Quy Trình Phân Tích Và Dự Đoán Thống Kê Hiệu Quả Kinh Tế Fdi

nghiệp hoá đất nước thì rất khó lượng hoá. Vì vậy, trong những trường hợp này, phân tích định tính sẽ trở nên hữu hiệu.

- Kết hợp phân tích hiệu quả của từng nhân tố sản xuất với hiệu quả tổng thể

Hiệu quả của từng nhân tố sản xuất như nguồn vốn, lao động, tài sản cần được phân tích trong quan hệ biện chứng với nhau cũng như tác động của chúng đối với hiệu quả chung của tổng thể nghiên cứu.

- Kết hợp phân tích hiệu quả ở trạng thái tịnh với hiệu quả theo trạng thái động

Sự vật luôn luôn vận động, vì vậy khi nghiên cứu phân tích bất cứ một hiện tượng kinh tế xã hội nào cũng như xem xét HQKT FDI không những cần phân tích ở trạng tĩnh mà còn phải đánh giá ở trạng thái động.

Phân tích ở trạng thái tĩnh cho phép đánh giá được HQKT FDI của một thời kỳ cụ thể nào đó, thường là một năm, qua đó thấy được hiệu quả sử dụng chi phí, tài sản, nguồn vốn, tài nguyên thiên nhiên của tổng thể nghiên cứu trong thời kỳ đó.

Tuy nhiên, phân tích ở trạng thái tịnh không cho phép nghiên cứu xu hướng vận động của HQKT FDI. Vì thế, ngoài phân tích ở trạng thái tịnh cần phải nghiên cứu theo trạng thái động, qua đó cho phép nhà đầu tư, nhà nước, hoặc các tổ chức liên quan biết được hiệu quả FDI trong các năm nghiên cứu biến động như thế nào, xu hướng ra sao cũng như những nguyên nhân của chúng. Điều này còn là cơ sở để dự đoán xu hướng tương lai của FDI và đưa ra những giải pháp phù hợp nhằm hạn chế nhược điểm, khắc phục khó khăn, phát huy ưu điểm, tận dụng thời cơ góp phần nâng cao HQKT FDI.

+ Hệ thống chỉ tiêu hiệu quả kinh tế và các phương pháp phân tích thống kê phải phù hợp với mục tiêu, tính chất và đặc điểm của đối tượng nghiên cứu.

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 208 trang tài liệu này.

FDI là một tổng thể phức tạp và yêu cầu nghiên cứu cũng rất đa dạng, vì vậy cần phải căn cứ vào mục tiêu, tính chất và đặc điểm cụ thể của đối tượng

nghiên cứu để lựa chọn hệ thống chỉ tiêu và các phương pháp phân tích phù hợp (Xem phần 2.1.2.1).

1.3.3. Các tiêu chuẩn đánh giá hiệu quả kinh tế FDI

Ngoài các vấn đề như mục tiêu, nhiệm vụ, yêu cầu đã nên ở trên, tiêu chuẩn đánh giá HQKT FDI cũng là vấn đề cần quan tâm.

Hiện nay có nhiều quan điểm khác nhau về tiêu chuẩn đánh giá HQKT.

Giáo trình Thống kê Kinh tế cho rằng có thể phân các quan điểm về tiêu chuẩn đánh giá HQKT thành 3 loại như sau [22]:

Thứ nhất, tiêu chuẩn đánh giá HQKT là một mức hiệu quả Ho (chỉ tiêu dạng thuận) nào đó. Nếu H < Ho, suy ra sản xuất kinh doanh không có hiệu quả; nếu H > Ho, suy ra sản xuất kinh doanh có hiệu quả và nếu H càng lớn hơn Ho thì hiệu quả càng cao. Tiêu chuẩn này thường được sử dụng để phân tích, so sánh, lựa chọn các phương án hoặc các dự án đầu tư.

Thứ hai, tiêu chuẩn đánh giá hiệu quả là mức hiệu quả tối đa có thể đạt được trong những điều kiện nhất định. Như vậy nếu H càng gần với Ho thì sản xuất kinh doanh càng có hiệu quả.

Thứ ba, tiêu chuẩn đánh giá HQKT là mối quan hệ tối ưu giữa kết quả kinh tế đạt được trong tương quan với chi phí bỏ ra tương ứng. Như vậy, quan điểm này đã gắn HQKT với lợi ích kinh tế và chi phí hoặc nguồn lực cần thiết để tạo ra chúng. Quan điểm này hiện đang được vận dụng rộng rãi.

Các vấn đề cần lưu ý:

+ Đối với doanh nghiệp, các chủ đầu tư thường quan tâm tới hiệu quả kinh tế - tài chính. Vì vậy tiêu chuẩn đánh giá HQKT FDI thường là các chỉ tiêu hiệu quả kinh tế - tài chính của doanh nghiệp cùng ngành có hiệu quả cao nhất hoặc trung bình.

+ Đối với nền kinh tế quốc gia thì tiêu chuẩn để đánh giá là các chỉ tiêu HQKT tối ưu có thể phản ánh được mục tiêu tối đa hoá phúc lợi xã hội được

thể hiện thông qua các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội dài hạn của đất nước như sau:

- Tăng nguồn vốn FDI;

- Tăng quy mô và tỷ lệ thu ngân sách từ FDI;

- Tăng trưởng kinh tế, thể hiện thông qua các chỉ tiêu như mức gia tăng GO, mức tăng giá trị gia tăng [24], tốc độ tăng kinh tế;

- Góp phần thay đổi cơ cấu nền kinh tế.

Khi cơ cấu FDI có lợi, phù hợp với định hướng phát triển nền kinh tế thì nó sẽ góp phần tích cực trong việc chuyển dịch cơ cấu kinh tế của nước tiếp nhận đầu tư. Đây là một tác động hết sức quan trọng đối với các nước đang phát triển như Việt Nam trong việc chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo định hướng phát triển của đất nước, góp phần nâng cao hiệu quả của cả nền kinh tế.

- Thúc đẩy phát triển kinh tế địa phương [24] [30];

- Thúc đẩy phát triển kinh tế ngành và liên ngành [30];

- Tăng thu và tiết kiệm ngoại tệ [21] [30];

- Tác động tích cực đối với hoạt động xuất nhập khẩu;

- Tác động tích cực đối với cán cân thanh toán quốc tế;

- Về khía cạnh xã hội, cần đánh giá hiệu quả của FDI theo các phương diện sau:

* Góp phần tạo công ăn việc làm, giảm thất nghiệp [30];

* Tăng thu nhập cho người lao động;

* Phát triển, nâng cao số lượng và chất lượng (thể hiện như tác phong công nghiệp, trình độ, năng suất lao động) nguồn nhân lực và giao lưu văn hoá. Tóm lại, các loại quan điểm trên không mâu thuẫn nhau mà bổ sung cho nhau. Vì vậy, cần tuỳ thuộc vào mục tiêu, điều kiện nghiên cứu cụ thể để vận

dụng và kết hợp các quan điểm trên cho phù hợp.

Xác định mục tiêu nghiên cứu

Lựa chọn phương pháp phân tích

Phân tích HQKT

1.3.4. Quy trình phân tích và dự đoán thống kê hiệu quả kinh tế FDI

Quản lý FDI

Đánh giá, đề xuất quyết định quản lý

Lựa chọn hệ thống chỉ tiêu HQKT

Sơ đồ 1.1. Quy trình phân tích và dự đoán thống kê hiệu quả kinh tế FDI

Phân tích - dự đoán thống kê HQKT FDI gồm có các giai đoạn cụ thể sau:

Giai đoạn1. Xác định mục tiêu phân tích thống kê

Mục tiêu nghiên cứu phải được xác định một cách cụ thể, chính xác, rõ ràng, đáp ứng được yêu cầu của thực tiễn quản lý hoạt động FDI, phù hợp với khả năng của tổ chức nghiên cứu như nguồn thông tin, tình hình tài chính và nhân lực.

Tùy thuộc vào yêu cầu của thực tiễn quản lý FDI, các mục tiêu nghiên cứu cụ thể có thể được cấu thành bởi các yếu tố:

Về các nhân tố sản xuất:

+ Phân tích hiệu quả chi phí của khu vực FDI:

- Phân tích hiệu quả của tổng chi phí;

- Phân tích hiệu quả của từng loại chi phí như: chi phí trung gian, chi phí lao động, …

+ Phân tích hiệu quả nguồn nhân lực của khu vực FDI

+ Phân tích hiệu quả nguồn vốn FDI

Về đối tượng nghiên cứu:

Phân tích HQKT FDI của/theo:

+ Tỉnh, thành

+ Ngành

+ Hình thức đầu tư

+ Đối tác tham gia đầu tư

+ Nền kinh tế.

Giai đoạn 2: Lựa chọn hệ thống chỉ tiêu HQKT FDI

Hệ thống chỉ tiêu phải đảm bảo tính hướng đích, phù hợp với tính chất, đặc điểm của đối tượng nghiên cứu, đảm bảo tính toàn diện, tính hệ thống và tính khả thi (Xem phần 2.1.2.1, chương 2).

Giai đoạn 3: Lựa chọn, cụ thể hóa các phương pháp thống kê - phân tích HQKT FDI

Các phương pháp phân tích thống kê cần được lựa chọn sao cho phù hợp với mục tiêu, tính chất, đặc điểm của đối tượng nghiên cứu; đảm bảo tính khả thi và tính kinh tế (Xem phần 2.2.1, chương 2)

Giai đoạn 4: Vận dụng các phương pháp thống kê để xác định, phân tích và đánh giá HQKT FDI (được trình bày ở chương 3)

Giai đoạn 5: Đề xuất các giải pháp

KẾT LUẬN CHƯƠNG 1

Để làm cơ sở khoa học cho việc hoàn thiện hệ thống chỉ tiêu, phát triển, nghiên cứu đặc điểm vận dụng một số phương pháp thống kê phân tích HQKT FDI tại Việt Nam, chương 1 đã nghiên cứu những lý luận cơ bản về FDI và phân tích thống kê HQKT FDI sau đây.

Thứ nhất, với mục tiêu làm rõ bản chất của hoạt động FDI, chương này đã hệ thống hóa một số khái niệm về FDI của một số tổ chức như Tổ chức Hợp tác và Phát triển kinh tế, Uỷ ban Liên hiệp Quốc về Thương mại và Phát triển, Quỹ Tiền tệ Quốc tế cũng như Luật Đầu tư nước ngoài của Việt Nam.

Thứ hai, luận án đã nghiên cứu đặc điểm, lợi ích và những tác động tiêu cực của FDI.

Thứ ba, luận án tiến hành phân loại FDI theo những tiêu thức: địa phương, ngành kinh tế, hình thức đầu tư và đối tác đầu tư để làm cơ sở phân tích, đánh giá và quản lý FDI. Đây còn là cơ sở để hoạch định chính sách thu hút FDI vào những vùng, ngành cần khuyến khích đầu tư.

Thứ tư, luận án nghiên cứu, hoàn thiện khái niệm HQKT và đề xuất khái niệm HQKT FDI.

Thứ năm, luận án tiến hành phân loại HQKT FDI theo các tiêu thức: phạm vi tác dụng của FDI, phương pháp tính, phạm vi tính hiệu quả FDI đối với các nhân tố sản xuất, tính chất tác động của FDI, nhân tố sản xuất, giai đoạn của quá trình FDI. Trong mỗi tiêu thức phân loại, luận án đã phân tích bản chất và tác dụng của từng loại HQKT.

Thứ sáu, luận án đã nghiên cứu mục tiêu, nhiệm vụ, yêu cầu, tiêu chuẩn và quy trình của phân tích thống kê HQKT FDI.

Tóm lại, chương này đã nghiên cứu các vấn đề lý luận cơ bản về FDI và HQKT FDI. Đặc biệt, luận án đã hoàn thiện được khái niệm về HQKT, đề xuất khái niệm và phân loại HQKT FDI một cách khoa học. Hơn nữa, chương 1 đã nghiên cứu, phát triển và hoàn thiện một số vấn đề lý luận cơ bản về mục tiêu, nhiệm vụ, yêu cầu và quy trình phân tích thống kê HQKT FDI. Đây là những cơ sở khoa học để hoàn thiện hệ thống chỉ tiêu, lựa chọn và nghiên cứu đặc điểm vận dụng một số phương pháp thống kê trong phân tích HQKT FDI tại Việt Nam.

CHƯƠNG 2

HOÀN THIỆN HỆ THỐNG CHỈ TIÊU VÀ PHƯƠNG PHÁP THỐNG KÊ PHÂN TÍCH HIỆU QUẢ KINH TẾ FDI

TẠI VIỆT NAM

2.1. HOÀN THIỆN HỆ THỐNG CHỈ TIÊU HIỆU QUẢ KINH TẾ FDI TẠI VIỆT NAM

2.1.1. Thực trạng các chỉ tiêu hiệu quả kinh tế FDI tại Việt Nam

Hiện nay, chưa có văn bản hoặc tài liệu chính thống nào đề cập tới chỉ tiêu HQKT FDI một cách hệ thống. Qua tổng hợp, có một số chỉ tiêu cơ bản phản ánh HQKT FDI sau đây.

+ Tỷ lệ giữa vốn đầu tư và tăng trưởng kinh tế

ICOR =

Ở đây:

GNP

(1)

I : là vốn đầu tư

GNP : là mức tăng tổng sản phẩm quốc gia

Đây là chỉ tiêu hiệu quả nghịch, cho biết cần bao nhiêu đồng vốn đầu tư để tạo ra được một đơn vị tổng sản phẩm quốc gia tăng thêm. Chỉ tiêu này càng nhỏ thì hiệu quả vốn đầu tư càng lớn và ngược lại.

Nó cho phép xác định lượng vốn đầu tư cần thiết để tăng thêm được một lượng GNP nhất định.

+ Hệ số gia tăng vốn sản lượng (ICOR) (2)

ICORt 

Ở đây:

FDIt

GDPFDI

FDIt : là vốn FDI thực hiện năm t

∆GDPFDI : là phần GDP do khu vực FDI tạo ra tăng thêm trong năm t so với năm trước đó.