Những Công Trình Liên Quan Đến Thực Trạng Giáo Dục Lý Luận Mác

Phan Thị Thanh Hải trong luận văn thạc sĩ, “Thông tin với hoạt động giảng dạy lý luận Mác-Lênin ở các Trường Đại học”[25], đã phân tích khái niệm thông tin và sự tác động của nó đối với hoạt động giảng dạy lý luận Mác- Lênin trong các trường đại học ở Việt Nam; làm rõ vai trò của thông tin, thông tin đã và đang trở thành một trong những khái niệm cơ bản và quan trọng nhất của các ngành khoa học. Theo tác giả sự phát triển như vũ bão của khoa học công nghệ, sự bùng nổ của các luồng thông tin xã hội khác nhau vừa tạo ra cho chúng ta cơ hội trong phát triển, vừa tạo nên những thách thức to lớn đối với giảng dạy khoa học lý luận Mác - Lênin. Với yêu cầu, nhiệm vụ và tính đặc thù của công tác giảng dạy lý luận Mác - Lênin ở các trường đại học hiện nay, việc nhận thức đúng đắn và phát triển một cách có hiệu quả môi trường thông tin cũng như hiểu rõ vai trò của thông tin có ý nghĩa quan trọng trong nâng cao chất lượng giảng dạy lý luận Mác - Lênin, góp phần phát triển khoa học lý luận trong tình hình hiện nay. Tuy nhiên, luận văn chỉ làm rõ bản chất, tính đặc thù của thông tin, thông tin chính trị - xã hội - loại thông tin trực tiếp đến hoạt động khoa học của cán bộ khoa học lý luận nói chung, cán bộ giảng dạy lý luận Mác

- Lênin nói riêng, luận văn chỉ ra sự tác động của loại thông tin này đối với hoạt

động giảng dạy lý luận Mác - Lênin ở Việt Nam. Do vậy, đây là tài liệu tham khảo để nghiên cứu sinh tiến hành nghiên cứu khái niệm, thực chất và biểu hiện

đặc thù của giáo dục lý luận Mác - Lênin cho học viên hệ cao cấp ở các Trường Chính trị và Hành chính Lào hiện nay.

Trần Thành trong cuốn, “Triết học với đổi mới và đổi mới nghiên cứu giảng dạy triết học”[87], nêu rõ, trong quá trình đổi mới, Đảng Cộng sản Việt Nam đã ngày càng nhận thức sâu sắc, đúng đắn hơn chủ nghĩa Mác - Lênin, vận dụng sáng tạo vào việc hoạch định đường lối đổi mới, từng bước khắc phục các sai lầm ấu trĩ giản đơn, giáo điều, máy móc, chủ quan duy ý chí trong nhận thức và hành động. Cuốn sách khẳng định Đảng Cộng sản Việt Nam coi chủ nghĩa Mác - Lênin là một học thuyết mở chứ không phải là

những giáo điều chết cứng. Đó cũng là quá trình Đảng Cộng sản Việt Nam bổ sung, phát triển chủ nghĩa Mác - Lênin trên một loạt vấn đề như chủ nghĩa xã hội và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam, vấn đề sở hữu tư liệu sản xuất, vấn đề lực lượng sản xuất và quan hệ sản xuất, vấn đề phát triển kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa... Các tác giả đã chứng minh cho thấy, triết học Mác - Lênin ngày càng tham dự sâu hơn vào cuộc sống của nhân dân và có thể khẳng định rằng chủ nghĩa Mác - Lênin nói chung và triết học mác - Lênin nói riêng đã thật sự trở thành cơ sở lý luận và phương pháp luận khoa học giúp cho Đảng và Nhà nước Việt Nam xây dựng và từng bước hoàn chỉnh đường lối đổi mới theo định hướng xã hội chủ nghĩa, đẩy mạnh sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa vì mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh. Những giá trị, luận điểm mà các tác giả đưa ra là tài liệu tham khảo quý báu để nghiên cứu sinh tiếp tục nghiên cứu những vấn

đề liên quan tới đề tài luận án.

Lê Thị Nam An trong luận văn thạc sĩ, “Giảng dạy triết học Mác - Lênin với việc giáo dục thế giới quan duy vật biện chứng cho sinh viên ở Nghệ An hiện nay”[1], đã đưa ra định nghĩa thế giới quan, thế giới quan duy vật biện chứng; tác giả khẳng định, thế giới quan duy vật biện chứng là đỉnh cao của thế giới quan triết học và cũng là đỉnh cao của thế giới quan so với tất cả các loại hình thế giới quan đã có trong lịch sử. Có thể nói, thế giới quan duy vật biện chứng là hệ thống những quan niệm khoa học chung nhất về tự nhiên, xã hội, con người cùng những định hướng giá trị của con người mang giá trị hiện thực. Đồng thời tác giả làm rõ vai trò của giảng dạy triết học Mác - Lênin

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 181 trang tài liệu này.

đối với việc giáo dục thế giới quan duy vật biện chứng cho sinh viên đại học, cao đẳng ở Nghệ An hiện nay. Tác giả khẳng định, triết học Mác - Lênin giải quyết đúng dắn vấn đề cơ bản của triết học trên lập trường duy vật, điều đó liên quan trực tiếp đến việc nhìn nhận thế giới quan của chủ nghĩa duy vật, khắc phục triệt để chủ nghĩa duy tâm, chủ nghĩa duy vật cũ, tạo ra sức mạnh

cho chủ nghĩa duy vật; kết hợp chủ nghĩa duy vật với phép biện chứng, tạo ra cái nhìn thực sự khoa học về thế giới, kết hợp được tính cách mạng và tính khoa học, tổng kết được tất cả các thành tựu trong khoa học tự nhiên và tổng kết thực tiễn của loài người, tạo nên sự thống nhất giữa lý luận và thực tiễn, làm thành kim chỉ nam cho phong trào công nhân. Những khái niệm, vai trò của giảng dạy triết học Mác - Lênin đối với việc giáo dục thế giới quan duy vật biện chứng cho sinh viên đại học, cao đẳng ở Nghệ An hiện nay của tác giả nêu trên là có giá trị tham khảo cho nghiên cứu sinh xem xét trong việc nghiên cứu vấn đề giáo dục lý luận Mác - Lênin cho cán bộ, đảng viên ở CHDCND Lào.

ë cuốn sách, “Một số chuyên đề về những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác - Lênin”[18], chuyên đề 1: “Bản chất của thế giới quan duy vật”,

đã đề cập đến định nghĩa thế giới quan, cấu trúc của nó và đồng thời cũng đề cập đến bản chất của thế giới quan. Nhưng ở chuyên đề này vẫn chưa đưa ra

định nghĩa thế giới quan duy vật biện chứng; đồng thời kết cấu trong chuyên

đề này chỉ đưa phạm trù vật chất và phạm trù ý thức vào trong nội dung, chúng tôi cho rằng như vậy sẽ hạn chế nội dung của của thế giới quan duy vật biện chứng. Bởi vì, triết học là hạt nhân của thế giới quan, nó bao hàm triết học ở trong nó, nội dung của thế giới quan còn rộng hơn nhiều. Mặc dù vậy, cuốn sách sẽ là cơ sở lý luận để nghiên cứu sinh tham khảo, bổ sung và vận dụng triển khai nghiên cứu đề tài.

Trong cuèn, “ Các chuyên đề triết học Mác - Lênin (dùng cho học viên cao học và nghiên cứu sinh không thuộc chuyên ngành triết học)”[88], chuyên

®Ò 1: Chủ nghĩa duy vật mácxít với việc bồi dưỡng thế giới quan khoa học hiện nay, được kết cấu thành 2 phần lớn. Phần 1 đề cập đến thế giới quan, chức năng thế giới quan của triết học; khẳng định chủ nghĩa mácxít là cơ sở lý luận của thế giới quan khoa học. Phần 2, đề cập đến vấn đề bồi dưỡng thế giới quan khoa học cho cán bộ lãnh đạo quản lý hiện nay. Để bồi dưỡng thế giới quan khoa học

cần phân biệt được rạch ròi chủ nghĩa duy tâm và chủ nghĩa duy vật, chống chủ nghĩa chủ quan, đồng thời phát huy tính năng động của ý thức. Cuốn sách có giá trị tham khảo cho nghiên cứu sinh phát triển hơn nữa về việc giáo dục lý luận Mác - Lênin cho cán bộ, đảng viên ở CHDCND Lào là trang bị cho họ thế giới quan duy vật biện chứng, nhân sinh quan cộng sản chủ nghĩa và phương pháp luận khoa học.

Tác giả Trần Minh Nhiệt trong luận văn thạc sĩ, “ Nâng cao trình độ lý luận Mác - Lênin cho cán bộ báo cáo viên đảng bộ cấp huyện ở tỉnh Kiên Giang hiện nay”[73], đã đưa ra bản chất, đặc trưng của lý luận Mác - Lênin, khẳng định vai trò của lý luận Mác-Lênin đối với hoạt động của người báo cao viên đảng bộ cấp huyện. Trình độ lý luận Mác - Lênin được nâng cao, người báo cáo viên có cơ sở vững chắc để tiếp thu chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luận của Nhà nước; nâng cao khả năng nắm bắt, phát hiện những vấn đề mới nảy sinh trong thực tế; nâng cao năng lực tuyên truyền miệng, định hướng thông tin, nắm bắt dư luận quần chúng; củng cố niềm tin vào Đảng, hướng đân cán bộ, đảng viên, quần chúng nhân dân thực hiện tốt các nhiệm vụ chính trị trước yêu cầu đổi mới của đất nước. Trong luận văn tác giả tiếp cận, phân tích bản chất, đặc trưng của lý luận Mác - Lênin và vai trò của lý luận Mác-Lênin đối với hoạt động của người báo cao viên đảng bộ cấp huyện. Mặc dù vậy, nghiên cứu sinh vẫn có thể tham khảo về giáo dục lý luận Mác - Lênin.

Nguyễn Thế Kiệt, “ Triết học Mác- Lênin với việc xác định con đường và động lực đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam hiện nay”[38], trên cơ sở phân tích tính tất yếu của sự vận dụng triết học Mác - Lênin ở Việt Nam trong thời gian vừa qua, đi đến khẳng định những giá trị bền vững của triết học Mác

- Lênin và vai trò của nó trong việc xác định con đường và động lực để xây dựng thành công chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam. Và do đó, cuốn sách đã góp phần khắc phục những hạn chế, làm sáng tỏ những vấn đề lý luận mà Việt

Nam vận dụng sáng tạo trong quá trình đổi mới. Cuốn sách khẳng định được những giá trị bền vững của triết học Mác - Lênin với việc xác định con đường và động lực đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam trong giai đoạn hiện nay. Những kết quả nghiên cứu này giúp nghiên cứu sinh bổ sung nhận thức về vai trò của triết học Mác - Lênin nói riêng, lý luận Mác - Lênin nói chung trong việc đào tạo, bồi dưỡng cán bộ ở Lào.

Cuèn “Chủ nghĩa Mác - Lênin với vận mệnh và tương lai của chủ nghĩa xã hội hiện thực”[44], là một công trình tổng kết quá trình hình thành và phát triển của chủ nghĩa xã hội hiện thực. Các tác giả đã nêu hơn 166 năm trôi qua kể từ khi chủ nghĩa Mác ra đời, lịch sử nhân loại đã có nhiều thay đổi to lớn. Với thắng lợi của Cách mạng xã hội chủ nghĩa Tháng Mười Nga vĩ đại, chủ nghĩa xã hội từ một học thuyết trở thành một thực thể chính trị - xã hội, chủ nghĩa Mác từ một “bóng ma ám ảnh châu Âu” đã được hiện thực hóa trên thực tế, mở ra một thời đại mới, thời đại quá độ lên chủ nghĩa xã hội trên phạm vi toàn thế giới. Các tác giả đã phân tích những nguyên nhân thắng lợi và thất bại của chủ nghĩa xã hội hiện thực trong thời gian qua, rút ra những bài học kinh nghiệm sâu sắc cho giai cấp công nhân, không thể lơ là mất cảnh giác trước sự phá hoại của kẻ thù. Cũng trên cơ sở phân tích chủ nghĩa tư bản hiện đại, thực tiễn những năm đổi mới ở các nước chủ nghĩa xã hội còn lại, các tác giả khẳng

định xu hướng tất yếu của loài người vẫn là con đường đi lên chủ nghĩa xã hội. Trong bối cảnh các thế lực phản động, thù địch đang ra sức chống phá chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh và sự nghiệp cách mạng của nhân dân Việt Nam thì sự xuất hiện của cuốn sách có giá trị rất lớn. Nó khẳng định sự đúng đắn và khoa học trong việc lựa chọn con đường của Đảng, Hồ Chí Minh và của nhân dân Việt Nam; củng cố niềm tin và lý tưởng của mọi tầng lớp nhân dân và cán bộ vào sự lãnh đạo của Đảng, vào sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội hiện nay. Cuốn sách khẳng định giá trị bền vững của chủ nghĩa Mác - Lênin

trong sự nghiệp phát triển đất nước Việt Nam.

Các tác giả cuốn, “ Sự vận dụng và phát triển sáng tạo chủ nghĩa Mác - Lênin của Hồ Chí Minh và Đảng Cộng sản Việt Nam trong cách mạng giải phóng dân tộc”[3], đã chỉ ra rằng: Chủ nghĩa Mác - Lênin là một học thuyết khoa học đóng góp nhiều giá trị to lớn đối với sự phát triển của tư tưởng nhân loại, góp phần làm phong phú thêm dòng chảy của các trào lưu tư tưởng cũng như có sức ảnh hưởng mạnh mẽ tới những hoạt động thực tiễn của các phong trào cách mạng tiến bộ trên thế giới. Các tác giả cho rằng, hệ thống lý luận của chủ nghĩa Mác - Lênin đã đánh dấu một bước phát triển mới trong nhận thức của tư duy nhân loại trên nhiều lĩnh vực của đời sống xã hội như kinh tế, chính trị, văn hóa, triết học, v.v.. Đặc biệt, với tính cách là một học thuyết cách mạng, chủ nghĩa Mác - Lênin đã soi đường cho phong trào cách mạng giải phóng thuộc địa cũng như trở thành công cụ lý luận sắc bén cho phong trào cách mạng tiến bộ trên thế giới thế kỷ XIX-XX và mãi về sau.

Cuốn sách trình bày một cách cơ bản, có hệ thống sự vận dụng và phát triển sáng tạo chủ nghĩa Mác - Lênin của Hồ Chí Minh và Đảng Cộng sản Việt Nam trong cách mạng giải phóng dân tộc, qua đó đấu tranh phê phán, bác bỏ những quan điểm chống đối, trái với chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, quan điểm của Đảng Cộng sản Việt Nam về cách mạng giải phóng dân tộc. Đồng thời, cuốn sách cũng rút ra một số bài học chủ yếu từ quá trình vận dụng và phát triển chủ nghĩa Mác - Lênin của Hồ Chí Minh và Đảng Cộng sản Việt Nam trong cách mạng giải phóng dân tộc. Cuốn sách là tài liệu tham khảo tốt để nghiên cứu sinh tìm hiểu chủ nghĩa Mác - Lênin và đặc trưng của chủ nghĩa Mác - Lênin.

Những công trình trên đã khẳng định được vai trò, tầm quan trọng của công tác giáo dục lý luận Mác - Lênin cho cán bộ đảng viên trong hệ thống chính trị Việt Nam. Đây là những kết quả nghiên cứu có giá trị sẽ được tác giả luận án kế thừa trong quá trình thực hiện đề tài.

1.2. những công trình liên quan đến thực trạng giáo dục lý luận Mác - Lênin cho cán bộ đảng viên

Hoàng Thị Xuân Thanh trong luận văn thạc sĩ, “ Nâng cao trình độ lý luận Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh cho cán bộ đảng viên trong công cuộc

đổi mới hiện nay”[83], trên cơ sở phân tích làm sáng tỏ bản chất, đặc trưng và vai trò của lý luận Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh đối với cán bộ, đảng viên trong công cuộc đổi mới. Luận văn làm rõ những yếu tố tác động đến trình độ lý luận Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh của cán bộ, đảng viên. Từ đó rút ra những mặt đạt được và thiếu xót của công tác giáo dục lý luận, tư tưởng chính trị trong thời gian qua. Tác giả khẳng định trước sự chống đối của kẻ thù trên mặt trận tư tưởng và yêu cầu ngày càng cao về mặt lý luận, để đáp ứng ngày càng nhiều cho công cuộc đổi mới mọi mặt nhất là đối với tư duy lý luận hiện nay. Việc đấu tranh để bảo vệ sự trong sáng của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh và nâng cao trình độ tư duy lý luận Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh cho cán bộ, đảng viên là một yêu cầu tất yếu để phục vụ tốt cho nhiệm vụ cách mạng hiện nay, để đưa lý luận dần dần thoát khỏi tình trạng bảo thủ, lạc hậu và tình trạng trì trệ. Những nghiên cứu của tác giả là những tài liệu tham khảo quý giá, cho quá trình nghiên cứu để khái quát thực trạng giáo dục lý luận Mác - Lênin, các nhân tố tác động, từ đó đưa ra những phương hướng và giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả giáo dục lý luận Mác - Lênin cho cán bộ,

đảng viên ở CHDCND Lào.

Tác giả Nguyễn Văn Cần trong luận án tiến sĩ, “ Nâng cao chất lượng giáo dục chính trị - tư tưởng trong Quân đội trước yêu cầu của cuộc đấu tranh tư tưởng ở nước ta hiện nay”[13], đã làm rõ thực trạng chất lượng giáo dục chính trị - tư tưởng trong Quân đội và dự báo tình hình liên quan trực tiếp đến yêu cầu nâng cao chất lượng giáo dục chính trị - tư tưởng; tác giả cho thấy chất lượng giáo dục chính trị - tư tưởng trong quân đội thời gian qua đã có sự phát triển mới trên nhiều mặt và về cơ bản đã đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ xây

dựng quân đội, nhưng chưa đều và chưa ổn định. Hiện nay, giáo dục chính trị - tư tưởng trong quân đội đang đứng trước một mâu thuẫn chủ yếu phải giải quyết. Đó là, mâu thuẫn giữa sự phát triển của chức năng nhiệm vụ quân đội, nhu cầu văn hóa tinh thần ngày càng cao của bộ đội, yêu cầu củng cố vững chắc trận địa tư tưởng của Đảng trong quân đội trong tình hình mới với thực trạng không ít mặt của giáo dục chính trị trong quân đội chưa ngang tầm nhiệm vụ. Vì vậy, giải quyết mâu thuẫn trên là đòi hỏi khách quan để nâng cao chất lượng giáo dục chính trị, đáp ứng những yêu cầu của cuộc đấu tranh tư tưởng ở Việt Nam hiện nay. Việc phân tích thực trạng giáo dục chính trị - tư tưởng cho cán bộ của tác giả là tài liệu tham khảo, bổ sung, củng cố những hiểu biết về việc nhận thức tư tưởng chính trị và hành vi chính trị thực tiễn của cán bộ trong quân đội Việt Nam. Trên cơ sở đó giúp nghiên cứu sinh tham khảo trong nghiên cứu thực trạng giáo dục lý luận Mác-Lênin cho học viên hệ cao cấp ở các Trường Chính trị và Hành chính CHDCND Lào.

Hoàng Thúc Lân, “ Giảng dạy Triết học Mác- Lênin với việc nâng cao năng lực tư duy biện chứng cho sinh viên các trường đại học” (Qua khảo sát một số trường đại học ở Hà Nội)[40], trên cơ sở phân tích khái niêm năng lực tư duy biện chứng, những yếu tố ảnh hưởng đến việc nâng cao năng lực tư duy biện chứng cho sinh viên đại học; tác giả làm rõ thực chất và biểu hiện đặc thù của giảng dạy triết học Mác - Lênin ở các trường đại học. Qua đó, tác giả đi

đến phân tích thực trạng phát huy vai trò giảng dạy triết học Mác - Lênin trong việc nâng cao năng lực tư duy biện chứng cho sinh viên đại học; tác giả cho thấy giảng dạy triết học Mác - Lênin cho sinh viên đại học nhằm trang bị những tri thức về thế giới, phương pháp luận mang tính quy luật chung nhất, bao quát nhất trên tất cả các lĩnh vực tự nhiên, xã hội, tư duy. Rút ra một số ưu

điểm của việc phát huy vai trò giảng dạy triết học Mác - Lênin trong việc nâng cao năng lực tư duy biện chứng cho sinh viên đại học. Thứ nhất, giúp cho sinh viên có quan điểm đúng đắn và phương pháp biện chứng duy vật để tiếp thu