Hoàn Thiện Văn Bản Quy Định Cho Việc Thực Hiện Hoạt Động Thanh Toán Quốc

cường uy tín trong hoạt động đối ngoại của Ngân hàng Ngoại thương Việt Nam, nâng cao hiệu quả hoạt động thanh toán quốc tế. Mở rộng quan hệ đại lý để tranh thủ vốn, kỹ thuật và đặc biệt là kinh nghiệm quản lý tiên tiến. Sở Giao dịch cố gắng giữ vững vai trò là ngân hàng hàng đầu về thanh toán quốc tế trong cả nước, từ đó nâng cao năng lực cạnh tranh và hội nhập quốc tế về thanh toán quốc tế, xác lập điều kiện và hiện đại hoá công nghệ ngân hàng để hội nhập với cộng đồng tài chính quốc tế.

Để cụ thể hoá mục tiêu trên, Ngân hàng Ngoại thương Việt Nam đã đề ra kế hoạch triển khai bao gồm các nội dung chính sau:

(1) Cơ cấu lại các mảng hoạt động thanh toán quốc tế theo mô hình tiên tiến, hiện đại gồm các khối tài trợ thương mại quốc tế, khối trung tâm chuyển tiền, khối định chế tài chính, phù hợp với chiến lược và đề án tái cơ cấu của Ngân hàng Ngoại thương.

(2) Từng bước mở rộng hoạt động ngân hàng kể cả hoạt động thanh toán quốc tế tại một số vùng biên giới có tiềm năng về hàng mậu dịch cũng như tại một số trung tâm tài chính quốc tế lớn. Hiện tại Ngân hàng Ngoại thương đã có chi nhánh tại Hồng Kông và đang chuẩn bị thành lập một trung tâm chuyển tiền tại Mỹ. Ngân hàng Ngoại thương cũng đạt ra mục tiêu thành lập chi nhánh tại châu Âu, các chi nhánh này sẽ góp phần mở rộng kinh doanh quốc tế, hỗ trợ kinh doanh xuất nhập khẩu, đầu tư ra nước ngoài cũng như cung cấp các thông tin quan trọng ở các thị trường này cho các doanh nghiệp trong nước.

(3) Nâng cao trình độ về thanh toán quốc tế của Sở Giao dịch Ngân hàng Ngoại thương Việt Nam bắt kịp với các chuẩn mực quốc tế và tập quán ngân hàng quốc tế trong từng lĩnh vực. Định hướng cho việc tập trung phát triển một số nghiệp vụ của ngân hàng quốc tế mà Ngân hàng Ngoại thương Việt Nam đã có thế mạnh.

(4) Củng cố và không ngừng mở rộng quan hệ đối ngoại với các ngân hàng, tổ chức tín dụng quốc tế kể cả việc mở rộng quan hệ đại lý với các ngân hàng khắp các địa lục và vùng lãnh thổ, đặc biệt quan tâm đến khu vực châu Phi và Nam Mỹ nhằm đáp ứng nhu cầu xúc tiến thương mại và đẩy mạnh xuất khẩu hàng hoá dịch vụ của nước ta sang các nước thuộc khu vực này cũng như đáp ứng nhu cầu mở rộng hoạt động đầu tư tài chính quốc tế của Ngân hàng Ngoại thương.

Để thực hiện được những mục tiêu trên, Sở giao dịch Ngân hàng Ngoại thương Việt Nam cần hoàn thiện hoạt động thanh toán quốc tế nói chung và theo phương thức tín dụng chứng từ nói riêng, đưa ra các giải pháp cụ thể, khả thi, đồng thời có những kiến nghị lên Chính phủ, Ngân hàng Nhà nước cũng như với khách hàng.

3.2. GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN HOẠT THANH TOÁN QUỐC TẾ THEO PHƯƠNG THỨC TÍN DỤNG CHỨNG TỪ TẠI SỞ GIAO DỊCH NGÂN HÀNG NGOẠI THƯƠNG VIỆT NAM

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 105 trang tài liệu này.

3.2.1 Hoàn thiện văn bản quy định cho việc thực hiện hoạt động thanh toán quốc tế theo phương thức tín dụng chứng từ.

Đây là cơ sở để thanh toán viên có thể thực hiện nghiệp vụ một cách thống nhất và chính xác.

Để đáp ứng nhu cầu của khách hàng, Ngân hàng Ngoại thương cần bổ sung quy trình thanh toán quốc tế bằng thư tín dụng theo phương thức chiết khấu miễn truy đòi. Ngoài ra cũng cần phải xem xét trường hợp chiết khấu truy đòi đối với thư tín dụng trả chậm cho khách hàng mà không cần chờ sự chấp nhận của ngân hàng phát hành miễn là bộ chứng từ xuất trình phù hợp với các điều khoản và quy định trong thư tín dụng. Quy trình cũng cần bổ sung trường hợp chứng từ có sai sót và thanh toán, thanh toán viên gửi điện từ chối thanh toán cho ngân hàng phát hành, trong nội dung điện nên ghi rõ “Chúng tôi đang giữ

bộ chứng từ chờ sự định đoạt và rủi ro thuộc về phía các ông. Chúng tôi sẽ thanh toán cho các ông ngay khi người mua đồng ý mà không cần chỉ thị thêm từ phía các ông”. Điều này để tránh trường hợp bộ chứng từ đã từ chối nhưng sau đó người mua lại chấp nhận thanh toán để nhận bộ chứng từ, trong khi bên người bán lại đã thu xếp để đưa lô hàng đi bán ở nơi khác, khi ấy sẽ xảy ra tranh chấp.

Các quy định về điều kiện để xác nhận thư tín dụng cũng rất quan trọng, đó là cơ sở để thanh toán viên quyết định có nên cộng thêm sự cam kết chắc chắn của Sở Giao dịch vào cam kết chắc chắn của ngân hàng phát hành theo yêu cầu và để thực hiện thanh toán trước cho doanh nghiệp xuất khẩu khi họ xuất trình bộ chứng từ phù hợp với các quy định của thư tín dụng. Các điều kiện này bao gồm: ngân hàng phát hành là ngân hàng có quan hệ đại lý với Ngân hàng Ngoại thương, ngân hàng phát hành có uy tín cao, giao dịch thường xuyên với Ngân hàng Ngoại thương và luôn thực hiện tốt các khoản thanh toán, các điều kiện, điều khoản của thư tín dụng là rõ ràng, không có bất cứ điểm nào gây bất lợi cho việc lập và xuất trình chứng từ (tức là khả năng thực hiện thư tín dụng cao).

Việc thực hiện nhiều loại thư tín dụng như thư tín dụng chuyển nhượng, thư tín dụng điều khoản đỏ, thư tín dụng tuần hoàn vẫn chưa được hướng dẫn, quy định cụ thể bằng văn bản của Ngân hàng Ngoại thương. Hiện nay nhu cầu của các doanh nghiệp về những loại thư tín dụng này đã phát sinh rất nhiều nhưng trong quy định của Ngân hàng Ngoại thương vẫn chưa có, gây khó khăn cho thanh toán viên khi thực hiện và họ chủ yếu phải dựa vào thông lệ quốc tế cũng như tự đưa ra những phương thức thực hiện, những biện pháp phòng ngừa rủi ro một cách chủ quan.

3.2.2 Thực hiện tốt các biện pháp nghiệp vụ Thứ nhất: Đối với thư tín dụng xuất khẩu

Đây là phương thức có tính an toàn cao đối với các doanh nghiệp xuất khẩu Việt Nam, tuy nhiên việc thực hiện theo phương thức này tương đối phức tạp. Sở Giao dịch Ngân hàng Ngoại thương Việt Nam với vai trò là ngân hàng phục vụ người xuất khẩu cần thiết phải phát triển nghiệp vụ này một cách an toàn và thuận lợi cho khách hàng. Đối với các loại thư tín dụng đang thực hiện thanh toán qua Sở Giao dịch, trong khâu kiểm tra thư tín dụng nhận được, để tạo điều kiện cho việc theo dõi quản lý hoạt động thanh toán xuất cũng như tư vấn cho khách hàng khi cần thiết, ngoài những nội dung Sở Giao dịch bắt buộc phải kiểm tra theo quy định của thông lệ quốc tế, các thanh toán viên nên kiểm tra thêm một số vấn đề thuộc về nội dung của thư tín dụng như: số thư tín dụng, địa điểm mở thư tín dụng là nơi ngân hàng mở cam kết trả tiền cho nhà xuất khẩu, ngày mở thư tín dụng là ngày ngân hàng mở chính thức cam kết trả tiền cho nhà xuất khẩu đồng thời là ngày tính thời hạn hiệu lực của thư tín dụng, từ đó có thể lưu ý khách hàng về sự phù hợp giữa ngày mở thư tín dụng trên thư tín dụng và trên hợp đồng ngoại thương, giữa ngày mở thư tín dụng và ngày giao hàng.

Sở Giao dịch cần đề cao vai trò tư vấn cho khách hàng về danh sách các ngân hàng nước ngoài có quan hệ đại lý với Ngân hàng Ngoại thương. Nếu ngân hàng mở không có quan hệ đại lý với Ngân hàng Ngoại thương thì lưu ý khách hàng về uy tín và khả năng thanh toán của ngân hàng đó. Trong trường hợp ngân hàng mở thư tín dụng chỉ định một ngân hàng khác trả tiền thư tín dụng, néu cần thiết Sở Giao dịch tư vấn cho khách hàng có nên đổi ngân hàng trả tiền hay không, hay yêu cầu xác nhận của ngân hàng có uy tín hơn nhất là khi thư tín dụng được phát hành từ ngân hàng ở một quốc gia có nhiểu rủi ro. Trong một vài năm trở lại đây, một số ngân hàng nước ngoài thường mở thư tín dụng trong đó họ dựa vào những điều khoản, mà những điều khoản này tạo cho họ khả năng trốn tránh một phần hoặc toàn bộ trách nhiệm của những

lời cam kết mà đáng lý ra họ phải hoàn toàn chịu trách nhiệm. Nếu những điều khoản của thư tín dụng để cập việc trả tiền phụ thuộc vào thiện chí cảu một số yếu tố can thiệp khác hay của bản thân người ra lệnh đều dẫn đến những cam kết thanh toán của ngân hàng phát hành thư tín dụng trở nên vô hiệu như phải có sự đồng ý của người ra lệnh, hoặc cảu chính quyền nước nhập khẩu, phải có sự đồng ý trước của Ngân hàng Trung ương về việc cấp ngoại tệ hay việc trả tiền được thực hiện sau khi nhận được tiền từ bên thứ ba nào đó.

Thời gian hiệu lực và nơi hêt hạn hiệu lực của thư tín dụng là một trong các yếu tố quan trọng để lưu ý khách hàng xem có thể giao hàng và lập bộ chứng từ kịp thời hạn hay không hoặc để có cơ sở yêu cầu sửa đổi thư tín dụng. Thời gian hiệu lực của thư tín dụng phải đủ để thực hiện các công việc cần thiết liên quan đến quốc tế thanh toán như: thông báo thư tín dụng, giao hàng và lập chứng từ, xuất trình tại ngân hàng nơi hết hạn thư tín dụng. Thanh toán viên cũng cần kiểm tra các quy định về chứng từ cần xuất trình, kiểm tra xem có điều khoản nào gây khó khăn cho người xuất khẩu trong quá trình lập chứng từ hay không.

Khi kiểm tra bộ chứng từ hàng xuất, thanh toán viên cần nghiên cứu kỹ các yêu cầu trong thư tín dụng để chỉ dẫn cho khách hàng cách sửa bộ chứng từ cho phù hợp, tránh những trường hợp bị ngân hàng trả tiền từ chối thanh toán với những lý do hoàn toàn có thể khắc phục được trước khi gửi đi ngân hàng nước ngoài.

Thứ hai: đối với thư tín dụng nhập khẩu

Khi phát hành thư tín dụng loại này, Sở Giao dịch cần đảm bảo các điều kiện, điều khoản chặt chẽ, tránh những điểu khoản gây bất lợi cho ngân hàng và khách hàng hoặc những điều khoản mơ hồ, khó hiểu, dễ gây ra những tranh chấp hoặc dễ bị đối tác nước ngoài lợi dụng. Nếu là thư tín dụng đòi tiền bằng

điện thì phải xem xét kỹ lưỡng uy tín của ngân hàng người hưởng vì lúc này chỉ cần nhận được điện xác nhận của ngân hàng người hưởng rằng bộ chứng từ hoàn hảo là ngân hàng đã phải trả tiền trong vòng ba ngày làm việc. Trường hợp nhà nhập khẩu mua hàng theo giá FOB thì Sở Giao dịch nên yêu cầu nhà nhập khẩu cam kết mua bảo hiểm cho lô hàng trước khi tiến hành mở thư tín dụng, đặc biệt là những thư tín dụng mở bằng vốn vay ngân hàng.

Một điều quan trọng nữa là Sở Giao dịch luôn phải tuân thủ đúng những quy định của UCP đã dẫn chiếu trong thư tín dụng. Trách nhiệm thanh toán của ngân hàng là rất lớn và rủi ro cao nên khi nhận được bộ chứng từ xuất trình thì nhất thiết Sở Giao dịch phải nhanh chóng kiểm tra chứng từ một cách cẩn thận. Ngoài ra, để đảm bảo quyền lợi chính đáng cho cả nhà nhập khẩu và ngân hàng, Sở Giao dịch cũng phải luôn giữ mối liên hệ chặt chẽ với người yêu cầu mở thư tín dụng để hạn chế những tranh chấp thương mại. Đây là điều rất cần thiết đối với nghiệp vụ thanh toán theo phương thức tín dụng chứng từ. Ngân hàng có bảy ngày làm việc kể từ ngày nhận được chứng từ để xử lý cũng như xem xét chứng từ. Trong thời gian này ngân hàng phải kiểm tra chứng từ, nếu chứng từ phù hợp với các điều khoản, điều kiện trong thư tín dụng thì phải yêu cầu khách hàng thanh toán ngay. Nếu bộ chứng từ có sai sót, ngân hàng phải thông báo cho nhà nhập khẩu về tình trạng bộ chứng từ để từ đó có thể ra quyết định từ chối hay chấp nhận thanh toán. Trong trường hợp từ chối, ngân hàng phải làm điện từ chối gửi ngân hàng nước ngoài và thông báo một lần toàn bộ lỗi của bộ chứng từ. Điều này là vô cùng quan trọng vì nếu hàng hoá có vấn đề thì có thể trì hoãn thanh toán hoặc buộc người bán phải chịu một phần rủi ro mà không vi phạm UCP.

3.2.3 Kết hợp hoạt động tín dụng xuất nhập khẩu với hoạt động thanh toán quốc tế theo phương thức tín dụng chứng từ .

Hoạt động ngoại thương ngày càng phát triển do nhu cầu hội nhập với khu vực và trên thế giới dẫn đến hình thức thanh toán quốc tế được mở rộng và đa dạng hơn. Môĩ một hình thức thanh toán đòi hỏi có một hình thức tài trợ về tài chính tương ứng, phục vụ và đảm bảo cho nó. Hoạt động tín dụng xuất nhập thuận lợi bao nhiêu thì quan hệ thương mại được mở rộng và phát triển bấy nhiêu. Chất lượng hoạt động tín dụng mà tốt đẹp sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho quá trình lưu thông hàng hóa, tăng thêm sức mạnh cạnh tranh của doanh nghiệp, đồng thời nâng cao uy tín và vị thế của ngân hàng trên trường trong nước và trường quốc tế.

Ở các nước phát triển, tín dụng ngân hàng được thực hiện chủ yếu bởi các ngân hàng thương mại tư nhân lớn, dưới các hình thức như: cầm cố hàng hoá,cần cố chứng từ hàng hoá, hối phiếu và cho vay thấu chi..... và hầu hết tín dụng ngân hàng cấp cho các doanh nghiệp xuất nhập khẩu là tín dụng ngắn hạn. Tín dụng ngân hàng cấp cho các doanh nghiệp xuất nhập khẩu là tín dụng ngắn hạn. Tín dụng ngân hàng có tín ưu việt hơn tín dụng thương mại (là loại tín dụng giữa các doanh nghiệp cấp lẫn nhau cho vay, không có sự tham gia của ngân hàng) bởi vì không có quan hệ với hợp đồng mua bán và do đó, nó tạo khả năng cho người đi vay sử dụng tín dụng để mua bất cứ loại hàng hoá nào. Tín dụng ngân hàng cho hoạt động xuất khẩu gồm 2 loại: tín dụng ngân hàng cấp cho nhà xuất khẩu và tín dụng ngân hàng cấp cho nhà nhập khẩu. Đẩy mạnh hoạt động tín dụng ngân hàng cho xuất khẩu là một trong những giải pháp quan trọng nhằm phát triển hoạt động thanh toán quốc tế nói chung và chủ yếu là đối với phương thức tín dụng chứng từ tại Sở Giao dịch Ngân hàng Ngoại thương Việt Nam.

Thứ nhất là tài trợ cho nhà xuất khẩu

Trong mấy năm qua, hoạt động xuất nhập của Việt nam mặc dù đã đổi mới và đạt được những thành tựu to lớn thể hiện là kim ngạch xuất khẩu của Việt

nam qua các năm tăng nhanh, song mức độ nhập siêu ngày càng lớn, gây bất lợi cho nền kinh tế. Vì vậy, mục tiêu của Đảng và nhà nước trong chiến lược phát triển kinh tế đến năm 2010 là phải mọi điều kiện thúc đẩy hoạt động xuất khẩu. Giải pháp này cũng góp phần gián tiếp giải quyết công ăn việc làm cho người lao động, lại vừa tăng được nguồn ngoại tệ nhằm cải thiện cán cân thương mại. Do đó, hoạt động tín dụng ngân hàng cấp cho nhà xuất là giải pháp có ý nghĩa vô cùng quan trọng trong tình hình hiện nay.

Sở Giao dịch nên mở rộng cho vay thu mua và cho vay để sản xuất các mặt hàng xuất khẩu. Dựa trên hợp đồng ngoại thương đã ký với khách hàng nước ngoài và căn cứ vào thư tín dụng sẽ được thông báo, Sở Giao dịch sẽ cấp tín dụng để giúp cho doanh nghiệp thuê mua hoặc sản xuất hàng xuất khẩu. Trường hợp mà doanh nghiệp xuất khẩu cam kết thông báo thông báo thư tín dụng xuất và gửi bộ chứng từ thanh toán qua ngân hàng thì sẽ được áp dụng mức lãi suất thấp hơn so với các doanh nghiệp khác.

Sở Giao dịch cũng có thể nhận chiết khấu chứng từ với điều kiện là thư tín dụng trả ngay, bộ chứng từ phải hoàn toàn phù hợp với thư tín dụng, khách hàng hoạt động có uy tín, vay trả sòng phẳng, ngoài ra ngân hàng phát hành thư tín dụng cũng là ngân hàng có uy tín, hoạt động tốt, có vị trí nhất định trong giao dịch quốc tế thì ngân hàng có thể mua lại bộ chứng từ đó để giải phóng vốn cho doanh nghiệp, giúp doanh nghiệp có điều kiện quay vòng vốn nhanh.

Thứ hai là tài trợ cho nhà nhập khẩu

Trong điều kiện nền kinh tế của ta còn chậm phát triển, điều kiện về cơ sở trang thiết bị máy móc còn nghèo nàn, lạc hậu, để có thể tăng trưởng nhanh, việc vay vốn để nhập khẩu máy móc, thiết bị của nước ngoài là điều kiện cần thiết.