Nâng cao năng lực cạnh tranh cụm ngành du lịch Quảng Bình

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

ĐẠI HỌC KINH TẾ THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

NGUYỄN THỊ THANH NGA

NÂNG CAO NĂNG LỰC CẠNH TRANH CỤM NGÀNH DU LỊCH QUẢNG BÌNH

LUẬN VĂN THẠC SỸ CHÍNH SÁCH CÔNG

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 75 trang tài liệu này.

THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH - NĂM 2014

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

ĐẠI HỌC KINH TẾ THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

NGUYỄN THỊ THANH NGA

NÂNG CAO NĂNG LỰC CẠNH TRANH CỤM NGÀNH DU LỊCH QUẢNG BÌNH

LUẬN VĂN THẠC SỸ CHÍNH SÁCH CÔNG

THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH - NĂM 2014

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan luận văn này hoàn toàn do tôi thực hiện. Các đoạn trích dẫn và số liệu sử dụng trong luận văn đều được dẫn nguồn và có độ chính xác cao nhất trong phạm vi hiểu biết của tôi. Luận văn này không nhất thiết phản ánh quan điểm của Trường Đại học Kinh tế Thành phố Hồ Chí Minh hay Chương trình Giảng dạy Kinh tế Fulbright.

Thành phố Hồ Chí Minh, năm 2014

Tác giả Nguyễn Thị Thanh Nga

LỜI CẢM ƠN

Đầu tiên, tôi xin gửi lời cảm ơn đến quý Thầy Cô ở Chương trình Giảng dạy Kinh tế Fulbright đã tận tâm truyền đạt kiến thức, kinh nghiệm và tạo điều kiện thuận lợi cho tôi suốt quá trình học tập và thực hiện luận văn.

Tiếp theo, tôi xin gửi lời cảm ơn chân thành đến Thầy Đinh Công Khải đã hướng dẫn, tư vấn, khích lệ tôi trong suốt quá trình thực hiện luận văn. Tôi đã lưu giữ những kỷ niệm vui tươi giữa thầy với nhóm chính sách chúng tôi.

Tôi xin được gửi lời cảm ơn đến thầy Vũ Thành Tự Anh, thầy Huỳnh Thế Du, thầy Phan Chánh Dưỡng và thầy Đỗ Thiên Anh Tuấn đã nhiệt tình dành cho tôi những cuộc trao đổi ngắn nhưng rất thú vị về đề tài tôi thực hiện.

Tôi xin được gửi lời cảm ơn thầy Trần Thanh Phong, thầy Trần Thanh Thái và anh Trương Minh Hòa đã luôn ân cần, tận tụy với học viên và giúp đỡ tôi rất nhiều trong việc hoàn thiện luận văn.

Tôi cũng xin cảm ơn các tổ chức, doanh nghiệp, cá nhân và bạn bè đã hợp tác chia sẻ thông tin và kinh nghiệm giúp tôi hoàn thành đề tài nghiên cứu của mình.

Đặc biệt, tôi xin gửi lời cảm ơn sâu sắc đến gia đình đã sát cánh bên tôi trong quá trình học tập và thực hiện luận văn này.

Và cuối cùng, gia đình lớn MPP5 và gia đình nhỏ 111 là những điều tốt đẹp tôi nhận được trong 2 năm qua, xin cảm ơn cả nhà!

TÓM TẮT

Quảng Bình có lợi thế đặc biệt về tài nguyên du lịch động và nhiều tiềm năng để phát triển du lịch toàn diện. Liên hệ với Thừa Thiên Huế và Đà Nẵng, Quảng Bình không hề thua kém về tài nguyên du lịch nhưng kết quả du lịch giai đoạn 2008 - 2012 của Quảng Bình yếu thế hơn. UBND tỉnh Quảng Bình xác định mục tiêu là “phát triển dịch vụ du lịch thật sự trở thành một ngành kinh tế mũi nhọn của tỉnh” nhưng đóng góp của du lịch Quảng Bình vào ngân sách rất khiêm tốn. Các vấn đề trên đặt ra câu hỏi: (1) Cụm ngành du lịch Quảng Bình có tính cạnh tranh như thế nào? (2) Làm thế nào để gia tăng tính cạnh tranh của cụm ngành du lịch Quảng Bình?

Đề tài được thực hiện theo phương pháp định tính, dựa trên mô hình kim cương và lý thuyết cụm ngành của Michael Porter. Kết quả phân tích cho thấy năng lực cạnh tranh của cụm ngành du lịch Quảng Bình còn yếu, các nhân tố cấu thành 4 mặt mô hình Kim cương đều gặp trục trặc. Nguyên nhân cơ bản là: (1) Nền tảng tri thức chưa đáp ứng được nhu cầu phát triển của cụm ngành; (2) Nguồn vốn đầu tư quá thấp, khó đảm bảo cho sự mở rộng quy mô, nâng cấp chất lượng và triển khai các chiến lược du lịch; (3) Chính quyền địa phương chưa phát huy tối đa vai trò trong việc hỗ trợ cụm ngành.

Trước kết quả trên, chính quyền phải tìm cách vừa hỗ trợ tối đa các đối tượng tham gia cụm ngành cải thiện bốn yếu tố trong mô hình Kim cương vừa cải thiện năng lực quản lý du lịch.

Về điều kiện nhân tố sản xuất: (1) Tập trung tu sửa, nâng cấp những công trình thiết yếu phục vụ loại hình du lịch thế mạnh của tỉnh; (2) Yêu cầu mở mã ngành đào tạo du lịch; (3) Thiết lập các dự án hấp dẫn và mời gọi các nhà đầu tư tiềm lực. Về bối cảnh chiến lược cạnh tranh của doanh nghiệp cùng các ngành hỗ trợ và liên quan: (1) Gia tăng năng lực và sự cạnh tranh của các đơn vị hoạt động du lịch bằng cách thúc đẩy sự hình thành của một số doanh nghiệp đầu ngành dẫn dắt các doanh nghiệp khác; (2) Gia tăng sự liên kết lẫn nhau giữa các đơn vị kinh doanh du lịch, sao cho sự hợp tác đem lại lợi ích cho các bên mà không xâm lấn thị trường hay quyền lợi của bất cứ bên nào; (3) Hỗ trợ hệ thống doanh nghiệp lữ hành và hướng dẫn viên du lịch nâng cao năng lực. Thực hiện những giải pháp này đồng thời chính quyền đã nâng cao năng lực và vai trò trong hỗ trợ cụm ngành.

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN i

LỜI CẢM ƠN ii

TÓM TẮT iii

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT vi

DANH MỤC SƠ ĐỒ, BẢNG BIỂU, HÌNH VẼ vii

DANH MỤC PHỤ LỤC ix

CHƯƠNG 1. GIỚI THIỆU 1

1.1. Bối cảnh nghiên cứu 1

1.2. Mục tiêu nghiên cứu 4

1.3. Câu hỏi nghiên cứu 4

1.4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 4

1.5. Phương pháp nghiên cứu 5

1.6. Nguồn thông tin 5

1.7. Cấu trúc của nghiên cứu 5

CHƯƠNG 2. CƠ SỞ LÝ THUYẾT 6

2.1. Lý thuyết về năng lực cạnh tranh 6

2.2. Lý thuyết về cụm ngành 9

CHƯƠNG 3. PHÂN TÍCH NĂNG LỰC CẠNH TRANH CỦA CỤM NGÀNH DU LỊCH QUẢNG BÌNH 11

3.1. Các điều kiện về nhân tố sản xuất 11

3.1.1. Nguồn tài sản vật chất 11

3.1.2. Cơ sở hạ tầng 16

3.1.3. Nguồn kiến thức và nhân lực 18

3.1.4. Nguồn vốn 20

3.2. Các ngành công nghiệp phụ trợ và có liên quan 22

3.3. Bối cảnh chiến lược cạnh tranh của doanh nghiệp 26

3.4. Các điều kiện về cầu 27

3.5. Vai trò của chính quyền địa phương 29

3.6. Đánh giá về năng lực cạnh tranh của cụm ngành du lịch tỉnh Quảng Bình 31

CHƯƠNG 4. KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ 35

4.1. Kết luận 35

4.2. Khuyến nghị 35

4.3. Hạn chế của đề tài 38

Trong quá trình phân tích tác giả chưa đặt du lịch Quảng Bình trong tổng thể du lịch Thừa Thiên Huế và Đà Nẵng để thấy tính tương hỗ giữa các cụm ngành lân cận trong hoạt động du lịch. Thêm vào đó, việc so sánh hoạt động du lịch giữa các địa phương nhằm nhấn mạnh tính cấp thiết của việc Quảng Bình cần học tập kinh nghiệm du lịch từ Thừa Thiên Huế và Đà Nẵng đã hạn chế sự chi tiết khi phân tích một số yếu tố của mô hình kim cương.

............................................................................................................................................. 38

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 39

PHỤ LỤC 41

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT

DN Doanh nghiệp

TT Huế Thừa Thiên Huế

ĐN Đà Nẵng

QB Quảng Bình

DL Du lịch

UBND Ủy ban nhân dân

CTCPTĐ Công ty cổ phần tập đoàn

Sở VH – TT – DL Sở Văn hóa, thể thao và Du lịch Sở KH&ĐT Sở Kế hoạch và Đầu tư

Sở XD Sở Xây dựng

Sở KHCN Sở Khoa học Công nghệ

Sở GTVT Sở Giao thông vận tải