Sơ Đồ Tổ Chức Bộ Máy Quản Trị Danh Mục Cho Vay‌

Mục tiêu về cơ cấu danh mục cho vay: Mục tiêu về cơ cấu danh

mục cho vay có liên hệ mật thiết đến việc kiểm soát chất lượng và mức độ rủi ro tập trung của danh mục cho vay trong phạm vi một ngành hay lĩnh vực kinh doanh, một đơn vị địa lý. Các tiêu chuẩn cho vay có thể được xây dựng riêng để đáp ứng việc hình thành cơ cấu danh mục cho vay phù hợp với chiến lược của ngân hàng. Chẳng hạn, nếu ngân hàng muốn thêm các ngành mới hoặc các cá nhân vay vốn mới vào danh mục cho vay, họ có thể

thay đổi chính sách cho vay với các đối tượng đó, để đảm bảo các đối

tượng này có thể đạt được yêu cầu vay vốn. Yêu cầu về cơ cấu danh mục cho vay có thể được thay đổi để thích ứng với sự thay đổi các điều kiện hay rủi ro có thể ảnh hưởng đến dòng vốn và chất lượng cho vay. Nếu trong danh mục cho vay tồn tại những khoản cho vay mang lại rủi ro hơn cho NHTM thì nhà quản trị có thể xem xét điều chỉnh lại các khoản cho vay này cho phù hợp [59].

Mục tiêu về tăng trưởng danh mục cho vay: Tăng trưởng danh mục cho vay là một mục tiêu cụ thể mà mỗi NHTM cần đặt ra. Về vấn đề đó, mục tiêu tăng trưởng danh mục cho vay phải xem xét rõ ràng các điều kiện thị trường và mức độ cạnh tranh mà NHTM phải đối mặt. Các đặc điểm và

chất lượng của các khoản vay có thể

được phê duyệt để

đạt được mức

tăng trưởng cho vay mong muốn phải được cân bằng với trình độ chuyên môn và khả năng chịu rủi ro của NHTM [59].

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 233 trang tài liệu này.

Mục tiêu về lợi nhuận: Việc đạt được mục tiêu lợi nhuận danh mục cho vay phụ thuộc vào chính sách định giá khoản cho vay. Chính sách định giá khoản cho vay sẽ được xây dựng dựa trên chi phí tạo nguồn vốn cho vay, chi phí quản lý và giám sát các khoản cho vay. Do đó, giá cả của khoản cho vay và lợi nhuận thu được từ danh mục cho vay phụ thuộc vào chính sách định giá khoản cho vay, tổng lợi nhuận từ từng khoản vay sẽ tạo ra lợi nhuận chung của cả danh mục cho vay [59].

Bước 2: Xây dựng danh mục cho vay kế hoạch

Sau khi xác định các mục tiêu cần đạt của danh mục cho vay, NHTM có thể tiến hành xây dựng danh mục cho vay kế hoạch phù hợp. Danh mục

cho vay kế

hoạch sẽ

là tập hợp các khoản vay phù hợp với mục tiêu và

định hướng phát triển của NHTM. Danh mục cho vay kế hoạch của NHTM

phải thể hiện mong muốn của HĐQT không chỉ trong thời điểm hiện tại

mà còn trong dài hạn của nó. Thiết kế danh mục cho vay được đưa sau khi đánh giá năng lực tài chính và khả năng cạnh tranh của NHTM.

Bên cạnh đó, khi xây dựng danh mục cho vay kế hoạch, các nhà quản trị của NHTM còn lưu ý đến vấn đề về rủi ro. Danh mục cho vay được xây dựng nên cần thể hiện sự giải quyết hợp lý mối quan hệ giữa lợi nhuận và rủi ro. Một danh mục không có rủi ro cũng có nghĩa không tạo ra lợi nhuận, vì vậy khi xây dựng danh mục cho vay NHTM cần hướng tới hai mục đích: đạt lợi nhuận kỳ vọng cao nhất có thể và duy trì mức rủi ro danh mục tối thiểu. Khi lên danh mục cho vay kế hoạch, NHTM cần giới rủi ro từ danh mục cho vay trong giới hạn chịu đựng của ngân hàng. Sử dụng các công cụ đo lường rủi ro danh mục cho vay, NHTM sẽ xác định được tổng rủi ro của danh mục kế hoạch là bao nhiêu. Từ nhiều phương án đưa ra về danh mục cho vay, chọn phương án đáp ứng được các mục tiêu đề ra cho danh mục cho vay và có chỉ số rủi ro thấp nhất để sử dụng [75].

Tổ chức thực hiện danh mục cho vay

Tổ chức thực hiện danh mục cho vay là một phần của quá trình quản trị danh mục cho vay, bao gồm việc đảm bảo cơ cấu tổ chức và nhân sự cho hoạt động này. Nguyên tắc cho việc tổ chức thực hiện danh mục cho vay đó là phải tách biệt giữa các chức năng hoạch định chiến lược (của

HĐQT), chức năng điều hành (của BĐH) và chức năng kiểm tra giám sát

(của BKS). Bên cạnh đó, NHTM cần hình thành một bộ phận chuyên biệt

thực hiện chức năng quản trị

danh mục cho vay. Bộ

phận quản trị

danh

mục cho vay sẽ có nhiệm vụ tăng cường khả năng xây dựng và triển khai kế hoạch với danh mục cho vay, tích lũy kiến thức thực tế từ hoạt động

này của ngân hàng. Bộ phận quản trị danh mục cho vay tại các NHTM có thể được thành lập tương ứng với quy mô của ngân hàng. Cơ cấu tổ chức, các nhà quản trị và việc phân phối trách nhiệm phải thay đổi tùy theo mục tiêu quản trị, đặc biệt ưu tiên đến vấn đề quản trị rủi ro tập trung của danh mục cho vay.

Bên cạnh bộ phận đảm nhiệm vai trò chỉ đạo hoạt động cho vay, thực thi các chính sách liên quan đến danh mục cho vay, NHTM cần sự hỗ trợ của hệ thống kiểm toán nội bộ. Bộ phận kiểm toán nội bộ có trách nhiệm

giám sát sự

tuân thủ

trong thực thi các chính sách liên quan đến quản trị

danh mục và phát hiện các dấu hiệu cảnh báo rủi ro tiềm tàng liên quan

đến danh mục. Hoạt động của hệ thống kiểm toán được Ban kiểm soát

của NHTM chỉ đạo, mang tính độc lập cao. Bộ phận kiểm toán nội bộ sẽ thực hiện cả công tác giám sát việc lập kế hoạch chiến lược của HĐQT.

Hình 1.3. Sơ đồ tổ chức bộ máy quản trị danh mục cho vay‌

Nguồn: [50]

1.2.2.3. Điều hành và giám sát thực hiện danh mục cho vay

Điều hành và giám thực hiện danh mục cho vay là một bước quan trọng trong quá trình quản trị danh mục cho vay. Sau khi đã có kế hoạch và tổ chức bộ máy quản trị danh mục cho vay, NHTM sẽ tiến hành bước này.

a. Điều hành thực hiện danh mục cho vay

Chính sách và thủ tục cho vay là các thành tố chính trong việc điều hành thực hiện danh mục cho vay, là căn cứ để đưa ra định hướng và kiểm soát cụ thể đối với hoạt động cho vay hoặc chương trình cho vay được ủy quyền. Sau

khi đã thiết kế

được danh mục cho vay, NHTM sẽ

tiến hành xây dựng các

chính sách để quản lý và tổ chức thực hiện danh mục. Các chính sách quản trị danh mục cho vay do ban quản trị danh mục cho vay soạn thảo và được Hội đồng quản trị của NHTM thông qua. Hệ thống chính sách quản trị danh mục cho vay của NHTM sẽ bao gồm các văn bản mang tính quy phạm của ngân hàng, có ý nghĩa hướng dẫn các bộ phận liên quan thực hiện các nghiệp vụ liên quan đến quản trị danh mục cho vay. Chính sách cho vay của NHTM thể hiện triết lý kinh doanh của Hội đồng quản trị và bao quát tất cả các giai đoạn của hoạt động cho vay. Các chính sách tín dụng đề ra chuân mực về đạo đức, chất lượng và quy trình định giá khoản vay; là căn cứ để các nhân viên ngân hàng thực hiện hoạt động cho vay. Ngoài ra, chính sách cho vay phải phù hợp với các mục tiêu chiến lược và cần được xem xét và sửa đổi hàng năm trong quá trình lập kế hoạch.

Việc hoạch định chính sách quản trị danh mục cho vay chính là đưa ra các

cách thức giúp NHTM sử dụng các nguồn lực hiện có để có một danh mục

cho vay tối ưu trong tương lai. Các chính sách thuộc phạm vi quản trị danh

mục cho vay sẽ bao gồm: chính sách cho vay, chính sách đa dạng hóa danh

mục cho vay, chính sách phân loại nợ và trích lập dự phòng, chính sách giới hạn/hạn chế cấp tín dụng,… Những chính sách được nêu ra nhằm thực hiện

giảm thiểu rủi ro danh mục cho vay (rủi ro nội tại và rủi ro tập trung), đồng thời quy định mức dự phòng mà NHTM cần chuẩn bị để đối phó với các biến động và nguy cơ tiềm ẩn. Căn cứ các chính sách quản trị danh mục cho vay đã phê duyệt, NHTM sẽ tiến hành việc tổ chức thực hiện, giám sát danh mục cho vay.

Tùy thuộc vào triết lý của hội đồng quản trị và các mục tiêu tài chính của ngân hàng, các chính sách cho vay có thể thay đổi từ việc đưa ra hướng dẫn chung đến đưa ra định hướng rất cụ thể cho ban quản lý. Tuy nhiên, về cơ bản, định hướng được cung cấp bởi các chính sách cho vay phải tương xứng với tác động của nó đối với hoạt động cho vay, tuân thủ các nguyên tắc và yêu cầu pháp lý của hoạt động cho vay. Hệ thống các chính sách cần xác định cụ thể quy trình tổ chức và các yêu cầu với hoạt động phân tích lập hồ sơ cho vay, giải ngân tiền vay và đánh giá tài sản thế chấp. Các tiêu chuẩn bảo lãnh cho vay được phê duyệt bởi hội đồng quản trị nên được xác định đầy đủ trong

các chính sách cho vay để

thiết lập rõ ràng các tiêu chuẩn cơ

bản của Hội

đồng quản trị về độ tin cậy và tỷ lệ rủi ro chấp nhận được. Tuy nhiên, các chính sách cho vay còn cần có đủ tính linh hoạt để thay đổi các điều kiện, các quy trình, kiểm soát và hệ thống thông tin của tổ chức phải đảm bảo rằng các chính sách cho vay được thực hiện đầy đủ và nhất quán.

Trong môi trường kinh doanh hiện nay, văn hóa tín dụng rất quan trọng đối với mỗi ngân hàng. Văn hóa tín dụng hình thành dựa trên cách thức cho vay, được thực hiện thông qua quản lý rủi ro tín dụng của hội đồng quản trị và các tiêu chuẩn bảo lãnh cho vay. Văn hóa tín dụng có thể bắt nguồn từ tổ chức và lập kế hoạch kinh doanh, sau đó được hoàn thiện bởi hội đồng quản trị, quản lý thông qua việc chỉ đạo, giám sát và kiểm soát hoạt động cho vay của ngân hàng. Văn hóa tín dụng tối ưu cố gắng tránh các khoản vay không được chấp nhận theo các chính sách và quy trình cho vay. Cụ thể hơn, văn hóa

tín dụng tốt tìm cách giảm rủi ro trong khi tăng trưởng và lợi nhuận thông qua tăng các khoản vay chất lượng cao. Duy trì văn hóa tín dụng nhất quán thường đạt được thông qua truyền thông hiệu quả về định hướng của hội đồng quản

trị thông qua các kế hoạch, chính sách, thủ đảm bảo.

b. Giám sát thực hiện danh mục cho vay

tục và các tiêu chuẩn về tài sản

Giám sát thực hiện danh mục cho vay là việc bộ phận quản lý rủi ro của NHTM sẽ phối hợp với bộ phận tín dụng, bộ phận kiểm soát nội bộ để kiểm tra, đánh giá danh mục cho vay, kịp thời phát hiện những bất thường cần cảnh báo hay xử lý.

Giám sát danh mục cho vay giúp NHTM nhận diện rủi ro danh mục tiềm tàng, hoặc điều chỉnh khi có sự thay đổi trong kế hoạch hoạt động của ngân hàng. Trong khâu giám sát danh mục cho vay, NHTM sẽ tiến hành đo lường rủi ro danh mục cho vay thông qua các mô hình định lượng. Việc đo lường rủi

ro danh mục cho vay được ủy ban Basel khuyến khích các ngân hàng thực

hiện. Trong nghiên cứu của các nhà kinh tế học hiện nay, có nhiều mô hình đo lường rủi ro danh mục cho vay được đưa ra. Tất cả các mô hình đo lường rủi ro đều bắt đầu từ độ tin cậy cho trước, xác định dạng phân phối xác suất tổn

thất, trên cơ sở

đó tính được chính xác mức độ

tổn thất mà ngân hàng phải

đương đầu khi xảy ra rủi ro. Việc định lượng mức độ tổn thất của toàn danh mục cho vay sẽ góp phần giúp ban điều hành tìm biện pháp điều chỉnh cơ cấu danh mục cho vay, đảm bảo tổn thật không vượt quá khả năng giới hạn của ngân hàng. (Các mô hình đo lường rủi ro danh mục cho vay tham khảo mục 1.1.3.3).

Trong quá trình giám sát danh mục cho vay, NHTM thực hiện phân ngành trong danh mục cho vay để làm cơ sở cho việc tính toán tính đa dạng hoá danh mục. Phân ngành trong danh mục cho vay là cơ sở quan trọng để tham chiếu

đến rủi ro khi ngân hàng cho vay vào các ngành nghề khác nhau. Mỗi ngành nghề kinh tế đều có những đặc điểm riêng biệt, như về chu kỳ kinh doanh, độ nhạy cảm với thị trường, cơ cấu vốn và tính chất luân chuyển vốn của doanh nghiệp tham gia ngành,... Đối với các ngân hàng thì hầu hết trước khi quyết

định cấp tín dụng đều cần phải tiến hành thẩm định về

ngành nghề

kinh

doanh của khách hàng để có được thông tin cần thiết nhất cho việc ra quyết định. Đặc biệt thông qua những đặc tính riêng của từng ngành, khả năng hiển

thị rủi ro cho từng đồng vốn vay cũng là rất tốt. Bên cạnh đó, phân ngành

trong danh mục cho vay là điều kiện để các NHTM tránh được rủi ro tín dụng.

Việc phân bổ vốn vay nếu quá dàn trải hoặc quá tập trung vào một số lĩnh

vực nào đó trong cùng một thời điểm cũng sẽ gây ra rủi ro, tương ứng đó có thể là rủi ro về giám sát, quản lý khi không có đủ nguồn lực, cho vay dàn trải ra những ngành hoàn toàn không mang lại hiệu quả kinh tế hay cũng có thể là rủi ro khi quá tập trung vào một ngành nghề nào đó. Cho vay thiếu đa dạng, chỉ tập trung vào một vài ngành nghề là nguyên nhân dẫn đến rủi ro tập trung danh mục cho vay của ngân hàng và hơn thế nữa, khi mà tính tương quan giữa các khoản vay trên danh mục càng cao thì rủi ro tập trung có mức độ càng lớn, từ đó tổn thất có thể gây ra hậu quả hết sức nặng nề cho ngân hàng.

Hệ thống giám sát danh mục cho vay của NHTM còn bao gồm các báo

cáo từ các bộ phận thực hiện cho vay và kiểm soát nội bộ. Một quy trình báo cáo đáng tin cậy và toàn diện nên được thiết lập thông qua chính sách của NHTM. Báo cáo là tài liệu cần thiết để duy trì một chương trình quản trị danh mục cho vay hiệu quả. Cơ chế về các báo cáo cần được trình cho HĐQT tại NHTM phải đảm bảo tính hợp lý, thể hiện rằng cho vay đang được thực hiện theo đúng sự chỉ đạo và các mục tiêu của họ. Ngoài ra, báo cáo của hội đồng quản trị nên cung cấp bằng chứng liên tục rằng các mục tiêu danh mục cho vay trong kế hoạch kinh doanh đang đạt được. Một trong những yếu tố quan