Yêu Cầu Nâng Cao Hiệu Quả Áp Dụng Pháp Luật Xử Lý Vi Phạm Hành Chính Trong

Công tác xử lý vi phạm hành chính chưa được chính quyền địa phương quan tâm đúng mức, nhất là xử lý các vi phạm liên quan đến bảo vệ kết cấu và hạ tầng giao thông.

Hơn nữa, tính chủ động trong công tác thanh tra chưa cao, hiện mới tập trung vào giải quyết các vấn đề nảy sinh trong hoạt động quản lý nhà nước mang tính tình thế, theo chỉ đạo từ trên xuống hoặc phản ánh từ cơ sở lên, phản ánh của các cơ quan báo chí, của nhân dân.

Tính độc lập trong các hoạt động nghiệp vụ thanh tra không đảm bảo, có nhiều nội dung, kết luận thanh tra bị tác động bởi các mối quan hệ xã hội, cá biệt có cả những trường hợp bị tác động từ phía chủ thể quản lý.

Đặc biệt, số vụ tai nạn giao thông, số người chết, bị thương vẫn còn cao. Tình hình ùn tắc giao thông cũng được cải thiện đáng kể, nhưng mới chỉ giảm được 46% do mật độ dân số cũng như số lượng phương tiện tăng nhanh. Thứ tư, nhân lực, phương tiện phục vụ công tác tuyên truyền, kiểm tra,

xử lý còn thiếu, chưa đáp ứng yêu cầu, do đó khi thực hiện nhiệm vụ còn nhiều khó khăn. Đây cũng chính là những hạn chế.

Ví dụ như hoạt động kiểm tra, xử lý vi phạm đảm bảo trật tự an toàn giao thông đường thủy nội địa. Theo ông Trần Văn Dũng, Đội trưởng Đội thanh tra giao thông đường thủy: “Về phía đội thanh tra vận tải đường thủy cũng có những khó khăn riêng. Toàn đội chỉ có 11 người cùng 2 ca nô, nếu tiến hành kiểm tra đồng loạt phải mượn xuồng, ca nô của lực lượng khác. Và từ bao lâu nay, đội không hề có một bãi tạm giữ phương tiện vi phạm. Nếu thuyền nào bị tạm giữ đều phải nhờ chính quyền địa phương hay cảnh sát đường thủy trông giùm.

Mà trông giữ tàu thuyền đâu có dễ, không cẩn thận, tàu chìm hoặc trôi mất, lúc đó mình lại phải đền. Đó là chưa kể việc kéo tàu vi phạm về bến đậu rất mất công. Phải mất hai tiếng mới kéo một tàu thuyền đi được 1 km". Đây

cũng là lý do khiến các Thanh tra giao thông nói chung, Thanh tra giao thông đường thủy nói riêng không mặn mà mấy với việc tạm giữ phương tiện. Việc xử lý thiếu kiên quyết như vậy càng làm cho chủ tàu thuyền nhờn, rất hay tái phạm.

Thứ năm, các biện pháp cưỡng chế vi phạm giao thông còn nhiều hạn chế như thiếu phương tiện để cưỡng chế vi phạm. Hạn chế lớn nhất là không có bến bãi nơi trông giữ phương tiện vi phạm. Chính vì vậy dẫn đến hiệu quả trong công tác cưỡng chế kiểm tra, xử lý không cao.

Thứ sáu, công tác tuyên truyền giáo dục pháp luật về giao thông còn nhiều hạn chế từ địa phương, gia đình, nhà trường, các cơ quan hướng dẫn thực thi pháp luật. Do vậy, nhiều người tham gia giao thông còn chưa hiểu biết rò về pháp luật giao thông dẫn đến ý thức chấp hành chưa nghiêm.

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 131 trang tài liệu này.

Thứ bảy, ý thức chấp hành pháp luật của cơ quan, tổ chức, cá nhân chưa cao khi tham gia giao thông.

Một bộ phận người tham gia giao thông chưa tự giác chấp hành luật giao thông. Tình trạng vi phạm pháp luật giao thông và các quy định của Thành phố về đảm bảo trật tự an toàn giao thông như lấn chiếm vỉa hè, lòng đường làm chợ kinh doanh buôn bán gây mất vệ sinh môi trường vẫn diễn ra phổ biến, đặc biệt có một tỷ lệ lớn người dân sinh sống “nhờ vỉa hè, lòng đường” - gắn liền với hoạt động mưu sinh, nên việc lập lại trật tự, giải tỏa giao thông rất khó thực hiện, giải tỏa xong họ lại vi phạm. Hơn nữa, vì lợi ích kinh tế, không ít tổ chức, cá nhân dù nhận thức khá tốt các quy định của pháp luật về giao thông vận tải nhưng vẫn cố tình vi phạm.

Từ một số bất cập nêu trên dẫn đến trong quá trình áp dụng pháp luật xử lý vi phạm hành chính trong thanh tra chuyên ngành giao thông vận tải gặp nhiều khó khăn. Một số trường hợp vi phạm không bị phát hiện và xử lý, một số trường hợp xử lý chậm, việc tuyên truyền cho người dân hiểu biết, chấp hành pháp luật còn chưa mạnh mẽ... dẫn đến hiện tượng khiếu kiện. Trong

thời gian vừa qua, khiếu kiện công tác áp dụng pháp luật trong xử lý vi phạm hành chính trong thanh tra chuyên ngành giao thông vận tải đã giảm nhưng vẫn còn tồn tại.

Nguyên nhân của tình trạng này trước hết là do địa bàn quản lý rộng trong khi đó lực lượng lại rất mỏng. Hiện tại, lực lượng Thanh tra Sở Giao thông vận tải Hà Nội là 590 cán bộ, thanh tra viên, nhân viên. Lực lượng này biên chế thành 38 đơn vị, trong đó, có 5 phòng nghiệp vụ, 4 đội chuyên ngành và 29 đội các quận, huyện thực hiện nhiệm vụ trên toàn địa bàn Thành phố. Với việc sáp nhập đơn vị hành chính như hiện nay, Thanh tra Sở Giao thông vận tải Hà Nội còn rất hạn chế về lực lượng. Mặt khác, các vi phạm diễn ra ngày càng có tính chất phức tạp và khó phát hiện, người vi phạm thường có thái độ bất hợp tác, gây khó khăn cho quá trình thực thi công vụ. Bên cạnh đó, cơ sở vật chất - kĩ thuật, phương tiện phục vụ cho công tác thực thi công vụ còn nhiều thiếu thốn, ảnh hưởng không nhỏ đến hiệu quả hoạt động Thanh tra giao thông trên địa bàn Thành phố Hà Nội.

Chương 3

MỘT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM NÂNG CAO HIỆU QUẢ ÁP DỤNG PHÁP LUẬT XỬ PHẠT VI PHẠM HÀNH CHÍNH TRONG LĨNH VỰC THANH TRA CHUYÊN NGÀNH GIAO THÔNG VẬN TẢI ĐƯỜNG BỘ TRÊN ĐỊA BÀN THỦ ĐÔ HÀ NỘI

3.1. Yêu cầu nâng cao hiệu quả áp dụng pháp luật xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực thanh tra chuyên ngành giao thông vận tải trên địa bàn Thủ đô Hà Nội

Nghị quyết Đại hội Đại biểu Đảng toàn quốc lần thứ XI đó chỉ ra: “Tiếp tục đẩy mạnh việc xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa, bảo đảm Nhà nước ta thực sự là của nhân dân, do nhân dân và vì nhân dân, do Đảng lãnh đạo; thực hiện tốt chức năng quản lý kinh tế, quản lý xã hội; giải quyết đúng mối quan hệ giữa Nhà nước với các tổ chức khác trong hệ thống chính trị, với nhân dân, với thị trường”. Đồng thời, Hiến pháp năm 1992 ghi nhận: “Nhà nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam là Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của nhân dân, do nhân dân, vì nhân dân” (Điều 2). Đây chính là sự phát triển tư tưởng Hồ Chí Minh về Nhà nước pháp quyền trong điều kiện mới. Thực tiễn công cuộc đổi mới đất nước trong hơn 25 năm qua đó ngày càng khẳng định yêu cầu xây dựng Nhà nước pháp quyền dưới sự lãnh đạo của Đảng là một tất yếu khách quan, mang tính quy luật của quá trình đi lên chủ nghĩa xã hội, mở rộng giao lưu quốc tế và hội nhập quốc tế của nước ta. Nghị quyết Đại hội Đảng bộ thành phố Hà Nội lần thứ XV đề ra nhiệm vụ là: “Tiếp tục tăng cường và đẩy mạnh công tác thanh tra, kiểm tra trên địa bàn thành phố Hà Nội trên tất cả các lĩnh vực của đời sống xã hội nhằm góp phần tích cực giữ vững ổn định chính trị, đảm bảo trật tự, an toàn xã hội để tập trung phát triển kinh tế - xã hội”.

Do ý nghĩa và tầm quan trọng đặc biệt của việc đảm bảo pháp luật hành chính trong xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa trong bối cảnh nước ta đang xây dựng nền kinh tế hàng hoá nhiều thành phần vận hành theo cơ chế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa là một trong những lý do để khẳng định nâng cao chất lượng áp dụng pháp luật xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực thanh tra chuyên ngành giao thông vận tải trên địa bàn thành phố Hà Nội là yêu cầu cấp bách. Để hoạt động giao thông vận tải đáp ứng yêu cầu trên, bên cạnh việc không ngừng hoàn thiện cơ sở pháp lý cho hoạt động giao thông vận tải và nâng cao năng lực quản lý của ngành giao thông vận tải, việc phát hiện và xử lý nghiêm các hành vi vi phạm pháp luật trong lĩnh vực giao thông vận tải rò ràng là một yêu cầu cách bách.

Bên cạnh đó, thực tiễn phát triển mọi mặt đời sống kinh tế - xã hội trong những năm qua đòi hỏi phải kịp thời nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước để đáp ứng yêu cầu đặt ra ngày càng cao trong việc quản lý nhà nước và xã hội. Pháp luật là công cụ của Nhà nước để thực hiện vai trò quản lý của mình. Tăng cường kỷ luật, kỷ cương, áp dụng pháp luật xử lý vi phạm hành chính là yêu cầu tất yếu trong quá trình phát triển đất nước. Đồng thời từ yêu cầu hội nhập quốc tế trong bối cảnh nền kinh tế quốc tế đang phát triển theo xu hướng toàn cầu hóa, đòi hỏi chúng ta cần phải hoàn thiện hệ thống pháp luật nhằm đảm bảo sự phù hợp, sự tương thích của hệ thống luật pháp quốc gia với pháp luật quốc tế và sự ứng xử của mọi cơ quan, tổ chức, cá nhân phù hợp với thông lệ và luật pháp quốc tế. Muốn nâng cao chất lượng áp dụng pháp luật xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực thanh tra chuyên ngành giao thông vận tải trên địa bàn Thủ đô Hà Nội cần căn cứ vào các yêu cầu cơ bản sau đây:

Thứ nhất, xuất phát từ yêu cầu quản lý nhà nước, quản lý kinh tế - xã hội, giữ gìn trật tự kỷ cương, đảm bảo đáp ứng yêu cầu đổi mới và phát triển của thành phố Hà Nội.

Trong điều kiện kinh tế ngày càng phát triển, đời sống xã hội ngày càng đi lên thì yêu cầu quản lý nhà nước càng phải không ngừng được tăng cường để đáp ứng đòi hỏi của thực tiễn xã hội do tình hình vi phạm hành chính diễn ra ngày càng đa dạng, phong phú, nhiều hành vi mới nảy sinh cần thiết phải xử lý. Trường hợp quy định xử phạt đối với các hành vi đua xe trái phép, sử dụng rượu, bia khi tham gia giao thông, dừng, đỗ xe tùy tiện, bừa bói, chuyên chở hành khách, hàng hóa vượt quá tải trọng cho phép, điều khiển ô tô, xe máy chạy quá tốc độ cho phép hoặc không có các thiết bị bảo vệ an toàn tính mạng cho người tham gia giao thông v.v được ban hành trong thời gian gần đây cho thấy tính khẩn trương và kịp thời của vấn đề này.

Muốn duy trì trật tự quản lý hành chính được ổn định, tạo môi trường thuận lợi cho hoạt động sản xuất, kinh doanh và đầu tư phát triển thì cần thiết phải tăng cường công tác áp dụng pháp luật xử lý vi phạm hành chính. Có như vậy, chúng ta mới có thể xây dựng được một hệ thống pháp luật xử lý vi phạm hành chính đầy đủ, toàn diện và đồng bộ, nhằm đáp ứng yêu cầu ngày càng cao trong việc đấu tranh nhũng, chống vi phạm hành chính trong thực tiễn đời sống xã hội. Bên cạnh đó, việc nâng cao ý thức tuân thủ pháp luật về xử lý vi phạm hành chính trong nhân dân và tăng cường hiệu quả hoạt động xử lý vi phạm hành chính cũng là vấn đề đặt ra bức xúc, xuất phát từ sự phát triển nhanh chóng của đất nước nói chung và của Thủ đô Hà Nội nói riêng. Một môi trường xã hội, trong đó an ninh, trật tự được giữ vững, kỷ cương, phép nước nghiêm minh, pháp luật được tôn trọng là tiêu chí hành xử của mọi tổ chức, cá nhân trong xã hội, là một nét đẹp văn hóa của người Hà Nội hào hoa, thanh lịch; là một nhân tố quan trọng và thuận lợi cho sự phát triển kinh tế, cho sự khuyến khích đầu tư và tiến trình hội nhập của Thủ đô Hà Nội.

Thứ hai, xuất phát từ yêu cầu hội nhập, bảo đảm “nội luật hóa” các điều ước quốc tế mà Nhà nước ta ký kết và thừa nhận.

Áp dụng pháp luật xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực thanh tra chuyên ngành giao thông vận tải trên địa bàn Thủ đô Hà Nội là một yêu cầu khách quan, xuất phát từ bối cảnh và yêu cầu hội nhập quốc tế và thu hút đầu tư của Thủ đô Hà Nội. Trong xu hướng toàn cầu hóa và hội nhập quốc tế hiện nay, mỗi quốc gia không thể tồn tại và phát triển bền vững khi tách biệt, “đứng ngoài” đời sống của cộng đồng quốc tế mà phải hợp tác, cùng tồn tại hòa bình và phát triển. Vì vậy, hệ thống pháp luật Việt Nam nói chung và pháp luật về xử lý vi phạm hành chính nói riêng (trong đó có các quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực thanh tra chuyên ngành giao thông vận tải) phải được rà soát, sửa đổi, bổ sung và hoàn thiện nhằm tương thích với luật pháp quốc tế. Việc tổ chức thi hành pháp luật và sự tuân thủ pháp luật cũng phải không ngừng được nâng cao. Mục tiêu xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam không thể tách rời với việc tăng cường và hoàn thiện chất lượng áp dụng pháp luật.

Thứ ba, yêu cầu hoàn thiện pháp luật hành chính trong bối cảnh xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của dân, do dân và vì dân.

Xây dựng và hoàn thiện Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, trọng tâm là cải cách nền hành chính theo hướng công khai, minh bạch hướng tới mục tiêu Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của dân, do dân và vỡ dân đó được Đảng ta đề ra trong các nghị quyết Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ VII, VIII, IX, X và XI và được triển khai thực hiện tại các nghị quyết Hội nghị Ban Chấp hành trung ương các khóa. Lý luận về xây dựng Nhà nước pháp quyền với các yêu cầu và đặc điểm của nó từ các Nhà nước tư sản đó được Đảng ta vận dụng sáng tạo vào điều kiện, hoàn cảnh cụ thể của Việt Nam. Nhà nước pháp quyền mà chúng ta xây dựng là Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của dân, do dân và vì dân. Nhà nước pháp quyền này không chỉ mang những đặc điểm chủ yếu của Nhà nước pháp quyền nói chung mà

còn có các nét đặc trưng riêng của một Nhà nước xó hội chủ nghĩa do nhân dân lao động thiết lập nên, mang bản chất của giai cấp công - nông và vì nhân dân phục vụ. Tăng cường pháp chế là một yêu cầu không thể thiếu được trong xây dựng Nhà nước pháp quyền mà Đảng ta đề ra. Nhà nước pháp quyền phải là một Nhà nước có hệ thống pháp luật thống nhất, đồng bộ và hoàn chỉnh; mọi hoạt động của bộ máy nhà nước, cán bộ, công chức nhà nước và mọi công dân đều sống và làm việc theo pháp luật. Trong Nhà nước pháp quyền, pháp luật phải được chấp hành nghiêm chỉnh và thống nhất. Việc tuân thủ pháp luật và áp dụng pháp luật luôn phải được kịp thời, chính xác và phải trở thành văn hóa, thói quen, phong tục tốt đẹp của mọi cá nhân, tổ chức.

Bên cạnh đó, có thể nói áp dụng pháp luật về xử lý vi phạm hành chính là yêu cầu khách quan, cấp bách; bởi chính sự đòi hỏi tự thân của tổ chức bộ máy thực hiện xử lý vi phạm hành chính. Trước yêu cầu quản lý nhà nước, quản lý xã hội ngày càng phức tạp và biến đổi không ngừng trong bối cảnh tình hình khu vực và quốc tế có sự thay đổi to lớn và mạnh mẽ thì chính tổ chức hoạt động trong việc xử lý các vi phạm pháp luật nhằm duy trì và ổn định trật tự xã hội là một vấn đề có ý nghĩa lớn bởi phản ứng của Nhà nước trước những hành vi xâm hại đến trật tự và sự hoạt động bình thường của bộ máy nhà nước cũng cần phải có sự cải cách và hoàn thiện không ngừng cho phù hợp và đáp ứng hữu hiệu yêu cầu đấu tranh nhũng, chống vi phạm hành chính trong từng giai đoạn phát triển của đất nước.

Thứ tư, yêu cầu khắc phục những hạn chế, khiếm khuyết của pháp luật về xử lý vi phạm hành chính.

Về mặt lý luận và thực tiễn đó chứng minh rằng pháp luật bao giờ cũng lạc hậu hơn và đi sau so với sự phát triển biện chứng đi lên của xã hội. Pháp luật về xử phạt vi phạm hành chính cũng không nằm ngoài quy luật này. Do vậy, việc thường xuyên rà soát, hệ thống hóa, đánh giá hiệu quả và tính khả