95. Pháp Vũ tự tạo lệ bi - 法 雨 寺 造 例 碑 (chùa Đậu, Nguyễn Trãi, Thường
Tín)- Thịnh Đức 4 (1656).
96. Khoán ước Pháp Vũ tự bi ký- 券約法雨寺碑記 (chùa Đậu, Nguyễn Trãi, Thường Tín)- Thịnh Đức 4 (1656).
97. Ngô Sơn tự trùng tu phật tượng bi minh ký- 吳山寺重修佛像碑銘記
(chùa Ngô Sơn, Tường Phiêu, Sơn Tây) - Vĩnh Thọ 4 (1661).
98. Hậu phật bi ký-後佛碑記 (chùa La Khê, Văn Khê, Hà Đông) - Chính Hòa 4 (1683).
99. Thiên Trù tự bi ký- 天稠寺碑記 (chùa Hương, Hương Sơn, Mỹ Đức) -
Chính Hòa 7 (1686).
100. Kiến mưu phục viễn lập bi chi đồ- 建謀復遠立碑之图 (chùa Lê Dương, Lê Dương, Đan Phượng) - Chính Hòa 22 (1701).
PHỤ LỤC
BẢNG THỐNG KÊ BIA ĐÁ THẾ KỶ XVII TRONG 17 NGÔI CHÙA TIÊU BIỂU Ở 10 HUYỆN NGOẠI THÀNH HÀ NỘI
Tên bia | Địa điểm | Niên đại | Nội dung | Hiện trạng | |
1 | Tam quan bi | Chùa Bối Khê - Tam Hưng- Thanh Oai - Hà Nội | Hoằng Định 4 (1604) | Ghi việc xây dựng Tam quan và ghi tên nhiều người công đức | Một số chữ đã bị mờ |
2 | Quảng Nghiêm tự bi ký | Chùa Trăm Gian - Chương Mỹ - Hà Nội | Hoằng Định 4 (1604) | Ghi việc trùng tu chùa | Bia bị mờ hoa văn và một phần chữ hán |
3 | Hội Linh quán bi ký | Chùa Sổ- Tân Ước - Thanh Oai - Hà Nội | Hoằng Định 4 (1604) | Bia ghi việc trùng tu chùa | Bia bị vỡ 1 phần, hoa văn, văn bia bị mờ nhiều |
4 | Tân tạo Bà ả tự bi | Chùa Nhị Khê - Nhị Khê - Thường Tín- Hà Nội | Vĩnh Tộ 2 (1620) | Bia ghi việc tạo dựng chùa và ghi tên người công đức | Bia còn rò nét |
5 | Hội Linh quán bi ký | Chùa Sổ- Tân Ước - Thanh Oai - Hà Nội | Vĩnh Tộ 3 (1621) | Ghi việc trùng tu chùa, tạo tượng, đúc chuông | Bia bị mờ nhiều, rêu bám |
6 | Sùng Nghiêm tự thị bi | Chùa Mía - Đường Lâm- Sơn Tây- Hà Nội | Vĩnh Tộ 6 (1624) | Bia ghi việc lập chợ Tam bảo và những quy định cụ thể của chợ | Bia bị mờ 1 phần |
7 | Hưng Giáo xã Hưng Phúc tự cổ tích danh lam tu tạo thạch bi | Chùa Hưng Giáo- Tam Hưng - Thanh Oai - Hà Nội | Vĩnh Tộ 9 (1627) | Bia ghi việc tu sửa danh lam cổ tích chùa Hưng Phúc xã Hưng Giáo | Bia bị mờ nhiều phần hoa văn và văn bia. Phàn trán bia bị vỡ một mảng. |
Có thể bạn quan tâm!
- Thống Kê Sự Đóng Góp Vào Chùa Qua Bia Đá Thế Kỷ Xvii Ở Một Số Huyện Ngoại Thành Hà Nội
- Bia đá thế kỷ XVII của một số chùa ở ngoại thành Hà Nội (khảo sát 10 huyện phía tây và phía nam Hà Nội) - 15
- Di Tích Hà Tây (1999), Sở Văn Hoá Thông Tin Hà Tây, Hà Tây.
- Bia Chùa Bối Khê (Tam Hưng, Thanh Oai, Hà Nội) 2 1. Bia Số 1:
- Bia đá thế kỷ XVII của một số chùa ở ngoại thành Hà Nội (khảo sát 10 huyện phía tây và phía nam Hà Nội) - 19
- Bia đá thế kỷ XVII của một số chùa ở ngoại thành Hà Nội (khảo sát 10 huyện phía tây và phía nam Hà Nội) - 20
Xem toàn bộ 222 trang tài liệu này.
Đại Bi tự | Chùa Bối Khê - Tam Hưng- Thanh Oai- Hà Nội | Vĩnh Tộ 11 (1629) | Ghi người họ Nguyễn ở xã Nhân Mục huyện Thanh Trì, hiệu Từ Đức trụ trì chùa này đứng ra quyên góp để trùng tu chùa | Bia còn rò nét phần hoa văn | |
9 | Hội Linh quán bi ký | Chùa Sổ - Tân Ước- Thanh Oai- Hà Nội | Đức Long 4 (1632) | Bia ghi việc trùng tu các công trình trong chùa, ghi việc đúc chuông và những người công đức | Bia còn rò nét, phần đế bia bị chôn xuống nền |
10 | Lưu điền thạch bi | Chùa Mui-Tô Hiệu - Thường Tín - Hà Nội | Đức Long 6 (1634) | Bia bị mờ nhiều | |
11 | Sùng Nghiêm tự bi ký | Chùa Mía- Đường Lâm- Sơn Tây- Hà Nội | Đức Long 6 (1634) | Bia ghi việc tạo dựng di tích và những người hưng công xây dựng chùa | Bia bị vỡ nhiều mảnh và được ghép lại bằng xi măng. |
12 | Tu tạo Pháp Vũ tự bi | Chùa Đậu - Nguyễn Trãi - Thường Tín - Hà Nội | Dương Hòa 5 (1639) | Cung tần Vương phủ Ngô Thị Ngọc Nguyên là lệnh tốc đất Hoan Châu, dùng của nhà, tìm thợ giỏi, vung rìu múa búa trắng, dựng lên hai toà thiêu hương và tiền đường | Bia còn rò nét |
13 | Trùng tu Đại Bi tự minh, Hưng công tu tạo Đại Bi tự bi minh | Chùa Mậu Lương- Kiến Hưng- Q.Hà Đông- Hà Nội | Dương Hoà 6 (1640) | Ghi: Đại Chính hoà thượng Nguyễn Pháp Tín tự Đại Đức và Ngô Thị Ngọc Đình hiệu Từ Nhân, thụ ký Tịnh Bà đã bỏ tiền của riêng, tập hợp mọi người đóng góp tiền của, công đức. Chùa mở mang thêm nền móng cũ, lớn rộng hơn qui mô xưa. | Bia còn rò nét |
14 | Vạn cổ vĩnh truyền | Chùa Cống Xuyên - Nghiêm Xuyên - Thường Tín - Hà Nội | Dương Hoà 7 (1641) | Bia ghi: Bà Hoàng Thị Ngọc Nhất hiệu Diệu Bảo quang đức diện dung Bồ tát, người xã Cống Xuyên, huyện Thượng Phúc phủ Thường Tín. Bà đem số ruộng mới mua được cho quan viên | Bia còn rò nét |
làng xã, để xin được bầu làm hậu Phật. | |||||
15 | ánh Linh tự bi | Chùa ánh Linh - Cao Dương - Thanh Oai- Hà Nôi | Dương Hoà 8 (1642) | Các quan viên thôn Thị xã Cao Xá cùng xã trưởng, thôn trưởng, hương lão hội chủ xã Tướng Thần huyện Thanh Oai, phủ ứng Thiên hưng công tu tạo điện chùa ánh Linh lợp ngói một toà, làm thêm ba gian nhà Tiền đường bằng tranh tre, sửa sang, tô lại 9 pho tượng | Bia bị mờ 1 phần hoa văn, văn bia |
16 | Trùng tu Đại Bi tự bi ký | Chùa Đại Bi- Kim Bôi- Mỹ Đức- Hà Nội | Phúc Thái 6 (1648) | Ghi việc trùng tu lại chùa Đại Bi | Bia bị mờ một phần văn bản |
17 | Phụng tự bi ký | Chùa Mía - Đường Lâm - Sơn Tây - Hà Nội | Khánh Đức 3 (1651) | Ghi việc phụng thờ những người đóng góp vào chùa | Bia bị mờ nhiều chữ |
18 | Hậu phật bi ký | Chùa Thầy - Thụy Khuê - Quốc Oai - Hà Nội | Khánh Đức 4 (1652) | Mặt trước khắc tượng phù điêu, mặt sau ghi tên người cúng tiến vào chùa | |
19 | Hậu phật bi ký | Chùa Thầy - Thụy Khuê - Quốc Oai - Hà Nội | PCNT giữa thế kỷ XVII | Mặt trước khắc tượng phù điêu, mặt sau ghi tên người cúng tiến vào chùa | Bia còn rò nét, phần trán bia bị sứt mẻ |
20 | Thiên Phúc tự tạo lệ bi | Chùa Thầy - Thụy Khuê - Quốc Oai - Hà Nội | Thịnh Đức 1 (1653) | Ghi việc khoán ước của triều đình đối với dân làng Sài Sơn | Văn bia mặt sau bị mờ |
21 | Hậu Phật bi | Chùa Bối Khê- Tam Hưng- Thanh Oai- Hà Nội | Thịnh Đức 3 (1655) | Bia ghi: cung tần Nguyễn Thị Ngọc hân hiệu Diệu Huy, Bà bỏ tiền mua 6 mẫu ruộng ở xã Hà Liễu huyện Thanh Trì, nhờ làm chúc thư theo thời giá là 60 quan tiền để cúng cho chùa và còn biếu 2 dật bạc để làm của Tam bảo | |
22 | Pháp Vũ tự bi | Chùa Đậu - Nguyễn Trãi - | Thịnh Đức 3 | Ghi việc hoàng thượng sắc phong cho | Bia còn rò nét |
Thường Tín- Hà Nội | (1655) | chùa Pháp Vũ là Đại danh lam. | ||||||
23 | Pháp Vũ tự tạo lệ bi | Chùa Đậu - Nguyễn Trãi - Thường Tín- Hà Nội | Thịnh Đức 4 (1656) | Bia ghi việc: tạo lệ cho bản xã được làm “hộ nhi dân” miễn phu phen tạp dịch để lo phụng thờ Phật | Bia còn rò nét | |||
24 | Khoán ước Pháp Vũ tự bi ký | Chùa Đậu - Nguyễn Trãi - Thường Tín- Hà Nội | Thịnh Đức 4 (1656) | Bia ghi nội dung khoán ước với làng xã để phụng thờ trong chùa | Bia còn rò nét | |||
25 | Ngô Sơn tự trùng tu phật tượng bi minh ký | Chùa Ngô Sơn - Tường Phiêu - Sơn Tây- Hà Nội | Vĩnh Thọ 4 (1661) | Bia ghi việc trùng tu chùa và tạo tượng Phật | Bia bị văn bia | mờ | một | phần |
26 | Thiên Phúc tự tạo lệ bi | Chùa Thầy - Thụy Khuê - Quốc Oai- Hà Nội | Cảnh Trị 4 (1666) | Bia ghi việc trùng tu chùa và những khoán ước của làng | Bia bị văn bia | mờ | một | phần |
27 | Hậu phật bi ký | Chùa La Khê - P. La Khê- Q. Hà Đông- Hà Nội | Chính Hoà 4 (1683) | Trong xã có người họ Vũ tên là Trật, tự là Thọ Chỉnh, hiệu là Đức Nghiêm, bà vợ họ Nguyễn, tên là Bính, hiệu là Diệu Ngọc cúng cho dân xã 5 mẫu ruộng ở các xứ, để các giáp chia nhau cày cấy, dùng làm ruộng hương hoả lưu truyền mãi mãi, để lo giỗ chạp | Bia bị văn | mờ | nhiều | hoa |
28 | Thiên Trù tự bi ký | Chùa Hương - Hương Sơn - Mỹ Đức - Hà Nội | Chính Hoà 7 (1686) | Bia ghi việc xây dựng nền đất bậc đá và tôn tạo Kim Dung bảo điện ở chùa Thiên Trù | Bia còn rò nét | |||
29 | Kiến mưu phục viễn lập bi chi đồ | Chùa Lê Dương -Lê Dương - Đan Phượng- Hà Nội | Chính Hoà 22 (1701) | Bia ghi: người bản thôn là Hoàng Văn Luật và vợ là Nguyễn Thị Sương đã phát tâm công đức tự bỏ tiền của ra tu tạo chùa Phật. Sau đó lại cúng cho bản thôn 6 sào ruộng ở các xứ: xứ Cửa Chùa Bông 1 sào 8 thước; xứ Xây 2 | Bia còn rò nét |
sào; xứ Tay áo 1 sào 8 thước; xứ Đọi 1 sào để dùng làm ruộng cúng giỗ. |
PHỤ LỤC: BẢN DỊCH BIA ĐÁ THẾ KỶ XVII TRONG 17 NGÔI CHÙA TIÊU BIỂU Ở 10 HUYỆN NGOẠI THÀNH HÀ NỘI
(Bản dịch bia đá được sắp xếp theo tên chùa theo thứ tự ABC)
I. CHÙA ÁNH LINH (CAO DƯƠNG, THANH OAI, HÀ NỘI)1
- Phiên âm: Ánh Linh tự bi
Ứng Thiên phủ, Thanh Oai huyện, Cao Xá xã, Thị thôn quan viên; Tướng Thần xã, thôn trưởng hương lão hội chủ Bùi Văn Minh tự Phúc Hà, thê Nguyễn Thị Bản hiệu Từ Tín, thôn trưởng Bùi Thạch Trúc thê Nguyễn Thị Sở; Nguyễn Văn Thịnh thê Nguyễn Thị Non; Đặng Văn Miêu thê Nguyễn Thị Phan; Nguyễn Hợp thê Bùi Thị Lành; Bùi Văn Đa; Nguyễn Núi, Đăng Mạnh; Nguyễn Kiệm… Trương Đình Nhân tự Phúc Thuần thê Đặng Thị Túc cập toàn thôn thượng hạ đại tiểu đẳng, nãi ư Tân Tỵ niên chính nguyệt thập nhị nhật hưng công tu tạo ánh Linh tự điện, cái ngoã nhất toà Tiền đường, thảo mao tam gian, hựu trùng tu phật tượng cửu tướng chí Nhâm Ngọ nien chính nguyệt thập ngũ nhật tái tạo thạch bi nhất toà đẳng sở, cưu công hoàn tất. Kỳ thị thôn ư thi lập bi minh truyền vạn đại.
Minh viết:
Cổ tích ánh Linh Danh lam phúc địa
Truyền ký thi trung Tả biên cao thị
Tiền hữu đại giang Hữu lưu đê lộ
Đại hĩ tích toà Y nhiên cựu chỉ Đồng thôn hưng công Tu tạo nhất tự
Hán ngọc quế đài Nghiêu kim tướng vị
Thạch bi tái hưng Nguy nga bất huỷ
Tín chủ, tín quan Đắc phú, đắc quý Phúc cập hương thôn Khánh lưu miêu duệ Lặc nhất khoát bi Truyền vu vạn thế
Sở hữu các điều khai trần vu hậu
1 Tư liệu Viện Bảo tồn di tích.
Kê: công đức: Thường Tín phủ, Thanh Trì huyện, An Ngưu xã, tín quan Đỗ Văn Tổ tự Minh Quang, thiếp Nguyễn Thị ất tiền nhị mạch.
Chương Đức huyện, tín quan Nguyễn Hiển, tự Phúc… thiếp Phạm Thị An hiệu Từ Thái mộc nhất điều, tiền cửu mạch. Thời Trung xã: Phạm Tất Quí tự Phúc Thọ, tiền cửu mạch. Sinh Quả xã thiền sư tự Thân Duy hiệu Dương Hạnh tiền ngũ mạch… xã: Lê Đình Duệ tự Đạo Hiền hiệu Minh Lương, thê Nguyễn Thị Điều hiệu Từ Tâm. Thị thôn Quách Văn Hiền tự Phúc Thứ; Quách Văn Cẩm thê Quách Thị Hoa. Thiện vãi Quách Thị Đảm hiệu Từ Nhân tiền ngũ mạch. Nguyễn Văn Vệ, tự Phúc Đại, thê Lưu Thị, Trương Văn Trung; Trương Phong Phú tự Phú Cường, Nguyễn Thận, Nguyễn Văn Lý tự Phúc Nghĩa, thê Lưu Thị Liễu. Bản thôn tín chủ Nguyễn Ngôn tự Phúc Sinh. Tử La xã: tín sĩ Phan Văn Động tự Phúc Tiên. Thượng thư tham tụng Thái bảo Đường quận công Nguyễn Danh Thế, tiền ngũ thập quán, điền tứ mẫu tại tiền tự, dĩ cúng hương đăng lưu truyền vạn đại.
Dương Hoà bát niên tuế thứ Nhâm Ngọ chính nguyệt thập nhất trùng san, Hữu minh bản phủ, phủ sinh Nguyễn Chuyết Phu soạn.
- Dịch nghĩa: Bia chùa Ánh Linh
Các quan viên thôn Thị xã Cao Xá cùng xã trưởng, thôn trưởng, hương lão hội chủ xã Tướng Thần huyện Thanh Oai, phủ Ứng Thiên là Bùi Văn Minh tự Phúc Hà, vợ là Nguyễn Thị Bản hiệu Từ Tín; thôn trưởng Bùi Trạch Trúc vợ là Nguyễn Thị Sở; Nguyễn Văn Thịnh vợ là Nguyễn Thị Non; Đặng Văn Miêu vợ là Nguyễn Thị Phan; Nguyễn Hợp vợ là Bùi Thị Lành; Bùi Văn Đa; Nguyễn Núi; Đặng Mạnh; Nguyễn Kiệm; Trương Đình Thân tự Phúc Thuần, vợ là Đặng Thị Túc cùng mọi người già trẻ trên dưới trong thôn, ngày 12 tháng Giêng năm Tân Tỵ hưng công tu tạo điện chùa Ánh Linh lợp ngói một toà, làm thêm ba gian nhà Tiền đường bằng tranh tre, sửa sang, tô lại 9 pho tượng. Đến ngày 15 tháng Giêng năm Nhâm Ngọ dựng thêm 1 nhà bia và làm nhiều việc khác. Khi hoàn thành, dân thôn Thị dựng bia khắc lại để lưu truyền vạn đại sau này:
Ánh Linh chïa cæ Phóc ®Þa dåi dµo
Trong thơ truyền lại Bên trái chợ cao