Bệnh học chuyên khoa Phần 2

- Trang bị giường cho người bệnh nằm để ghi điện não, ghế ngồi.

2.3. Tư thế người bệnh

Để người bệnh ở tư thế nằm là tốt nhất, dễ thực hiện, có thể cho người bệnh ngồi ghế tuy nhiên không thực hiện được khi người bệnh liệt hoặc hôn mê.

2.4. Các loại điện cực

- Điện cực ngoài da đầu: có hai loại là điện cực có chân và điện cực dán.

- Điện cực đặc biệt: có một số loại như điện cực kim để ghi định vị sâu trong cấu trúc. não, điện cực mũi họng, điện cực xương bướm, điện cực xương sàng, hốc mắt....

2.5. Các bước tiến hành

- Làm sạch da đầu của người bệnh bằng cồn 70 độ.

- Đặt điện cực theo các vị trí quy định theo sơ đồ có sẵn.

- Cố định điện cực bằng lưới cao su hoặc dán và da đầu, đảm bảo tiếp xúc tốt nhất, người ta dùng kem dẫn điện hoặc nước muối sinh lý để tăng độ dẫn điện.

- Thử máy và tiến hành ghi điện não.

- Thời gian ghi từ 15 đến 30 phút cho một lần ghi, cá biệt có thể lâu hơn.

- Chương trình ghi: gồm ghi đơn cực và ghi lưỡng cực đã được cài đặt sẵn trong máy điện não.

- Các nghiệm pháp hoạt hoá:

+ Nhắm mắt và mở mắt, hướng dẫn bệnh nhân mở mắt kéo dài 3-5 giây, mỗi lần ghi chỉ cần thực hiện một lần.

+ Nghiệm pháp tăng thở hoặc thở nhanh: hướng dẫn người bệnh thở sâu và nhanh hơn bình thường với mức vừa phải, khoảng 20 lần trong 1 phút, kéo dài từ 2- 4 phút và tiếp tục ghi 1-2 phút sau khi người bệnh thở bình thường.

+ Nghiệm pháp kích thích ánh sáng ngát quãng: dùng ánh sáng phát với

tần số 15-20 lần trong một giây, kéo dài từ 5-10 giây,

nghỉ 5-10 giây sau đó lại thay đổi tần số của ánh sáng.

+ Nghiệm pháp ngủ: ngủ tự nhiên hoặc dùng thuốc đều được, có thể dùng thuốc nhóm Barbiturat dạng viên, ống tiêm hoặc xiro theo liều thích hợp.

Một số nghiệm pháp khác ít dùng như kích thích bằng âm thanh, ấn động mạch, bằng thuốc insulin, cardiazol...

Ứng dụng của điện não đồ trong một số bệnh:

- Điện não đồ trong người bệnh hôn mê, động kinh, u não, chấn thương sọ não....

- Đối với hôn mê: khi chết não, điện não là một đường thẳng, kéo dài trong suốt cả quá trình ghi.

- Trong động kinh: thời gian bản ghi 15-30 phút,

đa số chỉ ghi được điện não giữa các cơn.

Giá trị của điện não trong chẩn đoán và điều trị:

- Việc chẩn đoán cơn động kinh hoàn toàn chắc chắn khi có cơn lâm sàng và biến đổi đặc trưng trên điện não bằng loại sóng kịch phát đồng thì có thể là nhọn, nhọn sóng...

- Nếu cơn thưa một năm có 1 hoặc 2 cơn thì ghi điện não có thể bình thường, cần ghi nhiều lần và xác định cơn bằng lâm sàng.

- Nếu cơn xảy ra trong giấc ngủ cần khẳng định được cơn trên lâm sàng và ghi điện não nhiều lần.

- Phân loại cơn động kinh cần phối hợp chặt chẽ giữa lâm sàng với điện não.

3. Chụp cắt lớp vi tính não (CT SCANER)

Kỹ thuật chụp cắt lớp dựa trên nguyên tắc nguồn tia phát ra chùm tia X được xử lý tạo nên hình ảnh trên máy tính điện tử, cho phép nhìn được hình ảnh trên phim thông qua tỷ trọng của tổ chức mà chùm tia đi qua.

Chuẩn bị người bệnh:

- Có thể áp dụng cho các người bệnh mà không cần có chuẩn bị đặc biệt.

- Giải thích cho người bệnh bớt lo lắng, nằm yên tĩnh khi chụp phim tránh nhiễu, cho kết quả chính xác hơn.

- Trong trường hợp chụp có bơm thuốc cản quang cần hỏi kỹ xem người bệnh có tiền sử dị ứng với Iode để báo cáo thày thuốc.

- Những trường hợp chụp có chỉ định tiêm thuốc cản quang cần cho người bệnh nhịn ăn trước 3 giờ đề phòng nôn khi dùng thuốc.

- Vận chuyển người bệnh nhẹ nhàng trước và sau khi chụp.

4. Chụp cộng hưởng từ hạt nhân (MRI)

Chụp cộng hưởng từ hạt nhân là sử dụng một từ trường mạnh ở bên ngoài cho phép hướng tất cả các

nguyên tử của cơ thể vào một bình diện song song hoặc đối song song với từ trường đó, sau đó đưa một sóng mạnh để phá vỡ thế cân bằng đó, dựa vào đo thời gian cần thiết để cho mỗi loại nguyên tử trở lại vị trí ban đầu, xử lý trên máy vi tính để cho các hình ảnh tương ứng với mỗi loại tổ chức trong não, tuỷ sống qua đó phát hiện được những vùng tổ chức khác thường.

Chuẩn bị người bệnh:

- Chống chỉ định tuyệt đối với những người bệnh đang mang máy tạo nhịp, có kim loại trong ổ mắt, kẹp kim loại trong não.

- Chống chỉ định tương đối với người mang khớp háng giả, có van giảm áp não thất tim hay não thất phúc mạc.

Những người đang trong giai đoạn hồi sức, tinh thần kích thích, vật vã, sợ ở chỗ tối một mình.

- Đối với phụ nữ có thai không tiêm thuốc cản

quang Gadolinium.

- Giải thích, động viên người bệnh hiểu rõ những việc cần hợp tác trước và sau khi chụp để người bệnh yên tâm hợp tác tốt.

-----o0o------

TỰ LƯỢNG GIÁ

Phân biệt đúng sai các câu từ câu 1 đến câu 5 bằng cách đánh dấu (+) vào cột A nêu cho là đúng và cột B nêu cho là sai

Câu hỏi

	A	B

1. Dịch não - tuỷ được tiết ra từ tổ chức não.

2. Xét nghiệm dịch não tuỷ được chỉ định
trong trường hợp tăng áp lực nội sọ. 3. Điện não đồ có giá trị cao nhất trong chẩnđoán và theo dõi bệnh động kinh. 4. Nên để người bệnh nằm đầu thấp tại giườngít nhất từ 4-6 giờ sau khi chọc dịch não tuỷ đềphòng biến chứng. 5. Trước khi ghi điện não cần giải thích cho
người bệnh phải thật thoải mái, không suy
nghĩ và lo lắng.