Giải quyết khiếu nại trong lĩnh vực đất đai của cơ quan hành chính nhà nước qua thực tiễn tỉnh Nghệ An

đại học quốc gia hà nội

khoa luật

phan duy hùng

giải quyết khiếu nại trong lĩnh vực đất đai của cơ quan hành chính nhà nước

(qua thực tiễn tỉnh nghệ an)

luận văn thạc sĩ luật học

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 137 trang tài liệu này.

Hà nội - 2012

đại học quốc gia hà nội

khoa luật

phan duy hùng

giải quyết khiếu nại trong lĩnh vực đất đai

của cơ quan hành chính nhà nước (qua thực tiễn tỉnh nghệ an)

Chuyên ngành : Lý luận và lịch sử nhà nước và pháp luật

Mã số

: 60 38 01

luận văn thạc sĩ luật học

Người hướng dẫn khoa học: GS.TS Nguyễn Đăng Dung

Hà nội - 2012

MỤC LỤC

Trang

Trang phụ bìa Lời cam đoan Mục lục

Danh mục các bảng

MỞ ĐẦU 1

Chương 1: KHIẾU NẠI VÀ GIẢI QUYẾT KHIẾU NẠI VỀ ĐẤT ĐAI 5

1.1. Khái quát, khái niệm, đặc điểm, nội dung khiếu nại về đất đai 5

1.1.1. Khái quát về sự phát triển của pháp luật về khiếu nại hành 5 chính nước ta

1.1.2. Khái niệm khiếu nại về đất đai 9

1.1.3. Đặc điểm khiếu nại về đất đai 12

1.1.4. Nội dung khiếu nại về đất đai 13

1.2. Giải quyết khiếu nại về đất đai và nguyên tắc giải quyết khiếu 19 nại về đất đai

1.2.1. Giải quyết khiếu nại về đất đai 19

1.2.2. Nguyên tắc giải quyết khiếu nại về đất đai 27

1.3. Phân biệt khiếu nại, giải quyết khiếu nại với tranh chấp, giải 29 quyết tranh chấp về đất đai

1.3.1. Khái niệm tranh chấp đất đai 29

1.3.2. Giải quyết tranh chấp đất đai 32

1.3.3. Phân biệt khiếu nại, giải quyết khiếu nại với tranh chấp, giải 36 quyết tranh chấp về đất đai

Chương 2: THỰC TRẠNG KHIẾU NẠI, GIẢI QUYẾT KHIẾU NẠI 41

VỀ ĐẤT ĐAI CỦA CƠ QUAN HÀNH CHÍNH NHÀ

NƯỚC (QUA THỰC TIỄN TỈNH NGHỆ AN)

2.1. Khái quát tình hình quản lý, sử dụng đất đai 41

2.1.1. Đặc điểm đất đai tỉnh Nghệ An 41

2.1.2. Đánh giá chung về tình hình quản lý, sử dụng đất trên địa bàn 46 tỉnh Nghệ An

2.2. Tình hình khiếu nại, giải quyết khiếu nại về đất đai trên địa 52 bàn tỉnh Nghệ An

2.2.1. Tình hình khiếu nại về đất đai trên địa bàn tỉnh Nghệ An 52

2.2.2. Tình hình giải quyết khiếu nại về đất đai của cơ quan hành 62 chính nhà nước tỉnh Nghệ An

Chương 3: ĐỊNH HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ 82

GIẢI QUYẾT KHIẾU NẠI VỀ ĐẤT ĐAI CỦA CƠ QUAN HÀNH CHÍNH NHÀ NƯỚC

3.1. Nhu cầu và định hướng nâng cao hiệu quả giải quyết khiếu 82 nại về đất đai

3.1.1. Nhu cầu nâng cao hiệu quả giải quyết khiếu nại về đất đai 82

3.1.2. Định hướng về hoàn thiện pháp luật giải quyết khiếu nại về 83 đất đai

3.1.3. Định hướng về cơ chế tổ chức thực hiện những quy định của 87 pháp luật khiếu nại về đất đai

3.2. Một số giải pháp nâng cao hiệu quả việc giải quyết khiếu nại 88 về đất đai của cơ quan hành chính nhà nước

3.2.1. Phương pháp thẩm tra, xác minh vụ việc khiếu nại về đất đai 89

3.2.2. Bài học kinh nghiệm 93

3.2.3. Sửa đổi, bổ sung chính sách, pháp luật về đất đai và pháp luật 99 về khiếu nại

KẾT LUẬN 116

DANH MỤC CÔNG TRÌNH TÁC GIẢ ĐÃ CÔNG BỐ 120

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 121

Danh mục các bảng

Số hiệu bảng

Tên bảng Trang

1.1 So sánh sự khác nhau giữa khiếu nại, giải quyết khiếu nại về 39 đất đai với tranh chấp đất đai, giải quyết tranh chấp đất đai

2.1 Thống kê số liệu tỉnh Nghệ An đã thu hồi, bồi thường 49 giải phóng mặt bằng từ năm 2004 đến năm 2010

2.2 Thống kê số lượng người đến khiếu nại, tố cáo, kiến nghị 54 từ năm 2004 đến năm 2010 đã được các cơ quan hành

chính tỉnh Nghệ An tiếp đón

2.3 Thống kê số lượng đơn thư khiếu nại, tố cáo, tranh chấp 55 từ năm 2004 đến năm 2010 đã được các cơ quan hành

chính tỉnh Nghệ An tiếp nhận

2.4 Thống kê số lượng vụ việc khiếu nại, tố cáo, tranh chấp 63 về đất đai từ năm 2004 đến năm 2010 các cơ quan hành

chính nhà nước tỉnh Nghệ An phải giải quyết

2.5 Thống kê số lượng vụ việc khiếu nại, tố cáo, tranh chấp 64 về đất đai từ năm 2004 đến năm 2010 các cơ quan hành

chính nhà nước tỉnh Nghệ An đã giải quyết

2.6 Tỷ lệ vụ việc khiếu nại, tố cáo, tranh chấp về đất đai từ 64 năm 2004 đến năm 2010 đã được các cơ quan hành chính

nhà nước tỉnh Nghệ An giải quyết

Danh mục các sơ đồ

Số hiệu sơ đồ

Tên sơ đồ Trang

1.1 Sơ đồ về giải quyết khiếu nại các quyết định hành chính, 25 hành vi hành chính (các quyết định, hành vi quy định tại

Điều 162 Nghị định 181/2004/NĐ-CP) theo pháp luật về đất đai

1.2 Sơ đồ về giải quyết khiếu nại các quyết định hành chính, 26 hành vi hành chính đất đai khác theo pháp luật về đất đai,

pháp luật về khiếu nại (các quyết định, hành vi từ cấp tỉnh trở xuống)

1.3 Sơ đồ về giải quyết tranh chấp đất đai đối với trường hợp 35 không có giấy chứng nhận quyền sử dụng đất hoặc không

có một trong các loại giấy tờ quy định tại các khoản 1, 2 và 5 Điều 50 của Luật Đất đai

MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của việc nghiên cứu đề tài

Khiếu nại là một trong những quyền cơ bản của công dân, được Hiến pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam năm 1992 ghi nhận: "Công dân có quyền khiếu nại, quyền tố cáo với cơ quan nhà nước có thẩm quyền về những việc làm trái pháp luật của cơ quan nhà nước, tổ chức kinh tế, tổ chức xã hội, đơn vị vũ trang nhân dân hoặc bất cứ cá nhân nào" [10].

Khiếu nại quyết định hành chính, hành vi hành chính trong lĩnh vực đất đai (sau đây gọi là khiếu nại về đất đai) là một trong những nhóm quan hệ đất đai diễn ra thường xuyên, phức tạp, nhạy cảm, ảnh hưởng sâu rộng đến tình hình an ninh, chính trị, kinh tế, xã hội của mỗi địa phương. Vì vậy, các cấp chính quyền tuy đã có nhiều quan tâm, cố gắng trong công tác chỉ đạo, giải quyết các vụ việc khiếu nại về đất đai, nhưng đây vẫn là một trong những nội dung quản lý đất đai gây sức ép rất lớn cho cơ quan nhà nước.

Giải quyết khiếu nại về đất đai là một trong những nội dung quản lý hết sức quan trọng của công tác quản lý nhà nước về đất đai. Giải quyết khiếu nại về đất đai nhằm giải quyết các mâu thuẫn trong quan hệ đất đai, nó liên quan đến nhiều vấn đề phức tạp thuộc về pháp luật và những quan hệ xã hội khác, ảnh hưởng trực tiếp đến quyền lợi thiết thân của các tổ chức, cá nhân, vì vậy được xã hội rất quan tâm. Để giải quyết một vụ việc khiếu nại về đất đai không gây bức xúc trong quần chúng nhân dân, đạt được mục tiêu "thấu tình, đạt lý", đảm bảo được tính khả thi trong thực tiễn; đòi hỏi tổng hợp nhiều yếu tố: đó là xử lý nghiêm các trường hợp cố tình trì hoãn việc giải quyết khiếu nại về đất đai; đó là tuyên truyền sâu rộng, đúng trọng tâm các quy định của pháp luật về khiếu nại, tố cáo, pháp luật về đất đai; đó là hoàn thiện các quy định liên quan đến nội dung, quy trình giải quyết khiếu nại về đất đai... Tuy nhiên, có một yếu tố quan trọng là phải nâng cao chất lượng giải quyết các

khiếu nại về đất đai của các cơ quan hành chính nhà nước. Các cơ quan hành chính nhà nước thực hiện tốt công tác giải quyết khiếu nại về đất đai sẽ giúp cho Nhà nước hoàn thiện các chính sách, xác lập mối quan hệ bình đẳng, công bằng giữa Nhà nước với công dân và tiến tới xây dựng một Nhà nước pháp quyền đúng nghĩa.

Nghệ An là tỉnh có diện tích lớn, dân số đông đã ảnh hưởng rất lớn đến công tác quản lý Nhà nước về đất đai. Xuất phát từ tình hình trên, dẫn đến các vụ khiếu nại, tố cáo, tranh chấp về đất đai có nhiều cơ hội tăng về số lượng vụ việc (số lượng các vụ việc chiếm từ 50% đến 70% các vụ việc khiếu nại, tố cáo, tranh chấp nói chung), cũng như tính chất, mức độ gay gắt ngày càng phức tạp. Trong khi đó, các vụ việc khiếu nại về đất đai chủ yếu do các cơ quan hành chính giải quyết (các vụ việc về đất đai do cơ quan Tòa án giải quyết hiện nay chiếm số lượng không nhiều). Do đó, cần phải nghiên cứu một cách có hệ thống các quy định của pháp luật về khiếu nại, thực trạng khiếu nại và giải quyết khiếu nại về đất đai của các cơ quan hành chính nhà nước (qua thực tiễn tỉnh Nghệ An); trên cơ sở đó, đề xuất những kiến nghị nhằm sửa đổi, bổ sung chính sách, pháp luật về khiếu nại, về đất đai và xác lập cơ chế giải quyết các khiếu nại về đất đai, nhằm nâng cao hiệu quả công tác giải quyết khiếu nại về đất đai, bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp cho tổ chức, công dân và đáp ứng được nhiệm vụ xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa là việc làm có ý nghĩa quan trọng về mặt lý luận và thực tiễn hiện nay. Với nhận thức như vậy, tôi đã lựa chọn đề tài: "Giải quyết khiếu nại trong lĩnh vực đất đai của cơ quan hành chính nhà nước (qua thực tiễn tỉnh nghệ an)" làm luận văn thạc sĩ luật học của mình.

Các kết quả nghiên cứu của luận văn này này có thể được sử dụng làm tài liệu tham khảo tại các cơ sở đào tạo và nghiên cứu về luật học. Một số kiến nghị của đề tài có giá trị tham khảo đối với các cơ quan xây dựng và thực thi pháp luật trong quá trình xây dựng, hoàn thiện và tổ chức thực hiện pháp luật đất đai nói chung và pháp luật giải quyết khiếu nại về đất đai nói riêng ở