Đánh Giá Chung Về Ảnh Hưởng Của Phát Triển Du Lịch Đến Sinh Kế Hộ Nông

doanh dịch vụ du lịch cũng có sự khác biệt; trong đó, hộ có sinh kế chính là du lịch, thu nhập từ du lịch chiếm từ 50 - 85% tổng thu nhập (nhóm 3) có ưu thế về vốn tự nhiên (nguồn nước sử dụng), vốn tài chính (tiết kiệm), vốn xã hội hơn so với nhóm 2 và nhóm 4. Nhóm hộ có sinh kế chính là du lịch, thu nhập từ du lịch chiếm 85% trở lên trong tổng thu nhập (nhóm 4) có ưu thế về vốn vật chất và thu nhập so với nhóm 2 và nhóm 3. Nhóm 2 có sinh kế chính không phải là kinh doanh du lịch, nhóm có ưu thế về vốn tự nhiên (diện tích đất trung bình) và vốn con người.

4.2.5. Đánh giá chung về ảnh hưởng của phát triển du lịch đến sinh kế hộ nông dân tỉnh Điện Biên giai đoạn 2015 – 2020

Nghiên cứu đã phân tích các hoạt động sinh kế dựa vào du lịch của các hộ nông dân tỉnh Điện Biên và đánh giá ảnh hưởng của phát triển du lịch tới nguồn vốn sinh kế và kết quả sinh kế. Thông qua quá trình tổng hợp, đánh giá các kết quả nghiên cứu, có thể kết luận những ảnh hưởng tích cực và tiêu cực của phát triển du lịch tới sinh kế hộ nông dân tại tỉnh Điện Biên như sau:

4.2.5.1. Những ảnh hưởng tích cực của phát triển du lịch đến sinh kế hộ nông dân tỉnh Điện Biên giai đoạn 2015 – 2020

Phát triển du lịch đã có những tác động tích cực tới các nguồn vốn sinh kết. Cụ thể:

Kết quả nghiên cứu đã cho thấy phát triển du lịch giúp gia tăng chất lượng nguồn vốn con người. Bằng việc kinh doanh du lịch, các hộ nông dân đã có được nguồn thu để đầu tư vào học hành cho con cái hoặc người lao động. Bên cạnh đó, thông qua hoạt động tập huấn, đào tạo, nhân lực trong ngành du lịch được nâng cao kỹ năng và kiến thức.

Phát triển du lịch ảnh hưởng tới nhiều mặt của vốn xã hội. Các loại hình du lịch sinh thái, du lịch cộng đồng ngày càng phát triển ở Điện Biên đã nảy sinh các cơ hội hợp tác, chia sẻ lợi ích giữa các gia đình, từ đó tăng cường sự liên kết giữa các hộ nông dân. Không chỉ vậy, du lịch còn giúp hình thành và thúc đẩy các hội nhóm phát triển và giúp người kinh doanh du lịch mở rộng các mối quan hệ. Xem xét tác động tích cực của phát triển du lịch tới vốn xã hội không thể bỏ qua tác động tới vị thế của người phụ nữ. Với tỷ lệ 67,97% lực lượng lao động trực tiếp trong ngành du lịch của tỉnh là phụ nữ, du lịch đã tạo cơ hội để phụ nữ gia tăng thu nhập, nâng cao tiếng nói trong gia đình và xã hội.

Đánh giá ảnh hưởng của phát triển du lịch tới vốn tự nhiên có thể thấy, phát triển du lịch tác động tích cực tới nhóm nhỏ các hộ nông dân. Thông qua quá trình mua bán đất đai, một tỷ lệ nhỏ các hộ đã gia tăng diện tích đất để phục vụ việc xây dựng nhà nghỉ, khách sạn, khu nghỉ dưỡng, khu vui chơi,... Bên cạnh đó, phát triển du lịch cũng ảnh hưởng tới ý thức sử dụng nước sạch của các hộ nông dân. Nguồn nước trong các khu du lịch, điểm nghỉ dưỡng, trong các nhà nghỉ, khách sạn, nhà hàng, cửa hàng... phục vụ khách du lịch đòi hỏi phải có chất lượng nhất định. Điều này khuyến khích các hộ nông dân tham gia kinh doanh du lịch phải cải tạo nguồn nước gia đình đang sử dụng hoặc kết nối với đường nước máy tại địa phương.

Nghiên cứu đã so sánh các hộ kinh doanh du lịch và các hộ không kinh doanh du lịch và nhận thấy, tỷ lệ các hộ kinh doanh du lịch sở hữu nhà kiên cố và các loại tài sản như: ti vi, bếp ga, bếp điện, tủ lạnh, điều hòa, xe máy, xe điện, bình nóng lạnh cao hơn. Như vậy, phát triển du lịch đã góp phần giúp các hộ gia tăng nguồn vốn vật chất.

Các tác động của phát triển du lịch tới vốn tài chính của các hộ nông dân khá rõ rệt. Tỷ lệ hộ kinh doanh du lịch có thu nhập cao và có tiết kiệm cao hơn so với hộ không kinh doanh du lịch. Phát triển du lịch đã giúp gia tăng thu nhập cho các hộ nông dân, góp phần đảm bảo nguồn tài chính vững vàng, tạo nên ưu thế về vốn kinh doanh.

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 191 trang tài liệu này.

Phát triển du lịch đã tác động tích cực tới các kết quả sinh kế theo hướng: tạo công ăn việc làm, tăng thu nhập, giảm tính tổn thương và tăng tính ổn định. Với sinh kế truyền thống của các hộ nông dân của tỉnh Điện Biên là nông nghiệp, người dân chịu nhiều rủi ro vì sâu bệnh, thời tiết, giá cả,... Du lịch đã trở thành sinh kế thay thế cho sinh kế truyền thống của các hộ nông dân với đa số hộ nông dân đồng ý với phát biểu ―phát triển du lịch tạo nguồn thu ổn định hơn so với nông nghiệp‖. Tỷ lệ hộ đánh giá phát triển du lịch đã làm tăng thu nhập cho hộ chiếm 39,39%. Thu nhập hàng tháng của các hộ gia tăng chủ yếu ở mức dưới 5 triệu/tháng. Kết quả nghiên cứu cũng chỉ ra , tỷ lệ lao động quay về địa phương làm du lịch chiếm 11,72% trong tổng số lao động hoạt động trực tiếp trong ngành du lịch. Nhờ đó, những nguy cơ và tổn thương như bạo hành, bất bình đẳng, phân biệt đối xử, quấy rối tình dục,… của lao động di cư được giảm thiểu.

4.2.5.2. Những ảnh hưởng tiêu cực của phát triển du lịch đến sinh kế hộ nông dân tỉnh Điện Biên giai đoạn 2015 – 2020

Bên cạnh những tác động tích cực, phát triển du lịch cũng có những ảnh hưởng tiêu cực tới nguồn vốn sinh kế của các hộ gia đình tỉnh Điện Biên. Kết quả điều tra chỉ ra:tỷ lệ hộ không kinh doanh du lịch đánh giá mối quan hệ của các hộ ở mức tốt cao hơn so với hộ kinh doanh du lịch cho thấy phát triển du lịch có thể gây ảnh hưởng tiêu cực ở mặt nào đó tới mối quan hệ của các hộ nông dân. Phát triển du lịch cũng tiềm ẩn các nguy cơ đối với vốn tài nguyên. Một tỷ lệ nhỏ hộ nông dân bị giảm quỹ đất đặt ra các vấn đề trong tương lai nếu du lịch ngày càng phát triển như: thiếu việc làm, mất an toàn lương thực, lao động di cư. Bên cạnh đó, vấn đề người dân bán đất hoặc bị thu hồi đất để phát triển du lịch nhưng lại không được hưởng lợi từ du lịch đòi hỏi các nhà quản lý phải có kế hoạch nhằm hỗ trợ nhóm hộ nông dân này. Một phần nhỏ các hộ cho rằng phát triển du lịch khiến môi trường không khí, đất, nước trở nên tệ hơn cũng cho thấy tác động tiêu cực của du lịch tới vốn tài nguyên. Sự gia tăng nước thải từ các nguồn, gia tăng phương tiện giao thông khiến ô nhiễm không khí, xói mòn đất do phá rừng là những hệ quả tất yếu nếu như du lịch phát triển mạnh.

Phát triển du lịch ở tỉnh Điện Biên đã ảnh hưởng tới giá cả. Đa số hộ nông dân khẳng định phát triển du lịch khiến giả cả sinh hoạt tăng. Sự có mặt ngày càng nhiều của khách du lịch đã thúc đẩy tiêu dùng tại tỉnh Điện Biên. Các cửa hàng không chỉ phục vụ nhu cầu của người dân địa phương mà còn của khách du lịch. Nhu cầu tiêu dùng tăng cùng với đòi hỏi về chất lượng hàng hóa cao hơn trước và các loại chi phí đầu vào tăng đã đẩy mức giá sinh hoạt tại các điểm du lịch tăng so với những năm trước đây.

Sự phát triển của du lịch tại tỉnh Điện Biên đã kéo theo sự tham gia của các hộ gia đình vào các lĩnh vực liên quan trực tiếp hoặc gián tiếp nhằm cung cấp sản phẩm du lịch. Tuy nhiên, tỷ lệ hộ có lao động làm thuê với các công việc chủ yếu như: bán hàng, lái xe, lễ tân, lao công…. vẫn khá cao. Những công việc này không đòi hỏi trình độ học vấn cao nhưng lao động trong các ngành phi chính thức này có thể đối mặt với các vấn đề như: tiền công thấp, điều kiện làm việc không đảm bảo, các chế độ bảo hiểm, chăm sóc y tế không được bảo đảm,…

Những ảnh hưởng tiêu cực này đặt ra bài toán cho chính quyền và các nhà quản lý cần có những hỗ trợ và chính sách cụ thể để ngăn ngừa các vấn đề có thể

xảy ra trong tương lai. Đó là các vấn đề liên quan đến việc làm cho người nông dân bị mất đất, vấn đề ô nhiễm môi trường, các chính sách đối với người lao động trong ngành du lịch.

4.3. GIẢI PHÁP TĂNG CƯỜNG ẢNH HƯỞNG TÍCH CỰC VÀ HẠN CHẾ ẢNH HƯỞNG TIÊU CỰC CỦA PHÁT TRIỂN DU LỊCH ĐẾN SINH KẾ CỦA HỘ NÔNG DÂN TẠI TỈNH ĐIỆN BIÊN

Dựa trên kết quả nghiên cứu, chính sách phát triển du lịch của tỉnh, phân tích sự ảnh hưởng của phát triển du lịch tới sinh kế hộ dân trên địa bàn tỉnh Điện Biên, luận án đề xuất một số nhóm giải pháp sau: i) Nhóm giải pháp về thể chế, chính sách; ii) Nhóm giải pháp về nguồn vốn sinh kế; iii) Nhóm giải pháp đối với từng nhóm hộ nông dân.

4.3.1. Nhóm giải pháp về thể chế, chính sách

Tỉnh Điện Biên đã ban hành nhiều chính sách hỗ trợ du lịch phát triển, qua đó tác động tới sinh kế của các hộ nông dân. Các chính sách điển hình như: Quyết định số: 150/QĐ-UBND của UBND tỉnh Điện Biên Phê duyện dự án

―Quy hoạch tổng thể phát triển du lịch tỉnh Điện Biên giai đoạn đến năm 2020‖, Quyết định số 1465/QĐ-TTg của thủ tướng chính phủ phê duyệt ―Quy hoạch tổng thể phát triển khu du lịch quốc gia Điện Biên Phủ - Pá Khoang, tỉnh Điện Biên đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030‖, Nghị quyết số 31/NQ-HĐND của Hội đồng nhân dân tỉnh Điện Biên thông qua ―Chương trình phát triển du lịch tỉnh Điện Biên đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030‖ tập trung chủ yếu vào định hướng quy hoạch du lịch của tỉnh. Thông qua đó, các điểm du lịch, cụm du lịch, không gian du lịch được xác định và đầu tư. Nguồn vốn tự nhiên của tỉnh được bảo vệ, các điểm di tích được tôn tạo và giữ gìn, cơ sở vật chất tại các khu du lịch được đầu tư và nâng cấp. Ngoài ra, Nghị quyết số 31/NQ-HĐND, Quyết định số 377/QĐ-UBND của UBND tỉnh Điện Biên phê duyệt ―Đề án tuyên truyền, quảng bá, xúc tiến du lịch tỉnh Điện Biên giai đoạn 2012 – 2015, định hướng đến 2020‖ cũng quan tâm tới bồi dưỡng chất lượng lao động ngành du lịch, nâng cao nhận thức cho cộng đồng. Một số chính sách về giao thông cũng giúp hệ thống giao thông đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy phát triển kinh tế, văn hóa, xã hộ hộ đã được hoàn thiện, kết nối các điểm du lịch, khu dân cư. Tuy nhiên, có thể thấy rằng, các chính sách này tập trung chủ yếu vào quy

hoạch, tuyên truyền, quảng bá du lịch mà vẫn còn thiếu chính sách hỗ trợ sinh kế gắn với phát triển du lịch.

Nhóm giải pháp về thể chế, chính sách nhằm mục đích khuyến khích người dân tham gia các hoạt động kinh doanh dịch vụ du lịch đi kèm với bảo vệ môi trường tự nhiên và văn hóa dân tộc. Các biện pháp cụ thể bao gồm:

- Đẩy mạnh cải cách hành chính, giảm thiểu các thủ tục hành chính không cần thiết, tạo môi trường pháp lý thuận lợi, thông thoáng, công khai, minh bạch để thu hút đầu tư, tạo điều kiện cho các thành phần kinh tế hoạt động kinh doanh dịch vụ du lịch.

- Ban hành chính sách thu hút đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng, khuyến khích đầu tư vào các khu vui chơi giải trí hiện đại để đa dạng hóa loại hình du lịch và thu hút du khách gia tăng số ngày lưu trú tại các khu du lịch.

- Ban hành một số cơ chế hỗ trợ về đất đai, tín dụng, đào tạo nguồn nhân lực, khuyến khích phát triển cộng đồng.

- Có chính sách thuế, lãi suất ưu đãi đối với các doanh nghiệp đầu tư các dự án du lịch.

- Ban hành các chính sách, quy định về bảo vệ môi trường, đặc biệt ở các tuyến du lịch sinh thái. Khuyến khích người dân bảo tồn các giá trị văn hóa truyền thống của đồng bào dân tộc thiểu số.

- Đầu tư cho phát triển giáo dục – đào tạo, đặc biệt là vùng đồng bào dân tộc, phát huy vai trò trách nhiệm chung của cả cộng đồng trong phát triển giáo dục – đào tạo. Tích cực vận động cộng đồng các dân tộc cùng tham gia phát triển giáo dục – đào tạo. Thực hiện công bằng xã hội trong giáo dục – đào tạo và nâng cao dân trí cho đồng bào các dân tộc

4.3.2. Nhóm giải pháp về nguồn vốn sinh kế

Kết quả nghiên cứu cho thấy phát triển du lịch đã có những ảnh hưởng tích cực tới nguồn vốn sinh kế, tuy nhiên những ảnh hưởng này mới chỉ ở mức trung bình. Các hoạt động kinh doanh du lịch của các hộ nông dân khá đa dạng, tuy nhiên mới chỉ tập trung vào các hoạt động dựa vào nguồn lực sinh kế hiện có của các hộ. Trong khi đó, Điện Biên có vị trí địa lý không thuận lợi, xuất phát điểm thấp, kết cấu hạ tầng thấp kém. Diện tích tự nhiên chủ yếu là đồi núi khô cằn, khí hậu khắc nghiệt, giao thông chưa thuận lợi, nguồn lực đầu tư hạn hẹp.

Ngoài ra, nguồn vốn con người với đa số lao động là người dân tộc, trình độ học vấn bị hạn chế; nguồn vốn tài chính gặp khó khăn do thu nhập thấp và khó khăn trong tiếp cận vốn. Định hướng phát triển du lịch của tỉnh cũng quan tâm tới việc đẩy mạnh các nguồn vốn sinh kế của các hộ nông dân. Mục đích của giải pháp này nhằm cải thiện nguồn vốn sinh kế của hộ thông qua các hoạt động kinh doanh dịch vụ du lịch.

4.3.2.1. Nguồn vốn con người

Kết quả nghiên cứu cho thấy, số lao động có trình độ học vấn ở mức cao nhất là trung cấp/cao đẳng và đại học/trên đại học trở lên chiếm tỷ lệ rất thấp (lần lượt là 5,14% và 2,41%). Những hạn chế về trình độ học vấn dẫn đến nhiều khó khăn cho lao động khi làm việc trong các lĩnh vực, đặc biệt là lĩnh vực kinh doanh dịch vụ du lịch. Du lịch có tính liên ngành và tính xã hội hóa cao, cho nên, ngoài trình độ chuyên môn du lịch, người lao động đòi hỏi phải có các chuyên môn khác như văn hóa, ngoại ngữ, kinh tế, địa lý,… Do đó, tỉnh Điện Biên cần:

- Đối với lực lượng nhân lực ngành du lịch là cán bộ nhân viên trong các cơ quan quản lý du lịch của địa phương cần phải nâng cao chất lượng công tác tuyển dụng. Các địa phương thực hiện nghiêm túc quy trình tuyển dụng và các quy định về tiêu chuẩn chất lượng nhân sự tương ứng với từng vị trí công việc nhằm đảo bảo đáp ứng yêu cầu công việc trong thực tế. Tỉnh Điện Biên cần có các chính sách để thu hút các chuyên gia, lao động có trình độ cao trong địa bàn tỉnh và từ các tỉnh khác vào đội ngũ cán bộ công chức làm công tác quản lý nhà nước về du lịch. Thực tế cho thấy, cán bộ quản lý nhà nước về du lịch thường có chuyên môn về một lĩnh vực nhất định trong hoạt động phát triển du lịch như: nhà hàng khách sạn, kinh doanh lữ hành… mà thiếu các kỹ năng cơ bản của quản lý là lập kế hoạch, tổ chức, lãnh đạo, chỉ đạo, phối hợp và kiểm tra. Do đó, để nâng cao chất lượng nhân lực quản lý nhà nước về du lịch, bên cạnh siết chặt quy trình tuyển dụng còn cần phải tăng cường các lớp tập huấn cho cán bộ công chức, nâng cao nhận thức và trách nhiệm của đội ngũ cán bộ về phát triển du lịch bền vững.

- Tập trung đào tạo kỹ năng giao tiếp, tâm lý du khách, chuyên môn, phong cách phục vụ, nâng cao trình độ cho đội ngũ hướng dẫn viên, thuyết minh viên du lịch và người lao động làm việc trong lĩnh vực du lịch đáp ứng yêu cầu phục vụ khách du lịch. Liên kết với các trường nghề, trường đại học thường

xuyên mở các lớp đào tạo kỹ năng nghiệp vụ nhằm nâng cao chất lượng phục vụ du khách.

- Chú trọng đào tạo nhân lực cho ngành du lịch ngay tại địa phương. Đối với các trường cao đẳng hiện đang đóng trên địa bàn tỉnh Điện Biên, có chính sách miễn giảm học phí, giới thiệu việc làm nhằm thu hút thanh niên theo học các ngành nghề phục vụ cho lĩnh vực du lịch.

- Với tiềm năng về cảnh quan thiên nhiên, văn hóa và lịch sử, định hướng phát triển du lịch của tỉnh Điện Biên là phát triển sinh thái, du lịch văn hóa, lịch sử. Như vậy, chủ thể chính thực hiện phát triển du lịch chính là cộng đồng dân cư. Do đó, cần nâng cao nhận thức của cộng đồng về lợi ích phát triển du lịch, tăng cường công tác giáo dục tuyên truyền quảng bá hình ảnh du lịch trong cộng đồng dân cư. Khuyến khích người dân hình thành lối sống xanh và tiêu dùng bền vững trong du lịch. Nâng cao nhận thức của người dân, đặc biệt là các hộ dân kinh doanh lưu trú, nhà hàng về tầm quan trọng của kiểm soát chất thải và áp dụng các mô hình tiêu dùng bền vững, và phát triển các công nghệ xanh, các công nghệ tiếp thị xanh, để giảm phế thải và tăng cường sản lượng du lịch trên cơ sở sức chứa bền vững.

- Chủ hộ gia đình và các thành viên thường là những người trực tiếp tham gia phục vụ khách du lịch. Tuy nhiên, đa số hộ tập trung ở vùng nông thôn, miền núi, tại các bản dân tộc vùng cao, kinh doanh tự phát nên chất lượng phục vụ chưa thực sự tốt, kinh nghiệm tổ chức quản lý, kỹ năng nghiệp vụ về du lịch còn yếu, vấn đề ngoại ngữ cũng là hạn chế rất lớn. Do đó, sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Điện Biên cần phối hợp với các cơ sở đào tạo ngành du lịch tổ chức các lớp tập huấn nâng cao kiến thức về quản lý, thị trường, ứng dụng công nghệ thông tin, truyền thông… cho chủ cơ sở kinh doanh dịch vụ du lịch; tạo điều kiện cho chủ các cơ sở trao đổi, học tập kinh nghiệm lẫn nhau, góp phần tăng cường liên kết hợp tác.

4.3.2.2. Nguồn vốn tự nhiên

- Cảnh quan thiên nhiên là ưu thế để tỉnh Điện Biên phát triển du lịch sinh thái, do đó, quản lý tự nhiên và môi trường là vô cùng cần thiết đối với ngành du lịch nơi đây. Đối với môi trường tự nhiên cần thực hiện nghiêm các biện pháp bảo vệ môi trường theo quy định của Luật Bảo vệ môi trường, tăng cường đầu tư cho công tác bảo vệ và phát triển rừng, khuyến khích phát triển những tài nguyên

du lịch nhân tạo, góp phần làm phong phú hệ thống tài nguyên du lịch tỉnh trong xu thế phát triển bền vững.

- Chú trọng bảo tồn tài nguyên thiên nhiên, nước và đa dạng sinh học. Xem xét các dự án chuyển đổi đất rừng sang canh tác nông nghiệp, đất ở hoặc đất phục vụ các dự án phát triển, bảo vệ các nguồn tài nguyên thiên nhiên, gắn với sức chứa môi trường, trong đó có môi trường du lịch.

- Trên cơ sở danh mục tài nguyên du lịch đã được xác định, chính quyền địa phương thường xuyên rà soát, đánh giá thực trạng nhằm xây dựng hệ thống cơ sở dữ liệu đầy đủ về tài nguyên du lịch của tỉnh (bao gồm cả tài nguyên du lịch tự nhiên và tài nguyên du lịch lịch sử - văn hóa). Đặc biệt, tỉnh Điện Biên cần xác định các tài nguyên dễ bị tổn thương bởi hoạt động du lịch, xác định thứ tự ưu tiên để quản lý tổng hợp và bảo vệ. Bên cạnh đó, quản lý chặt chẽ các hoạt động du lịch có nguy cơ gây ảnh hưởng đến tài nguyên du lịch, đảm bảo tuân thụ đúng các yêu cầu đặt ra đối với việc sử dụng tài nguyên, kiểm tra, giám sát thường xuyên các tài nguyên để tránh việc sử dụng quá mức dẫn đến suy giảm, phá hủy tài nguyên. Việc theo dõi biến động tài nguyên thường xuyên sẽ giúp ích cơ quan, ngành chức năng liên quan có phản ứng kịp thời, đưa ra biện pháp xử lý trong trường hợp tài nguyên bị tác động xấu.

- Kiểm soát phát sinh rác thải, chất thải và tái sử dụng cho sản xuất du lịch xanh hơn. Phát triển du lịch tại tỉnh Điện Biên đã bắt đầu có những tác động tiêu cực tới môi trường, làm gia tăng chất thải rắn và lỏng, gia tăng tiếng ồn. Điều này không chỉ gây ô nhiễm môi trường mà còn ảnh hưởng tiêu cực tới sức khỏe con người. Do đó, các địa phương cần đẩy mạnh xây dựng các nhà vệ sinh công cộng; kiểm soát việc xả thải của các cơ sở kinh doanh du lịch và tăng cường xử lý các loại chất thải khác nhau trong du lịch. Kiên quyết yêu cầu các cơ sở du lịch, dịch vụ nhà hàng phải tuân thủ Luật bảo vệ môi trường và xây dựng hệ thống thu gom xử lý nước thải, rác thải đảm bảo đạt tiêu chuẩn quy định. Xây dựng quy chế về xử phạt đối với các hành vi gây ô nhiễm môi trường; tuyên truyền giáo dục cộng đồng giữ gìn vệ sinh môi trường sinh thái trong sạch để làm tăng thêm giá trị của cảnh quan môi trường. Giữ vững an ninh và trật tự xã hội ở những khu du lịch đảm bảo tốt môi trường xã hội cho du khách đến du lịch.

- Khuyến khích các dự án đầu tư phát triển du lịch có những cam kết cụ thể về đảm bảo môi trường, bảo vệ tài nguyên thiên nhiên, tôn tạo di tích lịch sử.