Vườn Thực Vật Hình 4. 9.tuyến Quan Sát Chim Thú‌

đựng các dấu tích lịch sử phát triển của loài người cũng như quá trình đấu tranh giải phóng dân tộc của người dân Cát Bà.

Hiện tại VQG Cát Bà đang khai thác 16 tuyến và điểm du lịch, trong đó tuyến DLST trên cạn có 09 tuyến và tuyến DLST biển có 07 tuyến. Kết quả nghiên cứu về các tuyến DLST cụ thể như sau:

4.1.1.1. DLST trên cạn

Các tuyến DLST trên cạn tại VQG Cát Bà được hình thành như tuyến Rừng Kim giao - Đỉnh Ngự Lâm, Rừng ngặp mặn - động Thiên Long, Trung tâm VQG - Ao Ếch - Việt Hải, Trung tâm VQG - Mây Bầu - Động Quân y, Trung tâm VQG - Động Trung Trang, Trung tâm VQG - Vườn thực vật - Vườn thú - Hồ Hới,... đều đi qua các điểm nhấn thu hút khách du lịch. Mô tả và đánh giá cụ thể các tuyến DLST trên cạn như sau:

* Tuyến Trung tâm VQG - Rừng Kim giao - đỉnh Ngự lâm: Đây là tuyến tham quan đường mòn, trải dài trên 2 phân khu BVNN và PHST của vườn, với tổng chiều dài khoảng 1,5 km. Du khách đi bộ, leo núi thưởng thức cảnh đẹp cũng như ĐDSH trên tuyến này trong thời gian khoảng 2 tiếng. Các đặc trưng trên tuyến bao gồm Vườn thực vật, vườn phong lan, HST rừ ng tư

nhiên trên núi đá vôi, những cây đa, si cổ thu, rừ ng gỗ quý Kim Giao và đin̉ h

Ngự Lâm với đô ̣ cao 250 m. Nhìn chung, đây là tuyến ưa thích của nhiều khách du lịch vì các đặc trưng của tuyến đảm bảo du khách có thể hòa mình, khám phá thiên nhiên độc đáo của VQG Cát Bà cũng như cảm giác chinh phục Rừng Kim giao và Đỉnh Ngự Lâm (hình 4.1). Tuy nhiên, tuyến du lịch này sẽ hấp dẫn hơn nếu VQG thiết kế các điểm dừng nghỉ dành cho du khách cũng như hệ thống các biển báo, chỉ dẫn. Đặc biệt vào mùa du lịch số lượng du khách tham quan trên tuyến dường như vượt quá sức chịu tải của tuyến vì vậy nguy cơ tác động đến môi trường và ĐDSH là khó tránh khỏi.

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 236 trang tài liệu này.

Hình 4. 1. Đỉnh Ngự Lâm Hình 4. 2. Tuyến Giáo dục MT‌

Nguồn ảnh: Nghiên cứu sinh, 2020

* Tuyến Du lịch giáo dục môi trường: Đây là tuyến tham quan đường mòn đã lát gạch bê tông, tại phân khu BVNN. Tuyến được bắt đầu gần Trụ sở Vườn trải dài 2.5 km sẽ dẫn du khách tới một số kỳ quan của hòn đảo đặc biệt này cùng với núi rừng nơi đây (hình 4.2). Thời gian tham quan khoảng 1 giờ đi bộ. Du khách cũng có thể đi bằng ô tô nhỏ, xe máy hoặc xe đạp để tham quan tuyến du lịch này. Vườn đang xây dựng kế hoạch dùng xe điện để phục vụ khách tham quan tuyến đường này vừa thuận tiện cho du khách vừa thân thiện với môi trường. Tuy nhiên, cũng giống như tuyến Trung tâm VQG - Rừng Kim giao - đỉnh Ngự lâm, hiện tuyến này vẫn thiếu các điểm dừng chân cho du khách và các biển hiệu chỉ dẫn trên tuyến.

* Tuyến Rừng ngặp mặn - động Thiên Long: Đây là tuyến tham quan có chiều dài 4 km là đường cấp IV nông thôn, nằm trong phân khu PHST. Trên tuyến tham quan này du khách có thể tham quan một dạng sinh cảnh rất đặc biệt của đảo Cát Bà, đó là rừng ngập mặn, nơi chứa đựng sự đa ĐDSH rất cao về các loài động thực vật nước lợ và nước mặn ven biển (hình 4.3). Đặc biệt hơn, trên tuyến này du khách còn được tham quan khám phá

một hang động đẹp kỳ vĩ và bí ẩn đó là Động Thiên Long. Ưu điểm nổi trội ở tuyến tham quan này đó là không gian và cảnh quan đẹp, cùng với đó là sự đa dạng của các hoạt động du lịch như chèo thuyền, xem chim, tham quan người dân nuôi trồng thủy hải sản. Tuy nhiên, tuyến tham quan này cũng chưa có các điểm dừng nghỉ và còn thiếu nhiều bảng thông tin chỉ dẫn dành cho du khách.

Hình 4. 3. Tham quan RNM Hình 4. 4. Ao Ếch‌

Nguồn ảnh: Nghiên cứu sinh, 2019

* Trung tâm vườn - Ao Ếch: Đây là tuyến tham quan đường mòn chủ yếu sử dụng đường phục vụ công tác quản lý bảo vệ rừng, kết hợp với DLST, tổng chiều dài 6 km đi bộ và leo núi. Bắt đầu từ Trụ sở Vườn và mang đến cho du khách nhiều trải nghiệm và thử thách. Sau khi kết thúc 2.5 km tuyến đường DLST - GDMT, vượt qua đỉnh Mây Bầu với các đặc trưng như cây Đa cổ thụ, xuyên qua khu rừng nguyên sinh với vô số loài động thực vật quý hiếm, du khách sẽ tới một khu rừng ngập nước trong thung lũng đá vôi trên một độ cao khá lớn so với mực nước biển. Đó là Ao Ếch, đây là hồ nước ngọt tự nhiên lớn nhất trên đảo, cung cấp sinh cảnh ngập nước cho các loài động, thực vật tại khu vực này (từ Trung tâm Vườn đến Ao Ếch khoảng từ 2 đến 2.5 giờ). Tuy nhiên, cũng giống như tuyến DLST - GDMT, khoảng cách giữa các điểm dừng nghỉ cho du khách chưa hợp lý và các biển hiệu chỉ dẫn trên tuyến

còn hạn chế. Việc thu gom và xử lý rác thải của du khách tại các điểm dừng chân trên tuyến này còn nhiều bất cập. Do đó, Ban quản lý VQG cần có giải pháp hợp lý trong việc thu gom và xử lý rác thải, không để ảnh hưởng xấu tới ĐDSH và cảnh quan khu vực.

* Tuyến Trung tâm VQG - Ao Ếch - Việt Hải: Có thể nói đây là tuyến du lịch đường mòn dài nhất đi qua cả 3 phân khu của VQG, xuất phát từ Trung tâm VQG kết thúc tại làng chài Việt Hải, tổng chiều dài tuyến là 9 km đi bộ và leo núi. Nối tiếp tuyến tham quan Trung tâm VQG - Ao Ếch, từ Ao Ếch đến làng chài Việt Hải thời gian khoảng 2 đến 3 giờ, du khách sẽ tiếp tục trải nhiệm leo núi, ngắm nhìn cảnh quan thiên nhiên phong phú với các loài động, thực vật quý hiếm. Đến với làng chài Việt Hải (hình 4.5), khu dân cư nằm trọn trong Vườn với những ngôi nhà truyền thống độc đáo, khách du lịch sẽ được trải nhiệm các hoạt động như cùng ăn, cùng ở, sinh hoạt với dân cư địa phương, tham quan làng bằng phương xe đạp hoặc đi bộ, tham quan canh tác cùng người dân như trồng trọt, chăn nuôi, đánh bắt thuỷ hải sản. Đây là tuyến DLST được khách du lịch quốc tế ưa thích và lựa chọn. Tuy nhiên, tuyến du lịch này sẽ hấp dẫn hơn nữa nếu VQG thiết kế các điểm dừng nghỉ dành cho du khách cũng như hệ thống các biển báo, chỉ dẫn trên tuyến.

* Trung tâm vườn - Mây Bầu - Động Quân y: Đây là tuyến tham quan DLST với hình thức đi bộ dã ngoại và leo núi xuyên qua cả 3 phân khu của VQG, tuyến có chiều dài 6 km, ước tính du khách sẽ mất khoảng 4 giờ tham quan du lịch trên tuyến này. Trên tuyến DLST này khách du lịch sẽ được khám phá rừng nguyên sinh chứa đựng những tài nguyên động thực vật phong phú, kết hợp với tham quan HST rừng trồng và Động Quân Y - Bệnh viện trong hang động. Tuy nhiên, cũng giống như một số tuyến du lịch leo núi khác, các điểm dừng chân cho du khách chưa hợp lý và các biển hiệu chỉ dẫn trên tuyến còn hạn chế. Nhìn chung, tuyến tham quan này ít được khai thác do đường đi khó khăn.

Hình 4. 5. Làng chài Việt Hải Hình 4. 6. Hang Quân Y‌

Nguồn ảnh: Nghiên cứu sinh, 2019

* Tuyến Trung tâm VQG - Động Trung Trang: Đây là tuyến DLST với hoạt động chủ yếu là tham quan hang động. Tuyến du lịch này ở phân khu PHST sử dụng đường nhựa xuyên đảo, với chiều dài tuyến 1.5 km từ trung tâm Vườn. Du khách có thể lựa chọn nhiều phương tiện khách nhau để di chuyển, thời gian tham quan từ 1 đến 1,5 giờ. Động Trung Trang là một trong những hang động lớn nhất, tiêu biểu cho quần thể hang động trong khu dự trữ sinh quyển Cát Bà (hình 4.7). Du khách sẽ được đi bộ tham quan trong động với chiều dài khoảng 300 m xuyên qua lòng núi ngắm nhìn hàng ngàn thạch nhũ cùng với sự phong phú về hình dạng kỳ thú khác nhau. Đặc biệt, du khách sẽ được ngắm nhìn những loài Dơi treo mình trên hang. Do sự thuận tiện của tuyến đường, nên tuyến du lịch này là một điểm du lịch rất hấp dẫn, hàng năm thu hút hàng chục nghìn khách du lịch trong nước và quốc tế đến tham quan. Do vậy, cần tính toán sức chịu tải của tuyến nhằm giảm nguy cơ tác động đến môi trường và ĐDSH nơi đây.

Hình 4. 7. Động Trung Trang

Nguồn ảnh: Nghiên cứu sinh, 2020

* Tuyến Trung tâm VQG - Vườn thực vật - Vườn thú - Hồ Hới: Đây là tuyến du lịch thực hiện trong phân khu PHST và HCDV. Xuất phát từ trung tâm Vườ n du khách đi bô ̣thăm quan tuyến DLST này vớ i các điểm chính như:

Vườ n nuôi Bướ m; vườn nuôi bán hoang dã Hươu sao; vườ n cây ăn quả; HST

rừ ng trồng vớ i đa daṇ g các loài cây; vườ n cây thuốc; đia hinh̀ Karst vớ i hê ̣khe

suối ngầm; rừ ng trồng cây gỗ quý. Tuyến này thường dành cho du khách ít có thời gian hoặc sức khỏe không đảm bảo leo núi. Vào mùa du lịch số lượng du khách tham quan trên tuyến khá lớn, sẽ có những ảnh hưởng tới môi trường như vấn đề rác thải và tác động khác đến môi trường. Do vậy, cần có những giải pháp quản lý tuyến du lịch đặc biệt vào mùa cao điểm nhằm giảm nguy cơ

tác động đến môi trường và ảnh hưởng đến các loài động thực vật đang được nuôi trồng tại vườn thú và vườn thực vật.

Hình 4. 8. Vườn thực vật Hình 4. 9.Tuyến quan sát chim thú‌

Nguồn ảnh: Nghiên cứu sinh, 2019

* Tuyến quan sát thú, chim (Trung tâm Vườn - Đồng Thài Lài; Tuyến GDMT - Mây Bầu): Đây là tuyến du lịch đường mòn diễn ra tại phân khu BVNN, với khoảng 1 giờ đi bộ, du khách có thể ngắm nhìn các loài thú nhỏ, chúng có thể xuất hiện ở hai dạng sinh cảnh đó là rừng tự nhiên trên núi đất và rừng tự nhiên trên núi đá vôi. Ngoài ra, du khách còn được tham quan Đồng Thài Lài một cánh đồng rộng lớn nằm thu mình dưới chân các đỉnh núi, nơi đây du khách có thể chụp ảnh, ngắm nhìn các loài chim tự nhiên. Đây là tuyến ưa thích của nhiều các nhà nghiên cứu, học sinh sinh viên đến để học tập, với các đặc trưng như xem chim, các loài động vật, thực vật quý hiếm khác. Tuy nhiên, tuyến du lịch này sẽ thu hút hơn nữa nếu VQG thiết kế các điểm dừng nghỉ dành cho du khách cũng như hệ thống các biển báo, chỉ dẫn. Ngoài ra cần chú trọng dọn dẹp một số cành cây lớn, thân cây gãy đổ giữa đường gây hạn chế sự di chuyển của các phương tiện tham quan của du khách.

Các tuyến và điểm tham quan DLST tại VQG Cát Bà rất phong phú, với nhiều địa điểm du lịch mạo hiểm và ngoạn mục hấp dẫn du khách trong nước và quốc tế, cùng hàng trăm hòn đảo lớn nhỏ đa dạng về hình dạng kết hợp với sự xâm thực của nước biển, nước mưa qua hàng triệu năm, các bãi biển hoang sơ và khu rừng nguyên sinh và nhiều phong cảnh cảnh đảo đá vôi độc đáo, hùng vỹ,… Dưới đây là sơ đồ của một số tuyến du lịch chính được nhiều du khách lựa chọn nhất.

Hình 4. 10. Bản đồ một số tuyến điểm DLST tại VQG Cát Bà

Nguồn: Nghiên cứu sinh, 2021