Các nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng thông tin trên báo cáo tài chính của các ngân hàng thương mại tại Việt Nam

PMKT

Phần mềm kế toán
QTDN	Quản trị doanh nghiệp
QTNH	Quản trị ngân hàng
Sacombank	Ngân hàng thương mại cổ phần Sài Gòn Thương Tín
SCB	Ngân hàng thương mại cổ phần Sài Gòn
Seabank	Ngân hàng thương mại cổ phần Đông Nam Á
SGB	Ngân hàng thương mại cổ phần Sài Gòn Công Thương
SHB	Ngân hàng thương mại cổ phần Sài Gòn – Hà Nội
Techcombank	Ngân hàng thương mại cổ phần Kỹ Thương
TTKT	Thông tin kế toán
VAS	Chuẩn mực kế toán Việt Nam
VIB	Ngân hàng thương mại cổ phần Quốc Tế
Vietcombank	Ngân hàng thương mại cổ phần Ngoại Thương Việt Nam
Vietinbank	Ngân hàng thương mại cổ phần Việt Nam Thương Tín
VP Bank	Ngân hàng thương mại cổ phần Việt Nam Thịnh Vượng

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 128 trang tài liệu này.

DANH MỤC BẢNG

Bảng 1.1. Tổng hợp một số nghiên cứu trên thế giới về đề tài CLTT BCTC 8

Bảng 1.2. Tổng hợp các nghiên cứu Việt Nam về đề tài CLTT BCTC 12

Bảng 2.1. Thang đo Quản trị ngân hàng 26

Bảng 2.2. Thang đo Kiểm soát nội bộ 27

Bảng 2.3. Thang đo Chất lượng phần mềm kế toán 29

Bảng 2.4. Thang đo Đào tạo nhân viên 30

Bảng 2.5. Thang đo nhân tố Năng lực nhân viên kế toán 31

Bảng 2.6. Thang đo nhân tố Áp lực từ thuế 33

Bảng 3.1. Thang đo biến phụ thuộc sử dụng trong nghiên cứu 41

Bảng 3.2. Thang đo các biến độc lập sử dụng trong nghiên cứu 43

Bảng 4.1. Thống kê mô tả đặc điểm của mẫu khảo sát 50

Bảng 4.2. Kết quả thống kê mô tả CLTTBCTC tại các NHTM Việt Nam 51

Bảng 4.3. Kết quả thống kê mô tả các nhân tố ảnh hưởng đến CLTTBCTC tại các NHTM Việt Nam 51

Bảng 4.4. Kết quả kiểm định Cronbach thang đo Quản trị ngân hàng 53

Bảng 4.5. Kết quả kiểm định Cronbach thang đo Kiểm soát nội bộ 53

Bảng 4.6. Kết quả kiểm định Cronbach của thang đo Chất lượng phần mềm kế toán

...................................................................................................................................54

Bảng 4.7. Kết quả kiểm định Cronbach của thang đo Đào tạo nhân viên 54

Bảng 4.8. Kết quả kiểm định Cronbach của thang đo Năng lực nhân viên kế toán..55 Bảng 4.9. Kết quả kiểm định Cronbach của thang đo Áp lực từ thuế 55

Bảng 4.10. Kết quả kiểm định Cronbach của thang đo CLTT BCTC 56

Bảng 4.11. Kết quả kiểm định KMO và kiểm định Bartlett của các biến độc lập 57

Bảng 4.12. Kết quả kiểm định trọng số nhân tố và tổng phương sai trích của các biến độc lập 57

Bảng 4.13. Ma trận trọng số nhân tố của biến độc lập 58

Bảng 4.14. Kết quả kiểm định KMO và kiểm định Barlett biến phụ thuộc 59

Bảng 4.15. Kết quả kiểm định trọng số nhân tố và tổng phương sai trích của biến phụ thuộc 59

Bảng 4.16. Kết quả kiểm định hệ số hồi quy 60

Bảng 4.17. Bảng tóm tắt mô hình 60

Bảng 4.18. Kết quả kiểm định F 61

Bảng 4.19. Kết quả kiểm định phương sai phần dư không đổi 63

Bảng 4.20. Kết quả kiểm định các giả thuyết 64

Bảng 4.21. Xác định vị trí của các biến độc lập % 65

DANH MỤC HÌNH

Hình 2.1. Mô hình nghiên cứu đề xuất 34

Hình 3.1. Qui trình thực hiện nghiên cứu 37

Hình 4.1. Biểu đồ của phần dư chuẩn hóa 62

Mục tiêu chính của nghiên cứu nhằm xác định những nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng thông tin báo cáo tài chính tại các ngân hàng thương mại Việt Nam. Mô hình nghiên cứu đề xuất về các nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng thông tin trên báo cáo tài chính có 6 nhân tố, bao gồm: Quản trị ngân hàng, Kiểm soát nội bộ, Chất lượng phần mềm kế toán, Đào tạo nhân viên, Năng lực nhân viên kế toán, Áp lực từ thuế. Nghiên cứu sử dụng mô hình nhân tố khám phá (EFA) với sự hỗ trợ của phần mềm SPSS nhằm xác định các nhân tố ảnh hưởng. Số liệu nghiên cứu được thu thập thông qua việc khảo sát 230 mẫu với 42 biến quan sát. Kết quả đã chỉ ra rằng Đào tạo nhân viên có ảnh hưởng lớn nhất tới chất lượng thông tin trên báo cáo tài chính, các nhân tố tiếp theo bao gồm: Quản trị ngân hàng, Chất lượng phần mềm kế toán. Hai nhân tố Năng lực nhân viên kế toán và Áp lực từ thuế ảnh hưởng thấp nhất tới chất lượng thông tin trên báo cáo tài chính.

Từ khóa: chất lượng thông tin, chất lượng báo cáo tài chính, ngân hàng thương mại, Việt Nam.

The main objective of this research is to identify the factors that influence the quality of financial reporting information for Vietnamese Commercial Banks. There are six factors in the suggest model of the factors influencing on the quality of financial reporting information, include: Bank Management, Internal Control, Quality of Accounting Software, Staff Training, Accounting Staff Compentence, Tax Pressure. The research use the Exploratory Factor Analysis (EFA) model with the support of SPSS software to identify the influencing factors. The data of research were collected through surveying 230 samples with 42 observed variables. The result show that Staff Training has the greatest influence on the quality of financial reporting quality information, the remaining factors include: Bank Management, Quality of Accounting Software. Two factors, Accounting Staff Capacity and Tax Pressure have limited influence on the quality of financial reporting information.

Key words: information quality, financial reporting quality, Commercial Banks, Viet Nam.

PHẦN MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài

Vấn đề chất lượng thông tin (CLTT) kế toán đã được đề cập cụ thể trong các báo cáo của hai tổ chức nghề nghiệp kế toán lớn trên thế giới là FASB, IASB; và trong các quy định của Nhà Nước (Chuẩn mực kế toán Việt Nam, Luật Thương mại Pháp...)(Phạm, 2016). Cụ thể, CLTT bao gồm các đặc tính thích hợp, đáng tin cậy và có thể hiểu được cho người dùng (FASB,1993). CLTT là những thuộc tính làm cho những thông tin hiển thị trên BCTC trở nên có ích cho người sử dụng được đưa ra bao gồm: đáng tin cậy, thích hợp, có thể hiểu được, có khả năng so sánh (IASB, 2001). Theo chuẩn mực kế toán Việt Nam, CLTT BCTC bao gồm các thuộc tính: trung thực, khách quan, đầy đủ, kịp thời, dễ hiểu, có thể so sánh.

Báo cáo tài chính (BCTC) tổng hợp các số liệu từ kế toán nhằm phản ánh về tình hình tài sản, nguồn vốn, nợ phải trả, tình hình tài chính và kết quả kinh doanh, các luồng tiền của một doanh nghiệp. BCTC ngày càng thể hiện được tầm quan trọng khi cung cấp cho các chủ sở hữu, nhà đầu tư, chủ nợ, các tổ chức quản lý, điều hành thị trường, ... các thông tin thiết yếu giúp cho những đối tượng này tùy theo mục tiêu của mình mà có thể đưa ra những quyết định phù hợp. Chính vì điều này, CLTT BCTC là một chủ đề được các nhà nghiên cứu trên thế giới cũng như tại Việt Nam rất quan tâm. Việc nâng cao CLTT BCTC giúp người dùng BCTC đưa ra các nhận xét đúng đắn trong việc thực hiện các quyết định.

Ngành ngân hàng khác với các ngành nghề kinh doanh khác, nguồn tài chính được huy động từ người dân và thị trường tài chính. Ngoài ra, tại bất kì một quốc gia nào thì mối quan hệ giữa ngành ngân hàng với chính phủ rất chặt chẽ. Tại Việt Nam, các ngân hàng thương mại (NHTM) là những nhà tài trợ vốn lớn, đồng thời là công cụ quan trọng để nhà nước thực hiện mục tiêu kinh tế, chính sách tiền tệ. Tuy nhiên, hiệu quả kinh doanh của các NHTM chưa thực sự xứng tầm với tiềm năng của nó. Ngân hàng nhà nước buộc phải mua lại và sáp nhập các ngân hàng có tình hình hoạt động yếu kém khi để tỷ lệ nợ xấu liên tục tăng cao, hiệu quả sử dụng đồng

vốn thấp. Các ngân hàng thường ghi giảm chi phí cho các khoản nợ xấu và các khoản doanh thu, thu nhập được điều chỉnh tăng là các điều chỉnh về kế toán thường thấy nhất. Các thủ thuật như vốn hóa chi phí, ghi nhận thấp những khoản mục dự phòng như là dự phòng nợ xấu, dự phòng giảm giá đầu tư tài chính,....thường được các ngân hàng sử dụng để làm giảm chi phí.

Do đó, việc nâng cao CLTT BCTC của các NHTM có ý nghĩa hết sức quan trọng. Trước tiên, nâng cao CLTT BCTC sẽ giúp tạo nên một phân tích sâu sắc và cái nhìn tổng quan về tình hình kinh doanh thực tế của các NHTM, từ đó cung cấp cơ sở vững chắc giúp các nhà điều hành ngân hàng có các quyết định đúng đắn; nâng cao lợi thế cạnh tranh của ngân hàng; làm cho các nhà đầu tư và khách hàng có niềm tin vào các BCTC của NHTM, và dễ dàng tiếp cận được thông tin trên BCTC. Những điều này sẽ khiến giá trị cũng như năng lực cạnh tranh của các ngân hàng ngày càng gia tăng từ đó giúp hiệu quả hoạt động kinh doanh được nâng cao, doanh thu và lợi nhuận tăng trưởng vững chắc.

Trên cơ sở đó, chủ đề nghiên cứu “CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN CHẤT LƯỢNG THÔNG TIN TRÊN BÁO CÁO TÀI CHÍNH CỦA CÁC

NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI TẠI VIỆT NAM” được tác giả lựa chọn cho luận văn thạc sĩ của mình.

2. Các mục tiêu nghiên cứu

- Mục tiêu tổng quát: xác định và đo lường các nhân tố ảnh hưởng đến CLTT BCTC của các NHTM ở Việt Nam.

- Mục tiêu cụ thể là:

+ Xác định các nhân tố ảnh hưởng tới CLTT BCTC của các NHTM tại Việt Nam.

+ Xác định mức độ ảnh hưởng của các nhân tố này đến CLTT BCTC của các NHTM tại Việt Nam.

+ Đề xuất những khuyến nghị phù hợp giúp nâng cao CLTT BCTC của các NHTM Việt Nam.