Giải quyết khiếu nại hành chính trong lĩnh vực đất đai – Qua thực tiễn thị xã Tam Điệp, tỉnh Ninh Bình

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI

KHOA LUẬT

DƯƠNG THỊ THANH HUYỀN

GIẢI QUYẾT KHIẾU NẠI HÀNH CHÍNH TRONG LĨNH VỰC ĐẤT ĐAI – QUA THỰC TIỄN THỊ XÃ TAM ĐIỆP, TỈNH NINH BÌNH

Chuyên ngành: Lý luận và lịch sử Nhà nước và pháp luật

Mã số: 60 38 01 01

LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HỌC

Cán bộ hướng dẫn khoa học: TS. TRẦN NHO THÌN

HÀ NỘI - 2015

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan Luận văn là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các kết quả nêu trong Luận văn chưa được công bố trong bất kỳ công trình nào khác. Các số liệu, ví dụ và trích dẫn trong Luận văn đảm bảo tính chính xác, tin cậy và trung thực. Tôi đã hoàn thành tất cả các môn học và đã thanh toán tất cả các nghĩa vụ tài chính theo quy định của Khoa Luật Đại học Quốc gia Hà Nội.

Vậy tôi viết Lời cam đoan này đề nghị Khoa Luật xem xét để tôi có thể bảo vệ Luận văn.

Tôi xin chân thành cảm ơn!

NGƯỜI CAM ĐOAN

DƯƠNG THỊ THANH HUYỀN

Trang phụ bìa Lời cam đoan Mục lục

Danh mục các chữ viết tắt

MỤC LỤC

Trang

MỞ ĐẦU 1

Chương 1: NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VÀ CƠ SỞ PHÁP LÝ CỦA

GIẢI QUYẾT KHIẾU NẠI HÀNH CHÍNH VỀ ĐẤT ĐAI 7

1.1. Khiếu nại hành chính và giải quyết khiếu nại hành chính về đất đai7

1.1.1. Khiếu nại hành chính và đặc điểm của khiếu nại hành chính 7

1.1.2. Giải quyết khiếu nại hành chính về đất đai, đặc điểm của giải quyết khiếu nại hành chính về đất đai 10

1.2. Các yêu cầu đối với giải quyết khiếu nại hành chính về đất đai .. 13

1.3. Cơ sở pháp lý của giải quyết khiếu nại hành chính về đất đai 15

1.3.1. Quy định về thẩm quyền giải quyết khiếu nại hành chính về đất

đai 15

1.3.2. Quy định về trình tự, thủ tục giải quyết khiếu nại hành chính về đất đai. 20

Chương 2: THỰC TRẠNG GIẢI QUYẾT KHIẾU NẠI HÀNH CHÍNH VỀ ĐẤT ĐAI TRÊN ĐỊA BÀN THỊ XÃ TAM ĐIỆP,

TỈNH NINH BÌNH 31

2.1. Điều kiện địa lý, kinh tế, xã hội tại thị xã Tam Điệp, tỉnh Ninh Bình..31

2.2. Tình hình khiếu nại hành chính và giải quyết khiếu nại hành

chính về đất đai trên địa bàn thị xã Tam Điệp, tỉnh Ninh Bình... 32

2.2.1. Tình hình khiếu nại hành chính về đất đai trên địa bàn 32

2.2.2. Nguyên nhân phát sinh khiếu nại hành chính về đất đai 40

2.3. Thực trạng giải quyết khiếu nại đất đai của cơ quan hành chính 42

2.3.1. Tình hình giải quyết khiếu nại hành chính về đất đai 42

2.3.2. Hạn chế và nguyên nhân 47

Chương 3: GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ GIẢI QUYẾT

KHIẾU NẠI HÀNH CHÍNH VỀ ĐẤT ĐAI 51

3.1. Yêu cầu hoàn thiện pháp luật về giải quyết khiếu nại hành

chính về đất đai 51

3.1.1. Tôn trọng và bảo vệ quyền con người, quyền công dân 52

3.1.2. Đảm bảo tính thống nhất, đồng bộ 53

3.1.3. Tính chặt chẽ và tính khả thi 54

3.1.4. Yêu cầu hội nhập quốc tế 56

3.2. Những giải pháp nâng cao hiệu quả về giải quyết khiếu nại hành chính về đất đai 57

3.2.1. Hoàn thiện pháp luật 57

3.2.2. Đề xuất cụ thể nâng cao hiệu quả giải quyết khiếu nại hành chính

về đất đai trên địa bàn thị xã Tam Điệp, tỉnh Ninh Bình 67

KẾT LUẬN 71

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 74

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

HĐND

UBND

Hội đồng nhân dân

Ủy ban nhân dân

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 91 trang tài liệu này.

MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài

Quyền con người, quyền công dân và những bảo đảm pháp lý cho chúng luôn là vấn đề được Đảng, Nhà nước và xã hội đặc biệt quan tâm. Lịch sử lập pháp của Nhà nước ta đã cho thấy rằng việc ghi nhận cơ sở pháp lý cũng như những bảo đảm cho quyền công dân luôn luôn chiếm vị trí quan trọng trong hệ thống các văn bản pháp luật.

Quyền khiếu nại của công dân chính là cơ chế quyền bảo vệ quyền. Thông qua việc khiếu nại công dân sẽ đề nghị các cơ quan nhà nước bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của mình. Khiếu nại là một phương thức bảo đảm quyền lợi của công dân và tổ chức, góp phần phát huy dân chủ ở mỗi địa phương cũng như trong phạm vi quốc gia.

Trong giải quyết khiếu nại ở nước ta hiện nay, khiếu nại có tính pháp lý chủ yếu xảy ra trên hai lĩnh vực quản lý hành chính nhà nước và hoạt động tư pháp. Trong hệ thống pháp luật nước ta, không có quy định cho phép cá nhân, tổ chức khiếu nại đối với các văn bản quy phạm pháp luật. Trên thực tế, các khiếu nại được thực hiện đa phần là trong lĩnh vực hành chính nhà nước.

Trong những năm gần đây tình hình khiếu nại, đặc biệt là khiếu nại hành chính về đất đai diễn biến đa dạng, phức tạp cả về nội dung, tính chất, mức độ. Khiếu nại hành chính về đất đai đông người, vượt cấp có xu hướng gia tăng gay gắt, quyết liệt hơn. Đây không chỉ là vấn đề riêng của một địa phương, một ngành hay một lĩnh vực nào mà xảy ra một cách thường xuyên từ cơ sở đến Trung ương.

Là một thị xã đang phát triển của tỉnh Ninh Bình, Tam Điệp đang có những bước chuyển mình mạnh mẽ, cùng với việc thực hiện công nghiệp hóa, hiện đại hóa xây dựng và phát triển thị xã, tình hình khiếu nại hành chính về

đất đai ở địa bàn Tam Điệp những năm gần đây có những diễn biến phức tạp. Các dự án, công trình giao thông mới làm thay đổi diện mạo của đô thị khiến cho thị xã hiện đại hơn, phát triển hơn nhưng nó cũng làm thay đổi cuộc sống của không ít người dân, nhất là người dân có nhà cửa, đất đai trong diện quy hoạch. Công tác giải phóng mặt bằng là một công việc phức tạp, nhạy cảm liên quan đến nhiều vấn đề và tác động đến nhiều mặt của xã hội và cộng đồng dân cư, trong khi đó công tác giải phóng mặt bằng là điều kiện tiên quyết để có thể thực hiện dự án đúng tiến độ. Trên địa bàn thị xã Tam Điệp hiện nay, giải phóng mặt bằng vẫn chưa thực hiện tốt, gây nhiều bức xúc đối với một bộ phận nhân dân đã làm phát sinh đơn thư khiếu nại. Số lượng đơn khiếu nại hành chính tăng lên đáng kể, thậm chí nhiều đơn kéo dài vượt cấp. Tỷ lệ giải quyết đơn khiếu nại về đất đai tuy có tăng nhưng vẫn có nhiều đơn chậm được giải quyết. Do đó, nâng cao chất lượng giải quyết khiếu nại hành chính về đất đai là biện pháp cấp bách và cần phải thực hiện thường xuyên trong công tác quản lý nhà nước.

Trước thực trạng trên, để góp phần nâng cao hiệu quả giải quyết khiếu nại đất đai trên địa bàn thị xã Tam Điệp, tỉnh Ninh Bình đảm bảo pháp chế và kỷ luật trong quản lý hành chính nhà nước, học viên đã chọn đề tài: "Giải quyết khiếu nại hành chính trong lĩnh vực đất đai – Qua thực tiễn thị xã Tam Điệp, tỉnh Ninh Bình" làm đề tài nghiên cứu.

2. Tình hình nghiên cứu đề tài

Giải quyết khiếu nại nói chung và giải quyết khiếu nại hành chính về đất đai nói riêng là vấn đề nhận được sự quan tâm nghiên cứu của rất nhiều nhà khoa học và các nhà hoạt động thực tiễn quan tâm. Đã có nhiều công trình nghiên cứu đề cập đến vấn đề này ở các góc độ và hình thức khác nhau:

- Pháp luật về khiếu nại, tố cáo (PGS. TS Phạm Hồng Thái chủ biên, Nhà xuất bản thành phố Hồ Chí Minh, năm 2003);

- Một số vấn đề đổi mới cơ chế giải quyết khiếu kiện hành chính ở Việt Nam (TS. Nguyễn Văn Thanh và Luật gia Đinh Văn Minh, Nhà xuất bản Tư pháp, năm 2004);

- Nghiên cứu những vấn đề lý luận, thực tiễn giải quyết khiếu nại, tố cáo của cán bộ, công chức hiện nay (Đề tài khoa học cấp Bộ do ông Nguyễn Sỹ Cương - Quyền Chánh Thanh tra Bộ Nội vụ làm chủ nhiệm, năm 2007);

- Xây dựng quy chế phối hợp giải quyết khiếu nại, tố cáo đông người vượt cấp lên Trung ương (Đề tài do ông Nguyễn Tiến Bình - Phó Chánh Văn phòng Thanh tra Chính phủ làm chủ nhiệm, năm 2008);

- Mấy vấn đề xung quanh việc hoàn thiện quyết định giải quyết khiếu nại (Kiều Văn Chung, Tạp chí Nhà nước và pháp luật, số 5/2003);

- Hoàn thiện cơ chế giải quyết khiếu kiện hành chính ở Việt Nam (Đề tài khoa học cấp Bộ, Thanh tra Chính phủ, năm 2004);

- Nâng cao hiệu quả công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo phải gắn với quá trình cải cách tư pháp (TS Vũ Phạm Quyết Thắng, Tạp chí Thanh tra, số 9).

Các công trình nghiên cứu trên và một số công trình khác mặc dù chưa giải quyết hết những đặc thù của công tác giải quyết khiếu nại nói chung, khiếu nại hành chính về đất đai tại mỗi địa phương nói riêng nhưng lại là nguồn tài liệu quý giá để tác giả tiếp cận và tiến hành nghiên cứu đề tài của mình, nhất là công tác giải quyết khiếu nại hành chính về đất đai trên địa bàn thị xã Tam Điệp, tỉnh Ninh Bình. Qua nghiên cứu, tìm hiểu hoạt động chuyên môn của cơ quan thanh tra các cấp, cơ quan tài nguyên môi trường cũng như thực tiễn công tác giải quyết khiếu nại hành chính về đất đai trên địa bàn thị xã làm cơ sở đề xuất những kiến nghị, đề xuất hoàn thiện pháp luật về giải quyết khiếu nại hành chính nói chung và những đề xuất đối với công tác giải quyết khiếu nại hành chính về đất đai trên địa bàn thị xã Tam Điệp trong điều kiện hiện nay.