Ảnh hưởng của hình thức sở hữu nhà nước đến tỷ suất sinh lời của các Ngân hàng thương mại cổ phần Việt Nam

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP. HỒ CHÍ MINH

ĐÀO NGỌC THẢO

ẢNH HƯỞNG CỦA HÌNH THỨC SỞ HỮU NHÀ NƯỚC ĐẾN TỶ SUẤT SINH LỜI CỦA CÁC NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN VIỆT NAM

Chuyên ngành: Tài chính – Ngân hàng Mã ngành: 60340201

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 90 trang tài liệu này.

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC TS. TRẦN PHƯƠNG THẢO

Tp. Hồ Chí Minh - Năm 2015

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu trình bày trong Luận văn là trung thực và kết quả của Luận văn chưa từng được công bố trong bất cứ công trình nghiên cứu nào.

Học viên thực hiện Luận văn

Đào Ngọc Thảo

MỤC LỤC

TRANG PHỤ BÌA LỜI CAM ĐOAN MỤC LỤC

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT DANH MỤC CÁC BẢNG

DANH MỤC CÁC HÌNH ẢNH

CHƯƠNG 1: GIỚI THIỆU 1

1.1 Giới thiệu vấn đề nghiên cứu 1

1.2 Mục tiêu nghiên cứu và câu hỏi nghiên cứu của đề tài 2

1.3 Đối tương/Phạm vi nghiên cứu 3

1.4 Phương pháp nghiên cứu 3

1.5 Kết cấu của luận văn 4

1.6 Ý nghĩa khoa học của đề tài nghiên cứu 4

KẾT LUẬN CHƯƠNG 1 5

CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ THUYẾT VỀ ẢNH HƯỞNG CỦA HÌNH THỨC SỞ

HỮU NHÀ NƯỚC ĐẾN TỶ SUẤT SINH LỜI CỦA CÁC NHTM 6

2.1 Lý thuyết nền của nghiên cứu 6

2.1.1 Lý thuyết người đại diện 6

2.1.2 Lý thuyết lựa chọn công cộng 7

2.1.3 Lý thuyết quyền sở hữu 8

2.2 Tổng quan về tỷ suất sinh lời của ngân hàng thương mại 9

2.2.1 Khái niệm 9

2.2.2 Đo lường tỷ suất sinh lời của ngân hàng thương mại 11

2.3 Các nhân tố ảnh hưởng đến tỷ suất sinh lời của NHTM 13

2.3.1 Nhân tố bên trong ảnh hưởng đến tỷ suất sinh lời của NHTM 13

2.3.2 Nhân tố bên ngoài ảnh hưởng đến tỷ suất sinh lời của NHTM 17

2.4 Ảnh hưởng của hình thức sở hữu nhà nước đến tỷ suất sinh lời của NHTM - 19 KẾT LUẬN CHƯƠNG 2 24

CHƯƠNG 3: THỰC TRẠNG VỀ HÌNH THỨC SỞ HƯŨ NHÀ NƯỚC VÀ TỶ SUẤT SINH LỜI CỦA CÁC NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN VIỆT NAM 25

3.1 Tổng quan về hệ thống Ngân hàng thương mại cổ phần Việt Nam 25

3.2 Thực trạng về hình thức sở hữu nhà nước của các NHTMCP Việt Nam 27

3.3 Thực trạng về tỷ suất sinh lời của các NHTMCP Việt Nam 33

KẾT LUẬN CHƯƠNG 3 36

CHƯƠNG 4: MÔ HÌNH KIỂM ĐỊNH ẢNH HƯỞNG CỦA HÌNH THỨC SỞ HỮU NHÀ NƯỚC ĐẾN TỶ SUẤT SINH LỜI CỦA CÁC NGÂN HÀNG

THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN VIỆT NAM 37

4.1 Giả thiết nghiên cứu 37

4.2 Mô hình và phương pháp nghiên cứu 38

4.3 Dữ liệu nghiên cứu 46

4.4 Kết quả nghiên cứu 46

4.4.1 Thống kê mô tả 46

4.4.2 Phân tích định lượng 48

4.5 Thảo luận kết quả nghiên cứu 52

KẾT LUẬN CHƯƠNG 4 56

CHƯƠNG 5: KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ 57

5.1 Kết luận kết quả của mô hình 57

5.2 Khuyến nghị nhằm nâng cao tỷ suất sinh lời NHTMCP Việt Nam 59

5.2.1 Điều chỉnh cơ cấu sở hữu hợp lý 60

5.2.2 Gia tăng quy mô hoạt động 60

5.2.3 Các giải pháp khác 61

5.3 Hạn chế của mô hình và hướng nghiên cứu tiếp theo 62

KẾT LUẬN CHƯƠNG 5 62

DANH MỤC CÁC TÀI LIỆU THAM KHẢO PHỤ LỤC

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT

1. NHTMCP : Ngân hàng thương mại cổ phần

2. NHNN : Ngân hàng nhà nước

3. NHTM : Ngân hàng thương mại

4. NHTMNN : Ngân hàng thương mại nhà nước

5. VCB : Ngân hàng thương mại cổ phần Ngoại Thương Việt Nam

6. Vietinbank : Ngân hàng thương mại cổ phần Công Thương Việt Nam

7. BIDV : Ngân hàng thương mại cổ phần Đầu tư và Phát triển Việt Nam

8. ACB : Ngân hàng thương mại cổ phần Á Châu

9. Sacombank : Ngân hàng thương mại cổ phần Sài Gòn Thương Tín

10. MB : Ngân hàng thương mại cổ phần Quân Đội

11. Eximbank : Ngân hàng thương mại cổ phần Xuất nhập khẩu Việt Nam

Bảng 3.1 Hệ thống Ngân hàng Việt Nam 27

Bảng 4.1 Các biến trong mô hình nghiên cứu 42

Bảng 4.2 Kết quả thống kê mô tả 47

Bảng 4.3 Ma trận tương quan 48

Bảng 4.4 Kết quả hồi quy theo OLS 48

Bảng 4.5 Kiểm định Hausman test 49

Bảng 4.6 Kiểm định Breusch-Pagan 50

Bảng 4.7 Kết quả hồi quy theo RE 50

Bảng 4.8 Kết quả hồi quy theo SGMM 51

Bảng 4.9 Kiểm định AR(1), AR(2), Hansen Test 52

Bảng 5.1 Tổng hợp kết quả hồi quy 58

Đồ thị 3.1 Tỷ lệ sở hữu nhà nước trong các NHTMCP 29

Đồ thị 3.2 Cơ cấu sở hữu của Vietcombank năm 2014 30

Đồ thị 3.3 Cơ cấu sở hữu của Vietinbank năm 2014 31

Đồ thị 3.4 Cơ cấu sở hữu của BIDV năm 2014 32

Đồ thị 3.5 ROE của các NHTMCP do NN nắm cổ phần chi phối năm 2007 – 2014 33

Đồ thị 3.6 ROE của một số NHTMCP năm 2007 – 2014 34

CHƯƠNG 1: GIỚI THIỆU‌

1.1 Giới thiệu vấn đề nghiên cứu:

Trong quá trình phát triển của hệ thống NHTM tại Việt Nam, đề án cơ cấu lại hệ thống ngân hàng từ cuối những năm 1990 đến nay đã tạo cho ngành ngân hàng nhiều thay đổi lớn cả về số lượng, quy mô và chất lượng cơ bản đáp ứng được lộ trình hội nhập của khu vực ngân hàng, tạo điều kiện thuận lợi cho hệ thống ngân hàng bước vào thời kỳ hội nhập kinh tế quốc tế theo xu hướng của thời đại. Bên cạnh sự phát triển về quy mô và chất lượng hoạt động, một trong những khía cạnh nổi bật của hệ thống ngân hàng trong thời gian qua là sự đa dạng hóa trong hình thức sở hữu (Kiều Hữu Thiện & Phan Mạnh Hùng, 2014). Các tổ chức tín dụng Việt Nam từ chỗ là hệ thống ngân hàng một cấp chủ yếu phục vụ mục tiêu kinh tế kế hoạch của Nhà nước đã trở thành một hệ thống hoạt động dựa trên nguyên tắc thị trường với nhiều loại hình sở hữu như hiện nay. Sự đa dạng về hình thức sở hữu đã tạo nên sự phát triển tích cực trong hệ thống ngân hàng Việt Nam những năm qua. Sự cạnh tranh về giá, chất lượng dịch vụ cũng như sản phẩm mới đã mang lại lợi ích cho khách hàng. Trong quá trình đổi mới, tỷ lệ sở hữu của Nhà nước trong hệ thống ngân hàng đã giảm dần thông qua việc chuyển đổi mô hình các ngân hàng nông thôn thành các NHTMCP cũng như việc cổ phần hóa các ngân hàng quốc doanh lớn trước đây. Mặc dù vậy, tỷ lệ sở hữu Nhà nước được đại diện bởi NHNN vẫn còn được duy trì tại mức cao ở một số ngân hàng do Nhà nước nắm giữ cổ phần chi phối.

Ảnh hưởng của hình thức sở hữu đến tỷ suất sinh lời là đề tài tranh luận không ngừng của các bài nghiên cứu. Hầu hết các nghiên cứu đều tập trung vào các doanh nghiệp phi tài chính như là nghiên cứu của Demsetz (1983), Morck và cộng sự (1988), McConnell và Servaes (1990), Hermalin và Weisbach (1991), Gedajlovic và Shapiro (2002)…, và tại các nước phát triển như nghiên cứu của Kosak và Cok (2008) về mối quan hệ hình thức sở hữu và tỷ suất sinh lời của các Ngân hàng tại 6 nước Đông Nam Châu Âu, nghiên cứu của Moreno và cộng sự (2011) tại Đông và Trung Âu…, nghiên cứu rất hạn chế thực hiện đối với các tổ chức tài chính tại các nước đang phát triển như Việt