Tội Vi Phạm Quy Định Về Quản Lý Vũ Khí, Vật Liệu Nổ, Công Cụ Hỗ Trợ

hoặc nếu có nhưng mức độ giảm nhẹ không đáng kể, thì có thể bị phạt đến năm năm tù.

3. Hình phạt bổ sung đối với người phạm tội

Ngoài hình phạt chính, người phạm tội

chế

tạo, tàng trữ, vận

chuyển, sử dụng, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt vũ khí quân dụng,

phương tiện kỹ thuật quân sự còn có thể bị phạt tiền từ năm triệu đồng đến năm mươi triệu đồng, phạt quản chế hoặc cấm cư trú từ một năm đến năm năm.

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 294 trang tài liệu này.

12. TỘI VI PHẠM QUY ĐỊNH VỀ QUẢN LÝ VŨ KHÍ, VẬT LIỆU NỔ, CÔNG CỤ HỖ TRỢ

Điều 234. Tội vi phạm quy định về quản lý vũ khí, vật liệu nổ, công cụ hỗ trợ

1. Người nào vi phạm quy định về quản lý việc sản xuất, sửa chữa, trang bị, sử dụng, bảo quản, lưu giữ, vận chuyển, sử dụng, mua bán vũ khí, vật liệu nổ, công cụ hỗ trợ gây thiệt hại cho tính mạng hoặc gây thiệt hại nghiêm trọng cho sức khoẻ, tài sản của người khác, thì bị phạt tù từ một năm đến năm năm.

2. Phạm tội gây hậu quả rất nghiêm trọng thì bị phạt tù từ ba năm đến mười năm.

3. Phạm tội gây hậu quả mười năm đến mười lăm năm.

đặc biệt nghiêm trọng thì bị

phạt tù từ

4. Phạm tội trong trường hợp có khả năng thực tế dẫn đến hậu quả đặc biệt nghiêm trọng nếu không được ngăn chăn kịp thời, thì bị phạt cải

tạo không giam giữ đến ba năm hoặc phạt tù từ sáu tháng đến ba năm.

5. Người phạm tội còn có thể bị cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành

nghề hoặc làm công việc nhất định từ một năm đến năm năm.

Định nghĩa: Vi phạm quy định về quản lý vũ khí, vật liệu nổ, công cụ hỗ trợ là vi phạm quy định về quản lý việc sản xuất, sửa chữa, trang bị, sử dụng, bảo quản, lưu giữ, vận chuyển, sử dụng, mua bán vũ khí, vật liệu nổ, công cụ hỗ trợ.

Tội vi phạm quy định về quản lý vũ khí, vật liệu nổ, công cụ hỗ trợ là tội phạm đã được quy định tại Điều 192 Bộ luật hình sự năm 1985. Tuy

nhiên, do yêu cầu của việc đấu tranh phòng chống loại tội phạm này nên nhà làm luật đã tách Điều 192 Bộ luật hình sự năm 1985 thành ba tội khác nhau, trong đó Điều 234 Bộ luật hình sự năm 1999 chỉ bao gồm một số đối tượng, còn chất phóng xạ được quy định tại Điều 237, chất cháy, chất độc được quy định tại Điều 239.

So với Điều 192 Bộ luật hình sự năm 1985 thì Điều 234 Bộ luật hình sự năm 1999 có những sửa đổi, bổ sung như sau:

Ngoài việc tách chất độc, chất cháy, chất phóng xạ thành một tội

danh riêng thì tên gọi của tội phạm này cũng được quy định cho phù hợp với quy định của Nhà nước về vũ khí, vật liệu nổ, công cụ hỗ trợ theo Quy chế quản lý vũ khí, vật liệu nổ và công cụ hỗ trợ (Ban hành theo Nghị định số 47/CP, ngày 12-8-1996).

Phạm vi áp dụng các quy định mà người phạm tội vi phạm cũng

được sửa đổi, bổ sung, đó là vi phạm các quy định về quản lý việc sản

xuất, sửa chữa, trang bị, sử dụng, bảo quản, lưu giữ, vận chuyển, sử dụng, mua bán.

Nếu là thiệt hại về sức khoẻ thì phải là thiệt hại nghiêm trọng thì người phạm tội mới bị truy cứu trách nhiệm hình sự; bổ sung tình tiết “gây

hậu quả

rất nghiêm trọng” là yếu tố

định khung hình phạt quy định ở

khoản 2 của điều luật; quy định thêm hình phạt bổ sung mà Bộ luật hình sự năm 1985 không quy định đối với tội phạm này; sửa đổi mức hình phạt cao nhất quy định tại khoản 1 từ bảy năm xuống còn năm năm; tăng hình phạt cải tạo không giam giữ quy định tại khoản 3 Điều 192 từ một năm lên ba năm, mức thấp nhất hình phạt tù từ ba tháng lên sáu tháng và quy định lại thành khoản 4 Điều 234 Bộ luật hình sự năm 1999.

A. CÁC DẤU HIỆU CƠ BẢN CỦA TỘI PHẠM

1. Các dấu hiệu thuộc về chủ thể của tội phạm

Chủ thể của tội phạm này là chủ thể đặc biệt, chỉ những người có trách nhiệm trong việc quản lý việc sản xuất, sửa chữa, trang bị, sử dụng, bảo quản, lưu giữ, vận chuyển, sử dụng, mua bán vũ khí, vật liệu nổ, công cụ hỗ trợ mới có thể là chủ thể của tội phạm này.

Tuy là chủ thể đặc biệt nhưng khác với chủ thể đặc biệt của một số tội phạm về chức vụ, người phạm tội này có thể không phải là người có chức vụ, quyền hạn mà chỉ là người có trách nhiệm và trách nhiệm này do tính chất nghề nghiệp mà có như: thủ kho, lái xe, người áp tải…Do đó, khi xác định chủ thể của tội phạm này cần chú ý đến nghề nghiệp và mối liên hệ giữa nghề nghiệp với trách nhiệm của họ khi thực hiện công việc được giao.

Là chủ thể đặc biệt nhưng người từ đủ 16 tuổi trở lên đã có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội phạm này; người từ đủ 14 tuổi đến

dưới 16 tuổi chỉ bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội phạm này thuộc

trường hợp quy định tại khoản 2, khoản 3 của điều luật. Tuy nhiên, những người này chỉ có thể là người đồng phạm.

2. Các dấu hiệu thuộc mặt khách thể của tội phạm

Tội vi phạm quy định về quản lý vũ khí, vật liệu nổ, công cụ hỗ trợ là tội xâm phạm đến chế độ quản lý của Nhà nước về việc sản xuất, sửa chữa, trang bị, sử dụng, bảo quản, lưu giữ, vận chuyển, sử dụng, mua bán vũ khí, vật liệu nổ, công cụ hỗ trợ.

Các quy định về

việc sản xuất, sửa chữa, trang bị, sử

dụng, bảo

quản, lưu giữ, vận chuyển, sử dụng, mua bán vũ khí, vật liệu nổ, công cụ hỗ trợ của Nhà nước tương đối đa dạng, do nhiều cơ quan ban hành. Tuy nhiên, những quy định về quản lý vũ khí, vật liệu nổ, công cụ hỗ trợ hiện hành là Quy chế quản lý vũ khí, vật liệu nổ và công cụ hỗ trợ (Ban hành theo Nghị định số 47/CP, ngày 12-8-1996), Nghị định 27/CP ngày 20-4-1995, Nghị định 02/CP ngày 5-1-1995 của Chính phủ về quản lý, sản xuất, cung ứng và sử dụng vật liệu nổ công nghiệp.

Đối tượng tác động

công cụ hỗ trợ.

của tội phạm này là vũ khí, vật liệu nổ hoặc

Khi xác định đối tượng tác dộng của tội phạm này cần chú ý: nếu là vật liệu nổ thì tương tự như đối với tội phạm quy định tại Điều 232 Bộ luật hình sự; nếu là công cụ hỗ trợ thì tương tự như tội phạm quy định tại Điều 233, nhưng nếu là vũ khí thì bao gồm: vũ quân dụng, vũ khí thể thao, súng săn và vũ khí thô sơ quy định tại Điều 1 Quy chế quản lý vũ khí, vật liệu nổ và công cụ hỗ trợ (Ban hành theo Nghị định số 47/CP, ngày 12-8- 1996)

3. Các dấu hiệu thuộc về mặt khách quan của tội phạm

a. Hành vi khách quan

Có thể nói, hành vi khách quan của tội phạm này là hành vi vi phạm

quy định về quản lý nhưng tuỳ thuộc vào đối tượng tác động mà người

phạm tội có thể thực hiện một hoặc một số hành vi sau: vi phạm quy định

về việc sản xuất, sửa chữa, trang bị, sử dụng, bảo quản, lưu giữ, vận

chuyển, sử dụng, mua bán vũ khí; vi phạm quy định về việc sản xuất, sửa chữa, trang bị, sử dụng, bảo quản, lưu giữ, vận chuyển, sử dụng, mua bán

vật liệu nổ; vi phạm quy định về việc sản xuất, sửa chữa, trang bị, sử

dụng, bảo quản, lưu giữ, vận chuyển, sử dụng, mua bán công cụ hỗ trợ.

Hành vi vi phạm quy định về sản xuất, sửa chữa, bảo quản, lưu giữ, vận chuyển, sử dụng, mua bán của tội phạm này có nhiều điểm giống với hành vi chế tạo, vận chuyển, sử dụng, mua bán trái phép vũ khí quân dụng, vật liệu nổ, vũ khí thô sơ hoặc công cụ hỗ trợ. Vì vậy, khi xác định hành vi khách quan của tội phạm này cần chú ý phân biệt với hành vi khách quan của các tội quy định tại các Điều 230, 232 và 233 Bộ luật hình sự. Nếu không được phép chế tạo, vận chuyển, sử dụng, mua bán mà chế tạo, vận chuyển, sử dụng, mua bán thì thuộc trường hợp quy định tại các Điều 230, 232 và 233 Bộ luật hình sự, còn nếu được phép nhưng lại vi phạm các quy định về sản xuất, vận chuyển, sử dụng, mua bán thì thuộc trường hợp quy định tại Điều 234 Bộ luật hình sự. Ví dụ: A là thủ kho vật liệu nổ của đơn vị Z175 do không thực hiện đúng các quy định về bảo quản an toàn nên gây nổ làm chết một người, thì hành vi vi phạm của A thuộc trường hợp quy định tại Điều 234 Bộ luật hình sự, nhưng nếu A lợi dụng việc mình là thủ

kho để cho người khác gửi vật liệu nổ nhằm tránh sự phát hiện của cơ

quan chức năng về hành vi mua bán trái phép vật liệu nổ thì hành vi của A thuộc trường hợp quy định tại Điều 232 Bộ luật hình sự.

Khi xác định từng hành vi cụ thể của tội phạm này, cần nghiên cứu

kỹ các quy định của Nhà nước về việc sản xuất, sửa chữa, trang bị, sử

dụng, bảo quản, lưu giữ, vận chuyển, sử dụng, mua bán vũ khí, vật liệu nổ, công cụ hỗ trợ. Vì từng lĩnh vực Nhà nước có những quy định rất khác

nhau, các quy định này lại không tập trung ở một văn bản mà có thể ở

nhiều văn bản khác nhau, theo từng thời điểm khác nhau, Nhà nước cũng thường sửa đổi, bổ sung cho phù hợp với tình hình kinh tế-xã hội.

b. Hậu quả

Hậu quả của hành vi vi phạm quy định về quản lý vũ khí, vật liệu

nổ, công cụ hỗ trợ vừa là dấu hiệu bắt buộc vừa không phải là dấu hiệu bắt buộc. Là dấu hiệu bắt buộc là trường hợp quy định tại khoản 1, khoản

2 và khoản 3 của điều luật. Nếu chưa gây thiệt hại cho tính mạng hoặc

gây thiệt hại nghiêm trọng cho sức khoẻ, tài sản của người khác thì chưa cấu thành tội phạm; nếu hậu quả xảy ra là rất nghiêm trọng hoặc đặc biệt

nghiêm trọng, thì người phạm tội bị

truy cứu trách nhiệm hình sự

theo

khoản 2 hoặc khoản 3 của điều luật. Không phải là dấu hiệu bắt buộc nếu thuộc trường hợp quy định tại khoản 4 của điều luật. Khi xác định thiệt hại cho tính mạng hoặc gây thiệt hại nghiêm trọng cho sức khoẻ, tài sản của người khác do hành vi vi phạm quy định về quản lý vũ khí, vật liệu nổ, công cụ hỗ trợ gây ra cần chú ý:

Đối với thiệt hại về tính mạng thì tương đối rõ, chỉ cần có người bị chết do hành vi vi phạm quy định về quản lý vũ khí, vật liệu nổ, công cụ

hỗ trợ gây ra là người có hành vi vi phạm đã cấu thành tội phạm. Tuy

nhiên, đối với thiệt hại về sức khoẻ và tài sản thì không phải mọi trường hợp cứ gây thiệt hại đến sức khoẻ, tài sản đều là hành vi phạm tội mà chỉ đối với trường hợp sau đây thì người có hành vi vi phạm mới bị truy cứu trách nhiệm hình sự.

- Gây thiệt hại nghiêm trọng cho sức khoẻ của người khác

Được coi là thiệt hại nghiêm trọng cho sức khoẻ của người khác là do vi phạm quy định về quản lý vũ khí, vật liệu nổ, công cụ hỗ trợ gây

thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khoẻ của người khác mà tỷ lệ

thương tật từ 31% trở lên. Có thể gây ra cho một người và có thể gây ra

cho nhiều người. Nếu gây ra cho nhiều người mà tổng tỷ lệ thương tật của mỗi người chưa đến 31% nhưng tổng tỷ lệ thương tật của nhiều người từ

31% trở lên thì cũng coi là gây thiệt hại nghiêm trọng cho sức khoẻ của

người khác.

- Gây thiệt hại nghiêm trọng cho tài sản của người khác

Gây thiệt hại nghiêm trọng cho tài sản của người khác là trường hợp

do vi phạm quy định về quản lý vũ khí, vật liệu nổ, công cụ hỗ trợ mà gây

thiệt hại về tài sản cho người tham gia đua hoặc của người khác có giá trị từ 50 triệu đồng đến dưới 500 triệu đồng.

c. Các dấu hiệu khách quan khác

Mặc dù điều luật không quy định những dấu hiệu khách quan khác là dấu hiệu bắt buộc của cấu thành tội phạm này. Tuy nhiên, để xác định hành vi vi phạm cũng như đối tượng tác động của tội phạm này không thể không nghiên cứu các quy định của Nhà nước về quản lý vũ khí, vật liệu nổ và công cụ hỗ trợ. Hiện nay, các quy định về quản lý khí, vật liệu nổ và

công cụ hỗ trợ được quy định tại Quy chế quản lý vũ khí, vật liệu nổ và

công cụ hỗ trợ (Ban hành theo Nghị định số 47/CP, ngày 12-8-1996), Nghị định 27/CP ngày 20-4-1995, Nghị định 02/CP ngày 5-1-1995 của Chính phủ về quản lý, sản xuất, cung ứng và sử dụng vật liệu nổ công nghiệp.

4. Các dấu hiệu thuộc về mặt chủ quan của tội phạm

Người phạm tội thực hiện hành vi vi phạm quy định về quản lý việc sản xuất, sửa chữa, trang bị, sử dụng, bảo quản, lưu giữ, vận chuyển, sử dụng, mua bán vũ khí, vật liệu nổ và công cụ hỗ trợ là do vô ý, tức là người phạm tội tuy thấy hành vi của mình có thể gây ra hậu quả nguy hại cho xã hội, nhưng cho rằng hậu quả đó sẽ không xảy ra hoặc có thể ngăn ngừa được hoặc không thấy hành vi của mình có thể gây ra hậu quả nguy hại cho xã hội, mặc dù phải thấy trước và có thể thấy trước hậy quả đó.17

B. CÁC TRƯỜNG HỢP PHẠM TỘI CỤ THỂ

1. Phạm tội thuộc các trường hợp quy định tại khoản 1 Điều 234 Bộ luật hình sự

Theo quy định tại khoản 1 Điều 234 Bộ luật hình sự, thì người phạm

tội vi phạm quy định về quản lý vũ khí, vật liệu nổ, công cụ hỗ trợ mà gây

thiệt hại cho tính mạng hoặc gây thiệt hại nghiêm trọng cho sức khoẻ, tài sản của người khác có thể bị phạt tù từ một năm đến năm năm, là tội phạm nghiêm trọng.

Do khoản 1 của điều luật không quy định “gây hậu quả nghiêm

trọng” mà chỉ quy định gây thiệt hại đến tính mạng hoặc gây thiệt hại

nghiêm trọng cho sức khoẻ, tài sản của người khác. Do đó ngoài thiệt hại đến tính mạng, sức khoẻ và tài sản thì không được coi các thiệt hại nghiêm

17 Xem Đinh Văn Quế. “Bình luận khoa học Bộ luật hình sự năm 1999 phần chung”. Tr. 71,72 ( vô ý phạm tội)

trọng khác là hậu quả để xác định hành vi phạm tội nếu các thiệt hại đó chưa phải là hậu quả rất nghiêm trọng.

Khi quyết định hình phạt đối với người phạm tội, nếu chỉ gây thiệt hại nghiêm trọng đến sức khoẻ, tài sản của người khác, có nhiều tình tiết

giảm nhẹ

quy định tại Điều 46 Bộ

luật hình sự, không có tình tiết tăng

nặng hoặc tuy có nhưng mức độ tăng nặng không đáng kể, thì có thể được áp dụng hình phạt dưới một năm tù; nếu gây thiệt hại làm chết người và còn gây thiệt hại đến sức khoẻ, tài sản nhưng chưa tới mức để truy cứu

trách nhiệm hình sự theo khoản 2 của điều luật, có nhiều tình tiết tăng

nặng quy định tại Điều 48 Bộ luật hình sự, không có tình tiết giảm nhẹ hoặc nếu có nhưng mức độ giảm nhẹ không đáng kể, thì có thể bị phạt đến năm năm tù.

2. Phạm tội thuộc các trường hợp quy định tại khoản 2 Điều 234 Bộ luật hình sự

Khoản 2 của điều luật chỉ

quy định một tình tiết là yếu tố

định

khung hình phạt, đó là phạm tội gây hậu quả rất nghiêm trọng.

Do chưa có hướng dẫn thế nào là gây hậu quả rất nghiêm trọng do hành vi vi phạm vi phạm quy định về quản lý vũ khí, vật liệu nổ, công cụ

hỗ trợ

gây ra nên có thể

vận dụng Thông tư

liên tịch sô 02/2001/TTLT-

TANDTC-VKSNDTC-BCA-BTP ngày 25 tháng 12 năm 2001 của Toà án nhân dân tối cao, Viện kiểm sát nhân dân tối cao, Bộ Công an, Bộ Tư pháp hướng dẫn áp dụng một số quy định tại Chương XIV"Các tội xâm phạm sở hữu" của Bộ luật hình sự năm 1999 đối với trường hợp gây hậu quả rất nghiêm trọng do hành vi vi phạm vi phạm quy định về quản lý vũ khí, vật liệu nổ, công cụ hỗ trợ gây ra.

Phạm tội thuộc trường hợp quy định tại khoản 2 của điều luật thì người phạm tội có thể bị phạt tù từ ba năm đến mười năm, là tội phạm rất nghiêm trọng.

Khi quyết định hình phạt đối với người phạm tội, nếu những thiệt hại về vật chất hoặc phi vật chất trên mức hậu quả nghiêm trọng nhưng ở mức thấp được xác định là hậu quả rất nghiêm trọng, có nhiều tình tiết

giảm nhẹ

quy định tại Điều 46 Bộ

luật hình sự, không có tình tiết tăng

nặng hoặc tuy có nhưng mức độ tăng nặng không đáng kể, thì có thể được áp dụng hình phạt dưới ba năm tù nhưng không được dưới một năm tù; nếu

những thiệt hại về vật chất hoặc phi vật chất ở mức cao được xác định là hậu quả rất nghiêm trọng, có nhiều tình tiết tăng nặng quy định tại Điều 48 Bộ luật hình sự, không có tình tiết giảm nhẹ hoặc nếu có nhưng mức độ giảm nhẹ không đáng kể, thì có thể bị phạt đến mười năm tù.

3. Phạm tội thuộc các trường hợp quy định tại khoản 3 Điều 234 Bộ luật hình sự

Tương tự như khoản 2 của điều luật, khoản 3 cũng chỉ quy định một tình tiết là yếu tố định khung hình phạt, đó là phạm tội gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng.

Do chưa có hướng dẫn thế nào là gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng do hành vi vi phạm quy định về quản lý vũ khí, vật liệu nổ, công cụ hỗ trợ gây ra nên có thể vận dụng Thông tư liên tịch sô 02/2001/TTLT-TANDTC- VKSNDTC-BCA-BTP ngày 25 tháng 12 năm 2001 của Toà án nhân dân tối cao, Viện kiểm sát nhân dân tối cao, Bộ Công an, Bộ Tư pháp hướng dẫn áp dụng một số quy định tại Chương XIV"Các tội xâm phạm sở hữu" của Bộ luật hình sự năm 1999 đối với trường hợp gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng do hành vi vi phạm vi phạm quy định về quản lý vũ khí, vật liệu nổ, công cụ hỗ trợ gây ra.

Phạm tội thuộc trường hợp quy định tại khoản 3 của điều luật thì người phạm tội có thể bị phạt tù từ mười năm đến mười lăm năm, cũng là tội phạm rất nghiêm trọng nhưng mức hình phạt trong khung hình phạt cao hơn khoản 2 của điều luật.

Cũng tương tự như trường hợp quy định tại khoản 2 của điều luật, khi quyết định hình phạt đối với người phạm tội, nếu những thiệt hại về

vật chất hoặc phi vật chất trên mức hậu quả rất nghiêm trọng nhưng ở

mức thấp được xác định là hậu quả đặc biệt nghiêm trọng, có nhiều tình tiết giảm nhẹ quy định tại Điều 46 Bộ luật hình sự, không có tình tiết tăng nặng hoặc tuy có nhưng mức độ tăng nặng không đáng kể, thì có thể được áp dụng hình phạt dưới mười năm tù nhưng không được dưới ba năm tù;

nếu những thiệt hại về vật chất hoặc phi vật chất ở mức cao được xác

định là hậu quả đặc biệt nghiêm trọng, có nhiều tình tiết tăng nặng quy

định tại Điều 48 Bộ luật hình sự, không có tình tiết giảm nhẹ hoặc nếu có nhưng mức độ giảm nhẹ không đáng kể, thì có thể bị phạt đến mười lăm năm tù.