Đánh Giá Chung Về Sự Thay Đổi Sinh Kế Của Người Dân Sau Khi Thu Hồi Đất

mà còn trong tương lai dài khi mà toàn bộ KDL FLC đi vào hoạt động. Làm ở cơ quan nhà nước, làm ở KDL FLC hay phát triển ngành nghề cũng là sinh kế bền vững. Ngược lại đi làm thuê: xem ôm, đi phụ hồ.. không thể đảm bảo một sinh kế bền vững lâu dài trong tương lai. Công việc làm thuê cần nhiều đến sức khoẻ trong khi lao động của các hộ đã lớn tuổi. Đây là khó khăn của nhiều hộ gia đình.

Như vậy nhìn chung về cơ bản các mô hình sinh kế được các nông hộ tiến hành đa dạng, phong phú và tương đối phù hợp với tình hình điều tra và điều kiện của các hộ trước và sau khi thu hồi đất. Người dân đã và đang dần thích nghi với điều kiện sống khi mà diện tích đất nông nghiệp, lâm nghiệp đang còn hạn hẹp.

4.5. Đánh giá chung về sự thay đổi sinh kế của người dân sau khi thu hồi đất nông nghiệp

4.5.1. Điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội, thách thức trong sinh kế của hộ dân sau khi bị thu hồi đất nông nghiệp

4.5.1.1. Điểm mạnh

- Vị trí địa lý của xã rất thuận tiện cho việc phát triển thương mại, dịch vụ. Đất đai rộng lớn thích hợp cho sản xuất nông, lâm nghiệp và du lịch.

- Tình hình kinh tế xã hội của địa phương ngày càng phát triển, đời sống của người dân được cải thiện hơn.

- Nguồn lao động dồi dào, thay đổi theo chiều hướng tích cực khi có thu hồi đất.

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 80 trang tài liệu này.

- Hệ thống cơ sở hạ tầng đã được cải thiện, đặc biệt là đường giao thông và hệ thống thông tin liên lạc có tác động tích cực đến sinh kế của người dân.

- Sự phát triển mạnh mẽ của các tổ chức kinh tế - xã hội đã làm tăng nguồn vốn xã hội.

- Có nhiều mô hình sinh kế mới được hình thành sau khi thu hồi đất.

4.5.1.2. Điểm yếu

- Trình độ của lao động còn thấp, tuổi lao động lại cao không thích hợp cho việc chuyển đổi nghề nghiệp sau thu hồi đất.

- Hệ thống cơ sở vật chất của xã chưa hoàn thiện, đặc biệt là hệ thống thuỷ lợi.

- Địa phương chưa có chiến lược cũng như chưa có hoạt động đào tạo nghề cho các hộ dân đặc biệt là các hộ dân mất đất sản xuất nông nghiệp.

- Địa phương mới chỉ có hỗ trợ bằng tiền mà chưa có chính sách đào tạo nghề cụ thể dẫn đến việc người dân sử dụng tiền hỗ trợ đó vào những việc khác.

- Ngành nghề trong các hộ sau khi bị thu hồi đất phát triển hoàn toàn mang tính tự phát huy, lao động tự do đã tạo việc làm và thu nhập nhưng có những ngành nghề tạo sinh kế không bền vững.

- Việc sử dụng tiền đền bù của hộ dân chưa mang tính tích cực, chưa sử dụng vào việc đầu tư tạo việc làm mới. Nhiều hộ đã sử dụng tiền đền bù vào các tệ nạn xã hội làm cho bệnh tật ngày càng nhiều, ô nhiễm môi trường.

4.5.1.3. Cơ hội

- Khu du lịch FLC được hoàn thiện sẽ có cơ hội cho con em trong vùng vào làm việc ở KDL FLC. KDL FLC tuyển dụng công nhân với chế độ ưu tiên con em trong vùng.

- Phát triển buôn bán, cho thuê nhà trọ và các dịch vụ khác nhờ vị trí thuận lợi gần KDL FLC.

- Có điều kiện để phát triển kinh tế - xã hội địa phương cũng như nâng cao đời sống của người dân.

- Các hộ có thêm nguồn vốn cho sản xuất – kinh doanh từ số tiền đền bù.

4.5.1.4. Thách thức

- Hệ thống kênh mương bị phá vỡ gây khó khăn cho sản xuất nông nghiệp.

- Đất đai khan hiếm nhưng sản xuất nông nghiệp lại bị thu hẹp và xem nhẹ, gây tình trạng lãng phí tài nguyên đất nông nghiệp, lâm nghiệp → nguy cơ thiếu lương thực.

- Ảnh hưởng tiêu cực từ chất thải của KDL sẽ tạo ra những tác động không tốt cho sản xuất và đời sống của người dân.

- Lao động tuổi cao không có cơ hội vào làm việc tại KDL FLC, khó khăn cho việc chuyển đổi nghề nghiệp. Trình độ lao động chưa cao → nguy cơ thất nghiệp.

- Mật độ dân cư trong địa bàn sẽ tăng lên do lực lượng lao động từ nơi khác dồn về KDL là nguy cơ của nhiều tệ nạn xã hội sẽ xảy ra.

4.5.2. Các yếu tố ảnh hưởng đến sinh kế của người dân sau khi thu hồi đất

Quá trình thay đổi sinh kế sau khi thu hồi đất nông nghiệp, lâm nghiệp của các hộ nông dân trong xã bị tác động bởi nhiều yếu tố khác nhau. Qua điều tra thực tế, tôi nhận thấy sinh kế người dân sau khi thu hồi đất nông nghiệp, lâm nghiệp bị tác động bởi các yếu tố sau:

4.5.2.1. Nhóm yếu tố ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất nông nghiệp

Trong quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, việc thu hồi đất nông

nghiệp, lâm nghiệp để phát triển các KDL là 1 xu hướng tất yếu nhằm thúc đẩy sự phát triển kinh tế - xã hội nói chung của cả nước. KDL đã đóng góp rất quan trọng vào sự

yếu tố đó lý giải vì sao nhiều người dân lại chọn những công việc đơn giản, tự trả lương, không đòi hỏi nhiều về trình độ đào tạo cao hay nhiều kỹ năng nghề nghiệp và quan hệ con người, nhưng đem lại cho họ một việc làm và nguồn thu nhập dù ở mức khiêm tốn.

- Yếu tố ảnh hưởng đến xã hội và môi trường

Khi thu hồi đất để xây dựng KDL FLC, phát triển kinh tế đã làm tăng cơ hộ tiếp cận nguồn vốn xã hội, điều kiện phát triển con người cho người dân. Bên cạnh đó tạo nhiều việc làm cho người dân, tuy nhiên nhiều hộ không bắt kịp nhịp, gặp khó khăn trong việc thay đổi sinh kế của mình. Các mô hình sinh kế mới không dễ dàng được thực hiện do nó liên quan đến hàng loạt thay đổi, trong cuộc sống điều kiện các hộ . Chiến lược sinh kế của các nhóm hộ mới chỉ chiến lược tồn tài hầu hết các mô hình sinh kế của hộ nông dân chỉ là tạm thời, mang tính chât ngắn hạn, các mô hình này chỉ đảm bảo sinh kế trước mắt, khó tích lũy cho tương lai. Bên cạnh những mặt tích cực thì xuất hiện thêm một số tồn tại đó là sự gia tăng các tệ nạn xã hội trong cộng đồng như lô đề, đánh nhau, nghiện hút, cờ bạc, trộm cắp… Đây không phải là vấn đề mới song nó gia tăng mạnh mẽ đến tình hình anh ninh nông thôn kể từ khi ng dân có nhiều tiền mặt và thời gian nhàn rỗi. Việc gia tăng nhanh chóng giá trị trao đổi đất trong những năm qua cũng đã nảy sinh những tranh chấp giữa các thành viên trong gia đình, phân hóa giàu nghèo ngày càng rõ.

Tốt hơn Không thay đổi Xấu đi

11%

37%

52%

Biểu đồ 4.8. Đánh giá về sự thay đổi môi trường sau khi thu hồi đất nông nghiệp (%)

(Nguồn : Phỏng vấn hộ, 2016)

Biểu đồ trên chỉ ra rằng chủ yếu sau khi thu hồi đất thì môi trường không thay đổi. Có 16,7% hộ điều tra cho rằng môi trường sau khi thu hồi đất xấu đi. Sự hoạt động của KDL đã thải ra chất thải làm ô nhiễm môi trường đất, nước, không khí ở địa phương rất nặng nề tạo ra những hoạt động không tốt tới sản xuất và sinh hoạt của người dân địa phương, về lâu về dài sẽ làm phá vỡ tính bền vững trong quá trình phát

triển nói chung và tính bền vững sinh kế nói riêng.

phát triển chung như tạo việc làm, đóng góp vào ngân sách của trung ương cũng như địa phương. Tuy nhiên, nên cạnh mặt tích cực đó, việc xây dựng các KDL cũng đã nảy sinh các vấn đề bức xúc liên quan đến đời sống của người nông dân như ô nhiễm môi trường, mất đất nông nghiệp…

4.5.2.2. Nhóm yếu tố ảnh hưởng đến phát triển sản xuất công nghiệp, thương mại – dịch vụ

Sau 3 năm thu hồi đất, sinh kế của người dân nơi đây phần nào đã ổn định bằng nhiều hoạt động tạo thu nhập, nhiều mô hình sinh kế khác nhau. Sau khi thu hồi đất có sự xuất hiện KDL FLC đã thúc đẩy sản xuất công nghiệp, thương mại dịch vụ và nghành nghề phát triển.

4.5.2.3. Nhóm yếu tố ảnh hưởng đến hoạt động xây dựng cơ sở hạ tầng

Tài sản vật chất của người dân sau khi thu hồi đất nông nghiệp, lâm nghiệp được cải thiện rõ rệt. Hệ thống cơ sở vật chất hạ tầng ở địa phương ngày càng khang trang sạch đẹp, nhất là các công trình phúc lợi, hệ thống đường giao thông. Kết quả từ năm 2015- 2016, đường giao thông nông thôn (đường trục xã dài 13,5 km; đường trục xóm, liên xóm, đường ngõ dài 46,9 km và đường liên vùng 21,5 km, nhiều con đường mới được xây dựng, nhiều tuyến đường cũ được nâng cấp kết nối với khu vực xung quanh. Điều này tạo điều kiện thuận lơi cho nhiều người đổ về thuê trọ, kinh doanh, buôn bán. Bên cạnh đó các hộ bị mất đất sản xuất nông nghiệp không còn tham gia sản xuất nông nghiệp nữa nên hộ bắt đầu đầu tư xây dựng nhà ở, phòng trọ, buôn bán nhỏ gần KDL FLC. Tài sản vật chất của hộ cũng được cải thiện do nhận tiền đền bù đã mua sắm phục vụ nhu cầu cuộc sống ngày một tốt hơn. Tuy nhiên vẫn còn một số tồn tại: hệ thống kênh mương bị hư hỏng nhiều, các công trình nước sạch không được đảm bảo, xuống cấp. Đây cũng là một nguyên nhân gây khó khăn cho sản xuất nông cũng như sinh hoạt của người dân.

4.5.2.4. Yếu tố ảnh hưởng đến văn hóa, xã hội, môi trường

- Yếu tố ảnh hưởng đến văn hóa:

Tình trạng thiếu việc làm sau khi bị thu hồi đất nông nghiệp, lâm nghiệp đang là một vấn đề xã hội, nó chuyển đổi mạnh mẽ cấu trúc lao động của các hộ gia đình. Người nông dân bị mất đi quyền sử dụng đất nên không thể làm nông nghiệp và phải chuyển sang các việc làm phi nông nghiệp vốn không phải là lĩnh vực chuyên môn của họ. Trên thực tế bên cạnh một số gia đình đã tìm được vài công việc phi nông nghiệp bền vững hơn cho lao động của gia đình, còn có những lao động không thể tìm được việc làm ổn định và có thu nhập như mong đợi. Thực tế này xuất phát từ những hạn chế về vốn xã hội và vốn con người của chính bản thân nhiều người lao động nên họ

khó tìm được những công việc trả lương cao, đòi hỏi nhiều kỹ năng nghề nghiệp. Các

4.6. Định hướng và giải pháp chính nhằm tăng khả năng sinh kế của hộ dân sau khi mất đất

4.6.1. Các căn cứ để đề ra những định hướng và giải pháp

- Căn cứ vào cơ sở lý luận về sinh kế của người dân sau khi thu hồi đất.

- Căn cứ vào các chủ trương, biện pháp của Đảng và nhà nước ta trong việc giải quyết việc làm và sinh kế cho hộ nông dân sau khi bị thu hồi đất nông nghiệp, lâm nghiệp phục vụ cho quá trình CNH – HĐH đất nước.

- Căn cứ vào các kinh nghiệm giải quyết việc làm cho người lao động trong quá trình phát triển KDL của các nước trên thế giới và một số địa phương ở Việt Nam.

- Căn cứ vào thực trạng sinh kế, sự chuyển dịch các nguồn lực trong tài sản sinh kế và kết quả sinh kế của hộ dân sau thu hồi đất ở xã Hải Ninh

- Căn cứ vào những thuận lợi, khó khăn, cơ hội, thách thức trong sinh kế của hộ dân xã Hải Ninh sau thu hồi đất.

4.6.2. Định hướng

Để đảm bảo sinh kế bền vững cho hộ dân sau khi bị thu hồi đất nông nghiệp:

- Cần có chính sách đào tạo dạy nghề mới cho nông dân sau thu hồi đất.

- Phát triển thương mại dịch vụ (cho thuê nhà, buôn bán, mở quán nước…) tận dụng lợi thế của vị trí địa lý thuận lợi gần KDL FLC.

- Tiếp tục canh tác trên phần diện tích đất nông nghiệp, lâm nghiệp còn lại tránh gây lãng phí nguồn đất vốn đã khan hiếm. Đồng thời đẩy mạnh chuyển dịch cơ cấu kinh tế địa phương theo hướng CNH – HĐH.

- Hoàn thiện hệ thống cơ sở hạ tầng (điện, đường, trường, trạm, chợ, nước sạch…) để phục vụ tốt cho sinh kế của người dân.

- Khuyến khích hộ dân tham gia các cuộc họp bàn, trao đổi ý kiến để biết thêm những thông tin bổ ích, gắn kết tình làng nghĩa xóm với nhau.

- Địa phương cần phối hợp với các cơ quan khác để có chính sách đào tạo nghề cho nông dân mất đất chứ không phải chỉ hỗ trợ bằng tiền rồi để họ tự xoay sở.

4.6.3. Giải pháp

4.6.3.1. Giải pháp chung

Hiện nay để khôi phục và phát triển nghành nghề ở nông thôn được coi là giải pháp quan trọng để giải quyết những vấn đề bức xúc của nông thôn sau khi thu hồi đất như tạo việc làm, tăng thu nhập cho người lao động. Đây là hướng giải pháp việc làm

cơ bản lâu dài cho những người dân gần đây và trong mấy năm gần đây hoạt động này

được diễn ra khá mạnh mẽ mà đặc biệt là hỗ trợ nhân dân quay lại nghề đánh bắt hải sản, trồng hoa,..

+ Thực hiện luân canh cây trồng: Có thể xây dựng mô hình trồng rau (vì sắp tới khi toàn bộ KDL FLC đi vào hoạt động, mật độ dân số tại địa phương tăng lên, nhu cầu lương thực – thực phẩm cũng sẽ tăng lên.

+ Đẩy mạnh phát triển chăn nuôi gia súc, gia cầm, đặc biệt là bò, lợn, gà, vịt.

+ Đa dạng hóa nghành nghề nông thôn, phát triển mạnh công nghiệp vừa và nhỏ trên địa bàn nhằm giải quyết việc làm gần đây.

+ Từng bước đầu tư, đổi mới tiến bộ KHKT vào trong sản xuất nhằm nâng cao sản lượng, hạ giá thành và nâng cao sức cạnh tranh của sản phẩm trên thị trường đồng thời giảm thiểu ô nhiễm môi trường do sản xuất thải ra.

+ Phát triển mạnh TMDV: tận dụng nguồn lực tại chỗ, tiềm năng về vốn, lao động, vị trí địa lý để mở rộng và phát triển thương mại dịch vụ (buôn bán, cho thuê nhà trọ, vui chơi giải trí…).

+ Các cấp chính quyền cần phối hợp với các trung tâm dạy nghề để truyền dạy nghề cho người lao động, quan tâm hỗ trợ về vốn (tạo điều kiện cho người dân vay vốn phát triển ngành nghề) và kiến thức thông tin thị trường.

4.6.3.2. Giải pháp về các nguồn lực sinh kế của hộ

- Giải pháp về nguồn lực tự nhiên

+ Đối với diện tích đất canh tác thì tiếp tục trồng lúa, bên cạnh đó để sử dụng hiệu quả hơn nguồn lực đất đai này thì nên kết hợp trồng cây vụ đông hoặc có thể phát triển mô hình trồng rau sạch. Chính quyền địa phương cần kết hợp với các cơ quan nhà nước (trung tâm giống…) quan tâm đến việc chuyển đổi giống cây trồng, vật nuôi có khả năng chống chịu sâu bệnh và các điều kiện bất lợi khác từ tự nhiên. Địa phương cần quan tâm đến việc tu sửa hệ thống đường giao thông, hệ thống tưới tiêu để phục vụ tốt nhất cho việc sản xuất, chăn nuôi.

+ Đối với đất thổ cư: Các hộ có vị trí gần KDL nên tận dụng diện tích đất vườn tạp có thu nhập thấp để đầu tư xây dựng nhà trọ cho công nhân thuê, trong tương lai gần nhu cầu thuê nhà sẽ rất lớn, có vị trí gần KDL mở rộng quy mô buôn bán kinh doanh.

- Giải pháp về nguồn lực con người

+ Tuyên truyền, giáo dục để người dân trong khu vực bị thu hồi đất chuẩn bị tâm lý và có kế hoạch thay đổi sinh kế khi bị thu hồi đất, tránh tình trạng có những hộ gia đình không giao đất làm chậm quá trình giải toả. Tuyên truyền, khuyến khích người dân nâng cao trình độ học vấn và trình độ dân trí, đầu tư cho lớp lao động kế cận, sử

dụng tiền đền bù hợp lý.

+ Qua nghiên cứu cho thấy tuổi của chủ hộ tương đối cao, trình độ của chủ hộ cũng như trình độ của lao động mới chỉ ở mức trung bình, điều này sẽ ảnh hưởng nhiều đến các quyết định của hộ. Vì thế cần phải nâng cao trình độ của hộ nông dân bằng nhiều biện pháp:

* Hộ nông dân cần phải tự trau dồi thêm thông tin, kiến thức, tích cực chuyển đổi nghề nghiệp thông qua các tổ chức kinh tế - xã hội mà mình tham gia cũng như các thông tin trên đài, báo… Việc trau dồi kiến thức sẽ giúp hộ biết cách sử dụng nguồn lực sinh kế hợp lý để tạo sinh kế bền vững cho gia đình mình.

* Chính quyền địa phương nên kết hợp với các trung tâm dạy nghề và cơ quan nhà nước mở những lớp hướng nghiệp dạy nghề cho lao động địa phương, chủ yếu là đội ngũ lao động từ 18 đến 30 tuổi để cung cấp lao động cho KDL FLC.

* Mời chuyên gia kinh tế về nói chuyện với nhân dân địa phương để họ hiểu rõ những điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội, thách thức họ phải đối mặt sau khi họ bị thu hồi đất, đồng thời có những chuẩn bị và định hướng cho cuộc sống mới. Phân tích để hộ hiểu rõ ý nghĩa và mục đích của tiền đền bù, tiền hỗ trợ học nghề, hậu quả khi họ sử dụng tiền đền bù không đúng mục đích… để hộ có ý thức hơn trong việc lựa chọn sử dụng tiền đền bù phù hợp với điều kiện của mình.

+ Chỉ ra những những ngành nghề đang và sẽ có triển vọng ở địa phương để các hộ có điều kiện lựa chọn, đồng thời tư vấn giúp họ giải quyết các vướng mắc, băn khoăn…

+ Tăng cường khuyến nông viên cấp cơ sở, chuyển giao tiến bộ khoa học kĩ thuật, tổ chức tuyên truyền tham quan mô hình kinh tế giỏi (VD: mô hình chăn nuôi, trồng trọt…), tổ chức những buổi trao đổi kinh nghiệm với nông dân vùng đã bị thu hồi đất trước đó để biết họ đã thành công với những mô hình sinh kế như thế nào, những mô hình nào còn gặp khó khăn và lý do của nó. Bên cạnh việc phát triển kinh tế thì cũng cần quan tâm đến sức khoẻ con người: Cán bộ y tế cơ sở cần làm tốt công tác tuyên truyền thông tin y tế, tổ chức khám bệnh định kỳ. Cùng với đó phải bài trừ các tệ nạn xã hội trong địa bàn không để nó làm ảnh hưởng đến sinh kế của hộ dân.

- Giải pháp về nguồn lực tài chính

+ Với khoản tiền đền bù, chính quyền địa phương nên chủ động hướng dẫn người dân sử dụng tiền đền bù đúng cách: có thể sử dụng để sửa chữa nhà cửa, học nghề, mua sắm phương tiện làm việc …

+ Tăng thu nhập cho hộ dân bằng việc phát triển ngành nghề

+ Gắn trách nhiệm của doanh nghiệp trong KDL với hộ nông dân bằng cách doanh nghiệp ưu tiên con em của hộ gia đình mất đất vào làm việc.

- Giải pháp về nguồn lực vật chất

+ Nhà nước cũng như chính quyền địa phương cần tiếp tục đầu tư để hoàn thiện hệ thống CSHT ở địa phương, đặc biệt là những hạng mục bị xuống cấp do ảnh hưởng của KDL như hệ đường GTNT, thống thủy lợi.

+ Kêu gọi các doanh nghiệp địa phương và doanh nghiệp trong KDL đầu tư vào CSHT trên địa bàn: Tu sửa hệ thống giao thông, thông tin liên lạc,…

+ Hộ gia đình cũng cần trang bị cơ sở vật chất tốt hơn nhằm nâng cao chất lượng cuộc sống và phát triển nguồn lực con người

- Giải pháp về nguồn lực xã hội

+ Tuyên truyền, khuyến khích nhân dân tham gia các buổi họp, buổi trao đổi ý kiến trong thôn, xóm… Khuyến khích hộ dân tham gia vào các tổ chức kinh tế xã hội để nâng cao tinh thần đoàn kết cộng đồng và kiến thức trong mọi lĩnh vực của đời sống., gắn kết tình làng nghĩa xóm.

+ Mở rộng các mối quan hệ với cộng đồng và các đối tác cần thiết trong công việc.

4.6.3.3. Giải pháp cụ thể cho từng nhóm hộ

- Đối với nhóm I: nhóm hộ mất nhiều đất

Ở nhóm hộ này do không còn hoặc còn rất ít đất sản xuất, nguồn sinh kế lớn trước đây là thu nhập từ sản xuất nông nghiệp gần như mất hẳn, vì thế với số tiền đền bù lớn hộ cần phải tính toán làm sao để sử dụng có hiệu quả nhất, lâu dài nhất. Những hộ trước đây sống dựa nhiều vào nông nghiệp bắt buộc phải chuyển đổi nghề nghiệp sau khi bị thu hồi đất. Những hộ này cần đầu tư cho lao động trẻ đi học nghề và vào làm ở KDL FLC, đi xuất khẩu, đầu tư cho con cái học tập tốt … hạn chế đi làm thuê vì công việc làm thuê rất vất vả lại có thu nhập không ổn định.

Những lao động không có cơ hội vào làm ở KDL (vì có độ tuổi trên 35) đối thì nên phát triển chăn nuôi, trồng cây cảnh, cho thuê nhà trọ, mở quán nước, quán ăn hoặc buôn bán… Đa số các hộ trong nhóm mọi người đều gửi số tiền lớn vào ngân hàng lấy lãi suất, hoặc xây dựng nhà tầng lớn kiên cố. Thay vào đó các hộ nên đầu tư kinh doanh, tận dụng vốn hiểu biết, những điều kiện thuân lợi để mở rộng sản xuất, sinh kế bền vững. Các hộ có thể cùng góp vốn tận dụng vị trí địa lý thuận lợi để kinh doanh, ,mở rộng quy mô buôn bán kinh doanh nếu kinh doanh thuận lợi, xây nhà trọ bởi có KDL các người dân nơi khác sẽ đến sinh sống và làm ăn.

Nhóm này cũng là nhóm có số người bị bệnh tật do các tệ nạn xã hội nhiều nhất, cần phát động các phong trào nói về các tác hại to lớn mà tệ nạn xã hội mang lại qua đài phát thanh xã, xóm. Cần tích cực động viên những thành viên này làm lại từ đầu,

cố gắng cuộc sống mới, công dân tốt. Khuyến khích sử dụng tiền hợp lý nhằm cải

thiện chất lượng cuộc sống. Sau khi thu hồi đất, nhóm mất đất nhiều đã có sự chuyển dịch lớn về cơ cấu lao động, các hộ đã làm việc ở các KDL FLC, công ty, đi xuất khẩu.. mọi người không còn làm việc cùng nhau nhiều trên cánh đồng như trước đây do đó mối quan hệ làm xóm ngày càng xa nhau, chủ yếu mọi người đều sống xã nhau, lịch sự với nhau. Vì thế các cán bộ cần tuyên truyền, khuyến khích nhân dân tham gia các buổi họp, buổi trao đổi ý kiến trong thôn, xóm… Khuyến khích hộ dân tham gia vào các tổ chức kinh tế xã hội để nâng cao tinh thần đoàn kết cộng đồng và kiến thức trong mọi lĩnh vực của đời sống., gắn kết tình làng nghĩa xóm.

Mở rộng các mối quan hệ với cộng đồng và các đối tác cần thiết trong công việc. Những kỹ năng mềm và mối quan hệ thân thiết với nhau sẽ có thuận lợi giúp cho sinh kế hộ dân được tốt lên. Đối với những hộ muốn tiếp tục sản xuất nông nghiệp thì có thể thuê đất của các hộ không có nhu cầu sản xuất nữa hoặc những hộ không mặn mà với sản xuất nông nghiệp nữa. Cách lựa chọn này sẽ làm giảm bớt gánh nặng của việc chuyển đổi nghề nghiệp và đào tạo việc làm từ nông nghiệp sang phi nông nghiệp.

- Đối với nhóm II: nhóm hộ mất ít đất sản xuất

Nếu xét về lợi thế, thì nhóm hộ mất ít đất là có lợi thế hơn rất nhiều so với nhóm hộ mất nhiều đất. Vì nhóm hộ mất nhiều đất phải chuyển đổi nghề nghiệp hoàn toàn trong khi đang là người nông dân thuần túy chỉ quen với đồng ruộng và nếu không chuyển đổi nhanh thì hộ sẽ không có nguồn thu nhập nào. Với nhóm hộ mất ít đất, hộ vẫn còn đất nông nghiệp, lâm nghiệp để tiếp tục sản xuất, trong khi đó hộ vẫn còn cơ hội để chuyển đổi nghề nghiệp dần dần bằng khoản tiền đền bù nhận được. Từ lợi thế này, nhóm hộ mất ít đất cần thực hiện các giải pháp sau:

Nhóm hộ này nên tiếp tục đầu tư phát triển trồng trọt trên diện tích đất còn lại theo hướng sản xuất hàng hoá, tăng hệ số sử dụng đất bằng việc trồng thêm cây vụ đông. Bên cạnh đó nên chọn những giống lúa, giống cây có năng suất tốt, giá trị kinh tế cao. Tránh lãng phí đất đai, áp dụng tiến bộ KHKT và kiến thức để tăng năng suất. Đầu tư phát triển chăn nuôi: đi tập huấn các kiến thức để phát triển chăn nuôi tốt, phát triển trồng trọt là điều kiện giúp chăn nuôi phát triển.Những lao động trẻ nên tìm kiếm nghề nghiệp phù hợp lâu dài, có thể học nghề mới hoặc làm việc ở các KDL FLC, đi xuất khẩu, đi làm ở các công ty.Như vậy những lao động lớn tuổi của nhóm hộ mất ít đất tập trung phát triển trồng trọt và chăn nuôi, những lao động trẻ tìm kiếm cơ hội kinh doanh, học nghề mới hoặc vào làm tại KDL FLC.

Nhóm II cũng nhận được số tiền so với thu nhập nông dân cũng là rất lớn nên đầu tư cho con cái học tập là phương án tốt nhất để cho hộ sau này phát triển tốt nhất, ý thức được vấn đề sức khỏe để học tập vào lao động tốt. Những hộ có vị trí thuận lợi nên mở dịch vụ cho thuê nhà trọ, kinh doanh buôn bán, mở rộng quy mô nếu sản xuất

kinh doanh thuận lợi. Nhóm này cũng là nhóm có số người bị bệnh tật do các tệ nạn xã