Xác định tài sản vợ chồng khi ly hôn theo luật Hôn nhân và gia đình 2014

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI

KHOA LUẬT

PHẠM THỊ ANH

XÁC ĐỊNH TÀI SẢN VỢ CHỒNG KHI LY HÔN THEO LUẬT HÔN NHÂN VÀ GIA ĐÌNH

NĂM 2014

LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HỌC

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 96 trang tài liệu này.

Hà Nội – 2015

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI KHOA LUẬT

PHẠM THỊ ANH

XÁC ĐỊNH TÀI SẢN VỢ CHỒNG KHI LY HÔN THEO LUẬT HÔN NHÂN VÀ GIA ĐÌNH NĂM 2014

Chuyên ngành : Luật Dân sự và Tố tụng dân sự

Mã số : 60 38 01 03

LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HỌC

Cán bộ hướng dẫn khoa học: TS. BÙI MINH HỒNG

Hà Nội – 2015

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan Luận văn là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các kết quả được nêu trong Luận văn chưa được công bố trong bất kỳ công trình nào khác. Các số liệu, ví dụ và trích dẫn trong Luận văn đảm bảo tính chính xác, tin cậy và trung thực. Tôi đã hoàn thành tất cả các môn học và đã thanh toán tất cả các nghĩa vụ tài chính theo quy định của Khoa Luật - Đại học Quốc gia Hà Nội.

Vậy, tôi viết lời cam đoan này đề nghị Khoa Luật xem xét để tôi có thể bảo vệ Luận văn.

Tôi xin chân thành cảm ơn!

NGƯỜI CAM ĐOAN

Phạm Thị Anh

Trang phụ bìa Lời cam đoan Mục Lục

Danh mục các chữ viết tắt

MỤC LỤC

Trang

MỞ ĐẦU 1

Chương 1: MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ XÁC ĐỊNH TÀI SẢN VỢ CHỒNG KHI LY HÔN 8

1.1. Khái niệm chế độ tài sản vợ chồng và xác định tài sản vợ chồng khi ly hôn8

1.1.1. Khái niệm chế độ tài sản vợ chồng 8

1.1.2. Khái niệm xác định tài sản vợ chồng khi ly hôn 10

1.2. Ý nghĩa của việc xác định tài sản vợ chồng khi ly hôn 13

1.3. Sơ lược pháp luật Việt Nam về xác định tài sản vợ chồng khi ly hôn qua các thời kỳ 14

1.3.1. Pháp luật phong kiến về xác định tài sản vợ chồng khi ly hôn 14

1.3.2. Pháp luật thời kỳ Pháp thuộc về xác định tài sản vợ chồng khi ly hôn.15

1.3.3. Pháp luật ở miền Nam trước ngày thống nhất đất nước về xác định tài sản vợ chồng khi ly hôn (1954 - 1975) 18

1.3.4. Pháp luật của Nhà nước ta từ Cách mạng tháng tám đến năm 2000 về xác định tài sản vợ chồng khi ly hôn 19

1.4. Pháp luật một số quốc gia về xác định tài sản vợ chồng khi ly hôn .. 25 1.4.1. Luật của Thái Lan 25

1.4.2. Luật của Nhật Bản 26

1.4.3. Luật của Đức 27

Chương 2: XÁC ĐỊNH TÀI SẢN VỢ CHỒNG KHI LY HÔN THEO PHÁP LUẬT VỀ HÔN NHÂN VÀ GIA ĐÌNH HIỆN HÀNH VÀ THỰC TIỄN ÁP DỤNG 30

2.1. Xác định tài sản vợ chồng khi ly hôn trong trường hợp vợ chồng áp dụng chế độ tài sản theo thỏa thuận 29

2.1.1. Xác định tài sản vợ chồng dựa vào văn bản thoả thuận về tài sản của vợ chồng 29

2.1.2. Xác định tài sản của vợ chồng khi thoả thuận về chế độ tài sản không đầy đủ, rõ ràng 32

2.2. Xác định tài sản vợ chồng khi ly hôn trong trường hợp vợ chồng áp dụng chế độ tài sản theo luật định 34

2.2.1. Xác định tài sản chung của vợ chồng 35

2.2.2. Xác định tài sản riêng của vợ, chồng 49

2.3. Thực tiễn xác định tài sản vợ chồng khi ly hôn 55

2.3.1. Căn cứ xác định tài sản chung vợ chồng 55

2.3.2. Nguyên tắc chia tài sản chung của vợ chồng 62

2.3.3. Thỏa thuận chia tài sản chung vợ chồng khi ly hôn nhằm trốn tránh nghĩa vụ tài sản khác 66

Chương 3: MỘT SỐ KIẾN NGHỊ NHẰM HOÀN THIỆN VÀ NÂNG CAO HIỆU QUẢ ÁP DỤNG PHÁP LUẬT VỀ XÁC ĐỊNH TÀI SẢN VỢ CHỒNG KHI LY HÔN 68

3.1. Một số kiến nghị hoàn thiện pháp luật về xác định tài sản vợ chồng khi ly hôn 68

3.1.1. Quy định về căn cứ xác định tài sản chung của vợ chồng khi ly hôn... 68

3.1.2. Quy định về nguyên tắc chia tài sản chung của vợ chồng khi ly hôn... 73

3.1.3. Quy định về nhập tài sản riêng của vợ chồng vào tài sản chung 73

3.2. Một số kiến nghị nhằm nâng cao hiệu quả áp dụng pháp luật về xác định tài sản vợ chồng khi ly hôn 74

3.2.1. Tăng cường công tác giải thích và hướng dẫn áp dụng thống nhất pháp luật 75

3.2.2. Phát huy vai trò của công tác tuyên truyền, phổ biến các quy định của pháp luật trong nhân dân 75

3.2.3. Giải pháp nâng cao chất lượng công chứng của các tổ chức hành nghề công chứng 77

3.2.4. Nâng cao chất lượng của công tác hòa giải 78

KẾT LUẬN 80

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 82

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

BLDS : Bộ luật dân sự

DLBK : Dân luật Bắc Kỳ

DLTK : Dân luật Trung Kỳ

BLTTDS : Bộ luật tố tụng dân sự năm 2004, sửa đổi, bổ sung năm 2011

GCNQSDĐ : Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất HN&GĐ : Hôn nhân và gia đình

TAND : Tòa án nhân dân

MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài

Từ xưa đến nay, gia đình luôn là tế bào của xã hội, là nơi những người có quan hệ huyết thống, hôn nhân và nuôi dưỡng cùng chung sống. Gia đình hòa thuận và hạnh phúc sẽ góp phần vào sự phát triển bền vững và phồn thịnh chung của xã hội. Nhận thức được vị thế quan trọng của gia đình, Đảng và Nhà nước ta luôn quan tâm, chú trọng đến việc xây dựng và gìn giữ gia đình êm ấm, hòa thuận, thể hiện ở sự quan tâm đó là Đảng và Nhà nước ta đã ban hành các văn bản quy phạm pháp luật về hôn nhân và gia đình góp phần giúp cho sự tồn tại và phát triển của gia đình đi vào chuẩn mực, khuôn khổ, nhằm tạo ra sự bền vững trong quan hệ gia đình.

Khi nam nữ kết hôn, cùng nhau xây dựng một gia đình thì sự bền vững của quan hệ hôn nhân là mong muốn của vợ chồng. Đây cũng là mục đích của việc xây dựng gia đình mà pháp luật đặt ra. Tuy nhiên, trong nhiều trường hợp, quan hệ hôn nhân do chịu sự tác động của nhiều yếu tố chủ quan và khách quan, đã không giữ được ý nghĩa và giá trị như mong muốn ban đầu, cuộc sống chung của vợ, chồng đã không còn hạnh phúc, nên pháp luật dự liệu khả năng cho họ quyền được giải phóng khỏi mối quan hệ hôn nhân bằng việc ly hôn.

Khi ly hôn, giữa vợ chồng thường xảy ra các tranh chấp, đặc biệt là về tài sản. Quan hệ tài sản giữa vợ, chồng là quan hệ tài sản gắn liền với nhân thân, tồn tại trong thời kỳ hôn nhân, không có tính đền bù ngang giá và không xác định được công sức đóng góp cụ thể của các bên nên khi xảy ra tranh chấp thì việc xác định tài sản vợ, chồng là tương đối khó khăn, phức tạp, gây nhiều tranh cãi. Những năm gần đây, với sự phát triển của nền kinh tế thị