Kết Quả Giải Quyết Đơn Thư Khiếu Nại, Tố Cáo Về Bhxh Từ Năm 2003 Đến Năm

cuộc kiểm tra tại các xã, phường; 89 cuộc kiểm tra tại các đơn vị sử dụng lao động; 32 cuộc kiểm tra tại các cơ sở khám chữa bệnh.

Có thể thấy rằng, hoạt động kiểm tra, kiểm soát thu, chi BHXH thời gian qua đã góp phần bảo vệ quyền lợi chính đáng cho người lao động, nâng cao ý thức chấp hành pháp luật BHXH của chủ sử dụng lao động, đồng thời giúp cơ quan BHXH nâng cao ý thức trách nhiệm trong việc thực hiện nhiệm vụ của mình.

Tuy nhiên, thẩm quyền kiểm tra, kiểm soát của ngành BHXH còn hạn chế. Hoạt động kiểm tra, kiểm soát chưa được phân cấp cho cấp huyện. Điều đó dẫn tới một số hạn chế trong kiểm tra, kiểm soát thu, chi BHXH ở cấp tỉnh và cấp huyện. Các cuộc kiểm tra còn ít, nhất là các cuộc kiểm tra liên ngành. Việc xử phạt hành chính các hành vi vi phạm của các tổ chức, cá nhân, đơn vị theo quy định chưa được thực hiện, do vậy một số vi phạm của đơn vị sử dụng lao động như: khai báo số lao động tham gia BHXH và quỹ lương đóng BHXH thấp so với thực tế, nộp chậm BHXH, nợ đọng BHXH, thanh toán chế độ ngắn hạn chưa đúng quy định....; vi phạm của các Ban đại diện chi trả xã, phường như cắt giảm không kịp thời.... chưa được xử lý dứt điểm và nghiêm minh.

Công tác giải quyết đơn thư khiếu nại, tố cáo về thu, chi BHXH cũng được các đơn vị thực hiện kịp thời, đúng quy định, không có đơn thư tồn đọng. Từ năm 2003 đến năm 2007, toàn ngành BHXH Thanh Hoá đã giải quyết 423 đơn thư khiếu nại, tố cáo của đối tượng. Trong đó, số đơn thư khiếu nại chiếm tỷ trọng khá lớn, gần 80% so với tổng số. Thực tế, việc giải quyết đơn thư khiếu nại chủ yếu là ở cấp tỉnh. Hàng năm BHXH cấp huyện chỉ giải quyết 01 đến 02 đơn. Nội dung đơn thư khiếu nại chủ yếu là của đối tượng bị cắt trợ cấp mất sức lao động theo quy định. Kết quả giải quyết đơn thư khiếu nại, tố cáo về BHXH ở Thanh Hoá như sau (xem bảng 2.8.)

Bảng 2.8: Kết quả giải quyết đơn thư khiếu nại, tố cáo về BHXH từ năm 2003 đến năm 2007

Chỉ tiêu

Năm 2003

Năm 2004

Năm 2005

Năm 2006

Năm 2007

Đơn khiếu nại

141

Đơn tố cáo

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 76 trang tài liệu này.

Cộng

167

Nguồn: Bảo hiểm xã hội tỉnh Thanh Hóa [6]

2.2.2.3. Thực trạng phân cấp quản lý bộ máy tổ chức và cán bộ bảo hiểm xã hội

Việc phân cấp quản lý bộ máy tổ chức và cán bộ BHXH ở Thanh Hoá được thực hiện như sau:

Giám đốc BHXH tỉnh trực tiếp phụ trách công tác tổ chức cán bộ của toàn ngành, điều đó có nghĩa là Giám đốc BHXH tỉnh quản lý công tác tuyển dụng, bổ nhiệm, miễn nhiệm, đào tạo, bồi dưỡng, khen thưởng, kỷ luật, điều động, thuyên chuyển và các chính sách chế độ cho cán bộ, công chức. Giám đốc BHXH tỉnh cũng trực tiếp quản lý đội ngũ kế toán trưởng BHXH cấp huyện và cán bộ quản lý từ cấp phó trưởng phòng của BHXH tỉnh, Phó giám đốc BHXH cấp huyện trở lên.

Giám đốc BHXH tỉnh uỷ quyền cho các trưởng phòng chức năng thuộc BHXH tỉnh được quản lý cán bộ, công chức; phân công phân nhiệm cho các phó trưởng phòng và bố trí thực hiện nhiệm vụ chuyên môn cho từng cán bộ, công chức trong phòng. Giám đốc BHXH tỉnh cũng uỷ quyền cho Giám đốc BHXH cấp huyện quản lý cán bộ, công chức; phân công, phân nhiệm cho các phó giám đốc và bố trí cán bộ phù hợp để thực hiện các nhiệm vụ chuyên môn theo từng lĩnh vực: quản lý thu, quản lý chi, chế độ chính sách, giám định y tế, hồ sơ lưu trữ, thủ quỹ,... theo chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và tổng số biên chế được giao.

Giám đốc BHXH cấp huyện được phân cấp trực tiếp quản lý ngày công, kỷ luật lao động của cán bộ, công chức trong đơn vị; đánh giá, xếp loại công tác hàng quý, hàng năm đối với các đối tượng cán bộ công chức còn lại.

Việc phân cấp quản lý bộ máy tổ chức và cán bộ còn được thực hiện trong việc phân bổ biên chế cán bộ BHXH ở cấp tỉnh và cấp huyện. Hàng năm, căn cứ vào chỉ tiêu biên chế được giao, căn cứ vào mức độ thu, chi BHXH, căn cứ vào địa hình, địa bàn,....BHXH tỉnh tiến hành phân bổ biên chế cho BHXH cấp huyện và các phòng chức năng thuộc văn phòng BHXH tỉnh.

Có thể nói, trong thời gian qua, việc phân cấp quản lý bộ máy tổ chức và cán bộ BHXH ở Thanh Hoá đã giúp các đơn vị chủ động trong việc bố trí cán bộ, xác định rõ trách nhiệm của từng chủ thể thuộc tổ chức trong việc thực hiện chức năng, nhiệm vụ; góp phần xây dựng được một hệ thống cán bộ quản lý, công chức, viên chức ở các cấp từ tỉnh đến huyện với cơ cấu và trình độ chuyên môn, lý luận chính trị, quản lý nhà nước khá đầy đủ (xem bảng 2.9 và 2.10). Về cơ bản đội ngũ cán bộ BHXH ở Thanh Hoá đáp ứng được yêu cầu nhiệm vụ ở mỗi cấp. Hiện nay, toàn ngành BHXH Thanh Hoá có 375 cán bộ, công chức, viên chức. Trong đó có 93 cán bộ, công chức, viên chức thuộc Văn phòng BHXH tỉnh, 282 cán bộ, công chức, viên chức thuộc BHXH cấp huyện. Bình quân, mỗi cán bộ, công chức, viên chức quản lý số thu, chi BHXH là 6,17 tỷ đồng (số liệu đến 31/12/2007), trong tổng số thu, chi BHXH của cả tỉnh là 2.313,77 tỷ đồng (xem phụ lục 5).

Chỉ tiêu Năm	Tổng số CBCC	Trong đó		Trình độ chuyên môn (tỷ lệ %)				Trình độ lý luận chính trị (tỷ lệ %)			Đảng viên (tỷ lệ %)	D.tộc thiểu số (tỷ lệ %)
Chỉ tiêu Năm	Tổng số CBCC	Nam	Nữ	ĐH	CĐ	TH	SC	CN CC	TC	SC	Đảng viên (tỷ lệ %)	D.tộc thiểu số (tỷ lệ %)
2003	86	46	40	66, 3	10, 5	13, 9	9,3	6,9			75,6
2004	83	43	40	67, 5	8,4	15, 7	8,4	8,4			80,7
2005	86	49	37	66, 3	10, 5	15, 1	8,1	8,1			81,4
2006	93	49	44	68, 8	9,7	13, 4	8,1	8,1	1,07		80,6

Bảng 2.9: Chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức BHXH tỉnh thời kỳ 2003-2007

2007

72,

6,4

12,

8,5

11,7

79,8

Nguồn: Bảo hiểm xã hội tỉnh Thanh Hóa [6]

Chỉ tiêu Năm	Tổng số CBCC	Trong đó		Trình độ chuyên môn (tỷ lệ %)				Trình độ lý luận chính trị (tỷ lệ %)			Đảng viên (tỷ lệ %)	D.tộc thiểu số (tỷ lệ %)
Chỉ tiêu Năm	Tổng số CBCC	Nam	Nữ	ĐH	CĐ	TH	SC	CN CC	TC	SC	Đảng viên (tỷ lệ %)	D.tộc thiểu số (tỷ lệ %)
2003	232	134	98	49, 1	3,4	43, 7	3,8	1,3	8,2		70,3	9,5
2004	242	139	103	48, 8	3,7	43, 4	4,1	1,2	7,8		68,6	9,1
2005	258	148	110	40	8,1	45, 3	6,6	2,7	2,3		58,9	7,7
2006	281	161	120	49, 8	15, 3	31, 4	3,5	3,2	4,6		49,8	7,1
2007	282	160	122	52, 3	14, 2	30, 3	3,2	3,9	6,1		57,6	7,6

Bảng 2.10: Chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức BHXH cấp huyện thời kỳ 2003-2007

Nguồn: Bảo hiểm xã hội tỉnh Thanh Hóa [6]

Tuy nhiên, việc phân cấp quản lý bộ máy tổ chức và cán bộ BHXH ở Thanh Hoá còn có một số mặt cần quan tâm.

Một là, việc phân cấp về quản lý bộ máy tổ chức cán bộ của BHXH Việt Nam đối với BHXH tỉnh ở một số nội dung còn chưa phù hợp, chưa tương đương với các đơn vị cấp sở

trên địa bàn. Chẳng hạn, việc xét chuyển ngạch công chức, nâng bậc lương trước thời hạn cho cán bộ, công chức, hiện nay vẫn do BHXH Việt Nam trực tiếp thực hiện. Việc điều động, thuyên chuyển nội bộ đối với cán bộ quản lý cấp phòng, cấp huyện trong ngành chỉ được phép thực hiện khi có phê duyệt bằng văn bản của BHXH Việt Nam. Điều đó gây chậm trễ trong bố trí cán bộ. Công tác thi tuyển công chức thường quá chậm. Do vậy, sức ép về biên chế để thực hiện nhiệm vụ của cấp cơ sở rất lớn trong điều kiện đối tượng tham gia BHXH ngày càng tăng nhanh.

Hai là, hiện nay, BHXH Việt Nam chưa có quy định thống nhất về mô hình tổ chức BHXH cấp huyện. Do đó, việc phân công nhiệm vụ cho cán bộ, công chức ở BHXH cấp huyện chưa được thống nhất trong toàn ngành. Chẳng hạn, có đơn vị, cán bộ làm công tác giải quyết chế độ chính sách BHXH kiêm nhiệm thủ quỹ; có đơn vị, cán bộ thu BHXH kiêm nhiệm thủ quỹ......Vấn đề này gây không ít khó khăn trong công tác chỉ đạo chuyên môn của các phòng chức năng của BHXH tỉnh.

Ba là, việc phân bổ biên chế, cán bộ BHXH ở các cấp chưa hợp lý. Số cán bộ, công chức phân bổ cho cấp huyện không phù hợp với khối lượng công việc phải giải quyết ở đây. Điều đó khiến cho khối lượng công việc mà mỗi cán bộ, công chức cấp huyện phải đảm nhiệm khá nặng nề. Bình quân mỗi cán bộ công chức BHXH toàn tỉnh phải quản lý 6,17 tỷ đồng/người/năm trong khi đó, mỗi cán bộ công chức BHXH ở cấp huyện phải đảm nhiệm 7,352 tỷ đồng/người/năm.

Bốn là, việc phân bổ biên chế cho BHXH cấp huyện có sự chênh lệch khá lớn ở các khu vực. ở khu vực đồng bằng, bình quân mỗi biên chế quản lý 9,174 tỷ đồng/năm; con số đó ở khu vực thị xã, thành phố là 11,174 tỷ đồng/năm; ở khu vực miền núi là 3,053 tỷ đồng/năm. Việc phân bổ biên chế ở các BHXH cấp huyện trong cùng khu vực cũng chưa thực sự phù hợp. Chẳng hạn ở khu vực đồng bằng, huyện Nông Cống, có 33 đơn vị hành chính cấp xã; huyện Triệu Sơn, có 36 đơn vị hành chính cấp xã, đây là hai huyện giáp nhau, có cùng đặc điểm như nhau về địa hình, địa bàn, nhưng BHXH huyện Nông cống được bố trí 12 biên chế, bình quân mỗi biên chế quản lý 8,095 tỷ đồng/năm, trong khi đó BHXH huyện Triệu Sơn chỉ được bố trí 10 biên chế, bình quân mỗi biên chế quản lý 10,908 tỷ đồng/năm.

Năm là, việc phân bổ cán bộ chưa chú ý tới chất lượng, trình độ, chất lượng đội ngũ cán bộ còn nhiều bất cập, nhất là ở cấp huyện. Số cán bộ có trình độ thạc sỹ, có trình độ cao cấp lý luận, cán bộ được đào tạo, bồi dưỡng kiến thức quản lý nhà nước, cán bộ chuyên môn có trình độ đại học chủ yếu ở cấp tỉnh. Bên cạnh đó, Thanh Hoá là một tỉnh có tới 11 huyện miền núi, ngoài dân tộc kinh còn có 7 dân tộc thiểu số cùng sinh sống, song số cán bộ, công chức là người dân tộc thiểu số chỉ chiếm khoảng 7,8 %.

Những hạn chế, bất cập trên là những vấn đề cần sớm được giải quyết trong thời gian

tới.

2.2.3. Thực trạng hoạt động thu, chi bảo hiểm xã hội tại các xã, phường của tỉnh

Thanh Hoá

Hoạt động thu, chi BHXH tại các xã, phường gồm hoạt động thu của cán bộ xã, phường được tham gia BHXH và hoạt động chi BHXH cho các đối tượng hưởng chế độ BHXH dài hạn trên địa bàn từng xã, phường.

2.2.3.1. Thực trạng hoạt động thu bảo hiểm xã hội

Nghị định số 09/1998/NĐ-CP, ngày 23/01/1998 của Chính phủ sửa đổi bổ sung Nghị định 50/CP, ngày 26/7/1995 của Chính phủ về chế độ sinh hoạt phí đối với cán bộ xã, phường quy định cán bộ xã, phường cũng được tham gia đóng BHXH. Theo đó, từ ngày 01/01/1998, cán bộ xã, phường được tham gia đóng BHXH theo mức bằng 15 % mức sinh hoạt phí. Trong đó, cán bộ xã, phường đóng 5%, ngân sách nhà nước đóng 10%. Để thực hiện Nghị định của Chính phủ, ngày 14/7/1998, BHXH Việt Nam đã ban hành Quyết định số 806/BHXH-CĐCS quy định việc thu nộp BHXH của cán bộ xã, phường. Theo quyết định này, Chủ tịch UBND xã, phường có trách nhiệm đóng mỗi tháng một lần bằng 15% tổng số sinh hoạt phí của cán bộ xã, phường trong đó 10 % lấy từ nguồn ngân sách nhà nước cấp, 5% trích từ tiền sinh hoạt phí hàng tháng của cán bộ xã, phường. Việc đóng BHXH do Chủ tịch UBND xã, phường thực hiện bằng chuyển khoản vào tài khoản thu của cơ quan BHXH được mở tại Kho bạc Nhà nước hoặc Ngân hàng Nông nghiệp &PTNT cấp huyện.

Thực hiện quy định trên, UBND tỉnh ban hành văn bản hướng dẫn tổ chức thực hiện chế độ chính sách BHXH cho cán bộ xã, phường trên địa bàn tỉnh từ quý III năm 1998. Theo đó, BHXH cấp huyện có trách nhiệm kiểm tra, đôn đốc, đối chiếu việc thu nộp

BHXH của các xã và định kỳ xác nhận số thu của từng người trong danh sách thu BHXH và xác nhận vào sổ BHXH. Phòng Tài chính và Kho bạc Nhà nước cấp huyện giúp cơ quan BHXH cấp huyện trong việc thực hiện thu nộp BHXH của các xã, phường bằng cách yêu cầu các xã, phường phải thực hiện trích nộp 10% tổng quỹ lương trên tài khoản của ngân sách xã, phường mở tại Kho bạc Nhà nước cấp huyện để chuyển cho cơ quan BHXH cấp huyện.

Từ khi có Nghị định 121/2003/NĐ-CP, ngày 21/10/2003 của Chính phủ về chế độ chính sách đối với cán bộ, công chức cấp xã thì mức thu nộp BHXH đã có nhiều thay đổi. Hàng tháng UBND các xã, phường có trách nhiệm đóng đầy đủ 20% tổng quỹ lương của cán bộ, công chức xã, phường cho cơ quan BHXH trong đó ngân sách xã, phường đóng 15%, cán bộ công chức xã, phường đóng 5% từ tiền lương được hưởng hàng tháng.

Dưới đây là kết quả thu BHXH ở các xã, phường từ năm 2003 đến năm 2007 (xem bảng 2.11).

Số TT	Năm	Số đối tượng (Người)	Số tiền (Triệu đồng)
1	2003	11.428	12.943
2	2004	10.836	12.898,2
3	2005	10.784	14.216,2
4	2006	10.876	20.162,4
5	2007	11.237	25.045

Bảng 2.11: Số đối tượng và số tiền thu BHXH của cán bộ xã, phường từ năm 2003 đến năm 2007

Nguồn: Bảo hiểm xã hội tỉnh Thanh Hoá [2], [3]

Như vậy có thể thấy rằng, trong thời gian qua, việc thu BHXH của cán bộ xã, phường được thực hiện tương đối tốt. Số thu BHXH ở các xã, phường đã tăng liên tục

cùng với sự tăng lên của số lượng cán bộ, công chức xã, phường tham gia BHXH. Số tiền thu BHXH thường được thu đầy đủ.

Tuy nhiên, hoạt động thu BHXH ở các xã, phường còn một số điểm cần quan tâm.

i) Việc thu BHXH thường chậm, không đúng kỳ hạn hàng tháng. Một số xã, phường chậm chuyển số tiền BHXH được trích 10% từ ngân sách nhà nước cấp. Điều đó là do có xã, phường phải tự cân đối ngân sách hoặc do có xã, phường đã sử dụng số tiền BHXH vào mục đích khác. Chẳng hạn, năm 1999, xã Thuý Sơn và Kiên Thọ thuộc huyện Ngọc Lặc đã mắc phải sai phạm này. Số tiền BHXH được trích 5% từ sinh hoạt phí hàng tháng của cán bộ xã, phường cũng thường nộp rất chậm. Thông thường các xã, phường thu nộp theo quý, cá biệt có đơn vị 6 tháng nộp một lần.

ii) Việc theo dõi biến động số đối tượng tham gia BHXH ở các xã, phường rất phức tạp và khó khăn. Đối tượng tham gia BHXH ở các xã, phường thường biến động, nhất là sau những lần bầu cử Hội đồng nhân dân hoặc đại hội Đảng bộ các cấp.

iii) Việc theo dõi quá trình đóng BHXH và bổ sung vào sổ BHXH còn hạn chế. Phần lớn hồ sơ lý lịch của cán bộ xã, phường còn thiếu các chứng cứ pháp lý có liên quan đến tuổi đời và thời gian công tác. Nhiều trường hợp đối tượng tham gia BHXH bị thiếu hoặc mất hồ sơ lý lịch. Thêm vào đó công tác bảo quản và lưu trữ hồ sơ lý lịch tại các xã, phường trong một thời gian dài chưa được quan tâm đúng mức. Điều đó đã gây nhiều khó khăn cho công tác cấp phát sổ BHXH.

iv) ở các xã, phường hiện nay chưa có cán bộ chuyên trách đảm nhiệm công tác thu BHXH. Thực tế ở các xã, phường kế toán ngân sách xã, phường thường kiêm nhiệm công tác thu BHXH. Nhiều cán bộ chưa am hiểu về chế độ chính sách BHXH hoặc phải đảm nhiệm quá nhiều việc. Mặt khác, đội ngũ cán bộ này cũng thường thay đổi sau các nhiệm kỳ đại hội và bản thân họ không phải là đầu mối quản lý trực tiếp của cơ quan BHXH cấp huyện. Do đó, cơ quan BHXH gặp nhiều khó khăn trong chỉ đạo, hướng dẫn hoạt động thu BHXH.

2.2.3.2. Thực trạng hoạt động chi trả chế độ bảo hiểm xã hội dài hạn

Ban đại diện chi trả xã, phường là những người do UBND xã, phường giới thiệu. Họ thực hiện chi BHXH tại các xã, phường trên cơ sở một hợp đồng trách nhiệm ký kết giữa một bên là Giám đốc BHXH huyện, thị xã, thành phố và một bên là Chủ tịch UBND xã,