Quá trình Công nghiệp hóa - Đô thị hóa ở thị xã Tân Uyên, tỉnh Bình Dương 1997 - 2017

ỦY BAN NHÂN DÂN TỈNH BÌNH DƯƠNG

TRƯỜNG ĐẠI HỌC THỦ DẦU MỘT

NGUYỄN THỊ TUYẾT TRÂM

QUÁ TRÌNH CÔNG NGHIỆP HÓA - ĐÔ THỊ HÓA Ở THỊ XÃ TÂN UYÊN, TỈNH BÌNH DƯƠNG (1997-2017)

CHUYÊN NGÀNH: LỊCH SỬ VIỆT NAM MÃ SỐ: 8229013

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 146 trang tài liệu này.

LUẬN VĂN THẠC SĨ

ỦY BAN NHÂN DÂN TỈNH BÌNH DƯƠNG

TRƯỜNG ĐẠI HỌC THỦ DẦU MỘT

NGUYỄN THỊ TUYẾT TRÂM

QUÁ TRÌNH CÔNG NGHIỆP HÓA - ĐÔ THỊ HÓA Ở THỊ XÃ TÂN UYÊN, TỈNH BÌNH DƯƠNG (1997-2017)

CHUYÊN NGÀNH: LỊCH SỬ VIỆT NAM MÃ SỐ : 8229013

LUẬN VĂN THẠC SĨ

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC TS. NGUYỄN HOÀNG HUẾ

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan : Khoá luận tốt nghiệp với đề tài “ Quá trình Công nghiệp hóa - Đô thị hóa ở thị xã Tân Uyên, tỉnh Bình Dương (1997-2017)” là công trình nghiên cứu của cá nhân tôi, không sao chép của bất cứ ai. Tôi xin chịu mọi trách nhiệm về công trình nghiên cứu của riêng mình !

Bình Dương, ngày 12 tháng 01 năm 2020 Tác giả

Nguyễn Thị Tuyết Trâm

LỜI CẢM ƠN

Trong quá trình học tập, nghiên cứu đề tài “Quá trình Công nghiệp hóa - Đô thị hóa ở thị xã Tân Uyên, tỉnh Bình Dương (1997-2017)” tôi đã nhận được sự giúp đỡ, chỉ bảo nhiệt tình của các thầy, cô giáo trường Đại học Thủ Dầu Một.

Với tình cảm chân thành, tôi xin gửi lời cảm ơn tới Lãnh đạo Trường Đại học Thủ Dầu Một, Viện Đào tạo Sau đại học và Khoa Xã hội Nhân văn của Nhà Trường đã tạo điều kiện để tôi hoàn thành luận văn này. Đặc biệt tôi xin bày tỏ sự biết ơn sâu sắc đến TS. Nguyễn Hoàng Huế, một người thầy - người hướng dẫn khoa học đã có những góp ý, chỉnh sửa cho tôi trong quá trình thực hiện đề tài. Người đã trực tiếp hướng dẫn, giúp đỡ về kiến thức, tài liệu và phương pháp để tôi hoàn thành đề tài nghiên cứu khoa học này.

Tôi cũng gửi lời cảm ơn đến các Sở - Ban - Ngành đã tạo điều kiện giúp đỡ, hỗ trợ về mặt khai thác tư liệu phục vụ cho quá quá trình nghiên cứu, đặc biệt là UBND thị xã Tân Uyên, thư viện và phòng thống kê thị xã Tân Uyên. Những người trong gia đình, bạn bè, đồng nghiệp đã động viên, đã luôn đồng hành, cổ vũ, khích lệ và giúp đỡ tôi trong suốt thời gian qua.

Mặc dù đã có nhiều cố gắng trong suốt quá trình thực hiện đề tài, song có thể còn có những mặt hạn chế, thiếu sót. Tôi rất mong nhận được ý kiến đóng góp và sự chỉ dẫn của các thầy cô giáo và các bạn đồng nghiệp, những người quan tâm đến đề tài để đề tài được hoàn thiện hơn.

Cuối cùng tôi xin chúc mọi người sức khỏe, hạnh phúc và thành công trong công việc.

TÓM TẮT LUẬN VĂN

Đề tài “Quá trình Công nghiệp hóa - Đô thị hóa ở thị xã Tân Uyên, tỉnh Bình Dương (1997-2017)” được tôi lựa chọn xuất phát từ thực tiễn quá trình Công nghiệp hóa - Đô thị hóa diễn ra sôi nổi trên địa bàn tỉnh Bình Dương trong suốt gần hai thập niên kể từ khi được tái lập tỉnh. Tại thời điểm hoàn thành luận văn, Tân Uyên nơi đề tài tôi nghiên cứu đang nằm trong chính sách quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế- xã hội của Bình Dương tới năm 2020, thị xã Tân Uyên sẽ đạt chuẩn đô thị loại III. Việc quy hoạch phát triển kinh tế - xã hội thị xã Tân Uyên về cơ bản giải quyết thành công 3 vấn đề cơ bản trong quá trình Công nghiệp hóa - Đô thị hóa mà tỉnh Bình Dương đưa ra đó là: (1) Thu hút đầu tư xây dựng mới và xử lý những tồn tại về phát triển công nghiệp, phát triển đô thị và môi trường. (2) Khai thác hiệu quả tiềm năng đất và lợi thế du lịch. (3) Thực hiện nếp sống văn minh đô thị khi chuyển từ nông thôn sang thành thị.

Tỉnh Bình Dương đặt mục tiêu đến năm 2020 sẽ lắp đầy 16 khu công nghiệp ở khu vực phía Nam và thành phố Thủ Dầu Một, đồng thời chủ trương phát triển lên khu vực phía Bắc. Điều này sẽ ảnh hưởng đến thu hút đầu tư vào các khu công nghiệp trên địa bàn thị xã Tân Uyên trong giai đoạn tới. Việc phát triển công nghiệp sẽ kéo theo quá trình đô thị hóa sẽ ảnh hưởng đến cơ cấu kinh tế theo hướng phi nông nghiệp và mức độ tập trung hóa dân số cao. Thị xã Tân Uyên cũng đang ở ngưỡng cửa nâng cấp thành đô thị loại III và hoàn thành vào năm 2020.

Trong những năm qua Đảng bộ và chính quyền cùng người dân Tân Uyên đã tích cực vận động, khai thác lợi thế, tạo những chuyển biến tích cực trên nhiều lĩnh vực để trở thành vùng huyện công nghiệp quan trọng của tỉnh Bình Dương và góp phần vào quá trình Công nghiệp hóa - Đô thị hóa của cả nước nói chung. Đồng thời tạo tiền đề cho việc phát triển Công nghiệp hóa - Đô thị hóa toàn huyện một cách tích cực, theo định hướng của tỉnh Bình Dương và cả nước.

Đề tài này tập trung làm rõ các vấn đề liên quan đến bối cảnh Công nghiệp hóa - Đô thị hóa, chính sách phát triển đô thị của thị xã Tân Uyên; diễn biến của quá trình Công nghiệp hóa - Đô thị hóa trong các lĩnh vực kinh tế, xã hội, văn

hóa, cũng như tác động của quá trình đô thị hóa đến các lĩnh vực khác như hạ tầng kỹ thuật - xã hội, cảnh quan, môi trường, giáo dục... Các phương pháp chính được sử dụng trong quá trình nghiên cứu là phương pháp lịch sử, phương pháp logic, phương pháp liên ngành và kỹ thuật xử lý, phân tích dữ liệu. Nguồn tài liệu nghiên cứu là các văn kiện Đại hội của tỉnh Đảng bộ, huyện ủy và thị ủy Tân Uyên, các quyết định về quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế- xã hội Tân Uyên – Bình Dương thời kì 2010- 2020; các số liệu thống kê, báo cáo của UBND huyện, thị xã Tân Uyên; số liệu từ Niên giám thống kê, các phòng, ban và đơn vị kinh tế - xã hội trên địa bàn Tân Uyên; các công trình nghiên cứu có liên quan; các ấn phẩm điện tử cũng như tư liệu từ websites,…

Nội dung chính của luận văn dài 131 trang, gồm phần mở đầu và ba chương. Nội dung chính của luận văn dài 131 trang, gồm phần mở đầu và ba chương. Trong đó, Chương 1 “Cơ sở lí thuyết và thực tiễn của quá trình Công nghiệp hóa - Đô thị hóa ở thị xã Tân Uyên, tỉnh Bình Dương”Trong đó nêu lên các khái niệm và quan điểm tiếp cận, tổng quan về quá trình công nghiệp hóa, đô thị hóa ở nước ta nói chung và thị xã Tân Uyên nói riêng. Bối cảnh quốc tế và trong nước tác động đến quá trình công nghiệp hóa, đô thị hóa, những đặc điểm chính về vị trí địa lí, điều kiện tự nhiên, dân cư và xã hội, cũng như những nét khái quát về lịch sử hình thành và phát triển của địa bàn thị xã Tân Uyên.

Chương 2 “Tình hình Công nghiệp hóa - Đô thị hóa ở thị xã Tân Uyên, tỉnh Bình Dương (1997-2017)”phân tích những chuyển biến về các ngành công nghiệp - xây dựng, khu vực dịch vụ, nông - lâm - thủy sản, hệ thống kết cấu hạ tầng, văn hóa – xã hội của thị xã Tân Uyên dưới góc độ là hệ quả của quá trình công nghiệp hóa, đô thị hóa.

Chương 3 “Một số nhận xét, đánh giá và định hướng về quá trình Công nghiệp hóa - Đô thị hóa ở thị xã Tân Uyên, tỉnh Bình Dương (1997 - 2017)”, thông qua việc khảo sát những chuyển biến về các mặt luận văn tái hiện quá trình đô thị hóa của thị xã Tân Uyên, cụ thể là quá trình chuyển đổi một cách cơ bản từ hình thái tổ chức xã hội nông thôn sang xã hội công nghiệp, đô thị; làm rõ những đặc điểm chủ yếu trong lĩnh vực kinh tế - xã hội của thị xã.

Kết quả nghiên cứu đề tài này làm rõ vấn đề Công nghiệp hóa - Đô thị hóa tại thị xã Tân Uyên- Bình Dương, góp phần soi rọi lý luận về công nghiệp hóa, đô thị hóa. Luận văn cũng sẽ cung cấp cơ sở khoa học cho những nghiên cứu chuyên sâu, gợi mở những hướng nghiên cứu mới về công nghiệp hóa, đô thị hóa ở Tân Uyên nói riêng và tỉnh Bình Dương nói chung. Bên cạnh đó, nội dung của nghiên cứu sẽ là tài liệu tham khảo phục vụ cho sinh viên, cán bộ ngành quy hoạch đô thị cũng như những người quan tâm vấn đề Công nghiệp hóa - Đô thị hóa.

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN i

LỜI CẢM ƠN ii

TÓM TẮT LUẬN VĂN iii

DANH MỤC BẢNG ix

BẢNG CHỮ CÁI VIẾT TẮT TRONG LUẬN VĂN x

MỞ ĐẦU 1

1. Lí do chọn đề tài 1

2. Mục đích nghiên cứu 3

3. Lịch sử nghiên cứu vấn đề 3

4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 8

4.1. Đối tượng nghiên cứu 8

4.2. Phạm vi nghiên cứu 8

5. Nguồn tài liệu và phương pháp nghiên cứu 8

5.1 Nguồn tài liệu 8

5. 2. Phương pháp nghiên cứu 9

6. Đóng góp của luận văn 10

7. Bố cục của đề tài 11

NỘI DUNG 12

CHƯƠNG 1 12

CƠ SỞ LÍ THUYẾT VÀ THỰC TIỄN CỦA QUÁ TRÌNH CÔNG NGHIỆP HÓA

- ĐÔ THỊ HÓA Ở THỊ XÃ TÂN UYÊN, TỈNH BÌNH DƯƠNG 12

1.1. Các khái niệm 12

1.1.1. Khái niệm Công nghiệp hóa 12

1.1.2. Khái niệm Đô thị hóa 13

1.2. Các quan điểm tiếp cận về Công nghiệp hóa - Đô thị hóa 14

1.2.1. Khái quát quan điểm về Công nghiệp hóa - Đô thị hóa trên thế giới 14

1.2.2. Quan điểm của Đảng và Nhà nước về Công nghiệp hóa - Đô thị hóa 16

1.3. Bối cảnh quốc tế, khu vực và trong nước ảnh hưởng đến quá trình Công nghiệp hóa - Đô thị hóa ở Tân Uyên 19

1.3.1 Bối cảnh quốc tế, khu vực 19

1.3.2. Bối cảnh trong nước 21

1.3.3. Quá trình phát triển kinh tế, xã hội tỉnh Bình Dương 24