Vai Trò Của Quan Hệ Hợp Tác Giữa Các Bên Liên Quan Trong Phát Triển Du Lịch Nông

Động cơ hợp tác: Khi được phỏng vấn về động cơ tham gia hợp tác, thì nhận được câu trả lời hầu hết là tham gia vì mục đích lợi ích kinh tế, lợi ích cá nhân và chia sẻ các nguồn lực. Khi phỏng vấn các trưởng nhóm cồng chiêng, đồng thời cũng là đại diện của DNDL thì câu trả lời tập trung chủ yếu vào việc chia sẻ lợi ích gia đình và dòng họ. Sự tương tác giữa họ giúp họ gắn kết nhau và hiểu nhau hơn. Chính vì thế họ có thể tương trợ nhau không chỉ trong phục vụ khách du lịch mà còn trong cuộc sống thường ngày. Đối với các thành viên tham gia nhóm hợp tác, động cơ chính để tham gia là mục đích lợi ích, cải thiện sinh kế, đời sống về vật chất và tinh thần được nâng cao. Còn đối với các bên tại huyện Lâm Hà tham gia vào hợp tác thì phần lớn câu trả lời là tham gia để nâng cao lợi ích kinh tế cho bản thân và gia đình. Yếu tố lợi ích kinh tế này cũng chính là mục tiêu, là động lực để các thành viên tham gia hợp tác với mong muốn cải thiện sinh kế và được giải thích rõ hơn ở nội dung các nhân tố ảnh hưởng đến quan hệ HTCBLQ trong PTDLNT.

Các hình thức, nội dung, cơ chế hợp tác tại địa bàn nghiên cứu

Kết quả điền dã thực địa và phỏng vấn tại địa bàn nghiên cứu đã xác định các hình thức và nội dung hợp tác như sau:

Hợp tác theo mạng lưới: được thể hiện dưới hình thức hợp tác theo dự án (tăng cường năng lực cộng đồng để PTDL sinh thái dựa vào cộng đồng) và hợp tác theo nhóm cồng chiêng (du lịch cộng đồng)

1) Hợp tác theo nhóm cồng chiêng: Theo đại diện CQĐP thị trấn thì tại Lạc Dương hiện nay có 10 nhóm cồng chiêng hoạt động. Khi phỏng vấn trưởng các nhóm cồng chiêng ở đây chúng tôi nhận thấy mỗi nhóm có từ 20-30 thành viên. Mỗi thành viên sẽ chịu trách nhiệm về một công việc của nhóm theo phân công. Hợp tác theo nhóm cồng chiêng dựa trên cơ sở niềm tin, sự gắn kết trong cộng đồng, có quan hệ ràng buộc nhau. Trong các nhóm cồng chiêng này có nhóm hoạt động và duy trì gần 20 năm trên cơ sở kế thừa và phát triển. Nhìn chung, PTDL cộng đồng tại Lạc Dương phụ thuộc cơ bản vào hoạt động của các nhóm và mạng lưới hợp tác mà người trưởng nhóm tạo ra. Trước đây các hoạt động văn hóa cộng đồng tại Lạc Dương rất phát triển nhưng đến nay do nhiều yếu tố tác động nên các hoạt động này giảm hẳn về số lượng, vì thế các nhóm cồng chiêng Tây Nguyên hoạt động với sự ủng hộ của CQĐP như một phương thức để bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa bản địa, đồng thời mang lại nguồn lực vật chất và tinh thần cho cộng đồng. Các nhóm được thành lập trên cơ sở có một vài người đi tiên phong trong vấn đề bảo tồn văn hóa bản địa trước nguy cơ các giá trị văn hóa bị mai một, đồng thời kết hợp phục vụ khách du lịch đến trải nghiệm. Các trưởng nhóm đóng vai trò chủ thể xây dựng mạng lưới HTCBLQ:

Trước đây cùng anh Liêng Mút giữ gìn văn hóa bản địa địa phương, lúc vẫn còn xã Lát cũ chưa tách thị trấn ra ... Những người đam mê âm nhạc dân ca dân vũ, dòng họ gần trong buôn làng. Sau một thời gian, khi thế hệ trước nghỉ thế hệ sau tiếp cận các em các cháu đam mê tham gia, một số cháu đánh được cồng, chiêng. (Trưởng nhóm cồng chiêng, nam, 52 tuổi, Lạc Dương).

Theo phỏng vấn và quan sát hoạt động của các nhóm cồng chiêng, người trưởng nhóm đứng ra thành lập các nhóm cồng chiêng và các nhóm họat động như một DNDL nhỏ, với cơ chế chia sẻ lợi ích, giao tiếp cởi mở, giữ gìn và phát huy các giá trị văn hóa bản địa. Từ đó, nhờ có du lịch, nhiều nông hộ đã thành lập những DNDL nhỏ hoặc hộ kinh doanh. Thành viên nhóm là người trong gia đình, dòng họ, bạn bè thân thiết và tạo thành mạng lưới rất chặt chẽ.

Con thì một bán nước, một phụ trách đồ ăn, một con gái ca sỹ, một con trai phụ trách âm nhạc. (Trưởng nhóm cồng chiêng, nữ, 58 tuổi, Lạc Dương).

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 202 trang tài liệu này.

2) Hợp tác theo dự án: Hình thức hợp tác chính thức thông qua dự án bao gồm JICA, WWF, dự án nghiên cứu về du lịch nông nghiệp tại vùng phụ cận Đà Lạt, Lâm Đồng do các nhà nghiên cứu Trường Đại học Đà Lạt thực hiện. Đây là hình thức hợp giữa đa dạng bên liên quan cùng tham gia. Tuy nhiên đối với dự án WWF số lượng thành viên tham gia tại chỗ chỉ có một người và cũng đã là thành viên của JICA, việc kết nối chủ yếu với thành viên bên ngoài địa phương nên sẽ được lồng ghép trong quá trình phỏng vấn. Thành viên tham gia dự án gồm biệt phái cho JICA, đại diện cơ quan ban ngành, CĐĐP (gồm người dân tộc bản địa sống tại các thôn bản thuộc vùng đệm của Khu dự trữ sinh quyển thế giới Langbian). Năm 2010, nội dung hợp tác theo dự án

―Tăng cường năng lực quản lý dựa vào cộng đồng cho VQG Bidoup núi Bà‖ chính thức đi vào hoạt động với mục tiêu cải thiện sinh kế cộng đồng và PTDL sinh thái dựa vào cộng đồng nhằm thúc đẩy hợp tác kinh doanh, thu hút khách du lịch, nâng cao đời sống và nhận thức cho CĐĐP về bảo vệ rừng. Dự án đã kết thúc vào năm 2013. Hoặc có thể nói, dự án JICA có vai trò quan trọng trong khắc phục những hạn chế về sự tham gia của cộng đồng bằng việc thúc đẩy HTCBLQ. Theo đó, JICA kết nối với các bên liên quan để hỗ trợ quản lý các nguồn lực du lịch. Thông qua giai đoạn này của dự án, khi phỏng vấn đại diện một số người dân địa phương, chúng tôi nhận được thông tin về HTCBLQ trong dự án JICA về lĩnh vực nông nghiệp:

Hiện nay các thành viên tổ dân phố có nhiều nhóm: Nhóm sản xuất rau, cà phê nhưng trên địa bàn có 70 hộ tham gia JICA, đặc biệt chia sẻ lợi ích của JICA. Ví dụ phân bón, tự tạo quỹ, tổ dân phố vận động cho vay hoạt động hiệu quả, công bằng thiết thực phù hợp với điều kiện của bà con. (Trưởng nhóm CC, nam, 52 tuổi, Lạc Dương).

JICA đã mang đến lợi ích thiết thực cho người dân địa phương thông qua việc hỗ trợ xây dựng qũy hoạt động, hỗ trợ cho vay và phân bón giúp bà con nông dân giảm bớt những khó khăn đầu tư cho sản xuất nông nghiệp. Hơn nữa, nhận định về những khó khăn ban đầu khi triển khai dự án JICA, trưởng nhóm cồng chiêng còn cho biết thêm về giảm hẳn những tác động của người dân đến môi trường rừng, điều này đã thể hiện tinh thần trách nhiệm và sự kiên trì của thành viên JICA trong việc vận động người dân nâng cao nhận thức về bảo vệ môi trường rừng:

Ban đầu khi triển khai có những khó khăn nhưng sau khi triển khai bà con nhận thức được vấn đề bảo vệ môi trường sinh thái, đặc biệt bảo vệ rừng. Giảm hẳn tác động vào rừng, đây là vấn đề tốt. (Trưởng nhóm cồng chiêng, nam, 52 tuổi, Lạc Dương).

Cơ chế hoạt động của JICA là chia thành các nhóm nhỏ để đảm bảo sự tương tác tốt trên cơ sở thảo luận bình đẳng có sự tranh luận để tìm ra giải pháp có tính hiệu quả cao:

… thảo luận có sự tranh luận rồi mới thống nhất làm… Mỗi người sẽ có những điểm mạnh nhiều lĩnh vực khác nhau, bổ sung nhau để hoàn thiện để đưa ra lập luận bảo vệ quan điểm. nếu quan điểm khác hay hơn nên bổ sung. Kiến thức thực ra là sự vay mượn của nhau, học hỏi lẫn nhau… Liên kết đưa ra sản phẩm, ý tưởng, nội dung mang tính hiệu quả cao. (Đại diện Sở VH, TT & DL, thành viên JICA, nam, 43 tuổi, Đà Lạt).

Thông qua hợp tác theo dự án đã thấy hiệu quả rõ rệt, đó là giúp người dân nâng cao nhận thức về bảo vệ rừng, bảo vệ môi trường sống, gia tăng sinh kế bền vững đồng thời hỗ trợ người dân các kỹ năng làm du lịch.

Đối với nhà nghiên cứu du lịch, thông qua dự án PTDL đã kết nối được nhiều chuyên gia du lịch, DNDL, hướng dẫn viên địa phương, CQĐP, các nhà vườn tại Đà Lạt và vùng phụ cận để thiết lập các mô hình du lịch nông nghiệp. Kết quả nghiên cứu có giá trị về thực tiễn đối với bối cảnh Lâm Đồng, không chỉ giúp nâng cao nhận thức về vai trò của mô hình du lịch nông nghiệp đối với phát triển kinh tế địa phương mà còn giúp triển khai vận hành các mô hình hiệu quả. Đồng thời nhà nghiên cứu có vai trò quan trọng trong đóng góp ý kiến về mặt chính sách đối với CQĐP cấp tỉnh, huyện để PTDL tại Lâm Đồng:

Vai trò nghiên cứu phát triển các sản phẩm du lịch mới, kết nối các bên liên quan cùng tham gia trong dự án du lịch với các mô hình du lịch nông nghiệp và đóng góp những ý kiến về mặt chính sách cho CQĐP và cơ quan quản lý du lịch địa phương. (Nhà nghiên cứu, nữ, 43 tuổi, Đà Lạt).

Hợp tác theo quan hệ đối tác kinh doanh: Mối quan hệ thể hiện rất rõ tại cả điểm đến Lạc Dương và Lâm Hà. Để thu hút nguồn khách đến tham quan, trải

nghiệm, doanh nghiệp tại chỗ, nông hộ và DNDL buộc phải tìm đối tác phù hợp để liên kết cùng PTDL và từ đây cũng đã tạo ra mạng lưới HTCBLQ. Thực chất của quan hệ đối tác là sự tương tác giữa hai bên, là những hình thức hợp tác đang diễn ra giữa các chủ thể như DNDL, hướng dẫn viên du lịch và các nông hộ, doanh nghiệp tại chỗ và DNDL, doanh nghiệp tại chỗ và người dân, doanh nghiệp tại chỗ và đại diện DNDL. Trong đó, sự tương tác gồm cả tương tác chính thức và không chính thức.

Sau khi thành lập có liên kết với một số đối tác, hướng dẫn viên du lịch quốc tế, chẳng hạn như các công ty du lịch Dấu chân Việt. (Trưởng nhóm cồng chiêng, nam, 35 tuổi, Lạc Dương).

Kết nối đơn lẻ, hợp tác, khi nào có khách mới kết nối. Thường thì em làm việc với các chủ doanh nghiệp, cơ sở cà phê, cơ sở có điểm đến thu hút khách, khu điểm du lịch, phần nhiều như vậy, rồi nhà hàng có khả năng cung ứng các dịch vụ ăn uống cho tour của mình. (Giám đốc doanh nghiệp, nam, 33 tuổi, Đà Lạt).

Quan hệ tương tác chỉ diễn ra khi có khách du lịch. Đây cũng là khó khăn rất lớn trong vận hành kinh doanh của các hộ kinh doanh du lịch. Mặc dù vậy, qua phỏng vấn lại cho thấy các quan hệ này khá chặt chẽ vì hợp tác trên cơ sở hợp đồng thỏa thuận, cam kết và niềm tin. Quan hệ hợp tác dựa vào trao đổi nguồn lực, lợi ích và thúc đẩy sự tham gia. Thêm vào đó, hợp tác sẽ giúp chia sẻ thông tin, cải thiện và nâng cao chất lượng sản phẩm du lịch, tạo ra những sản phẩm mới và giúp đạt được lợi ích kinh tế cho người tham gia. Thực tế hợp tác theo quan hệ đối tác giúp các doanh nghiệp tại chỗ, nông hộ, nhóm cồng chiêng gia tăng niềm tin với những doanh nghiệp khác trong và ngoài địa phương và vì vậy gia tăng quyền lực và tính hợp pháp của họ.

Đồng thời từ phía người dân, họ cũng có nguyện vọng mong muốn liên kết hợp tác với các bên liên khác như doanh nghiệp, tổ chức kinh tế tập thể như hợp tác xã nông nghiệp, người nông dân thông qua sự cam kết giữa các bên. Điều này sẽ đảm bảo được ổn định đầu ra, gia tăng giá trị nông sản và du lịch:

Hiện nay chúng tôi rất mong muốn các bên cam kết, hiện nay chưa chặt chẽ giữa doanh nghiệp, nông dân, tổ chức kinh tế tập thể, đó là vấn đề quan trọng nhất. Điều này giúp chúng tôi vừa làm kinh tế nông nghiệp vừa có thể làm du lịch để gia tăng kinh tế gia đình, xóa đói giảm nghèo ở địa phương (Đại diện Hội nông dân, nam, 44 tuổi, Lâm Hà).

Kết quả phỏng vấn đại diện Hiệp hội du lịch về quan hệ hợp tác giữa Hiệp hội du lịch tỉnh Lâm Đồng và DNDL ở nông thôn hầu như không tồn tại.

Hiệp hội du lịch thực hiện chức năng phụ trách nghề hướng dẫn viên tự do theo Luật du lịch mới 2017, quản lý hỗ trợ và có cam kết nhiều thứ. Tuy nhiên hoạt động của Hiệp hội chỉ liên quan đến các DNDL (khách sạn, nhà hàng, danh lam thắng cảnh, vận chuyển,…) chứ chưa có liên quan gì đến doanh nghiệp ở nông thôn làm du lịch dựa vào nông nghiệp. (Đại diện doanh nghiệp, nam, 35 tuổi, Đà Lạt).

Điều này cho thấy, thành viên của Hiệp hội vẫn chưa mở rộng đến các chủ thể là các nông hộ, DNDL dựa vào tài nguyên nông nghiệp ở nông thôn. Điều này làm giảm cơ hội tương tác, kết nối với các đối tác khác, đồng thời nông hộ, doanh tại chỗ không có những cơ hội để hoàn thiện được những hạn chế trong kinh doanh du lịch.

Hợp tác công - tư: là quan hệ phối hợp giữa CQĐP và các bên liên quan (trực tiếp bằng sự phối hợp từ trên xuống và từ dưới lên) thông qua việc lập kế hoạch du lịch, thực thi văn bản và các quy định của Nhà nước, địa phương về PTDL gắn với phát triển nông nghiệp, xây dựng nông thôn mới theo hướng bền vững.

Về mặt chủ trương, lãnh đạo của Sở VH, TT & DL cũng rất quan tâm. Về công tác tuyên truyền, Sở thông tin truyền thông phối hợp Sở VH, TT & DL. Về phía lãnh đạo rất tạo điều kiện. Về mặt chủ trương, hiện tại bên huyện Ủy cũng có nhiều chủ trương để PTDL theo hướng bền vững. Phía lãnh đạo huyện cũng rất quan tâm. Các phòng ban khác có sự kết hợp tương đối nhịp nhàng. Ví dụ, phòng văn hóa và hạ tầng về công tác xây dựng cơ sở hạ tầng. Về phần nông nghiệp, du lịch canh nông gắn liền với xây dựng nông thôn mới đó là PTDL nông nghiệp bền vững. (CQĐP, nữ, 40 tuổi, Lâm Hà).

Hợp tác giữa CQĐP và CĐĐP: Hình thức này là sự phối hợp giữa CQĐP và người dân địa phương trong thực hiện các hoạt động liên quan đến du lịch. Đối với CQĐP, thực hiện triển khai các chủ trương chính sách của Đảng và Nhà nước, văn bản hướng dẫn của tỉnh, huyện đến người dân địa phương, các chương trình quốc gia về xây dựng nông thôn mới, xóa đói giảm nghèo, đặc biệt cho đồng bào dân tộc thiểu số gắn với giữ gìn bản sắc văn hóa của cộng đồng để đảm bảo tạo điều kiện cho người dân phát triển kinh tế nông hộ:

Khuyến khích các hộ duy trì và phát triển gìn giữ bản sắc văn hóa của cộng đồng, hoạt động đảm bảo quy chế, văn bản hướng dẫn của trung ương, tỉnh, huyện, CQĐP không để dư luận xấu trong địa bàn. Họp giao ban hàng năm đánh giá tình hình hoạt động và phương hướng trong thời gian tới, đảm bảo an ninh trật tự không xảy ra… Phối hợp các cấp, tỉnh quảng bá thêm hình ảnh địa phương. (Đại diện CQĐP, nam, 32 tuổi, Lạc Dương).

Đối với CQĐP, về mặt chủ trương, chúng tôi tạo điều kiện cho người dân tham gia nhiều, do họ có văn hóa, truyền đạt cho thế hệ sau, học theo truyền thống. Người

dân đa số làm nông nên họ không quan tâm. (Đại diện CQĐP, nam, 56 tuổi, Lạc Dương).

Như vậy trên địa bàn nghiên cứu, các hình thức và nội dung hợp tác trọng tâm theo mục tiêu mà các bên mong muốn. Có thể thấy mỗi hình thức hợp tác có đặc trưng riêng và có vai trò quan trọng cho sự phát triển kinh tế, văn hóa - xã hội và môi trường tại địa phương. Kết quả cũng đề nghị rằng hợp tác cung cấp các cơ hội phù hợp cho đa số các bên liên quan làm việc cùng nhau lợi ích tốt hơn. Đặc biệt sự đồng thuận giữa các bên tham gia trong hợp tác du lịch từ các nhóm khác nhau.

4.2.2. Vai trò của quan hệ hợp tác giữa các bên liên quan trong phát triển du lịch nông thôn

Thứ nhất, nhận thức các bên liên quan về tầm quan trọng của HTCBLQ trong PTDLNT theo hướng bền vững. Đại đa số các bên đều cho rằng hợp tác là cần thiết cho PTDLNT theo hướng bền vững. Chẳng hạn, trưởng một nhóm cồng chiêng tại Lạc Dương cho rằng để hợp tác cần có quan hệ đối tác:

Rất cần thiết có sự liên quan đến đối tác du lịch với nhau để tổ chức tốt hơn. (Trưởng nhóm cồng chiêng, nam, 35 tuổi, Lạc Dương).

Điều này được lý giải bởi để duy trì kinh doanh du lịch và các cơ sở kinh doanh cồng chiêng cần phải có đối tác vì đối tác du lịch sẽ giúp các nhóm cồng chiêng có nguồn khách và tổ chức chương trình du lịch tốt hơn. Trong nhiều trường hợp đối tác còn liên quan đến sự tồn tại doanh nghiệp của họ. Bởi vì thiếu tính chủ động trong các mối quan hệ, nên sự phụ thuộc vào đối tác du lịch bên ngoài rất lớn. Bên cạnh đó, kết quả phỏng vấn cũng làm rõ hiểu biết của các bên về vai trò của hợp tác trong PTDLNT theo hướng bền vững, hướng tới mục tiêu chung cho cộng đồng và xây dựng môi trường du lịch tại địa phương. Tầm quan trọng của hợp tác tiếp tục được nhấn mạnh qua phỏng vấn đại diện một doanh nghiệp ở nông thôn:

Một con én chẳng thể làm nên mùa xuân được, cho nên phải có cộng đồng, một mình mình không tạo nên được môi trường du lịch tốt, nên phải có sự gắn kết giữa các doanh nghiệp với nhau. ... Thật ra thì đối với các cơ sở khác thì mình không nói nhưng đối với mình thì mình thấy liên kết với các cơ sở du lịch là điều vô cùng tốt, nếu mà không có sự liên kết đó là một điều thiệt thòi, những cơ sở sản xuất như mình đây luôn cần sự kết hợp, bắt tay với anh em văn phòng tour, các công ty du lịch lữ hành, thậm chí mình phải có những hội thảo với các đồng chí đấy để mình trao đổi cách làm việc, cách phục vụ khách như thế nào, sản phẩm ra sao để mình phục vụ cho khách tốt hơn, rất cần thiết có sự gắn kết giữa cơ sở sản xuất và các công ty lữ hành, vô cùng cần thiết, và nó sẽ làm tăng trưởng. (Giám đốc doanh nghiệp, nam, 54 tuổi, Lâm Hà).

Qua quan sát, chúng tôi nhận thấy để có thể sản xuất kinh doanh, cung ứng nguồn tơ lụa đi các tỉnh thành và cả xuất khẩu đi một số nước và để đáp ứng nhu cầu mua sắm hàng lưu niệm của khách du lịch thì doanh nghiệp này phải liên kết với các hộ dân xung quanh để thu mua lá dâu, kén và các nguyên liệu đầu vào khác để sản xuất. Do đó, liên kết các nông hộ để cung cấp nguyên liệu đầu vào cho sản xuất của doanh nghiệp là hết sức cần thiết. Điều này cho thấy quá trình sản xuất nông nghiệp và du lịch cần tồn tại các quan hệ HTCBLQ và mang lại lợi ích cho nhau.

Trong hoạt động kinh doanh du lịch, trong đó nhà nghỉ là một phần trong chuỗi hệ thống dịch vụ có liên quan trực tiếp với nhau, tôi nghĩ các mối quan hệ có vai trò rất quan trọng trong việc tương trợ lẫn nhau để tạo thành một chuỗi khép kín. (Giám đốc khách sạn, nam, 35 tuổi, Lâm Hà).

Như vậy, có thể thấy để có được môi trường du lịch tốt thì cần thiết có sự tham gia của nhiều bên trong hợp tác như CQĐP, hộ gia đình, doanh nghiệp, các cơ sở lưu trú du lịch,… để tạo thành chuỗi liên kết hợp tác cho PTDLNT theo hướng bền vững. Quan điểm của các chủ thể cũng đồng nghĩa với một câu ngạn ngữ châu Phi rất nổi tiếng, rất có ý nghĩa và khá phổ biến hiện nay ―Muốn đi nhanh hãy đi một mình, nếu muốn đi xa hãy đi cùng nhau‖ hoặc ―Sức mạnh của nhóm là từng thành viên. Sức mạnh của mỗi thành viên chính là nhóm.‖ - Phil Jackson. Tại Lâm Hà và Lạc Dương cho thấy quan hệ giữa các đối tác rất rõ, bởi quy mô nông hộ, doanh nghiệp tại chỗ thường nhỏ nên các nguồn lực cho PTDLNT chưa đầy đủ. Hay có thể nói cách khác, nhiều nông hộ, DNDL hoặc doanh nghiệp có liên quan đến du lịch còn thiếu nhiều kỹ năng cần thiết để PTDLNT theo hướng bền vững. Họ cần đa dạng các quan hệ đối tác để sản xuất kinh doanh. Vì vậy để liên kết hợp tác cho PTDLNT theo hướng bền vững, mạng lưới hợp tác giữa các đối tác là phù hợp, xây dựng tầm nhìn và mục tiêu dài hạn, tạo ra sự đồng thuận, đóng góp vào chính sách phù hợp để thúc đẩy PTDLNT theo hướng bền vững. Do đó vai trò của HTCBLQ càng trở nên quan trọng hơn trong phát triển cả nông nghiệp và PTDLNT theo hướng bền vững tại địa phương.

Đối với nhà nghiên cứu du lịch cho rằng:

Để PTBV du lịch nông thôn buộc phải hợp tác, phải thiết lập cơ chế và vai trò CQĐP là mấu chốt. (Nhà nghiên cứu, nữ, 43 tuổi, Đà Lạt).

Qua đây cho thấy hợp tác là một trong số các yếu tố quan trọng cho PTDLNT theo hướng bền vững. Để thúc đẩy hợp tác cần sự tham gia của CQĐP trong định hướng, thiết lập cơ chế đảm bảo môi trường thuận lợi.

Thứ hai, vai trò quan trọng của hợp tác được đồng thuận nhất là chia sẻ lợi ích. Đối với người dân thì lợi ích cá nhân quan trọng hơn trong khi đối với DNDL, người

sáng lập cơ sở cồng chiêng Tây Nguyên, nhà nghiên cứu du lịch thì quan tâm đến cả lợi ích cá nhân và lợi ích tập thể. Lợi ích tập thể đạt được mới có lợi ích cá nhân.

Lợi ích riêng, cá nhân, tập thể cùng có lợi. (D14, nam, 60 tuổi, Lạc Dương). Có lợi ích tập thể thì mới có lợi ích cá nhân, có vậy mới bền vững được (Nhà nghiên cứu, nữ, 43 tuổi, Đà Lạt).

Thứ ba, thông qua dự án JICA, các thành viên được nâng cao nhận thức, hiểu biết, kiến thức và các kỹ năng làm du lịch. Chẳng hạn, học được tham gia các học phần nâng cao năng lực về du lịch, hướng dẫn viên du lịch sinh thái:

Trước có tham gia dự án Jica, lớp đào tạo hướng dẫn viên du lịch sinh thái.

(Trưởng nhóm cồng chiêng, nam, 35 tuổi, Lạc Dương).

Trao đổi gặp gỡ các vị chuyên gia, biết thêm về tầm quan trọng của rừng, học hỏi kinh nghiệm của những nước tiên tiến, áp dụng cho địa phương phát triển kinh tế cải thiện đời sống, từ đó tác động giảm hẳn ở Lạc Dương, trước đây tác động nhiều. Thiên tai biến động khí hậu. (Trưởng nhóm CC, nam, 52 tuổi, Lạc Dương).

Đồng thời qua sự tương tác giữa các thành viên đã giúp họ nâng cao khả năng tương tác, nâng cao hiểu biết của người dân địa phương về bảo vệ rừng, bảo vệ môi trường sống của họ. Đây là mục tiêu quan trọng của PTDLNT theo hướng bền vững luôn được chú trọng tại huyện Lạc Dương.

Thứ tư, hợp tác giúp đóng góp về lập kế hoạch PTDL. Đây là nền tảng quan trọng cho triển khai PTDLNT theo hướng bền vững.

Tại huyện Lâm Hà, đối với CQĐP, khi được hỏi về hợp tác có giúp đóng góp ý kiến xây dựng chính sách, lập kế hoạch PTDLNT theo hướng bền vững thì câu trả lời khẳng định sự liên kết giữa các phòng ban trong công tác định hướng phát triển, quản lý.

Phải có hết, ví dụ như PTDL tâm linh buộc chúng tôi phải liên kết với Phòng Nội vụ, ngành văn hóa, các địa phương. Ví dụ thắng cảnh du lịch thác Voi, chúng tôi phải liên kết với Phòng Nông nghiệp, hạt Kiểm lâm để bảo vệ môi trường rừng, sinh thái, Phòng Hạ tầng về quy hoạch chung. Ví dụ du lịch mạo hiểm phải phối hợp với bên y tế, bên công an, xuất nhập cảnh, ủy ban tỉnh để tổ chức tour này. Du lịch làng nghề phải phối hợp với Sở VH, TT & DL, phòng Nông nghiệp trong dự án phát triển nông thôn. (CQĐP, nữ, 40 tuổi, Lâm Hà).

Như vậy, có thể thấy CQĐP đã xác định được những tiềm năng, thế mạnh du lịch của huyện gắn với từng loại hình du lịch để phối kết hợp các phòng ban quản lý,