Tác động của hội nhập tài chính lên đói nghèo của các nước đang phát triển khu vực châu Á

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ QUỐC DÂN

---------------------------------

NGUYỄN THỊ THANH DƯƠNG

TÁC ĐỘNG CỦA HỘI NHẬP TÀI CHÍNH LÊN ĐÓI NGHÈO CỦA CÁC NƯỚC ĐANG PHÁT TRIỂN KHU VỰC CHÂU Á

LUẬN ÁN TIẾN SĨ

NGÀNH TÀI CHÍNH - NGÂN HÀNG

HÀ NỘI – 2021

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ QUỐC DÂN

---------------------------------

NGUYỄN THỊ THANH DƯƠNG

TÁC ĐỘNG CỦA HỘI NHẬP TÀI CHÍNH LÊN ĐÓI NGHÈO CỦA CÁC NƯỚC ĐANG PHÁT TRIỂN KHU VỰC CHÂU Á

Chuyên ngành: Tài chính - Ngân hàng Mã số: 9340201

LUẬN ÁN TIẾN SĨ

Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. Đặng Ngọc Đức

HÀ NỘI - 2021

LỜI CAM KẾT

Tôi đã đọc và hiểu về các hành vi vi phạm sự trung thực trong học thuật. Tôi cam kết bằng danh dự cá nhân rằng chuyên đề này do tôi tự thực hiện và không vi phạm yêu cầu về sự trung thực trong học thuật.

Nghiên cứu sinh

Nguyễn Thị Thanh Dương

MỤC LỤC

LỜI CAM KẾT i

MỤC LỤC ii

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT v

DANH MỤC BẢNG vi

DANH MỤC HÌNH vii

MỞ ĐẦU 1

Chương 1: TỔNG QUAN CÁC CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU 11

1.1. Tổng quan các nghiên cứu lý thuyết về tác động của hội nhập tài chính đến tình trạng đói nghèo 11

1.2. Tổng quan các nghiên cứu thực nghiệm về tác động của hội nhập tài chính đến tình trạng đói nghèo 15

1.3. Khoảng trống nghiên cứu 23

KẾT LUẬN CHƯƠNG 1 25

Chương 2: CƠ SỞ LÝ THUYẾT VỀ TÁC ĐỘNG CỦA HỘI NHẬP TÀI CHÍNH ĐẾN TÌNH TRẠNG ĐÓI NGHÈO CỦA CÁC QUỐC GIA 26

2.1. Khái quát về hội nhập tài chính 26

2.1.1. Khái niệm về hội nhập tài chính 26

2.1.2. Lộ trình hội nhập tài chính 28

2.1.3. Các chỉ số đo lường mức độ hội nhập tài chính 31

2.1.4. Lợi ích và chi phí của hội nhập tài chính 35

2.2. Những vấn đề cơ bản về tình trạng đói nghèo 38

2.2.1. Khái niệm về tình trạng đói nghèo 38

2.2.2. Nguyên nhân của tình trạng đói nghèo 40

2.2.3. Các chỉ số đo lường mức độ đói nghèo 43

2.3. Tác động của hội nhập tài chính đến tình trạng đói nghèo 46

2.3.1. Tác động của hội nhập tài chính đến tình trạng đói nghèo thông qua kênh tăng trưởng kinh tế 46

2.3.2. Tác động của hội nhập tài chính đến tình trạng đói nghèo thông qua kênh khủng hoảng tài chính 53

2.3.3. Tác động của hội nhập tài chính đến tình trạng đói nghèo thông qua kênh tín dụng và sự phát triển tài chính 55

2.4. Kinh nghiệm về lộ trình hội nhập tài chính và quá trình giảm tình trạng đói nghèo của các nước đang phát triển trên thế giới 58

2.4.1. Lộ trình hội nhập tài chính và quá trình giảm tình trạng đói nghèo của Chile..59

2.4.2. Lộ trình hội nhập tài chính và quá trình giảm tình trạng đói nghèo của Indonesia 62

2.4.3. Lộ trình hội nhập tài chính và quá trình giảm tình trạng đói nghèo của Thái Lan 66

2.4.4. Bài học kinh nghiệm về lộ trình hội nhập tài chính và chính sách giảm tình trạng đói nghèo cho các nước đang phát triển khu vực châu Á trong giai đoạn 2005- 2018 70

KẾT LUẬN CHƯƠNG 2 73

Chương 3: THỰC TRẠNG TÁC ĐỘNG CỦA HỘI NHẬP TÀI CHÍNH ĐẾN TÌNH TRẠNG ĐÓI NGHÈO CỦA CÁC NƯỚC ĐANG PHÁT TRIỂN KHU VỰC CHÂU Á 74

3.1. Thực trạng về hội nhập tài chính của các nước đang phát triển khu vực Châu Á 74

3.1.1. Khái quát về quá trình hội nhập tài chính của các nước đang phát triển khu vực Châu Á 74

3.1.2. Thực trạng về mức độ hội nhập tài chính của các nước đang phát triển khu vực Châu Á 76

3.2. Thực trạng về tác động của hội nhập tài chính đến tình trạng đói nghèo tại các nước đang phát triển khu vực Châu Á. 87

3.2.1. Khái quát về tình trạng đói nghèo tại các nước đang phát triển khu vực Châu Á 87

3.2.2. Tác động của hội nhập tài chính đến tình trạng đói nghèo tại các nước đang phát triển khu vực Châu Á 95

KẾT LUẬN CHƯƠNG 3 111

Chương 4: ƯỚC LƯỢNG TÁC ĐỘNG CỦA HỘI NHẬP TÀI CHÍNH ĐẾN TÌNH TRẠNG ĐÓI NGHÈO CỦA CÁC NƯỚC ĐANG PHÁT TRIỂN KHU VỰC CHÂU Á 112

4.1. Mô hình đánh giá tác động của hội nhập tài chính đến tình trạng đói nghèo 112

4.2. Biến số và dữ liệu nghiên cứu sử dụng trong mô hình 113

4.3. Phương pháp ước lượng 121

4.3.1. Phương pháp ước lượng ảnh hưởng cố định và ảnh hưởng ngẫu nhiên 121

4.3.2. Phương pháp ước lượng Moment tổng quát 123

4.4. Kết quả kiểm định mô hình 124

4.4.1. Ước lượng mô hình bằng phương pháp ảnh hưởng cố định và ảnh hưởng ngẫu nhiên 124

4.4.2. Ước lượng mô hình bằng phương pháp Moment tổng quát 129

KẾT LUẬN CHƯƠNG 4 133

Chương 5: MỘT SỐ KHUYẾN NGHỊ ĐỐI VỚI CÁC NƯỚC ĐANG PHÁT TRIỂN KHU VỰC CHÂU Á 134

5.1. Bối cảnh khu vực và thế giới với quá trình hội nhập tài chính và tình trạng đói nghèo của các nước đến năm 2030 134

5.1.1. Bối cảnh của cách mạng công nghiệp 4.0 sẽ tăng cường sự kết nối toàn cầu về thương mại và tài chính 134

5.1.2. Bối cảnh đại dịch COVID-19 ảnh hưởng đến hội nhập tài chính và tình trạng đói nghèo 135

5.1.3. Định hướng hợp tác và phát triển kinh tế của các nước đang phát triển khu vực Châu Á sau đại dịch COVID-19 138

5.2. Khuyến nghị chung đối với các nước đang phát triển khu vực Châu Á... 139

5.2.1. Khuyến nghị với chính phủ các nước đang phát triển khu vực Châu Á 139

5.2.2. Khuyến nghị đối với hệ thống tài chính của các nước đang phát triển khu vực Châu Á 145

5.2.3. Khuyến nghị đối với người nghèo của các nước đang phát triển khu vực Châu Á 147

5.3. Khuyến nghị cụ thể đối với các nhóm nước đang phát triển có thu nhập khác nhau ở khu vực Châu Á 149

5.3.1. Khuyến nghị đối với nhóm các nước có thu nhập trên mức trung bình 149

5.3.2. Khuyến nghị đối với nhóm các nước có mức thu nhập trung bình 149

5.3.3. Khuyến nghị đối với nhóm các nước có thu nhập dưới mức trung bình... 150

5.4. Khuyến nghị riêng đối với Việt Nam 151

KẾT LUẬN CHƯƠNG 5 154

KẾT LUẬN 155

DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH KHOA HỌC CÓ LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN ÁN 157

TÀI LIỆU THAM KHẢO 158

PHỤ LỤC 168

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT

Viết tắt

Diễn giải
AREAER	Báo cáo Thường niên về Thỏa thuận Trao đổi và Hạn chế Trao đổi
ADB	Ngân hàng Phát triển Châu Á
FAL	Tổng tài sản và tổng nợ nước ngoài
FA	Tổng tài sản nước ngoài
FL	Tổng nợ nước ngoài
FDI	Đầu tư trực tiếp nước ngoài
FEM	Mô hình ảnh hưởng cố định
GNI	Thu nhập quốc dân
GDP	Tổng sản phẩm quốc nội
GMM	Phương pháp moment tổng quát
HDI	Chỉ số phát triển con người
HPI	Chỉ số đói nghèo con người
IMF	Quỹ Tiền tệ Quốc tế
MPI	Chỉ số nghèo đa chiều
NHTM	Ngân hàng thương mại
NHNN	Ngân hàng Nhà nước
OLS	Bình phương nhỏ nhất thông thường
PRSP	Báo cáo Chiến lược giảm nghèo
REM	Mô hình ảnh hưởng ngẫu nhiên
UNDP	Chương trình phát triển Liên Hợp Quốc
WB	Ngân hàng Thế giới
WTO	Tổ chức Thương mại Thế giới