Định Hướng Và Mục Tiêu Phát Triển Kinh Tế Du Lịch Gắn Với Đảm Bảo An Ninh

2030 với quan điểm phát triển công nghiệp khai khoáng phải đi đôi với bảo đảm an ninh quốc phòng, BVMT, bảo vệ cảnh quan, di tích lịch sử, văn hóa.

Thể chế hóa các quan điểm, đường lối, chủ trương của Đảng về PTKTDL gắn với ANMT, Nhà nước ta đã ban hành: Chiến lược BVMT quốc gia 2001- 2010; Quyết định số 1216/QĐ-TTg của Thủ tướng chính phủ: phê duyệt chiến lược BVMT quốc gia đến năm 2020, tầm nhìn năm 2030; Chiến lược phát triển bền vững Việt Nam giai đoạn 2011-2020; Luật Du lịch Việt Nam năm 2017; Chiến lược PTDL Việt Nam đến năm 2030, theo quyết định số 147/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ, ngày 20-01-2020; Quyết định số 2522/QĐ-BVHTTDL, ngày 13-7-2016 phê duyệt Chiến lược phát triển thương hiệu du lịch Việt Nam đến năm 2025, định hướng đến năm 2030. Quyết định số 201/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Quy hoạch tổng thể PTDL Việt Nam đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030, ban hành ngày 22/01/2013.

- Nghị quyết số 08-NQ/TW ngày 16/01/2017 của Bộ Chính trị Về PTDL trở thành ngành kinh tế mũi nhọn đã khẳng định vị trí của ngành du lịch trong cơ cấu kinh tế của cả nước.

- Nghị định số 18/2015/NĐ-CP ngày 14/02/2015 của Chính phủ Quy định về quy hoạch BVMT, đánh giá môi trường chiến lược, đánh giá tác động môi trường và kế hoạch BVMT.

- Nghị định số 109/NĐ-CP ngày 21/9/2017 của Chính phủ Về bảo vệ và quản lý di sản văn hóa và thiên nhiên thế giới ở Việt Nam. Quyết định số 2473/QĐ-TTg ngày 30/12/2011 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chiến lược PTDL Việt Nam đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030.

- Quyết định số 2163/QĐ-TTg ngày 11/11/2013 của Thủ tướng Chính phủ Về việc phê duyệt Quy hoạch tổng thể PTDL vùng đồng bằng sông Hồng và duyên hải Đông Bắc đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030.

- Quyết định số 230/QĐ-TTg ngày 04/02/2016 của Thủ tướng Chính phủ Về việc phê duyệt Quy hoạch chung xây dựng Quần thể danh thắng Tràng An, tỉnh Ninh Bình.

- Nghị quyết số 92/NQ-CP ngày 08/12/2014 của Chính phủ Về một số giải pháp đẩy mạnh PTDL Việt Nam trong thời kỳ mới.

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 183 trang tài liệu này.

- Chỉ thị số 14/CT-TTg ngày 02/7/2015 của Thủ tướng Chính phủ Về việc tăng cường hiệu lực quản lý nhà nước, tập trung khắc phục yếu kém, thúc đẩy PTDL. Luật Du lịch năm 2017 được ban hành.

Đặc biệt, trong quy hoạch tổng thể du lịch Việt Nam và điều chỉnh quy hoạch tổng thể PTDL Việt Nam thời kỳ 2010 và định hướng 2020 đã xác định: Ninh Bình là một trọng điểm du lịch quan trọng của trung tâm du lịch Hà Nội và 1 trong 7 trung tâm du lịch của cả nước, vì vậy, tỉnh Ninh Bình nhận được nhiều sự hỗ trợ của Chính phủ trong việc nâng cấp và phát triển hạ tầng du lịch. Đây được coi là kim chỉ nam cho hoạt động du lịch gắn với ĐBANMT của tỉnh.

Đây chính là cơ sở pháp lý cho các hoạt động gắn PTKTDL với

ĐBANMT của cả nước nói chung và tỉnh Ninh Bình nói riêng.

- Quan điểm, chủ trương, chính sách của tỉnh về phát triển kinh tế du lịch phải gắn với an ninh môi trường

Trong công tác tham mưu, phối hợp, chỉ đạo PTBV du lịch, Ninh Bình có nhiều văn bản hướng dẫn thực hiện như:

- Nghị quyết số 02-NQ/TU ngày 17/8/2016 của Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh Ninh Bình về bảo tồn, phát huy giá trị Di sản văn hóa và thiên nhiên thế giới Quần thể Danh thắng Tràng An trong PTDL giai đoạn 2016-2020;

- Nghị quyết số 15-NQ/TU ngày 13/7/2009 của Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh Ninh Bình về PTDL Ninh Bình đến năm 2020, định hướng đến năm 2030;

- Nghị quyết số 12-NQ/BCĐ ngày 15/02/2017 của Ban Cán sự đảng Ủy ban nhân dân tỉnh về việc tăng cường công tác quản lý nhà nước về du lịch và quy hoạch, khai thác có hiệu quả để PTDL trở thành ngành kinh tế mũi nhọn;

- Quy hoạch tổng thể phát triển KT-XH tỉnh Ninh Bình đến năm 2020, định hướng đến năm 2030. Sự quan tâm của Đảng, Chính phủ và sự chỉ đạo đúng đắn của tỉnh góp phần nâng cao hiệu quả PTDL gắn với ĐBANMT của Ninh Bình trong thời gian qua.

Thứ 2, Ninh Bình có nhiều tiềm năng, lợi thế để PTDL theo hướng bền vững. Ninh Bình là tỉnh nằm ở vùng đồng bằng sông Hồng và duyên hải Đông

Bắc, có địa hình rất đa dạng: đồi núi, sông hồ, đồng bằng, vùng biển, mang đầy

đủ sắc thái địa hình Việt Nam thu nhỏ… đã tạo nhiều tiềm năng du lịch tự nhiên phong phú, hấp dẫn du khách trong và ngoài nước. Ngoài ra, Ninh Bình còn là một trong những địa phương sở hữu hàng nghìn di tích lịch sử, văn hóa, lễ hội, làng nghề truyền thống,… trong đó có Quần thể danh thắng Tràng An - Di sản Văn hóa và Thiên nhiên thế giới, gắn với khu Tam Cốc - Bích Động, hệ sinh thái rừng Cúc Phương, khu bảo tồn thiên nhiên đất ngập nước lớn nhất đồng bằng Bắc Bộ Vân Long, cảnh quan các vùng hồ,... Với tiềm năng, lợi thế trên Ninh Bình đã hội tụ đầy đủ những yếu tố để phát triển loại hình du lịch văn hóa, lịch sử, tâm linh và sinh thái,…

Thứ 3, triển vọng phục hồi và thích ứng của ngành du lịch trước đại dịch Covid-19

Theo dự đoán của Tổ chức du lịch thế giới đến cuối năm 2020, triển vọng ngành du lịch sẽ được cải thiện đáng kể, mức độ phục hồi phụ thuộc vào biện pháp chống dịch của mỗi quốc gia. Các chuyên gia Trung Quốc cho rằng, ngành du lịch sẽ dần hồi phục vào quý IV năm 2020, trong đó du lịch nội địa sẽ phục hồi nhanh hơn so với du lịch quốc tế, khu vực châu Á-Thái Bình Dương sẽ là điểm đến được lựa chọn. Việt Nam hội tụ đủ cả hai yếu tố trên, ngành du lịch sẽ được khởi sắc. Bên cạnh đó, để thích ứng với đại dịch Covid -19, nhằm gia tăng lượng khách đến các khu, điểm du lịch, ngành du lịch đang và sẽ thực hiện nhiều giải pháp như: đẩy mạnh công tác quảng bá, xúc tiến du lịch, kích cầu, giảm giá dịch vụ và hình thành loại hình du lịch mới, một trong những loại hình du lịch mới phải kể đến đã được Ninh Bình đưa vào thử nghiệm và khai thác như: ngắm trọn Di sản Tràng An từ trên cao bằng máy bay trực thăng, chèo thuyền kayak ngắm Tràng An - đã đem lại hiệu quả thiết thực vừa thu hút du khách đến với Ninh Bình, vừa BVMT sinh thái.

* Những khó khăn

Bên cạnh những cơ hội, thuận lợi, PTKTDL gắn với ĐBANMT ở tỉnh Ninh Bình phải đối mặt với không ít những khó khăn, thách thức.

Một là, nhận thức về PTDL gắn với BVMT của các chủ thể tham gia vào hoạt động du lịch còn hạn chế.

Mặc dù đã có nhiều thay đổi về nhận thức đối với tầm quan trọng của du lịch trong chiến lược phát triển KT-XH của địa phương. Tuy nhiên, trên thực tế, nhận thức của các ngành, các cấp, các doanh nghiệp và của người dân còn nhiều hạn chế, thường coi trọng các yếu tố kinh tế hơn là các yếu tố môi trường, coi trọng các lợi ích trước mắt hơn là các lợi ích và hệ quả lâu dài. PTDL chưa gắn với khai thác và sử dụng có hiệu quả nguồn tài nguyên, hiệu suất sử dụng tài nguyên thấp, chưa gắn kết chặt chẽ với BVMT và ứng phó với BĐKH...

Hai là, PTDL gắn với ĐBANMT trong bối cảnh chịu sức ép về trách nhiệm bảo tồn các giá trị văn hóa tự nhiên.

Trong thời gian qua, du lịch Ninh Bình luôn đạt được mức tăng trưởng cao, lượng khách du lịch ngày một gia tăng, đặc biệt tại một số điểm du lịch Cúc Phương, Vân Long, Trường An,... Điều này tạo áp lực lớn đến môi trường và sự tồn tại của các di tích lịch sử, các di tích văn hóa có giá trị quốc gia và quốc tế. Đây là một vấn đề quan trọng và mâu thuẫn giữa cơ hội và mong muốn tăng trưởng lượng khách với nhiệm vụ bảo vệ những giá trị văn hóa, bảo tồn tài nguyên thiên nhiên trong PTDL gắn với ĐBANMT tại địa phương.

Ba là, phát triển bền vững du lịch nằm trong thế cạnh tranh giữa những vùng miền.

Nằm trong vùng phụ cận của Hà Nội, nên sự cạnh tranh với những địa phương là tất yếu. Một số địa phương có thế mạnh như: Hải Phòng, Quảng Ninh, Vĩnh Phúc, Thanh Hóa,… với kết cấu hạ tầng tốt hơn trong khi Ninh Bình ở mức trung bình. Vấn đề này càng trở lên to lớn, khi hình ảnh du lịch Ninh Bình mới nổi, sản phẩm du lịch đơn điệu, chưa phát huy hết tiềm năng, lợi thế du lịch đặc thù của địa phương, làm hạn chế khả năng cạnh tranh và PTBV du lịch.

Bốn là, nguồn kinh phí đầu tư cho hoạt động BVMT và bảo tồn, phát huy giá trị di sản còn rất hạn chế.

Kinh phí xử lý ONMT, kinh phí bảo tồn, phát huy giá trị di sản thường là rất lớn (chiếm khoảng 1% GDP của tỉnh mỗi năm) cùng sự hỗ trợ của Nhà nước và sự đóng góp của nhân dân, nhưng tình trạng ONMT, nguy cơ mai một các giá trị di sản văn hóa vẫn thường trực. Điều đó đặt ra nhu cầu cần tiếp tục

đầu tư để bảo tồn, phát huy giá trị. Nguồn kinh phí trên không thể đảm bảo cho hoạt động BVMT và bảo tồn, phát huy giá trị di sản mới chỉ dừng lại ở sự hỗ trợ cho việc bảo vệ cấp thiết, chưa thể đầu tư đồng bộ.

Năm là, sự bất cập trong công tác quản lý

Do du lịch là ngành kinh tế tổng hợp, có tính liên ngành cao, nên việc thống nhất trong quản lý và khai thác tài nguyên thiên nhiên, tài nguyên du lịch giữa các ngành văn hóa, du lịch, tài nguyên và môi trường, xây dựng rất khó và có sự chồng chéo, bất cập, vì thế nhiều tài nguyên du lịch bị xuống cấp, cảnh quan và môi trường bị xâm hại, ONMT ngày càng nghiêm trọng,...

4.2.2. Định hướng và mục tiêu phát triển kinh tế du lịch gắn với đảm bảo an ninh môi trường ở tỉnh Ninh Bình đến năm 2030

4.2.2.1. Định hướng phát triển kinh tế du lịch gắn với đảm bảo an ninh môi trường

* Một số định hướng chung

. Phát triển kinh tế du lịch là nhiệm vụ quan trọng, cốt lõi trong phát triển KT - XH của tỉnh. Vì Ninh Bình là một địa phương có ngành du lịch phát triển mạnh nhất trong của cả nước, trong khu vực và trên thế giới; và là ngành có những đóng góp to lớn vào GDP và ngân sách của tỉnh, giải quyết công ăn việc làm cho người lao động, góp phần vào xóa đói giảm nghèo tại địa phương.

. Phát triển kinh tế du lịch gắn với ĐBANMT là trách nhiệm của cả hệ thống chính trị và của toàn dân. Muốn thúc đẩy PTKTDL gắn với ĐBANMT đòi hỏi phải có sự đồng thuận và nỗ lực lớn của các hệ thống chính trị, các ngành, các địa phương đặc biệt là của chính những người dân tham gia vào hoạt động du lịch và cộng đồng cư dân sinh sống tại địa phương và các khu, điểm du lịch.

. Phát triển kinh tế du lịch gắn với ĐBANMT phải phù hợp với với quy hoạch tổng thể phát triển KT-XH của tỉnh Ninh Bình

Phát triển du lịch tỉnh Ninh Bình nhằm khai thác có hiệu quả những lợi thế về tiềm năng du lịch, phát triển theo hướng chuyên nghiệp, tạo ra những sản phẩm du lịch đặc thù, chất lượng cao, mang thương hiệu “Ninh Bình - Tràng An”, có tính cạnh tranh cao, nhưng phải đảm bảo gắn chặt với công tác bảo tồn

các giá trị tự nhiên, văn hóa và BVMT; bảo đảm an ninh, quốc phòng, trật tự an toàn xã hội, hướng tới mục tiêu PTDL bền vững.

. Phát triển kinh tế du lịch phải hướng tới mục tiêu phát triển vì con người. Suy cho cùng mọi sự phát triển đều phải hướng tới sự phát triển của con người và PTKTDL hay công tác BVMT không phải là ngoại lệ. Bởi, con người vừa là mục tiêu, vừa là động lực, vừa là lực lượng chủ yếu tham gia vào quá trình sản xuất, kinh doanh;vừa là người trực tiếp hưởng thụ những thành quả lao động của mình tạo ra. Hơn nữa, con người vừa cải tạo thiên nhiên, vừa cải thiện bản thân mình. Và vì trong chiến lược PTBV - con người là trung tâm của sự PTBV: phát triển do con người và vì con người trong mối quan hệ cộng sinh, hài hòa với tự nhiên.

. Đảm bảo hài hòa giữa PTKT với vấn đề xã hội và BVMT. Vì, giữa chúng có mối quan hệ mật thiết với nhau, không tách rời nhau. Đó cũng là 3 trụ cột của kế hoạch phát triển KT-XH của quốc gia, địa phương (tỉnh).

. Phải đảm bảo hài hòa lợi ích giữa các chủ thể nhà nước, doanh nghiệp, cộng đồng dân cư trong PTKTDL với ĐBANMT. Bởi các chủ thể tham gia vào PTKTDL gắn với ĐBANMT đều có vai trò, nghĩa vụ và trách nhiệm nhất định tùy theo vị trí của mình. Hành vi của mỗi chủ thể ấy đều hưởng lợi ích phù hợp với vai trò, trách nhiệm của mình.

Vì vậy, muốn PTKTDL gắn với ĐBANMT nhất thiết phải đảm bảo hài hòa lợi ích của các chủ thể tham gia.

* Định hướng cụ thể

Thứ nhất, về phát triển thị trường du lịch

. Đối với thị trường khách du lịch quốc tế: Tập trung vào phát triển nhóm thị trường trọng điểm, ưu tiên phát triển trong giai đoạn đến năm 2020 và những năm tiếp theo (các thị trường gần: Đông Bắc Á và Đông Nam Á); Nhóm thị trường duy trì phát triển trước mắt đến năm 2020 và lâu dài đến năm 2030 (Châu Âu, Bắc Mỹ, Úc); Nhóm thị trường tiềm năng phát triển sau năm 2025 (Ấn Độ, các nước Trung Đông).

. Đối với thị trường khách du lịch nội địa: Những thị trường du lịch chính của tỉnh như sau: Khách du lịch tham quan, nghiên cứu, sinh thái, du lịch nghỉ

dưỡng: Khách du lịch văn hóa lễ hội - tín ngưỡng, Khách du lịch cuối tuần kết hợp vui chơi giải trí; Khách du lịch thương mại, du lịch hội nghị, hội thảo.

Thứ hai, về phát triển sản phẩm du lịch

Căn cứ vào vị trí, đặc điểm của tài nguyên du lịch và các điều kiện khác liên quan, có thể định hướng phát triển các nhóm sản phẩm du lịch chủ đạo: Nhóm các sản phẩm du lịch tham quan danh lam thắng cảnh; Nhóm các sản phẩm du lịch văn hóa - tâm linh; Nhóm các sản phẩm DLST; Nhóm các sản phẩm du lịch vui chơi giải trí, thể thao cuối tuần; Nhóm sản phẩm du lịch biển, sinh thái biển.

Thứ ba, phát triển các khu, điểm du lịch

Căn cứ định hướng phát triển của Chiến lược PTDL Việt Nam đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030, định hướng về phát triển các khu du lịch quốc gia trên địa bàn tỉnh Ninh Bình: Khu du lịch quốc gia Tràng An; Khu du lịch Tam Cốc - Bích Động ; Khu du lịch Cúc phương, Khu DLST Vân Long, ...

Thứ tư, đầu tư phát triển du lịch

Căn cứ định hướng phát triển không gian du lịch tỉnh Ninh Bình đến năm 2025, định hướng đến năm 2030. Các khu vực cần ưu tiên đầu tư phát triển là những khu vực có tiềm năng du lịch và các điều kiện khác để phát triển; có hệ thống các khu, điểm du lịch để hình thành nên các sản phẩm du lịch đa dạng.

- Các khu vực này bao gồm: Thành phố Ninh Bình và phụ cận; Khu du lịch quốc gia Tràng An; Khu du lịch quốc gia Kênh Gà - Vân Trình; Khu du lịch Vân Long (chức năng DLST); Khu vực Kim Sơn - Cồn Nổi (chức năng DLST, nghỉ dưỡng biển); Khu du lịch Vườn quốc gia Cúc Phương - hồ Đồng Chương (chức năng DLST, nghỉ dưỡng, nghiên cứu động vật hoang dã…); Hồ Yên Thắng, hồ Đồng Thái (chức năng du lịch thể thao, vui chơi giải trí, nghỉ dưỡng); Khu vực Đồng Giao - Tam Điệp (chức năng du lịch văn hóa, sinh thái nông nghiệp công nghệ cao)

- Các lĩnh vực ưu tiên đầu tư:

. Đầu tư xây dựng các khu du lịch quốc gia (Tràng An, Kênh Gà - Vân Trình); các khu DLST, nghỉ dưỡng (Cúc Phương - hồ Đồng Chương, Vân Long,

hồ Yên Thắng - Đồng Thái, Cồn Nổi); các điểm du lịch… một cách đồng bộ, có chất lượng cao, với các sản phẩm du lịch đa dạng mang thương hiệu Ninh Bình - Tràng An - Bái Đính để đáp ứng nhu cầu của khách du lịch và đủ khả năng cạnh tranh trên thị trường trong nước và quốc tế.

. Đầu tư tăng cường hệ thống cơ sở vật chất kỹ thuật du lịch chất lượng cao (chủ yếu là khách sạn nghỉ dưỡng 4-5 sao, các phương tiện vận chuyển chuyên dùng, các hình thức và phương tiện vui chơi giải trí hiện đại, các dịch vụ bổ sung…); đầu tư cho công tác đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ nhân viên du lịch; đầu tư cho công tác xúc tiến quảng bá du lịch…

. Đầu tư cho các ngành dịch vụ có liên quan đến tổ chức hoạt động du lịch (sản xuất các hàng thủ công mỹ nghệ; trung tâm thương mại, hội chợ, chợ đêm…), đầu tư khôi phục các lễ hội, làng nghề và các giá trị văn hóa truyền thống…

. Đầu tư phát triển hệ thống hạ tầng du lịch (chủ yếu là giao thông, bến thuyền, cấp nước, cấp năng lượng, hệ thống xử lý chất thải... ở các khu, điểm du lịch).

. Đầu tư cho công tác bảo tồn và tôn tạo làm tăng giá trị môi trường sinh thái, tăng giá trị tài nguyên cho các khu, điểm du lịch.

- Các dự án ưu tiên đầu tư: Dự án xây dựng: khu du lịch quốc gia Tràng An; khu du lịch quốc gia Kênh Gà - Vân Trình; Khu DLST, nghỉ dưỡng hồ Đồng Thái; Khu DLST, nghỉ dưỡng biển Cồn Nổi; Công viên động vật hoang dã Quốc gia tại tỉnh Ninh Bình; Chương trình quảng bá, xúc tiến PTDL tỉnh Ninh Bình; Hỗ trợ công tác đào tạo phát triển nguồn nhân lực du lịch; Bảo tồn tài nguyên và môi trường du lịch (bảo tồn, nâng cấp các giá trị tài nguyên du lịch; BVMT du lịch).

* Về đảm bảo an ninh môi trường

Kiểm soát ONMT và vệ sinh môi trường, đặc biệt tại các điểm nhậy cảm gần các khu, điểm du lịch và các tuyến giao thông.

Xây dựng hệ thống quan trắc chất lượng môi trường tại các khu du lịch trọng điểm.