Quá trình đô thị hoá ở huyện Củ Chi Thành phố Hồ Chí Minh từ năm 1997 đến năm 2015

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƯỜNG ĐẠI HỌC VINH

TRẦN THANH MINH

QUÁ TRÌNH ĐÔ THỊ HÓA

Ở HUYỆN CỦ CHI (THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH) TỪ NĂM 1997 ĐẾN NĂM 2015

LUẬN ÁN TIẾN SĨ LỊCH SỬ

NGHỆ AN - NĂM 2022

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƯỜNG ĐẠI HỌC VINH

TRẦN THANH MINH

QUÁ TRÌNH ĐÔ THỊ HÓA

Ở HUYỆN CỦ CHI (THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH) TỪ NĂM 1997 ĐẾN NĂM 2015

Chuyên ngành: Lịch sử Việt Nam Mã số: 9229013

LUẬN ÁN TIẾN SĨ LỊCH SỬ

Người hướng dẫn khoa học:

1. PGS.TS. TRẦN VŨ TÀI

2. TS. PHẠM THỊ THU NGA

NGHỆ AN - NĂM 2022

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan luận án là công trình nghiên cứu khoa học do chính tôi thực hiện. Các tài liệu trong luận án có nguồn gốc rõ ràng, các kết quả nghiên cứu trong luận án được tìm hiểu, phân tích một cách trung thực, khách quan.

Nghiên cứu sinh

Trần Thanh Minh

MỤC LỤC

Trang

LỜI CAM ĐOAN i

MỤC LỤC ii

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT vi

DANH MỤC BẢNG vii

DANH MỤC CÁC BIỂU viii

MỞ ĐẦU 1

Chương 1. TỔNG QUAN CÁC CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU LIÊN

QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI 8

1.1. Khái niệm đô thị và đô thị hóa 8

1.1.1. Đô thị 8

1.1.2. Đô thị hóa 9

1.2. Công trình nghiên cứu chung về đô thị và đô thị hoá tại Việt Nam 11

1.2.1. Công trình của các tác giả nước ngoài 11

1.2.2. Công trình của các tác giả trong nước 13

1.3. Công trình nghiên cứu về đô thị hóa của Thành phố Hồ Chí Minh

và huyện Củ Chi 19

1.3.1. Công trình nghiên cứu về đô thị hóa Thành phố Hồ Chí Minh 19

1.3.2. Công trình nghiên cứu về đô thị hóa huyện Củ Chi 24

1.4. Nhận xét về tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài và những

vấn đề cần tiếp tục nghiên cứu trong luận án 25

1.4.1. Nhận xét về tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận án 25

1.4.2. Những vấn đề cần tiếp tục nghiên cứu trong luận án 27

Chương 2. QUÁ TRÌNH ĐÔ THỊ HÓA Ở HUYỆN CỦ CHI TỪ NĂM 1997 ĐẾN NĂM 2005 28

2.1. Vài nét về vùng đất Củ Chi và những yếu tố tác động đến quá trình

đô thị hóa ở huyện Củ Chi 28

2.1.1. Vài nét về vùng đất Củ Chi 28

2.1.2. Các yếu tố về điều kiện tự nhiên, kinh tế và văn hóa xã hội

của huyện Củ Chi trước năm 1997 30

2.1.3. Chủ trương, chính sách về đô thị hóa của Đảng, Nhà nước,

của Thành phố Hồ Chí Minh và huyện Củ Chi 36

2.2. Quy hoạch cảnh quan, xây dựng cơ sở hạ tầng đô thị 41

2.2.1. Quy hoạch cảnh quan đô thị 41

2.2.2. Xây dựng cơ sở hạ tầng đô thị 44

2.3. Quản lí đô thị 46

2.3.1. Quản lí chính quyền đô thị 47

2.3.2. Đảm bảo đời sống của người dân và phát triển văn hóa, giáo

dục, y tế 50

2.4. Chuyển biến về kinh tế 57

2.4.1. Nông nghiệp 57

2.4.2. Công nghiệp - Tiểu thủ công nghiệp 61

2.4.3. Thương mại - dịch vụ 64

2.5. Chuyển biến về dân số, lao động 68

2.5.1. Dân số 68

2.5.2. Nguồn lao động 70

Tiểu kết chương 2 72

Chương 3. QUÁ TRÌNH ĐÔ THỊ HÓA CỦA HUYỆN CỦ CHI TỪ NĂM 2005 ĐẾN NĂM 2015 75

3.1. Chủ trương mới của Thành phố Hồ Chí Minh và huyện Củ Chi 75

3.2. Quy hoạch đô thị, xây dựng cơ sở hạ tầng 77

3.2.1. Quy hoạch đô thị 77

3.2.2. Đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng 80

3.3. Quản lí đô thị 82

3.3.1. Quản lí chính quyền đô thị 82

3.3.2. Đảm bảo đời sống của người dân và phát triển văn hóa, giáo

dục, y tế 85

3.4. Chuyển biến về kinh tế 91

3.4.1. Nông nghiệp 91

3.4.2. Công nghiệp - tiểu thủ công nghiệp 98

3.4.3. Thương mại - dịch vụ 102

3.5. Chuyển biến về dân số, lao động và lối sống của cư dân 104

3.5.1. Dân số, lao động 104

3.5.2. Sự thay đổi trong lối sống của cư dân 110

Tiểu kết chương 3 115

Chương 4. MỘT SỐ NHẬN XÉT VỀ QUÁ TRÌNH ĐÔ THỊ HÓA Ở

HUYỆN CỦ CHI 116

4.1. Quá trình đô thị hóa ở Củ Chi mang tính chất tự giác 116

4.2. Quá trình đô thị hóa ở huyện Củ Chi diễn ra đồng bộ, toàn diện 117

4.3. Quá trình đô thị hóa đã tác động mạnh mẽ đến sự phát triển kinh

tế của huyện Củ Chi 118

4.4. Với quá trình đô thị hóa toàn diện, Củ Chi là một trong những huyện top

đầu ngoại thành về thu ngân sách, nâng cao mức sống người dân 124

4.5. Đô thị hóa đã làm chuyển dịch mạnh cơ cấu dân số và lao động

của Củ Chi 129

4.6. Đô thị hóa đã làm biến đổi nhiều sinh hoạt văn hóa của cư dân Củ

Chi 131

4.7. Đô thị hóa đã tác động mạnh đến cảnh quan môi trường của huyện

Củ Chi 135

Tiểu kết chương 4 136

KẾT LUẬN 139

CÁC CÔNG TRÌNH KHOA HỌC ĐÃ CÔNG BỐ 143

TÀI LIỆU THAM KHẢO 1434

PHỤ LỤC 1600

Phụ lục 1. NGHỊ QUYẾT 05 CỦA THÀNH ỦY THÀNH PHỐ HỒ

CHÍ MINH 1600

Phụ lục 2. GIÁ TRỊ SẢN XUẤT CÁC NGÀNH KINH TẾ GIAI ĐOẠN 2000 - 2005 ............................................................................. 16666 Phụ lục 3. MỘT SỐ CHỈ TIÊU LAO ĐỘNG HUYỆN CỦ CHI GIAI ĐOẠN 2001 - 2004 ............................................................................... 1677 Phụ lục 4. HIỆN TRẠNG SỬ DỤNG ĐẤT NĂM 2005 .................... 16868 Phụ lục 5. TÌNH HÌNH BIẾN ĐỘNG ĐẤT ĐAI 2000 - 2005........... 16969 Phụ lục 6. TÌNH HÌNH VÀ BIẾN ĐỘNG ĐẤT ĐAI 2005 - 2010.... 17171 Phụ lục 7. MỘT SỐ CHỈ TIÊU VỀ DÂN SỐ GIAI ĐOẠN 2001 - 2005.... 17272 Phụ lục 8. DIỆN TÍCH, DÂN SỐ VÀ MẬT ĐỘ DÂN SỐ HUYỆN

CỦ CHI (TÍNH ĐẾN 31/12/2005) ...................................................... 17373 Phụ lục 9. DÂN SỐ CHIA THEO NHÓM TUỔI VÀ GIỚI TÍNH .... 17474 Phụ lục 10. GIÁ TRỊ SẢN XUẤT CÁC NGÀNH KINH TẾ CỦA HUYỆN CỦ CHI GIAI ĐOẠN 2001 - 2005 (CÓ TÍNH CÁC ĐƠN VỊ

DO THÀNH PHỐ QUẢN LÝ) ........................................................... 17575 Phụ lục 11. NĂNG SUẤT LÚA CHIA THEO QUẬN HUYỆN ....... 17676 Phụ lục 12. NĂNG SUẤT CÂY TRỒNG CHIA THEO QUẬN HUYỆN ............................................................................................... 17878 Phụ lục 13. ĐÀN HEO TRÊN 2 THÁNG TUỔI ................................ 18080

Phụ lục 14. SỐ DOANH NGHIỆP ĐANG HOẠT ĐỘNG TẠI THỜI ĐIỂM 31/12/2014 PHÂN THEO QUẬN/HUYỆN ............................ 18181 Phụ lục 15. SỐ CƠ SỞ KINH TẾ CÁ THỂ PHI NÔNG NGHIỆP THỜI ĐIỂM 1/10/2015 PHÂN THEO QUẬN/HUYỆN VÀ NGÀNH SẢN XUẤT CHÍNH ..................................................................................... 18182 Phụ lục 16. LAO ĐỘNG TRONG CÁC CƠ SỞ KINH TẾ CÁ THỂ

PHI NÔNG NGHIỆP THỜI ĐIỂM 1/10/2015 PHÂN THEO QUẬN/HUYỆN VÀ NGÀNH SẢN XUẤT CHÍNH ......................... 18283 Phụ lục 17. VỐN ĐẦU TƯ THỰC HIỆN THUỘC NGÂN SÁCH ĐỊA PHƯƠNG THEO GIÁ THỰC TẾ PHÂN THEO CẤP QUẢN LÝ........... 18384 Phụ lục 18. MỘT SỐ HÌNH ẢNH VỀ HUYỆN CỦ CHI .................. 18585 Phụ lục 19. ẢNH MỘT SỐ KẾT CẤU NHÀ Ở HUYỆN CỦ CHI.. 193194 Phụ lục 20. ẢNH MỘT SỐ KHU CÔNG NGHIỆP TẠI HUYỆN CỦ CHI..................................................................................................... 195195

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT

Từ viết tắt	Từ đầy đủ
1.	CĐ	Cao đẳng
2.	CNH, HĐH	Công nghiệp hóa, Hiện đại hóa
3.	CN-TTCN	Công nghiệp - tiểu thủ công nghiệp
4.	ĐH	Đại học
5.	GDP	Tổng sản phẩm quốc nội
6.	KCN - KCX	Khu công nghiệp - khu chế xuất
7.	KHCN	Khoa học công nghệ
8.	KHXH - NV	Khoa học xã hội - nhân văn
9.	KT - XH	Kinh tế - xã hội
10.	NXB	Nhà xuất bản
11.	TDTT	Thể dục thể thao
12.	THCS	Trung học cơ sở
13.	THPT	Trung học phổ thông
14.	TP.	Thành phố
15.	UBND	Ủy ban nhân dân
16.	XĐGN	Xóa đói giảm nghèo