Vận dụng một số phương pháp thống kê nghiên cứu tình hình phân phối thu nhập trong các doanh nghiệp ngành Công nghiệp Việt Nam

2.2.3 Phân tích nguồn gốc thu nhập từ hoạt động sản xuất của các doanh nghiệp

Sự phồn vinh của đất nước xuất phát từ các hoạt động đa dạng, hữu hiệu của các DN, họ tạo ra sản phẩm hàng hoá và dịch vụ, cung ứng những sản phẩm đó cho người tiêu dùng thông qua thị trường ngày càng phong phú và đa dạng. Trên giác độ thu nhập, tất cả các hoạt động có mục đích của con người, không kể các hoạt động tự phục vụ cho bản thân, có tạo ra thu nhập là hoạt động sản xuất. Sản xuất chính là nguồn gốc thu nhập. Để đánh giá tổng hợp kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh của các DN, người ta thường sử dụng chỉ tiêu giá trị sản xuất. Giá trị sản xuất của DN là toàn bộ giá trị của sản phẩm vật chất và dịch vụ hữu ích do lao động của DN làm ra trong một thời kỳ nhất định, thường là một năm. Về nội dung, giá trị sản xuất bao gồm các yếu tố chi phí trung gian và giá trị tăng thêm.

Giá trị tăng thêm là một bộ phận của giá trị sản xuất còn lại sau khi trừ đi chi phí trung gian. Giá trị tăng thêm (VA) phản ánh bộ phận giá trị mới được tạo ra của các hoạt động sản xuất hàng hoá và dịch vụ mà những người lao động của DN mới làm ra bao gồm phần giá trị cho mình (thu nhập lần đầu của người lao động V), phần cho DN và xã hội (giá trị thặng dư M) và phần giá trị hoàn vốn cố định (C1). Đối với DN, giá trị tăng thêm là cơ sở để tính toán trong việc phân chia lợi ích giữa người lao động của DN (V) với lợi ích của DN và Nhà nước (M), giá trị thu hồi vốn do khấu hao tài sản cố định (C1). Giá trị tăng thêm (VA) là một trong những chỉ tiêu kinh tế tổng hợp quan trọng phản ánh kết quả cuối cùng của các hoạt động sản xuất của các ngành, thành phần kinh tế và toàn bộ nền kinh tế quốc dân trong một thời kỳ nhất định. Đó là nguồn gốc mọi khoản thu nhập, nguồn gốc sự giàu có và phồn vinh của xã hội.

Giá trị tăng thêm trên giá trị sản xuất là cơ sở tăng lợi ích của DN, người lao động và đóng góp nghĩa vụ cho ngân sách nhà nước.

Từ năm 2001 đến năm 2003 giá trị sản xuất bình quân chung của 1 DN tăng từ 49,8 tỷ đồng lên 71,1 tỷ đồng và giá trị tăng thêm bình quân chung cũng tăng từ 12,5 tỷ đồng lên 16,5 tỷ đồng, song tỷ lệ giá trị tăng thêm trên giá trị sản xuất bình quân chung của 1 DN lại có xu hướng giảm đi từ 25% xuống còn 23,3% (Bảng 2.16). Điều này chứng tỏ tỷ lệ chi phí trung gian trên giá trị sản xuất bình quân chung 1 DN có chiều hướng gia tăng, do đó sẽ tác động xấu đến việc tăng lợi ích của 3 chủ thể.

Bảng 2.16 Giá trị sản xuất và giá trị tăng thêm bình quân

của 1 doanh nghiệp công nghiệp năm 2001-2003 (theo giá hiện hành)

Giá trị sản xuất (triệu đồng)	Giá trị tăng thêm (triệu đồng)	Tỷ lệ giá trị tăng thêm/ giá trị sản xuất (%)
2001	49751	12457	25,0
2002	62723	14936	23,8
2003	71142	16546	23,3
BQ chung	61205	14646	23,9

Có thể bạn quan tâm!