Sự hòa hợp giữa chuẩn mực kế toán Việt Nam và quốc tế trong trình bày báo cáo tài chính

PHỤ LỤC 2

KẾT CẤU VÀ NỘI DUNG CỦA BẢNG CÂN ĐỐI KẾ TOÁN THEO IASC/IASB

Phân biệt tài sản (hoặc nợ phi trả ngắn hạn và dài hạn):

- Mỗi DN cần xác định, căn cứ vào tính chất hoạt động của DN cần phải trình bày riêng biệt tài sản ngắn hạn và dài hạn và nợ phải trả ngắn hạn và dài hạn như phân loại riêng biệt trên bảng cân đối kế toán. Trường hợp do tính chất hoạt động doanh nghiệp không thể phân biệt được giữa ngắn hạn và dài hạn, thì các tài sản và nợ phải trả phải được trình bày thứ tự theo tính thanh khoản giảm dần.

- Bất kỳ trình bày phương pháp nào, một DN phải công bố cho từng khoản mục tài sản và nợ phải trả tổng số tiền dự tính được thu hồi hoặc thanh toán cả trước và sau 12 tháng kể từ ngày kết thúc năm tài chính, số tiền dự kiến thu hồi hoặc thanh toán sau hơn 12 tháng.

Ngày đáo hạn của tài sản và nợ phải trả: Thông tin về ngày đáo hạn và nợ phải trả là rất hữu ích trong việc đánh giá tính thanh khoản và khả năng thanh toán của DN. IAS 32 Công cụ tài chính: Trình bày và khai báo, yêu cầu trình bày ngày đáo hạn của tài sản tài chính và nợ phải trả tài chính. Tài sản tài chính bao gồm thương mại và phải thu khác, các khoản nợ tài chính bao gồm thương mại và phải trả khác.

Tài sản ngắn hạn và dài hạn:

- Một tài sản được xem là ngắn hạn khi:

(a) Dự kiến sẽ được thực hiện trong, hoặc được giữ để bán hoặc tiêu thụ trong một chu kỳ hoạt động thông thường của doanh nghiệp; hoặc là

(b) Được tổ chức chủ yếu cho mục đích kinh doanh hoặc trong ngắn hạn và dự kiến sẽ được thực hiện trong vòng 12 tháng kể từ ngày kết thúc năm tài; hoặc là

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 110 trang tài liệu này.

(c) Là tiền mặt hoặc tương đương tiền mà không bị hạn chế trong việc sử dụng. Tất cả các tài sản khác phải được phân loại là tài sản dài hạn.

Nợ ngắn hạn và dài hạn:

- Một khoản nợ được xem là ngắn hạn nếu:

(a) Dự kiến sẽ được thanh toán trong chu kỳ kinh doanh thông thường của doanh nghiệp; hoặc là

(b) Là do được thanh toán trong vòng mười hai tháng kể từ ngày kết thúc năm tài.

- Tất cả các khoản nợ phải trả khác ngoài nợ phải trả ngắn hạn được xếp vào loại nợ phải trả dài hạn.

Các khoản nợ chịu lãi dài hạn: DN cần phải tiếp tục phân loại các khoản nợ chịu lãi dài hạn của mình vào loại nợ phải trả dài hạn, kể cả khi các khoản nợ này sẽ được thanh toán trong 12 tháng tới kể từ ngày kết thúc năm tài chính, nếu:

- Kỳ hạn thanh toán ban đầu là trên 12 tháng;

- Doanh nghiệp có ý định tái tài trợ các khoản nợ này trên cơ sở dài hạn;

- Ý định đó đã được chấp nhận bằng văn bản về việc tái tài trợ hoặc hoãn kỳ hạn thanh toán trước ngày báo cáo tài chính được phép phát hành.

Mẫu biểu BCĐKT: CMKT Quốc tế số 1 không đưa ra mẫu BCĐKT cụ thể. Theo IAS 1 (1997), mỗi DN sẽ tự xác định, trên cơ sở bản chất hoạt động của DN, để trình bày tài sản ngắn hạn và dài hạn, nợ phải trả ngắn hạn và dài hạn trên BCĐKT. Nếu DN không phân loại được ngắn hạn hay dài hạn, tài sản và nợ phải trả sẽ được trình bày theo tính thanh khoản.

Thông tin được trình bày trên BCĐKT:

(a) Bất động sản, nhà máy và thiết bị;

(b) Tài sản vô hình;

(d) Các khoản đầu tư hạch toán theo phương pháp vốn chủ sở hữu;

(e) Hàng tồn kho;

(f) Phải thu thương mại và phải thu khác;

(g) tiền mặt và các khoản tương đương tiền;

(h) Phải trả thương mại và phải trả khác;

(i) Thuế và các tài sản theo yêu cầu của IAS 12, thuế thu nhập;

(j) Dự phòng;

(k) Khoản nợ chịu lãi không hiện hành;

(l) Lợi ích cổ đông thiểu số; và

(m) Vốn cổ phần đã phát hành và các quỹ dự trữ.

Các khoản mục bổ sung: Các khoản mục bổ sung, các tiêu đề và số cộng chi tiết phải được trình bày trên BCĐKT khi một chuẩn mực kế toán quốc tế yêu cầu, hoặc khi trình bày đó là cần thiết để trình bày hợp lý tình hình tài chính của DN.

Thông tin được trình bày hoặc trên BCĐKT hoặc trên TMBCTC

- Doanh nghiệp phải trình bày trên BCĐKT hoặc trên TMBCTC việc phân loại chi tiết bổ sung các khoản mục được trình bày, sắp xếp phù hợp với các hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp. Mỗi khoản mục cần được phân loại chi tiết, nếu cần, theo tính chất; giá trị các khoản phải trả và phải thu từ công ty mẹ, từ các công ty con, công ty liên kết và từ các bên liên quan khác cần phải được trình bày riêng biệt.

- DN phải trình bày các thông tin sau đây dù là trên BCĐKT hoặc trên TMBCTC:

+ Cho mỗi loại vốn cổ phần

a) Số lượng cổ phần được phép phát hành;

b) Số lượng cổ phiếu phát hành và được góp vốn đầy đủ, và số cổ phiếu đã phát hành nhưng chưa góp vốn đầy đủ;

c) Mệnh giá mỗi cổ phiếu hoặc là cổ phiếu không có mệnh giá;

d) Phần đối chiếu số cổ phiếu đang lưu hành tại thời điểm đầu và cuối niên độ;

e) Các quyền lợi, ưu đãi và hạn chế gắn liền với cổ phiếu, kể cả những hạn chế trong việc phân phối cổ tức và việc trả lại vốn góp;

f) Các cổ phiếu do chính doanh nghiệp nắm giữ hoặc do các công ty con, công ty liên kết của doanh nghiệp nắm giữ; và

g) Các cổ phiếu được dự trữ để phát hành theo các cách lựa chọn và các hợp đồng bán hàng, bao gồm điều khoản và số liệu bằng tiền;

+ Phần mô tả tính chất và mục đích của mỗi khoản dự trữ trong vốn chủ sở hữu;

+ Phần cổ tức đã được đề xuất, hoặc được công bố sau ngày lập Bảng cân đối kế toán nhưng trước khi báo cáo tài chính được phép phát hành, và

+ Giá trị cổ tức của cổ phiếu ưu đãi luỹ kế chưa được ghi nhận.

Năm 2001, IASB được thành lập thay thế cho IASC, bản IAS 1 (1997) được IASB thông qua và không có sửa đổi.

Năm 2003, IASB ban hành IAS 1 sửa đổi – IAS 1 (2003), trong đó:

- Căn cứ để xác định một khoản nợ phải trả được xếp vào loại ngắn hạn, nếu:

a) Được dự kiến thanh toán trong một chu kỳ kinh doanh bình thường của doanh nghiệp;

b) Nó được tổ chức chủ yếu cho thương mại;

c) Được thanh toán trong vòng 12 tháng kể từ ngày kết thúc kỳ kế toán năm.

d) Các DN không có quyền trì hoãn vô điều kiện việc giải quyết ít nhất 12 tháng.

Tất cả các khoản nợ phải trả khác ngoài nợ phải trả ngắn hạn được xếp vào loại nợ phải trả dài hạn.

- Thay đổi liên quan đến các thông tin phải cung cấp bởi BCĐKT:

+ Bổ sung thêm các khoản mục:

a) Bất động sản đầu tư;

b) Tài sản sinh học;

c) Các khoản nợ phải trả tài chính;

d) Nợ phải trả về thuế hiện hành và tài sản về thuế hiện hành, theo định định nghĩa cuả IAS 12;

e) Thuế thu nhập hoãn lại phải trả và tài sản thuế hoãn lại, theo định nghĩa của IAS 12;

Năm 2005, IAS 1 (2005) phần liên quan đến nội dung và kết cấu BCĐKT không thay đổi

Năm 2007, IAS 1 (2005) được thay thế bởi IAS 1 (2007)

- Tên gọi BCĐKT được đổi thành “Báo cáo tình hình tài chính”

- Phần liên quan đến kết cấu BCĐKT: không thay đổi

- Phân loại ngắn hạn và dài hạn: Không thay đổi

- Phần liên quan đến các khoản mục của BCĐKT có những thay đổi:

+ Bổ sung các khoản mục:

a) Tổng hợp các tài sản được phân loại giữ để bán và các loại tài sản thuộc nhóm dài hạn (disposal groups) được phân loại là giữ để bán theo quy định của IFRS 5 – Tài sản dài hạn nắm giữ để bán và ngừng hoạt động;

b) Nợ phải trả về thuế hiện hành và tài sản thuế hiện hành như định nghĩa trong IAS 12 - Thuế thu nhập

+ Đổi tên khoản mục “Lợi ích cổ đông thiểu số, được trình bày trong phần vốn chủ sỡ hữu” thành “Lợi ích cổ đông không kiểm soát, được trình bày trong phần vốn chủ sở hữu”

Theo IAS 1 (2007) đã được bổ sung các sửa đổi của IASB đến ngày 31/12/2010, BCĐKT phản ánh tình hình tài chính tối thiểu phải có các khoản mục sau (Đoạn 54):

(a) Bất động sản, nhà máy và thiết bị ;

(b) Động sản đầu tư ;

(d) Tài sản tài chính (không bao gồm các đối tượng trong mục (e), (h) và (i));

(e) Đầu tư hạch toán theo phương pháp vốn chủ sở hữu;

(f) Tài sản sinh học;

(g) Hàng tồn kho;

(h) Thương mại và các khoản lợi tức khác;

(i) Tiền và các khoản tương đương tiền;

(j) Tổng tài sản được phân loại là giữ để bán và các tài sản bao gồm trong nhóm xử lý phân loại nắm giữ để bán theo IFRS 5 Tài sản phi hiện tại Được tổ chức bán và ngưng hoạt động ;

(k) Thương mại và phải trả khác;

(l) Dự phòng;

(m) Nợ phải trả tài chính (không bao gồm số tiền ghi trong mục (k) và (l));

(n) Nợ phải trả và tài sản thuế hiện hành, theo quy định tại IAS 12 Thuế thu nhập ;

(o) Nợ chậm thuế và tài sản thuế thu nhập hoãn lại, như đã xác định trong IAS 12;

(p) Nợ phải trả bao gồm trong nhóm xử lý phân loại nắm giữ để bán theo IFRS5;

(q) Không kiểm soát lợi ích, được trình bày trong vốn chủ sở hữu; Và

(r) Vốn phát hành và dự trữ do chủ sở hữu của công ty mẹ.

Thông tin về vốn cổ phần theo IAS 1 (2007) bổ sung thêm cho trình bày thông tin về vốn cổ phần không chỉ trong BCĐKT hoặc trong TMBCTC mà còn có thể trình bày trong báo cáo thay đổi vốn chủ sở hữu (Đoạn 79).

PHỤ LỤC 3

KẾT CẤU VÀ NỘI DUNG BÁO CÁO KẾT QUẢ HOẠT ĐỘNG KINH DOANH THEO IASC/IASB

Theo IAS 1 (1997):

- Báo cáo kết quả kinh doanh nên trình bày tối thiểu các khoản mục sau (Đoạn 75):

a) Doanh thu;

b) Kết quả hoạt động kinh doanh;

c) Chi phí tài chính;

d) Phần lợi nhuận hoặc lỗ của công ty liên doanh, liên kết hạch toán theo phương pháp vốn chủ sở hữu;

e) Chi phí thuế;

f) Lợi nhuận hoặc lỗ trong hoạt động bình thường;

g) Các khoản bất thường;

h) Lợi ích của cổ đông thiểu số; và

i) Lợi nhuận hoặc lỗ thuần trong kỳ.

- Các khoản mục bổ sung, các tiêu đề và số cộng chi tiết cần phải được trình bày trong Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh khi một chuẩn mực kế toán khác yêu cầu hoặc khi việc trình bày đó là cần thiết để đáp ứng yêu cầu phản ánh trung thực và hợp lý tình hình và kết quả hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp.

- DN phải trình bày hoặc trên BCKQHĐKD hoặc trên TMBCTC, phân tích chi phí sử dụng một là phân loại dựa vào tính chất của chi phí (Chi phí khấu hao, nguyên vật liệu, chi phí vận chuyển, tiền lương và chi phí quảng cáo) hai là dựa vào chức năng của chi phí (Còn gọi là phương pháp chi phí tạo nên doanh thu) trong DN. Các DN được khuyến khích trình bày trên BCKQHĐKD (Đoạn 77, 78).

- Các DN phân loại chi phí theo chức năng thì cần phải cung cấp những thông tin bổ sung về tính chất của các khoản chi phí.

- Chuẩn mực này cho phép lựa chọn giữa hai phương pháp trình bày dựa vào cách trình bày phản ánh trung thực nhất các yếu tố về hoạt động của DN. Tuy nhiên, vì thông tin về bản chất của chi phí là hữu ích trong việc dự đoán các dòng tiền trong tương lai nên việc công bố bổ sung thêm về thông tin bản chất của chi phí là bắt buộc nếu như DN sử dụng phương pháp phân loại theo chức năng (Đoạn 84).

- DN phải trình bày hoặc trên BCKQHĐKD hoặc trong TMBCTC giá trị cổ tức trên mỗi cổ phiếu, công bố hoặc dự kiến cho các kỳ BCTC (Đoạn 85).

Năm 2001, IASB được thành lập thay thế cho IASC, bản IAS 1 (1997) được thông qua và không sửa đổi.

Năm 2003, IASB ban hành IAS 1 (2003) sửa đổi, trong đó:

- Thay đổi các khoản mục tối thiểu phải trình bày trên BCKQHĐKD:

+ Bỏ mục “Kết quả hoạt động kinh doanh".

+ Bổ sung mục “Lời hoặc lỗ trước thuế được ghi nhận từ việc chuyển nhượng tài sản hoặc thanh toán các khoản nợ cho các trường hợp ngừng hoạt động”.

+Mục “Lợi ích cổ đông thiểu số” được thay bằng phần phân bổ Lời hoặc lỗ trong kỳ:

a) Lời hoặc lỗ của cổ đông thiểu số; và

b) Lời hoặc lỗ cho cổ đông của công ty mẹ.

Năm 2005, IAS 1 (2005) phần liên quan đến nội dung và kết cấu BCKQHĐKD không thay đổi

Năm 2007, IAS 1 (2005) được sửa đổi – IAS 1 (2007), các thay đổi liên quan đến báo cáo thu nhập như sau:

- Báo cáo thu nhập được đổi tên thành báo cáo lợi nhuận tổng hợp. Tất cả các thay đổi trong vốn chủ sở hữu phát sinh trừ các giao dịch với chủ sở hữu (Với tư cách là chủ sở hữu) được trình bày tách riêng với các thay đổi trong vốn chủ sở hữu không bắt nguồn từ chủ sở hữu. Thực thể báo cáo không được phép trình bày các thành phần của thu nhập toàn diện vào báo cáo thay đổi vốn chủ sở hữu. Cụ thể như sau:

+ Mọi thực thể báo cáo phải phản ánh tất cả các khoản mục doanh thu và chi phí trong một kỳ: i) Trên một báo cáo lợi nhuận tổng hợp duy nhất; hoặc ii) Trên hai báo cáo: một báo cáo phản ánh các bộ phận cấu thành lời lỗ (Báo cáo riêng của lợi nhuận tổng hợp) và một báo cáo bắt đầu với lời lỗ và phản ánh các phần của lợi nhuận tổng hợp khác (Báo cáo lợi nhuận tổng hợp) (Đoạn 81)

+ Thông tin được trình bày trên báo cáo lợi nhuận tổng hợp:

a) Doanh thu;

b) Chi phí tài chính;

c) Phần lợi nhuận hoặc lỗ của công ty liên doanh, liên kết hạch toán theo phương pháp VCSH;

d) Chi phí thuế;

e) Một giá trị phản ánh tổng hợp:

i) Lợi nhuận sau thuế hoặc lỗ của các trường hợp ngưng hoạt động; và

ii) Lợi nhuận sau thuế hoặc lỗ được ghi nhận dựa trên giá trị hợp lý trừ đi chi phí để bán hoặc thanh lý tài sản hoặc nhóm tài sản cấu thành nên các trường hợp ngừng hoạt động.

f) Lợi nhuận hoặc lỗ;

g) Mỗi thành phần của lợi nhuận tổng hợp khác được phân loại theo tính chất (Ngoại trừ giá trị ở mục h));

h) Phần lợi nhuận tổng hợp khác của công ty liên doanh, liên kết được hạch toán theo phương pháp VCSH; và

i) Lợi nhuận tổng hợp (Đoạn 82)

+ Một thực thể phải công bố các khoản mục sau đây trong báo cáo lợi nhuận tổng hợp như việc phân bổ lợi nhuận hoặc lỗ trong kỳ:

a) Lợi nhuận hoăc lỗ trong kỳ phân bổ cho:

i) Cổ đông không kiểm soát; và

ii) Chủ sở hữu của công ty mẹ.

b) Tổng thu nhập toàn diện khác trong kỳ phân bổ cho: i). Cổ đông không kiểm soát; và

ii) Chủ sở hữu của công ty mẹ.

- IAS 1 (2005) cho phép công bố giá trị cổ tức như là khoản phân phối cho cổ đông (chủ sở hữu) và lợi nhuận trên cổ phiếu được trình bày trên BCKQHĐKD, hoặc trên TMBCTC. IAS 1 (2007) yêu cầu phản ánh cổ tức được ghi nhận như là khoảng phân phối cho chủ sở hữu và giá trị liên quan cho mỗi cổ phiếu hoặc trên BCTĐVCSH hoặc trên TMBCTC. Các thông tin như vậy không được trình bày trong báo cáo lợi nhuận tổng hợp. Mục tiêu của việc thay đổi này là để đảm bảo rằng các thay đổi trong vốn chủ sở hữu (trong trường hợp này là việc phân phối cho chủ sở hữu dưới dạng cổ tức) được trình bày tách riêng khỏi các thay đổi trong vốn chủ sở hữu không xuất phát từ chủ sở hữu (được trình bày trên báo cáo lợi nhuận tổng hợp).

Ngày 16/06/2011 IAS 1 (2007) được cải tiến bởi IFRS:

- Đoạn 81 được thay thế bởi đoạn 81A và 81B với những nội dung như sau:

+ Báo cáo lợi nhuận hoặc lỗ và lợi nhuận tổng hợp khác (báo cáo lợi nhuận tổng hợp) phải trình bày:

a) Lợi nhuận hoặc lỗ;

b) Lợi nhuận tổng hợp khác;

c) Lợi nhuận tổng hợp cho giai đoạn là tổng số lợi nhuận hoặc lỗ và lợi nhuận tổng hợp khác.