Thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài từ hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á vào các ngành dịch vụ tại Việt Nam trong bối cảnh triển khai cam kết hội nhập cộng đồng kinh tế ASEAN

KẾT LUẬN

Hội nhập khu vực ASEAN đã và đang diễn ra mạnh mẽ, tác động đến nhiều mặt của hoạt động thu hút FDI nói chung và FDI vào ngành dịch vụ nói riêng. Việc AEC chính thức có hiệu lực vào năm 2015 đã mang lại nhiều cơ hội cũng như thách thức cho các quốc gia thành viên, trong đó có hoạt động thu hút FDI nội khối. Việc phân tích hoạt động thu hút FDI từ ASEAN vào các ngành dịch vụ tại Việt Nam là một yêu cầu quan trọng, làm cơ sở đề xuất các giải pháp có căn cứ khoa học và thực tiễn để tận dụng những cơ hội mà AEC mang lại. Đề tài nghiên cứu “Thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài từ Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á vào các ngành dịch vụ tại Việt Nam trong bối cảnh triển khai cam kết hội nhập Cộng đồng Kinh tế ASEAN” đã góp phần đưa ra những kết luận sau đây:

Thứ nhất, kết quả đầu tư của ASEAN vào Việt Nam trong ngành dịch vụ đã đạt được những thành tựu đáng ghi nhận, đặc biệt sau khi AEC từng bước được hiện thực hoá, đóng góp quan trọng vào sự phát triển của khu vực dịch vụ Việt Nam. Các chính sách thu hút FDI vào ngành dịch vụ của Việt Nam cũng đã từng bước cải thiện theo hướng thực thi các cam kết hội nhập kinh tế khu vực. Tuy nhiên thực trạng đầu tư vẫn tồn tại một vấn đề liên quan đến quy mô vốn và sự mất cân bằng trong cơ cấu các dự án, đối tác đầu tư và địa phương nhận đầu tư; cũng như thực tiễn cam kết và thực thi các cam kết trong AEC còn nhiều bất cập, gây cản trở cho hoạt động đầu tư.

Thứ hai, thông qua mô hình ước lượng OLS, RE và FE, xác định được các yếu tố tác động đến thu hút FDI từ ASEAN vào các ngành dịch vụ tại Việt Nam. Theo đó, các yếu tố (tố (i) Lạm phát, (iii) Tỷ giá hối đoái, (iii) Sự phát triển tài chính, (iv) Nguồn nhân lực và (v) Hội nhập AEC được chỉ ra trong mô hình định lượng có tác động tích cực đến dòng vốn FDI này. Bên cạnh đó, kết quả phân tích định tính và phỏng vấn chuyên gia cũng cho thấy các yếu tố (i) Quy mô nền kinh tế và (ii) Chất lượng thể chế - chính trị, cùng với các chính sách liên quan đến đầu tư khác của Việt Nam cũng có tác động đến thu hút FDI từ ASEAN vào các ngành dịch vụ. Tuy đã có nhiều cải thiện đối với các yếu tố thu hút đầu tư, vẫn còn tồn tại một số vấn đề đặt ra cần giải quyết để đẩy mạnh dòng vốn FDI nội khối vào các ngành dịch vụ Việt Nam.

Thứ ba, từ các hạn chế liên quan đến thực tiễn chính sách thu hút, tình hình đầu tư và các yếu tố thu hút FDI, luận án đề xuất định hướng và các giải pháp vĩ mô liên quan đến chính sách kinh tế và xã hội của Chính phủ nhằm đẩy mạnh thu hút nguồn vốn FDI có chất lượng tốt, đáp ứng các yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội của Việt Nam trên cơ sở tận dụng các điều kiện thuận lợi từ AEC bao gồm: nhóm các giải

pháp liên quan đến cải thiện các yếu tố thu hút đầu tư; nhóm các giải pháp thu hút một số ngành dịch vụ ưu tiên từ ASEAN – bao gồm vận tải kho bãi – logistics, giáo dục-đào tạo và y tế; và nhóm các giải pháp liên quan đến hội nhập kinh tế nhằm đấy mạnh thu hút dòng vốn FDI nội khối từ ASEAN vào các ngành dịch vụ tại Việt Nam.

Bên cạnh những đóng góp về lý thuyết và thực tiễn nghiên cứu, luận án vẫn còn tồn tại một số thiếu sót. Thứ nhất, dữ liệu phân tích còn hạn chế dẫn đến các kết quả tính toán và phân tích có độ chính xác chưa cao. Nghiên cứu gặp khó khăn trong việc cập nhật các số liệu trước năm 2004 cho đủ 10 nước thành viên ASEAN do nhiều dữ liệu của một số quốc gia chưa được cập nhật với World Bank cũng như các cơ sở dữ liệu khác. Thứ hai, mốc thời gian được sử dụng để so sánh trong nghiên cứu là năm 2015 – năm AEC chính thức hình thành, thời gian xem xét đánh giá tác động của AEC mới chỉ từ 2015-2019 còn tương đối ngắn, do vậy việc kết quả đánh giá còn hạn chế. Thứ ba, do nội dung của luận án là một hướng nghiên cứu chuyên sâu – vì vậy số lượng chuyên gia liên quan đến lĩnh vực có thể khai thác phỏng vấn còn hạn chế. Thứ tư, nghiên cứu chưa có điều kiện để thực hiện phân tích và so sánh chi tiết theo một số phân ngành dịch vụ chiếm tỷ trọng cao trong tổng FDI từ ASEAN đầu tư vào ngành dịch vụ của Việt Nam. Thứ năm, các giải pháp gợi ý mới chỉ được đề xuất dựa trên lý luận logic mà chưa có điều kiện kiểm nghiệm trên thực tế. Và thứ sáu, luận án chỉ mới tiếp cận trên góc độ thu hút FDI, chưa có điều kiện xem xét đến nâng cao chất lượng của dòng vốn FDI này. Vì vậy, hướng nghiên cứu tiếp theo được tác giả đề xuất là tiếp tục xem xét tác động của AEC trong thời gian nghiên cứu dài hơn, đồng thời tập trung nghiên cứu sâu một số phân ngành dịch vụ thu hút được nhiều FDI từ ASEAN như giáo dục và đào tạo, bán buôn – bán lẻ, không dừng lại ở hoạt động thu hút mà còn nâng cao chất lượng của dòng vốn FDI này.