Công tác xã hội đối với học sinh nghiện internet từ thực tiễn tỉnh Bình Định

VIỆN HÀN LÂM

KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM

HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI

NGUYỄN VĂN NGA

CÔNG TÁC XÃ HỘI ĐỐI VỚI HỌC SINH NGHIỆN INTERNET TỪ THỰC TIỄN TỈNH BÌNH ĐỊNH

Ngành: Công tác xã hội Mã số: 976 01 01

LUẬN ÁN TIẾN SĨ CÔNG TÁC XÃ HỘI

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:

1. GS.TS. NGUYỄN HỮU MINH

2. TS. NGUYỄN TRUNG HẢI

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các kết quả nghiên cứu trong luận án là trung thực và chưa được công bố trong bất kỳ các công trình khác

Tác giả luận án

MỤC LỤC

MỞ ĐẦU 1

Chương 1: TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU VỀ CÔNG TÁC XÃ HỘI ĐỐI VỚI HỌC SINH NGHIỆN INTERNET 16

1.1. Những nghiên cứu ở nước ngoài 16

1.1.1. Những nghiên cứu về nghiện internet 16

1.1.2. Những nghiên cứu về công tác xã hội làm việc với học sinh nghiện internet 21

1.2. Nghiên cứu ở trong nước 25

1.2.1. Những nghiên cứu về nghiện internet 25

1.2.2. Những nghiên cứu về công tác xã hội làm việc với học sinh nghiện internet 27

Tiểu kết chương 1 30

Chương 2: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ CÔNG TÁC XÃ HỘI ĐỐI VỚI HỌC SINH NGHIỆN INTERNET 31

2.1. Nghiện internet 31

2.1.1. Một số khái niệm có liên quan 31

2.1.2. Các biểu hiện và tiêu chuẩn đánh giá nghiện internet 33

2.2. Nghiện internet ở học sinh trung học cơ sở 38

2.2.1. Khái niệm về học sinh trung học cơ sở nghiện internet 38

2.2.2. Một số đặc tâm lý của học sinh trung học cơ sở 38

2.2.3. Các mức độ và biểu hiện tâm lý của học sinh trung học cơ sở nghiện internet 40

2.3. Lý luận về công tác xã hội đối với học sinh trung học cơ sở nghiện internet 42

2.3.1. Một số khái niệm 42

2.3.2. Các nguyên tắc và phương pháp của công tác xã hội làm việc với học sinh trung học cơ sở nghiện internet 48

2.3.3. Các hoạt động công tác xã hội đối với học sinh nghiện internet 53

2.3.4. Một số lý thuyết liên quan đến hoạt động công tác xã hội trong việc

can thiệp, hỗ trợ đối với học sinh nghiện internet 57

2.4. Các yếu tố ảnh hưởng đến hoạt động công tác xã hội đối với học sinh nghiện internet 61

2.4.1. Nhận thức, thái độ của học sinh nghiện internet 61

2.4.2. Trình độ, năng lực và kinh nghiệm của cán bộ, giáo viên kiêm nhiệm công tác xã hội trong trường học (NVCTXHTH) 62

2.4.3. Hệ thống chính sách, pháp luật của nhà nước 64

2.4.4. Cơ sở vật chất, nguồn lực và sự quan tâm của nhà trường 65

2.4.5. Sự quan tâm, phối hợp của gia đình 65

2.4.6. Nhận thức, sự quan tâmcủa cộng đồng 66

Tiểu kết chương 2 66

Chương 3: THỰC TRẠNG CÔNG TÁC XÃ HỘI ĐỐI VỚI HỌC SINH NGHIỆN INTERNET TẠI CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ Ở TỈNH BÌNH ĐỊNH 67

3.1. Khái quát về địa bàn và khách thể nghiên cứu 67

3.1.1. Địa bàn nghiên cứu 67

3.1.2. Đặc điểm về khách thể nghiên cứu 69

3.2. Thực trạng nghiện internet ở học sinh trung học cơ sở 71

3.2.1. Tỷ lệ học sinh nghiện internet phân theo các yếu tố 71

3.2.2. Ảnh hưởng của nghiện internet đối với học sinh trung học cơ sở nghiện internet 73

3.2.3. Các yếu tố ảnh hưởng đến tình trạng nghiện internet ở học sinh trung học

cơ sở 75

3.3. Thực trạng công tác xã hội đối với học sinh trung học cơ sở nghiện internet tại tỉnh Bình Định 78

3.3.1. Nhu cầu về hoạt động công tác xã hội trong can thiệp, trợ giúp cho học sinh nghiện internet 78

3.3.2. Các hoạt động công tác xã hội đối với học sinh trung học cơ sở nghiện internet 80

3.4. Một số yếu tố ảnh hưởng đến công tác xã hội đối với học sinh trung học

cơ sở nghiện internet 105

3.4.1. Nhận thức, thái độ, hoàn cảnh của học sinh nghiện internet 105

3.4.2. Trình độ, năng lực và kinh nghiệm của cán bộ, giáo viên kiêm nhiệm công tác xã hội trong trường học 107

3.4.3. Hệ thống chính sách, pháp luật của nhà nước 112

3.4.4. Cơ sở vật chất, nguồn lực và sự quan tâm của nhà trường 115

3.4.5. Sự quan tâm, phối hợp của gia đình 117

3.4.6. Nhận thức, sự quan tâm của cộng đồng 119

Tiểu kết chương 3 123

Chương 4: KẾT QUẢ THỰC NGHIỆM CÔNG TÁC XÃ HỘI CÁ NHÂN VÀ CÁC GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ CÔNG TÁC XÃ HỘI ĐỐI VỚI HỌC SINH NGHIỆN INTERNET TỪ THỰC TIỄN TỈNH BÌNH ĐỊNH 124

4.1. Kết quả thực nghiệm công tác xã hội cá nhân để giảm thiểu hành vi nghiện internet cho học sinh 124

4.1.1. Cơ sở ứng dụng phương pháp công tác xã hội với cá nhân 124

4.1.2. Mô tả thân chủ nghiện internet 127

4.1.3. Hoạt động can thiệp 128

4.1.4. Bài học kinh nghiệm 145

4.2. Một số giải pháp nâng cao hiệu quả công tác xã hội đối với học sinh nghiện internet 145

4.2.1. Hoàn thiện hệ thống luật pháp, chính sách về công tác xã hội học đường 145

4.2.2. Nâng cao chất lượng đội ngũ nhân viên, giáo viên làm công tác xã hội .. 147

4.2.3. Nâng cao vai trò, trách nhiệm, đổi mới cơ chế, chính sách trong nhà trường. 149

4.2.4. Nâng cao nhận thức của học sinh về hiệu quả sử dụng internet và hậu

quả của nghiện internet 150

4.2.5.Phát huy vai trò của phụ huynh học sinh trong giáo dục quản lý học sinh 151

4.2.6. Đổi mới nội dung và các phương thức thực hiện các hoạt động công

tác xã hội đối với HS nghiện internet 153

Tiểu kết chương 4 155

KẾT LUẬN 156

DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH ĐÃ CÔNG BỐ LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN ÁN CỦA TÁC GIẢ 151

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 152

PHỤ LỤC 167

DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CÁC CHỮ VIẾT TẮT

Viết tắt

Viết đầy đủ
HS	Học sinh
THCS	Trung học cơ sở
CTXH	Công tác xã hội
NVCTXH	Nhân viên công tác xã hội
CBTH	Cán bộ trường học
GD&ĐT	Giáo dục và đào tạo
PVS	Phỏng vấn sâu
TP	Thành phố
GV	Giáo viên
TE	Trẻ em
ĐTB	Điểm trung bình
NVCTXHTH	Nhân viên công tác xã hội trường học
LĐ - TB & XH	Lao động – Thương binh và Xã hội
VHTT & DL	Văn hóa ,Thể thao và Du lịch
CA	Công an