Các nhân tố tác động tới an toàn vốn của các ngân hàng thương mại tại Việt Nam

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ QUỐC DÂN

---------------------------------

TRẦN THỊ LAN ANH

CÁC NHÂN TỐ TÁC ĐỘNG TỚI

AN TOÀN VỐN CỦA CÁC NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI TẠI VIỆT NAM

LUẬN ÁN TIẾN SĨ

NGÀNH TÀI CHÍNH - NGÂN HÀNG

HÀ NỘI – 2020

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ QUỐC DÂN

---------------------------------

TRẦN THỊ LAN ANH

CÁC NHÂN TỐ TÁC ĐỘNG TỚI

AN TOÀN VỐN CỦA CÁC NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI TẠI VIỆT NAM

Chuyên ngành: Tài chính - Ngân hàng Mã số: 9340201

LUẬN ÁN TIẾN SĨ

Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. Lê Thanh Tâm

HÀ NỘI – 2020

LỜI CAM ĐOAN

Tôi đã đọc và hiểu về các hành vi vi phạm sự trung thực trong học thuật. Tôi cam kết bằng danh dự cá nhân rằng bản luận án này do tôi tự thực hiện và không vi phạm yêu cầu về sự trung thực trong học thuật.

Tác giả

Trần Thị Lan Anh

LỜI CẢM ƠN

Trước tiên, tôi xin tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến PGS.TS Lê Thanh Tâm, người hướng dẫn khoa học của Luận án, đã luôn tận tâm, nhiệt huyết, trách nhiệm hướng dẫn và chỉ bảo tôi những nội dung kiến thức và phương pháp nghiên cứu, cũng như chia sẻ những kinh nghiệm quý báu để tôi hoàn thành luận án này.

Tôi xin trân trọng cảm ơn Trường Đại học Kinh tế quốc dân, Viện Ngân hàng – Tài chính, Viện sau đại học cùng Quý thầy cô giáo tham gia giảng dạy chương trình nghiên cứu sinh đã truyền đạt cho tôi những kiến thức và phương pháp nghiên cứu nền tảng, là hành trang cho tôi hoàn thành Luận án.

Cuối cùng, tôi xin chân thành cảm ơn đến Khoa Quản lý kinh doanh, trường Đại học Công nghiệp Hà Nội, gia đình, bạn bè, đồng nghiệp đã tận tình hỗ trợ, giúp đỡ tôi trong suốt thời gian học tập và nghiên cứu.

Xin trân trọng cảm ơn!

Tác giả

Trần Thị Lan Anh

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN I

LỜI CẢM ƠN II

MỤC LỤC III

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT V

DANH MỤC BẢNG BIỂU VI

DANH MỤC HÌNH VẼ VII

PHẦN MỞ ĐẦU 1

CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 8

1.1. Tổng quan tình hình nghiên cứu 8

1.1.1. Các nghiên cứu nước ngoài 8

1.1.2. Các nghiên cứu trong nước 15

1.1.3. Tổng hợp các nhân tố tác động tới an toàn vốn của ngân hàng thương mại 16

1.1.4. Khoảng trống nghiên cứu 18

1.2. Phương pháp nghiên cứu và dữ liệu nghiên cứu 20

1.2.1. Dữ liệu nghiên cứu 20

1.2.2. Phương pháp nghiên cứu 20

KẾT LUẬN CHƯƠNG 1 23

CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ AN TOÀN VỐN VÀ CÁC NHÂN TỐ TÁC

ĐỘNG TỚI AN TOÀN VỐN CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI 24

2.1. An toàn vốn 24

2.1.1. Khái niệm và vai trò của vốn ngân hàng 24

2.1.2. Nguồn gốc và quan điểm về an toàn vốn 27

2.1.3. Tầm quan trọng của an toàn vốn 30

2.1.4. Quy định về an toàn vốn 31

2.2. Các nhân tố tác động tới an toàn vốn 36

2.2.1. Các nhân tố vi mô 37

2.2.2. Các nhân tố vĩ mô 48

KẾT LUẬN CHƯƠNG 2 52

CHƯƠNG 3: THỰC TRẠNG VỀ AN TOÀN VỐN VÀ CÁC NHÂN TỐ TÁC ĐỘNG TỚI AN TOÀN VỐN CỦA CÁC NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI VIỆT NAM 53

3.1. Thực trạng về an toàn vốn 53

3.1.1. Quy định pháp lý của Việt Nam về an toàn vốn 53

3.1.2. Tỷ lệ an toàn vốn của hệ thống ngân hàng thương mại Việt Nam 57

3.1.3. Tỷ lệ an toàn vốn của các ngân hàng thương mại trong mẫu nghiên cứu61

3.2. Thực trạng về các yếu tố vi mô tác động tới an toàn vốn 62

3.2.1. Quy mô Tài sản 62

3.2.2. Tỷ lệ đòn bẩy 65

3.2.3. Tỷ trọng cho vay 66

3.2.4. Tỷ lệ nợ xấu và tỷ lệ nợ xấu bán cho VAMC 69

3.2.5. Tỷ lệ dự phòng rủi ro tín dụng 72

3.2.6. Khả năng thanh khoản 73

3.2.7. Khả năng sinh lời 75

3.2.8. Thực trạng về các yếu tố vĩ mô nền kinh tế tác động tới an toàn vốn ... 80

3.3. Đánh giá về an toàn vốn của các ngân hàng thương mại Việt Nam 84

3.3.1. Ưu điểm 84

3.3.2. Hạn chế 86

KẾT LUẬN CHƯƠNG 3 90

CHƯƠNG 4: KIỂM ĐỊNH CÁC NHÂN TỐ TÁC ĐỘNG TỚI AN TOÀN VỐN CỦA CÁC NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI VIỆT NAM 91

4.1. Mô hình nghiên cứu và giả thuyết nghiên cứu 91

4.1.1. Mô hình nghiên cứu 91

4.1.2. Các giả thuyết nghiên cứu 94

4.2. Kết quả nghiên cứu 101

4.2.1. Kết quả xử lý mô hình 101

4.2.2. Thảo luận kết quả nghiên cứu 109

KẾT LUẬN CHƯƠNG 4 116

CHƯƠNG 5: MỘT SỐ KHUYẾN NGHỊ VỀ CÁC NHÂN TỐ TÁC ĐỘNG TỚI AN TOÀN VỐN CỦA CÁC NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI VIỆT NAM 117

5.1. Định hướng về quy định an toàn vốn của các ngân hàng thương mại Việt Nam 117

5.2. Một số khuyến nghị nhằm đảm bảo an toàn vốn đối với các ngân hàng thương mại tại Việt Nam 120

5.2.1. Đối với các ngân hàng thương mại 121

5.2.2. Đối với ngân hàng Nhà nước 128

5.2.3. Đối với Chính phủ 130

5.3. Một số hạn chế của luận án 131

KẾT LUẬN CHƯƠNG 5 132

KẾT LUẬN 133

DANH MỤC CÔNG TRÌNH ĐÃ CÔNG BỐ CỦA TÁC GIẢ 135

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 136

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT

Viết tắt	Thuật ngữ
1	CAR	Tỷ lệ an toàn vốn
2	HTNH	Hệ thống ngân hàng
3	HTTC	Hệ thống tài chính
4	NHNN	Ngân hàng nhà nước Việt Nam
5	NHTM	Ngân hàng thương mại
6	NHTMCP	Ngân hàng thương mại cổ phần
7	NHTMNN	Ngân hàng thương mại Nhà nước
8	ROA	Tỷ suất sinh lời trên tổng tài sản
9	ROE	Tỷ suất sinh lời trên vốn chủ sở hữu
10	TCTC	Tổ chức tài chính
11	TCTD	Tổ chức tín dụng
12	VAMC	Công ty Quản lý tài sản của các tổ chức tín dụng Việt Nam