Khả năng thích ứng của ngành công nghịêp ô tô Việt Nam trong tiến trình hội nhập kinh tế quốc tế

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGOẠI THƯƠNG KHOA KINH TẾ VÀ KINH DOANH QUỐC TẾ CHUYÊN NGÀNH KINH TẾ ĐỐI NGOẠI

--------***-------

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP

Đề tài:

KHẢ NĂNG THÍCH ỨNG CỦA NGÀNH CÔNG NGHIỆP Ô TÔ VIỆT NAM TRONG TIẾN TRÌNH HỘI NHẬP KINH TẾ QUỐC TẾ

Sinh viên thực hiện : Hà Vũ Huyền Dịu

Lớp : Anh 16

Khoá : K43D - KT&KDQT

Giáo viên hướng dẫn : PGS. TS. Nguyễn Hữu Khải

Hà Nội, 6 - 2008

Em xin được tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến các thầy cô giáo giảng dạy tại trường Đại học Ngoại Thương, đặc biệt là các thầy cô giáo giảng dạy tại khoa Kinh tế và Kinh doanh quốc tế, những người đã dìu dắt và truyền đạt cho em những kiến thức bổ ích trong suốt thời gian học tập tại trường.

Em xin chân thành cảm ơn thầy Phó GS,TS Nguyễn Hữu Khải, người đã trực tiếp hướng dẫn, đóng góp những ý kiến quý báu trong quá trình em thực hiện Khoá luận tốt nghiệp này.

Xin chân thành cảm ơn tất cả những người thân trong gia đình tôi, bạn bè đã giúp đỡ và tạo mọi điều kiện để tôi hoàn thành khoá luận tốt nghiệp này.

Hà Nội, tháng 06/2008

Sinh viên

Hà Vũ Huyền Dịu

LỜI NÓI ĐẦU 0

CHƯƠNG I: MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN LIÊN QUAN ĐẾN KHẢ NĂNG THÍCH ỨNG CỦA NGÀNH CÔNG NGHIỆP Ô TÔ 4

1.1. Tổng quan về ngành công nghiệp ô tô thế giới 4

1.1.1. Vài nét sơ lược về sự ra đời và phát triển của ngành công nghiệp ô tô thế giới 4

1.1.2 Những xu hướng chính trong ngành công nghiệp ô tô thế giới ... 6

1.1.3. Thương mại quốc tế trong ngành công nghiệp ô tô thế giới 7

1.2 Những tiêu chí cơ bản đánh giá tính thích ứng 12

1.2.1 Khái niệm 12

1.2.2.1 Khả năng thay đổi 14

1.2.2.2 Khả năng tương thích 14

1.2.2.3. Khả năng chấp nhận 15

1.2.2.4 .Khả năng ảnh hưởng 16

1.2.3. Tiêu chuẩn thích ứng của sản phẩm ô tô 19

1.2.3.1 Tiêu chuẩn quản lý chất lượng trong ngành công nghiệp ôtô- ISO/TS 16949 19

1.2.3.2. Tiêu chuẩn khí thải Euro 22

1.2.3.3. Tiêu chuẩn an toàn trên ô tô 26

1.2.3.4. Các tiêu chuẩn thích ứng khác 28

1.2.4. Sự cần thiết phải nghiên cứu tính thích ứng 28

1.3. Kinh nghiệm về phát triển ngành công nghiệp ô tô của một số nước nhằm thích ứng với quá trình hội nhập kinh tế quốc tế 30

1.3.1 Kinh nghiệm của Trung Quốc 30

1.3.2. Kinh nghiệm của Thái Lan 32

Chương II: THỰC TRẠNG THÍCH ỨNG CỦA NGÀNH CÔNG NGHIỆP Ô TÔ VIỆT NAM TRONG TIẾN TRÌNH HỘI NHẬP... 34

2.1. Sơ lược về quá trình phát triển của ngành Công nghiệp ô tô Việt Nam 34

2.1.1. Thời kì trước năm 1975 34

2.2.2. Thời kì từ năm 1975 đến năm 1991 35

2.2.3. Thời kì từ năm 1991 đến nay 36

2.2.3.1. Các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài 36

2.2.3.2. Doanh nghiệp trong nước 37

2.2.3.2. Hiệp hội các nhà sản xuất ô tô Việt Nam (Vietnam Motors Association- VAMA) 37

2.2 Cơ hội và thách thức của ngành công nghiệp ô tô Việt Nam trong tiển trình hội nhập 39

2.2.1 Tiến trình hội nhập của ngành công nghiệp ô tô Việt Nam 39

2.2.1.1 Cam kết trong Hiệp định thương mại Việt Nam-Hoa Kỳ (BTA)...39

2.2.1.2 Cam kết trong khu vực Hiệp định mậu dịch tự do ASEAN (AFTA) 40

2.2.1.3 Cam kết trong khu vực thương mại tự do ASEAN- Trung Quốc (ACFTA) 41

2.2.1.4 Cam kết với Tổ chức thương mại thế giới WTO 41

2.2.2 Cơ hội và thách thức của ngành công nghiệp ô tô Việt Nam trong tiến trình hội nhập 42

2.2.2.1 Cơ hội đối với ngành công nghiệp ô tô Việt Nam 42

2.2.2.2 Thách thức đối với ngành công nghiệp ô tô Việt Nam 43

2.3 Thực trạng phát triển của ngành công nghiệp ô tô Việt Nam 45

2.3.1 Quy mô, năng lực sản xuất, cơ cấu sản phẩm 45

2.3.2. Tình hình tiêu thụ ô tô trong những năm gần đây 48

2.3.3. Tình hình xuất nhập khẩu 52

2.3.3.1. Nhập khẩu 52

2.3.3.2. Xuất khẩu 54

2.4. Thực trạng về mức độ thích ứng của ngành công nghiệp ô tô Việt Nam trong tiến trình hội nhập kinh tế quốc tế 55

2.4.1 Thực trạng áp dụng tiêu chuẩn kĩ thuật 55

2.4.2 Thực trạng áp dụng tiêu chuẩn Euro 56

2.4.3 Thực trạng áp dụng các tiêu chuẩn khác 58

2.4.4 Điểm mạnh, điểm yếu của ngành công nghiệp ô tô Việt Nam trong quá trình thích ứng 61

2.4.4.1 Điểm mạnh 61

2.4.4.2 Điểm yếu 62

CHƯƠNG III: MỘT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM NÂNG CAO KHẢ NĂNG THÍCH ỨNG CỦA NGÀNH CÔNG NGHIỆP Ô TÔ VIỆT NAM TRONG TIẾN TRÌNH HỘI NHẬP KINH TẾ QUỐC TẾ 67

3.1 Dự báo về thị trường ô tô năm 2008, triển vọng những năm tới và định hướng phát triển cho ngành công nghiệp ôtô Việt Nam 67

3.1.1 Dự báo về thị trường ô tô năm 2008 và triển vọng những năm tới

.............................................................................................................. 67

3.1.2 Định hướng phát triển cho ngành công nghiệp ô tô Việt Nam ... 69

3.1.2.1 Quan điểm phát triển ngành công nghiệp ô tô Việt Nam 69

3.1.2.2 Quy hoạch phát triển ngành công nghiệp ô tô Việt Nam đến năm 2010, tầm nhìn đến năm 2020 70

3.2 Một số giải pháp nhằm nâng cao khả năng thích ứng của ngành công nghiệp ô tô Việt Nam trong tiến trình hội nhập kinh tế quốc tế .. 75 3.2.1 Nhóm giải pháp vĩ mô 75

3.2.1.1 Có chính sách bảo hộ hợp lý 75

3.2.1.2 Có chính sách về công nghệ hiện đại, tiên tiến và thích hợp ... 79

3.2.1.3 Xây dựng chính sách ưu đãi đầu tư hợp lý 81

3.2.1.4 Cải tạo hệ thống cơ sở hạ tầng 81

3.2.1.5 Xây dựng chính sách đào tạo nguồn nhân lực 82

3.2.1.6 Xây dựng chiến lược định vị Việt Nam trong mạng lưới sản xuất Đông Á 83

3.2.2 Nhóm giải pháp vi mô 84

3.2.2.1 Nâng cao trình độ công nghệ 84

3.2.2.2 Liên kết, sáp nhập các doanh nghiệp sản xuất và lắp ráp ô tô 84

3.2.2.3 Hoàn thiện mạng lưới bán hàng và hệ thống phân phối 85

3.2.2.4 Cải thiện chất lượng dịch vụ sau bán hàng 86

3.2.2.5 Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực 86

3.3 Một số kiến nghị nhằm nâng cao khả năng thích ứng của ngành công nghiệp ô tô Việt Nam 87

3.3.1 Về phía Bộ công thương 88

3.3.2 Về phía Bộ Khoa học Công nghệ 88

3.3.3 Về phía Bộ Tài Chính 89

3.3.4 Về phía Bộ Giao thông Vận tải 89

3.3.5 Về phía Bộ Kế hoạch và Đầu tư 89

3.3.6 Về phía Uỷ ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương 89

3.3.7 Về phía Hiệp hội các doanh nghiệp cơ khí Việt Nam, Hiệp hội các nhà sản xuất ô tô Việt Nam, Hiệp hội kỹ sư ô tô Việt Nam 90

KẾT LUẬN 91

TÀI LIỆU THAM KHẢO 93

DANH MỤC CÁC CHỮ CÁI VIẾT TẮT

Từ viết tắt

Tiếng Anh	Tiếng Việt
ABS	Antilock Brakes System	Hệ thống thắng chống bó phanh
AFTA	Asean Free Trade Area	Khu vực mậu dịch tự do ASEAN
ACFTA	Asean China Free Trade Area	Khu vực mậu dịch tự do ASEAN- Trung Quốc
AICO	Asean Industrial Cooperation	Hợp tác công nghiệp ASEAN
APQP	Advanced Product Quality Planning	Quy trình hoạch định chất lượng
ASEAN	Asia South East Nation	Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á
AVSQ	Association of Quality System Evaluations	Hiệp hội hệ thống kiểm định chất lượng
BTA	Bilateral Trade Agreement	Hiệp định thương mại Việt Mỹ
CBU	Complete Built-up	Xe nguyên chiếc
CEPT	Common Effective Preferential Tariff	Thuế quan có hiệu lực chung
CKD	Complete Knock-Down	Xe nguyên chiếc tháo rời
EAQF	European Automobile Quality French	Hệ thống kiểm định chất lượng ôtô của Pháp
ESC	European Steady Cycle	Chu trình thực nghiệm ổn định
ETC	European Transient Cycle	Chu trình thực nghiệm tức thời
FDI	Foreign Direct Investment	Đầu tư trực tiếp nước ngoài
FMEA	Failure Models Effects Analysis	Phân tích mối nguy tiềm năng
GEL	General Exclusive List	Danh mục loại trừ hoàn toàn

Incomplete knock-down	Bộ linh kiện
IL	Inclusion List	Danh mục cắt giảm thuế
IMV	Innovative International Multi-purpose Vehicle	Xe đa dụng toàn cầu
ISO	International Standard Organisation	Tổ chức tiêu chuẩn quốc tế
IATF	International Automotive Task Force	Hiệp hội ô tô thế giới
JAMA	Japan Automobile Manufacturer Association	Hiệp hội các nhà sản xuất ô tô Nhật Bản
MPV	Multi Purpose Vehicle	Xe đa dụng
NHTSA	National Highway Traffic Safety Administration	Cơ quan an toàn giao thông quốc gia Mỹ
JETRO	Japan External Trade Organisation	Tổ chức xúc tiến thương mại Nhật Bản
PPAP	Production part Approval	Phê duyệt sản phẩm
OICA	Organisation Internationale des Constructeurs d’Automobiles	Tổ chức các nhà sản xuất xe hơi quốc tế
SUV	Sport utility vehicles	Xe phân khúc
TCVN		Tiêu chuẩn Việt Nam
VDA6	Verband der Automobilindustrie	Tiêu chuẩn kỹ thuật của Đức
VAMA	Vietnam Automobile Manufacturer Association	Hiệp hội các nhà sản xuất ô tô Việt Nam
USD	United States Dollars	Đô la Mỹ
WTO	World Trade Organisation	Tổ chức Thương mại thế giới