm giá trị cảnh quan du lịch, sự phát triển thiếu bền vững của Hạ Long…

Một vấn đề mà nhiều du khách quốc tế đã phàn nàn là ý thức về bảo vệ môi trường di sản của khách du lịch, cộng đồng địa phương còn chưa cao, chưa xây dựng được hình ảnh, thương hiệu du lịch Hạ Long hiện đại, văn minh, lịch sự, vẫn còn hiện tượng ăn xin, đeo bám khách du lịch, ảnh hưởng tới môi trường du lịch di sản.

Vịnh Hạ Long còn thiếu các quy chế và biện pháp nhằm quản lý chặt chẽ và hạn chế tối đa việc phát triển các khu lưu trú, nghỉ dưỡng không theo quy hoạch trên các đảo. Đối với hệ thống nhà nghỉ, khách sạn nổi, lưu động vẫn chưa có quy hoạch và biện pháp kiểm soát ngặt nghèo theo tiêu chuẩn du lịch sinh thái và quy định bảo tồn di sản, bảo vệ cảnh quan biển đảo kể cả đối với khu vực mặt nước vùng đệm di sản.

Các cơ sở ăn uống phát triển tự phát, không theo quy hoạch tổng thể trong khu vực bảo tồn tuyệt đối. Đồng thời, phát triển du lịch chưa căn cứ vào nhu cầu, sở thích, khả năng chi trả của các loại thị trường khách du lịch, vì vậy mà chưa tạo ra sức cạnh tranh cao trong vùng biển đảo Bắc Bộ, cả nước, khu vực và quốc tế. Thiếu sự đồng bộ về hệ thống sản phẩm du lịch, các tour du lịch, cơ sở vật chất kỹ thuật du lịch, hạ tầng du lịch, sự bền vững của tài nguyên và môi trường cảnh quan du lịch khu vực ven bờ, đô thị Hạ Long và vùng biển đảo Quảng Ninh và Bắc Bộ.

Các doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ du lịch còn nhiều hạn chế, yếu kém về các khâu. Nhận thức của các doanh nghiệp đối với phát triển tổng thể vịnh còn ở mức thấp. Các hoạt động Marketing quảng bá hình ảnh của vịnh chưa được thật sự chú trọng và xây dựng một cách bài bản.

Bên cạnh những yếu tố nội tại từ bản thân du lịch vịnh, thì vịnh Hạ Long còn phải đối mặt với những thách thức khác từ các yếu tố ở môi trường bên ngoài. Đó là sức ép cạnh tranh từ các khu du lịch trong nước và quốc tế khác. Môi trường du lịch Việt Nam vẫn chưa thực sự tạo được dấu ấn, cũng như phát huy các nét văn hóa bản sắc. Trong khi đó, du lịch các quốc gia khác trong khu vực như Singapore, Malaysia, Thai Lan…đang có những chương trình và chiến lược hết sức hấp dẫn. Chính điều này, vô hình chung cũng đã làm ảnh hưởng đến lượng khách và sức hấp dẫn của du lịch vịnh Hạ Long trên các thị trường quốc tế.

Chính áp lực từ sự cạnh tranh gay gắt về môi trường du lịch trong nước, quốc tế, vịnh Hạ Long phải tăng cường công tác quảng bá, xúc tiến các du lịch, nâng cao chất lượng dịch vụ du lịch, đầu tư hơn nữa vào cơ sở vật chất, chú trọng đến môi trường kinh doanh du lịch…Đặc biệt, khi mà vịnh Hạ Long đang trong cuộc bình chọn để trở thành một trong bảy kỳ quan thiên nhiên mới của thế giới, thì công tác Marketing các hoạt động du lịch, bao gồm một chuỗi các hoạt động từ nghiên cứu môi trường, xác định thị trường mục tiêu, xây dựng sản phẩm du lịch, đẩy mạnh công tác xúc tiến quảng bá, phát triển các kênh phân phối, cải thiện quy trình phục vụ, đào tạo đội ngũ nhân viên đến mở rộng quan hệ hợp tác quốc tế càng trở nên quan trọng hơn bao giờ hết. Có thể nói, đó cũng là một trong những biện pháp chính để quảng bá hình ảnh du lịch của vịnh Hạ Long đến với bạn bè trong nước và quốc tế một cách có hiệu quả. Sau đây, tác

giả xin đề xuất một số biện pháp Marketing góp phần quảng bá hình ảnh của vịnh Hạ Long.‌

II. Các biện pháp Marketing góp phần quảng bá hình ảnh của vịnh Hạ Long

1. Nhóm các giải pháp vĩ mô

1.1. Các giải pháp tổng thể đầu tư cho cơ sở hạ tầng

Vịnh Hạ Long là một di sản văn hóa thế giới, cũng là trọng điểm du lịch của cả nước, vì vậy nhà nước cũng như tỉnh ủy Quảng Ninh cần tăng cường vai trò của mình trong các hoạt động du lịch của vịnh, tập trung xây dựng các tour tham quan vịnh Hạ Long cho khách trong nước và quốc tế…theo hướng đồng bộ, chất lượng cao.

Về quy hoạch và đầu tư, việc rà soát điều chỉnh quy hoạch tổng thể phát triển du lịch vịnh Hạ Long cần phải sớm thực hiện, hoàn thành quy hoạch chi tiết, gắn kết giữa phát triển đô thị với việc hình thành các sản phẩm du lịch. Tỉnh ủy và nhà nước cũng cần sớm xây dựng đề án phát triển biển đảo theo tinh thần Nghị quyết Hội nghị Trung ương lần thứ tư. Tỉnh ủy cũng cần tạo điều kiện cho thành phố Hạ Long hợp tác với Công ty tư vấn quốc tế nghiên cứu triển khai dự án phát triển du lịch thành phố Hạ Long và vùng phụ cận. Bên cạnh việc quy hoạch, khai thác các nguồn du lịch sẵn có từ tự nhiên, các di tích lịch sử văn hóa dân tộc, cần kết hợp quy hoạch đầu tư phát triển các cơ sở du lịch hiện đại.

Nhà nước và tỉnh ủy cũng cần có chính sách đầu tư phát triển hạ tầng giao thông vận tải như hàng không, đường sắt, đường bộ và cơ sở hạ tầng du lịch như khu nghỉ dưỡng, khách sạn, khu vui chơi giải trí…Ngoài ra, các chính sách thu hút đầu tư nước ngoài vào Việt Nam, đăc biệt đầu tư vào cơ sở hạ tầng cần tiếp tục được thực hiện. Khi các công ty nước ngoài đã đổ tiền vào xây dựng các khu vui chơi thì đương nhiên chính họ sẽ là người đứng ra tổ chức các hoạt động thu

hút khách nước ngoài đến ăn nghỉ tại cơ sở của họ. Điều này lại giúp đưa dịch vụ du lịch Hạ Long đến với nhiều khách quốc tế hơn nữa.

1.2. Các giải pháp về hệ thống, chính sách nhất quán hỗ trợ từ các ban

ngành Trung ương, địa phương

Sở du lịch Quảng Ninh cần phối hợp với các bộ, ngành, địa phương giúp đỡ cho các công ty du lịch đẩy mạnh hoạt động marketing, quảng bá hoạt động du lịch vịnh Hạ Long.

Sở du lịch cũng cần phải tranh thủ sự giúp đỡ của nhà nước, các cơ quan của nhà nước để tranh thủ tận dụng các chính sách mang tầm quốc gia như chính sách hỗ trợ cho ngành du lịch về giá vé máy bay, giá phòng, nâng cấp và cải tiến thủ tục đón khách tại cửa khẩu quốc tế…

Các nhà quản lý du lịch của nhà nước, tỉnh, thành phố phải thực sự là chỗ dựa cho doanh nghiệp địa phương. Các cơ quan chủ quản tiến hành các Chương trình xúc tiến mang tầm vóc quốc gia, khu vực…từ đó thúc đẩy du lịch vịnh phát triển, cũng đồng thời giúp cho các doanh nghiệp địa phương có điều kiện thu hút thêm nhiều khách du lịch hơn nữa.

Tổng cục du lịch và sở du lịch tỉnh Quảng Ninh cần có định hướng giúp đỡ các tổ chức văn hóa nghệ thuật xuất bản sách hướng dẫn du lịch, sách giới thiệu tham quan vịnh, các dịch vụ du lịch vịnh, bưu ảnh, tờ rơi…

Để có thể đưa ra những chính sách nhất quán cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa nhà nước và tư nhân. Du lịch là ngành có tính xã hội hóa cao, sản phẩm có tính tổng hợp liên ngành, liên vùng, nên sự phối kết hợp này là rất cần thiết.

1.3 Xây dựng các chiến lược quảng bá hình ảnh vịnh Hạ Long mang tầm

quốc gia

Sở du lịch tỉnh Quảng Ninh cần mở rộng và tăng cường các hoạt động tuyên truyền quảng bá dịch vụ du lịch của vịnh Hạ Long không chỉ với thị trường trong