Bộ giáo dục và đào tạo
trường đại học kinh tế quốc dân
Phạm thành long
Hoàn thiện kiểm tra, phân tích báo cáo tài chính với việc tăng cường quản trị tài chính trong các doanh nghiệp vừa và nhỏ ở Việt Nam
Chuyên ngành: Kế toán, Kiểm toán và Phân tích Mã số: 62.34.30.01
Có thể bạn quan tâm!
-
Hoàn thiện kiểm tra và phân tích báo cáo tài chính với việc tăng cường quản trị tài chính trong các doanh nghiệp vừa và nhỏ ở Việt Nam - 2 -
Nội Dung Của Quản Trị Tài Chính Doanh Nghiệp -
Phân Loại Theo Mức Độ Của Thông Tin Trên Báo Cáo (Mức Độ Biểu Hiện Của Hoạt Động Tài Chính):
Xem toàn bộ 299 trang tài liệu này.
Luận án tiến sĩ kinh tế
Người hướng dẫn khoa học:
1. PGS.TS. Nguyễn Thị Đông
2. PGS.TS. Nghiêm Văn Lợi
Hà nội, 2008
Lời cam đoan
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu minh hoạ trong luận án là trung thực. Các kết quả của luận án chưa được công bố trong bất cứ một công trình nào khác.
Tác giả luận án
Phạm Thành Long
môc lôc
Lời cam đoan ii
môc lôc iii
Danh mục ký hiệu viết tắt v
Danh mục bảng biểu vi
Danh mục sơ đồ vi
Danh mục biểu đồ vi
mở đầu 1
1. Tính cấp thiết của đề tài luận án 1
2. Tổng quan về các nghiên cứu 2
2. Mục đích và ý nghĩa nghiên cứu của luận án 4
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 5
4. Phương pháp nghiên cứu 5
5. Những điểm mới của luận án 6
6. Bố cục CủA LUậN áN 6
chương 1 cơ sở lý luận về kiểm tra và phân tích báo cáo tài chính trong các doanh nghiệp vừa và nhỏ 7
1.1. vai trò và nội dung của quản trị tài chính doanh nghiệp 7
1.2. tổng quan về Hệ thống báo cáo tài chính doanh nghiệp 16
1.3. kiểm tra báo cáo tài chính doanh nghiệp 26
1.4. tổng quan về phân tích báo cáo tài chính doanh nghiệp 34
1.5. Phân tích báo cáo tài chính các doanh nghiệp vừa và nhỏ 38
1.6. mối quan hệ giữa kiểm tra, phân tích báo cáo tài chính với quản trị tài chính và vấn đề Tổ chức kiểm tra, phân tích báo cáo tài chính các doanh nghiệp vừa và nhỏ 71
Kết luận chương 1 77
Chương 2: thực trạng kiểm tra, phân tích báo cáo tài chính các Doanh nghiệp vừa và nhỏ ở Việt nam 78
2.1. tổng quan về tình hình phát triển của các doanh nghiệp vừa và nhỏ ở việt nam 78
2.2. đặc điểm doanh nghiệp vừa và nhỏ ở việt nam có ảnh hưởng tới kiểm tra, phân tích báo cáo tài chính 85
2.3. thực trạng kiểm tra, phân tích báo cáo tài chính doanh nghiệp vừa và nhỏ ở việt nam 90
2.4. Kinh nghiệm - Một số mô hình kiểm tra, phân tích báo cáo tài chính doanh nghiệp vừa và nhỏ của các đối tượng sử dụng thông tin chủ yếu 114
2.5. đánh giá thực trạng Kiểm tra, phân tích báo cáo tài chính trong các doanh nghiệp vừa và nhỏ ở việt nam 128
Kết luận chương 2 146
Chương 3: hoàn thiện kiểm tra, phân tích báo cáo tài chính trong các doanh nghiệp vừa và nhỏ ở việt nam 147
3.1. sự cần thiết phải hoàn thiện kiểm tra, phân tích báo cáo tài chính trong các doanh nghiệp vừa và nhỏ ở việt nam 147
3.2. Nguyên tắc và quan điểm hoàn thiện 153
3.3. Các giải pháp hoàn thiện kiểm tra báo cáo tài chính trong các doanh nghiệp vừa và nhỏ ở Việt Nam 157
3.4. Các giải pháp hoàn thiện phân tích báo cáo tài chính trong các doanh nghiệp vừa và nhỏ ở việt nam 166
3.5. Điều kiện để thực hiện các giải pháp hoàn thiện 181
Kết luận chương 3 187
kết luận 188
Danh mục công trình đH công bố của tác giả 191
Danh mục tài liệu tham khảo 192
Phô lôc 195
Danh mục ký hiệu viết tắt
BCKQKD Báo cáo kết quả kinh doanh
BCTC Báo cáo tài chính
BTC Bộ Tài chính
CF Chi phÝ
CFBH Chi phí bán hàng
CFQLDN Chi phí quản lý doanh nghiệp
DN Doanh nghiệp
DNVVN Doanh nghiệp vừa và nhỏ
DT Doanh thu
ĐTDH Đầu tư dài hạn
ĐTNH Đầu tư ngắn hạn
HN Hà Nội
KTQD Kết quả kinh doanh
NV Nguồn vốn
NVCSH Nguồn vốn chủ sở hữu
TPHCM Thành phố Hồ Chí Minh
TS Tài sản
TSCĐ Tài sản cố định
TSDH Tài sản dài hạn
TSNH Tài sản ngắn hạn
VCĐ Vốn cố định
VLĐ Vốn lưu động
VN Việt Nam
Danh mục bảng biểu
Biểu số 1.1. Chỉ tiêu phân loại DNVVN của một số nước trên thế giới 39
Biểu số 2.1: Số doanh nghiệp vừa và nhỏ đến ngày 31/12/2005 phân theo quy mô vốn và loại hình doanh nghiệp 80
Biểu số 2.2: Số doanh nghiệp vừa và nhỏ đến ngày 31/12/2005 phân theo quy mô lao động và loại hình doanh nghiệp 83
Biểu số 3.1. Mô hình xây dựng nội dung kiểm tra BCTC gắn với các nội dung quản trị TCDN 163
Biểu số 3.2. Hệ thống chỉ tiêu phân tích BCTC theo nội dung quản trị tài chính 173
Biểu số 3.3: Hệ thống chỉ tiêu phân tích BCTC theo hiệu lực thời gian quyết định quản trị 176
Biểu số 3.4: Hệ thống chỉ tiêu phân tích BCTC theo loại hình quyết định quản trị 176
Danh mục sơ đồ
Sơ đồ 1.1: Vị trí của báo cáo kế toán 17
Sơ đồ 1.2: Quan hệ giữa các tỉ suất về khả năng sinh lời và các BCTC 68
Sơ đồ 1.3: Quan hệ giữa kiểm tra, phân tích báo cáo tài chính với Quản trị TCDN 73
Sơ đồ 2.1: Mô hình tổ chức bộ máy quản lý hoạt động sản xuất kinh doanh của các DN vừa và nhỏ ở Việt Nam 87
Sơ đồ 2.2: Mô hình tổng quát bộ máy kế toán của các DNVVN ở Việt Nam 89
Sơ đồ 2.3: Quy trình kiểm tra báo cáo tài chính tại các DNVVN có vốn nhà nước 102
Sơ đồ 2.4: Sơ đồ bộ máy quản lý của công ty THHH VECOM Tech 110
Sơ đồ 2.5: Sơ đồ tổ chức bộ máy kế toán của công ty TNHH VECOM Tech 110
Sơ đồ 2.6: Khái quát những vấn đề tồn tại trong phân tích báo cáo tài chính trong các DNVVN ở VN
...............................................................................................................................................................145
Sơ đồ số 3.1: Khái quát hệ thống nguyên tắc hoàn thiện kiểm tra, phân tích báo cáo tài chính trong các doanh nghiệp vừa và nhỏ ở Việt Nam 154
Sơ đồ 3.2: Sơ đồ quy trình tổ chức kiểm tra báo cáo tài chính trong các doanh nghiệp vừa và nhỏ 160
Sơ đồ 3.3: Quy trình xây dựng chế độ kế toán gắn với mục tiêu phân tích BCTC 167
Sơ đồ 3.4: Mô hình phân tích Suất sinh lời của vốn đầu tư trong các DN nhỏ 178
Sơ đồ 3.5: Tổ chức phân tích báo cáo tài chính trong mối quan hệ với kiểm tra BCTC và quản trị tài chính DN 180
Danh mục biểu đồ
Biểu đồ số 2.1: Tỉ lệ về số lượng các DN ở VN theo quy mô vốn đầu tư 81
Biểu đồ số 2.2: Cơ cấu DN vừa và nhỏ ở VN theo quy mô vốn đầu tư 82
Biểu đồ số 2.3: Cơ cấu số lượng DN vừa và nhỏ ở VN theo quy mô vốn và loại hình DN 83
Biểu đồ số 2.4: Tỉ trọng các loại DN phân loại theo quy mô lao động 84
mở đầu
1. Tính cấp thiết của đề tài luận án:
Sau hơn 20 năm thực hiện đổi mới, nền kinh tế nước ta đ` đạt được nhiều thành tựu
đáng kể. Quá trình công nghiệp hoá, hiện đại hoá nền kinh tế và hội nhập với khu vực và quốc tế đang ngày càng được đẩy mạnh. Trong giai đoạn hiện nay, để đẩy mạnh sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước, việc phát triển doanh nghiệp có một ý nghĩa vô cùng quan trọng. Trong đó, phát triển các doanh nghiệp vừa và nhỏ là một trong những yêu cầu tất yếu khách quan, do loại hình doanh nghiệp này có nhiều ưu
điểm và lợi thế để phát triển tốt trong nền kinh tế thị trường.
Qua nhiều năm phát triển, các doanh nghiệp vừa và nhỏ đ` chứng minh tầm quan trọng và đ` có những đóng góp đáng kể cho nền kinh tế nước nhà. Những yêu cầu khách quan của nền kinh tế đ` đem lại cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ những cơ hội lớn để phát triển và khẳng định mình, tuy nhiên đây cũng là những thách thức không nhỏ mà các doanh nghiệp này phải vượt qua để tồn tại và phát triển. Để có thể tồn tại và phát triển ỉn định trong nền kinh tế thị trường, đóng góp nhiều hơn cho công cuộc phát triển kinh tế chung của đất nước các doanh nghiệp vừa và nhỏ luôn phải quan tâm đến việc tăng cường hiệu quả sản xuất - kinh doanh. Tăng cường hiệu quả sản xuất - kinh doanh được thể hiện dưới nhiều góc độ khác nhau. Một trong những vấn đề được coi trọng hàng đầu đó là tăng cường hiệu quả quản trị tài chính doanh nghiệp.
Để đạt được mục tiêu này, doanh nghiệp cần sử dụng kết hợp nhiều biện pháp khác nhau. Kiểm tra và Phân tích các báo cáo tài chính là một trong những biện pháp quan trọng mà các nhà quản lý cần thực hiện. Kết quả kiểm tra và phân tích chính xác, kịp thời, khoa học là cơ sở quan trọng để ra các quyết định có tính chiến lược trong quản trị kinh doanh. Bên cạnh đó, kiểm tra và phân tích báo cáo tài chính cũng góp phần hỗ trợ các cơ quan quản lý Nhà nước trong việc quản lý vĩ mô hoạt động kinh doanh của các doanh nghiệp.
Tuy nhiên, việc kiểm tra và phân tích các báo cáo tài chính hiện chưa được sự quan tâm thích đáng trong quá trình quản lý tại các doanh nghiệp vừa và nhỏ. Mặt khác, hệ thống phương pháp và chỉ tiêu phân tích báo cáo tài chính trong các doanh nghiệp này
cũng còn nhiều bất cập. Việc tổ chức kiểm tra (về nội dung, phương pháp kiểm tra) các báo cáo tài chính trong các doanh nghiệp vừa và nhỏ cũng thể hiện nhiều yếu kém.
Nhận thức được tầm quan trọng của vấn đề này, tác giả đ` chọn vấn đề: hoàn thiện kiểm tra, phân tích báo cáo tài chính với việc tăng cường quản trị tài chính trong các doanh nghiệp vừa và nhỏ ở việt nam để làm đề tài nghiên cứu của luận án tiến sĩ.
2. Tổng quan về các nghiên cứu
Các vấn đề về báo cáo tài chính, quản trị tài chính, kiểm tra, phân tích báo cáo tài chính cũng như các vấn đề liên quan tới doanh nghiệp vừa và nhỏ đ` được một số tác giả ở Việt Nam nghiên cứu từ cuối những năm 80. Tuy nhiên, hầu hết các đề tài nghiên cứu đều chỉ tập trung vào một vấn đề hoặc một lĩnh vực kinh doanh cụ thể. Tác giả Phạm Thị Gái (năm 1988) trong luận án “Hiệu quả kinh tế và phân tích hiệu quả kinh tế trong công nghiệp khai thác” đ` đề cập đến các vấn đề về phân tích báo cáo tài chính tuy chỉ là một phần trong các phân tích hiệu quả kinh tế. Tác giả Nguyễn Ngọc Quang (năm 2002) trong luận án “Hoàn thiện hệ thống chỉ tiêu phân tích tài chính trong các doanh nghiệp xây dựng Việt Nam” đ` đề cập khá sâu đến phương pháp, kỹ thuật và hệ thống chỉ tiêu phân tích tài chính, tuy nhiên, phần giải pháp và vận dụng chủ yếu tập trung vào đặc thù của các doanh nghiệp xây dựng. Tác giả Trần Thị Nam Thanh (năm 2004) cũng đề cập đến tổ chức kế toán và quản trị tài chính đối với loại hình doanh nghiệp vừa và nhỏ trong luận án “Hoàn thiện tổ chức hạch toán kế toán trong các doanh nghiệp có quy mô vừa và nhỏ”. Các đề xuất của luận án này chủ yếu tập trung vào vấn đề tổ chức hạch toán kế toán trong các doanh nghiệp vừa và nhỏ, trong đó có nội dung liên quan đến tổ chức hệ thống báo cáo tài chính, tổ chức lập, trình bày báo cáo tài chính. Ngoài ra, còn khá nhiều nghiên cứu trong nước khác: Trần thị Cẩm Thanh (năm 2001) với nghiên cứu “Hoàn thiện lập và phân tích báo cáo tài chính với việc tăng cường quản lý tại các Công ty Xổ số Kiến thiết khu vực Nam Trung Bộ”; Nguyễn Đình Hà (năm 2002) với đề tài “Hoàn thiện nội dung phân tích tình hình tài chính của Tổng công ty Hàng không Việt Nam”; Nguyễn Văn Hiếu (năm 2003) với đề tài “Hoàn thiện hệ thống báo cáo tài chính với việc phân tích tài chính trong các DN xây dựng Việt Nam”; Vũ Văn Hoàng (năm 2003) nghiên cứu vấn đề “Hoàn thiện hệ