Thúc Đẩy Sự Tham Gia Của Cộng Đồng Cư Dân Địa Phương

hội thảo với các cấp để có biện pháp mới, giải quyết kịp thời các tình huống đã và đang, sẽ xảy ra, đồng thời cũng rút ra những kinh nghiệm trong công tác quản lý, chỉ đạo và đặt ra những phương hướng, nhiệm vụ cho công tác xây dựng và phát triển mô hình du lịch homestay tại đảo.

- Ban quản lý du lịch tại đảo cần lập một hòm thư góp ý tại mỗi trạm điều hành ở các UBND để kịp thời nắm bắt được tâm tư, nguyện vọng, đề xuất, kiến nghị của cư dân địa phương, du khách và những người tham gia dịch vụ. Từ đó, có những biện pháp giải quyết kịp thời, góp phần giữ vững ổn định trật tự ở khu du lịch, tạo điều kiện thuận lợi cho du khách đến tham quan.

- Các cơ quan chuyên môn tư vấn cho chính quyền cơ sở để sớm hình thành được mô hình quản lý của bản du lịch cộng đồng như việc thành lập ban quản lý, quy chế hoạt động, quy định về thu phí và sử dụng nguồn thu… Đặc biệt là công tác đào tạo nguồn nhân lực cho cộng đồng địa phương.

- Các cấp có thẩm quyền cần sớm ban hành quy chế quản lý khách du lịch trên địa bàn để quản lý khách du lịch một cách chặt chẽ, đảm bảo mục tiêu về an ninh chính trị quốc phòng nhưng cũng không gây phiền hà cho khách bởi các thủ tục hành chính rườm rà. Có các chế tài xử lý nghiêm để ngăn ngừa đối với các hành vi sách nhiễu, xâm phạm tới quyền tự do cá nhân khi đi du lịch của khách để xây dựng hình ảnh du lịch homestay tại đảo Bình Ba là điểm đến an toàn thân thiện đối với du khách.

3.2.3 Thúc đẩy sự tham gia của cộng đồng cư dân địa phương

Đối với loại dịch vụ này cơ sở vật chất không phải vấn đề quá lớn bởi du khách chọn dịch vụ homestay tức là chấp nhận điều kiện vật chất tối thiểu. Quan trọng nhất chính là chủ nhà – cư dân địa phương làm du lịch homestay. Chính cư dân địa phương, các hộ gia đình sẽ là người làm nên du lịch homestay tại đảo. Do vậy cần huy động cộng đồng cư dân bản địa tham gia vào hoạt động du lịch và bảo tồn các gái trị văn hóa của địa phương. Khi có được sự tham gia của cộng đồng địa phương vào phát triển du lịch thì sẽ hạn chế được phần nào những tác động tiêu cực mà hoạt động du lịch mang lại cho đời sống văn hóa – xã hội của cư dân địa phương và đồng thời giúp bảo tồn và tạo nên ý thức giữ gìn những vẻ đẹp tự nhiên, không bị

mai một và thoái hóa.

Việc lựa chọn hộ gia đình làm dịch vụ homestay dựa trên tinh thần tự nguyện nhưng cũng phải chọn lọc. Dịch vụ homestay có sự tác động rất mạnh đến hình ảnh tổng thể của một điểm đến nên người làm dịch vụ này không chỉ có kiến thức về du lịch mà còn phải có phẩm chất tốt, tầm nhìn xa và phải biết vì lợi ích của cả cộng đồng. Họ phải có kỹ năng giao tiếp với khách, có khả năng nắm bắt tâm lý của khách, tạo sự thoải mái cho khách, có hiểu biết sâu sắc về văn hóa bản địa để giới thiệu cho khách… Do vậy, việc đào tạo bồi dưỡng kỹ năng làm dịch vụ homestay cho các hộ gia đình phải thường xuyên, liên lục kể cả khi dịch vụ đã đi vào hoạt động.

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 131 trang tài liệu này.

3.2.4 Nâng cao công tác đào tạo nguồn nhân lực và nhận thức của người dân địa phương

Hiện nay, nguồn nhân lực của ngành du lịch được dự báo trong thời gian tới sẽ thiếu một số lượng không nhỏ, bên cạnh đó nguồn nhân lực trong ngành còn bị đánh giá là còn thiếu và yếu, thiếu về số lượng, yếu về trình độ và kỹ năng nghiệp vụ. Do đó cần quan tâm hơn đến công tác đào tạo để đáp ứng tốt hơn nữa cả về chất và lượng.

Với tầm quan trọng, con người là nhân tố quyết định mọi sự phát triển. Vì vậy, cần phải có những giải pháp để sử dụng có hiệu quả và phát triển nguồn nhân lực cho du lịch. Việc đào tạo và nâng cao nhận thức được xem là một yếu tố then chốt để cải thiện chất lượng dịch vụ, nâng cao hiệu quả quản lý và hoạt động kinh doanh của loại hình du lịch cộng đồng. Đối với từng đối tượng cần phải xây dựng những chương trình đào tạo phù hợp thông qua việc điều tra, đánh giá nhu cầu đào tạo tại địa phương.

Thông qua khảo sát từ chính quyền địa phương và cộng đồng địa phương, khách du lịch cùng các công ty du lịch, cho thấy thực trạng phổ biến hiện nay tại đảo Bình Ba là trình độ chuyên môn nghiệp vụ cũng như trình độ văn hóa còn thấp. Cùng với tình hình phát triển du lịch homestay tại đảo cần được đẩy mạnh và để trở thành loại hình du lịch nổi bật tại đảo Bình Ba nên vấn đề này cần được tỉnh, thành

phố và chính quyền xã quan tâm. Trong đó, việc đầu tiên cần phải làm là cần đẩy mạnh các công tác, các hoạt động đào tạo cho nhiều đối tượng như:

3.2.4.1 Đối với cán bộ xã và cán bộ Ban quản lý du lịch tại xã

Cán bộ xã và cán bộ Ban quản lý du lịch tại xã sẽ là những người trực tiếp nhất tham gia vào công tác quản lý hoạt động và sự phát triển du lịch tại xã nói chung và du lịch homestay nói riêng. Do đó, cần triển khai và vận động các kế hoạch bồi dưỡng nghiệp vụ chuyên môn du lịch cho cán bộ xã để quản lý tốt du lịch tại địa phương như:

- Tập trung vào các hình thức đào tạo ngắn hạn và tham quan nghiên cứu mô hình hoạt động du lịch homestay trong cả nước cũng như nước ngoài, phối hợp chặt chẽ với các viện nghiên cứu và các tổ chức quốc tế để tổ chức các khóa đào tạo với những nội dung có tính thực tiễn và chuyên môn cao.

- Ban quản lý có thể liên hệ với một số trường đào tạo về du lịch như: Bộ môn du lịch, dịch vụ và lữ hành, khoa Kinh tế trường Đại học Nha Trang, trường Cao đẳng văn hóa nghệ thuật Nha Trang, Cao đẳng nghề du lịch… để phối hợp với họ mở các lớp bồi dưỡng nâng cao chuyên môn nghiệp vụ cho cán bộ công nhân viên. Ngân sách đào tạo có thể lấy từ ngân sách thành phố, huyện, địa phương và từ quỹ du lịch.

- Tổ chức các buổi gặp mặt, trao đổi những kinh nghiệm trong công tác quản lý giữa các xã hội với cán bộ quản lý của huyện và thành phố.

3.2.4.2 Đối với cộng đồng địa phương tham gia vào hoạt động du lịch homestay

Mặc dù vậy, hiện nay du lịch tại đảo cũng phát triển được hơn 5 năm, và cũng có nhiều sự thay đổi hơn trước kia. Chính vì vậy, thành phố và chính quyền xã cũng đã khuyến khích, tạo điều kiện cho người dân phát triển, nhưng để phát triển du lịch thực sự cần:

- Tập trung mở các lớp đào tạo nghề cho các hộ dân trực tiếp tham gia phục vụ khách. Hình thức chủ yếu là đào tạo các khóa ngắn hạn, phối hợp chặt chẽ với các trường trung cấp nghiệp vụ và các trung tâm dạy nghề để tổ chức các khóa học cho những người tham gia trực tiếp vào đón và phục vụ khách, mỗi hộ có thể cử người

đi học và mỗi hộ làm du lịch homestay cần có một người quản lý hoạt động du lịch của hộ gia đình mình.

- Các cán bộ xã hoặc cán bộ Ban quản lý du lịch homestay tại đảo cần thường xuyên theo dõi và hướng dẫn, tổ chức cách kinh doanh, cách hoạt động nghề du lịch cho mỗi hộ dân thường xuyên và đặc biệt, tạo nhiều điều kiện cho các hộ gia đình nghèo, khó khăn cần kiếm thêm thu nhập cho gia đình.

- Ngoài ra, cũng cần tập trung chủ yếu vào các hoạt động nâng cao nhận thức về các vấn đề có liên quan tới hoạt động du lịch như hiểu biết về giá trị của tài nguyên và môi trường, hiểu biết xã hội, những kiến thức có liên quan đến pháp luật, mục đích của du lịch homestay, du lịch bền vững… hỗ trợ nâng cao nghiệp vụ, đặc biệt là nghiệp vụ về buồng phòng, bếp và hướng dẫn viên du lịch, không chỉ có tác dụng khuyến khích sự tham gia của cộng đồng địa phương và hoạt động du lịch đem lại lợi ích kinh tế mà còn đáp ứng nhu cầu của khách muốn được tiếp xúc nhiều hơn với người dân và đời sống bản xứ, nâng cao chất lượng các tour du lịch homestay và bảo tồn được giá trị cũng như vẻ đẹp nguyên thủy về tài nguyên du lịch tại đảo.

- Đào tạo đội ngũ hướng dẫn viên là người bản địa tinh thông về nghiệp vụ du lịch, am hiểu về văn hóa dân tộc, đặc biệt là hiểu rõ về du lịch Bình Ba, cũng có thể mở rộng khả năng ngoại ngữ để có thể phục vụ khách nước ngoài (nếu quy định về đối tượng khách du lịch đảo Bình Ba sẽ được thay đổi trong tương lai), để phục vụ tốt hơn cho nhu cầu của khách du lịch và làm bừng sáng các điểm đến du lịch cho đảo Bình Ba mà không còn phải phụ thuộc quá nhiều vào các công ty tour du lịch.

- Tổ chức các khóa đào tạo kỹ năng nghiệp vụ cho người dân, xã cũng nên khuyến khích các hộ dân tuwh học tập lẫn nhau, những hộ mới nên tham khảo kinh nghiệm của các hộ chuyên phục vụ khách, hoặc phục vụ khách lâu năm, có thể tổ chức các buổi gặp mặt trao đổi kinh nghiệm giữa các hộ. Đây sẽ là hình thức đào tạo nhanh nhất và có hiệu quả nhất đối với đội ngũ phục vụ du lịch homestay vì mang tính cộng đồng cao.

3.2.5 Nâng cao chất lượng cơ sở hạ tầng điểm đến và dịch vụ hỗ trợ cho du lịch homestay tại đảo

Có thể nói, cơ sở hạ tầng và cơ sở vật chất là yếu tố quan trọng để phát triển hoạt động du lịch tại một điểm du lịch và làm bộ mặt đời sống cư dân ở đảo Bình Ba được cải thiện nhiều hơn. Nếu không có những cơ sở này thì sẽ không có hoạt động du lịch diễn ra. Và các yếu tố thuộc cơ sở hạ tầng xã hội đảm bảo điều kiện chung cho việc phát triển du lịch homestay như: hệ thống đường sá, cầu cống, bưu chính viễn thông, điện, nước, hệ thống nhà hàng, khách sạn, các khu vui chơi giải trí, các phương tiện vận chuyển…Đây là các yếu tố đặc trưng trong hệ thống cơ sở vật chất kỹ thuật của ngành du lịch, là yếu tố trực tiếp đảm bảo điều kiện cho các dịch vụ du lịch homestay được tạo ra và cung ứng cho du khách.

Vì vậy, ý thức được tầm quan trọng của cơ sở hạ tầng và cơ sở vật chất kỹ thuật cũng như nhận thấy được sự khó khăn về điều kiện địa lý nên đảo Bình Ba cần thực hiện những giải pháp như sau:

- Hoàn thiện và nâng cấp hệ thống thông tin liên lạc, cũng như giao thông đi lại và phương tiện di chuyển.

- Xây dựng và phủ sóng toàn xã hệ thống mạng internet hoặc wifi để tạo sự thuận tiện cho việc tra cứu thông tin, cập nhật thông tin liên tục cho khách du lịch và cư dân địa phương. Cũng như hệ thống mạng di động ngày càng mạnh và hiện đại để phục vụ tốt hơn cho khách du lịch.

- Hiện tại, hệ thống đường bộ tạo đảo khá ổn định nhưng có nhiều đoạn ngoằn ngoèo và hơi khó đi, cần chính quyền xã xem xét và ngày càng hoàn chỉnh những đoạn đường này giúp khách an tâm và có thể đi tham quan nhiều điểm du lịch tại đảo hơn.

- Cần xem xét về phương tiện di chuyển qua đảo và tại đảo, không chỉ là cần nhiều thuyền bè, ca nô để chở đón khách mà cần đảm bảo vệ sinh và an toàn cho khách. Cần xây dựng xe chở khách riêng không nên vừa chở khách vừa chở hàng qua đảo, đặc biệt các loại hàng có mùi nặng và làm du khách khó chịu. Và cần có quy định về số lượng khách cho mỗi chiếc thuyền, bè hoặc ca nô.

Vì thế, cần có nhiều kế hoạch khẩn trương đưa ra những chính sách, biện pháp phù hợp, khắc phục những tồn tại về phương tiện phục vụ chở du khách để ngày càng an toàn, thuận tiện và hợp lý hơn cho nhu cầu đi lại của du khách qua đảo và tại đảo để góp phần thúc đẩy du lịch Bình Ba phát triển. Bên cạnh đó, cần:

- Xây dựng đồng bộ các công trình vệ sinh công cộng đạt tiêu chuẩn chất lượng tại các điểm du lịch và các hộ gia đình trong dự án. Vì đây là vấn đề tại đảo chưa được thực hiện cũng như chưa thật sự làm hài lòng khách du lịch.

- Cần tổ chức các đợt thanh tra, kiểm tra chất lượng cơ sở hạ tầng và cơ sở vật chất kỹ thuật của các hộ gia đình vào quá trình phục vụ khách.

- Ngoài việc đầu tư và xây dựng các công trình phúc lợi xã hội, công trình văn hóa, đảo Bình Ba cần nâng cao chất lượng các cơ sở y tế sao cho có đủ năng lực làm tốt việc chăm sóc sức khỏe cho nhân dân địa phương và du khách.

- Cần có cơ chế thoáng về vấn đề vay vốn ưu đãi cho các hộ gia đình tại xã Cam Bình có nhu cầu xây dựng cơ sở vật chất cho mô hình du lịch homestay nhằm tạo ra sự kích cầu cho nhân dân phấn khởi đầu tư xây dựng cơ sở vật chất cho dịch vụ du lịch.

3.2.6 Bảo vệ và tôn tạo nguồn tài nguyên du lịch

Du lịch là một ngành phát triển dựa vào tài nguyên là chính, trong đó bao gồm cả tài nguyên du lịch tự nhiên và tài nguyên du lịch nhân văn, do vậy để phát triển du lịch homestay thì vấn đề quan trọng được đặt ra là phải có biện pháp để vừa khai thác các nguồn tài nguyên phục vụ cho phát triển du lịch, vừa bảo vệ được môi trường sinh thái và duy trì được bản sắc văn hóa vốn có của địa phương.

Trong các mô hình du lịch homestay trên thế giới cũng như ở Việt Nam thì bảo vệ tài nguyên du lịch và môi trường luôn là một trong những tiêu chí hàng đầu. Để phát triển hơn nữa hiệu quả của mô hình du lịch homestay tại đảo Bình Ba - xã Cam Bình cần có những giải pháp cụ thể cho vấn đề tài nguyên và môi trường như sau:

3.2.6.1 Bảo vệ và tôn tạo nguồn tài nguyên tự nhiên

Đầu tiên, cần có những biện pháp nhằm nâng cao nhận thức cộng đồng về ý thức bảo vệ tài nguyên môi trường thông qua chương trình giáo dục, chương trình

đào tạo nguồn nhân lực tại xã. Phối hợp với các ngành giáo dục đưa giáo dục môi trường vào chương trình chính khóa và ngoại khóa của giáo dục phổ thông đồng thời với việc thường xuyên tổ chức các buổi họp cộng đồng.

Về nội dung giáo dục phải phù hợp với phong tục tập quán và lối sống văn hóa của người dân địa phương, sử dụng phương pháp đơn giản hóa ngôn ngữ và chuyển thể thành dạng ngôn ngữ mà người bình thường cũng có thể hiểu được. Cụ thể là:

- Nâng cao nhận thức của các đối tượng về giá trị của tài nguyên thiên nhiên, các hệ sinh thái tự nhiên, kho dự trữ thiên nhiên quý hiếm, bảo tồn những cảnh quan độc đáo, các loài đặc hữu của địa phương.

- Giáo dục một số kỹ năng bảo vệ môi trường như: phòng chống cháy cây cối tự nhiên, bảo vệ các loài động vật quý hiếm, giữ gìn môi trường cảnh quan không ô nhiễm nguồn nước biển, và những công việc cần làm khi có tình huống xấu xảy ra…

- Giáo dục về đạo đức môi trường và cách ứng xử thân thiện với môi trường cho cả người dân và khách du lịch.

Về phương pháp thực hiện, tùy theo trình độ hiểu biết của mỗi đối tượng khác nhau để có cách giáo dục cho phù hợp nhất. Ví dụ, đối với học sinh, có thể lồng ghép chương trình học với các hoạt động ngoại khóa về môi trường và các điểm du lịch; đối với người dân địa phương thì phải chọn các phương pháp giáo dục truyền thống, hướng vào cộng đồng hay với khách du lịch, chúng ta có thể vừa giới thiệu cho khách vừa diễn giải về môi trường bằng ngôn ngữ của khách.

Ngoài ra, một biện pháp cần thực hiện ngay đó là:

- Xây dựng các thùng rác và nội quy bảo vệ môi trường và tôn trọng nền văn hóa bản địa trên các tuyến du lịch thuộc xã với nguyên tắc thân thiện với môi trường, cần có những giải pháp kỹ thuật có ý nghĩa quan trọng trong việc giảm thiểu nguồn rác thải và xử lý ô nhiễm môi trường.

- Quán triệt sâu sắc chỉ thị số 07 của Thủ tướng chính phủ về việc tăng cường giữ trật tự, trị an và vệ sinh môi trường tại các điểm tham quan du lịch, đồng thời bổ sung vào các chương trình du lịch homestay các hoạt động cụ thể như tạo điều kiện

cho khách du lịch cùng nhân dân tham gia trồng cây lưu niệm, tham quan các khu vực có hệ động thực vật quý hiếm, thu gom rác và vệ sinh làng xã, sửa sang trường học và các công trình công cộng khác. Để làm được điều đó cần xây dựng một chương trình du lịch độc đáo, hướng đến du lịch xanh và con người thân thiện.

3.2.6.2 Bảo vệ và tôn tạo nguồn tài nguyên nhân văn

Giá trị văn hóa địa phương là một nguồn tài nguyên du lịch nhân văn quan trọng góp phần tạo nên bản sắc văn hóa riêng của một điểm du lịch. Chính vì vậy, đảo cần có các biện pháp cụ thể hơn trong việc giữ gìn và phát huy vốn văn hóa truyền thống của đảo đó là:

- Xây dựng và tổ chức các cuộc thi tìm hiểu về các món ăn truyền thống và mang đậm bản sắc địa phương. Qua đó cũng là dịp để giới thiệu đến khách du lịch, đồng thời đây cũng là các sự kiện thu hút sự chú ý của du khách và người dân địa phương.

- Nghiên cứu, khôi phục lại nét văn hóa truyền thống của cư dân trên đảo: lễ hội, các điệu múa, bài hát, thơ văn, lễ hội về đảo. Xây dựng các đội văn nghệ dân gian thu hút sự tham gia của tất cả các hộ gia đình trong các xã, thường xuyên tổ chức các buổi giao lưu học hỏi kinh nghiệm. Đây là đội văn nghệ nòng cốt cho phong trào văn hóa, văn nghệ của xã và sẽ là đội văn nghệ tham gia biễu diễn phục vụ khách.

- Tìm hiểu về các nghề truyền thống của địa phương, đồng thời có biện pháp khôi phục lại các nghề này vừa bảo tồn, tôn tạo những ngành nghề truyền thống của địa phương vừa tạo cơ hội phát triển kinh tế cho nhân dân.

- Đồng thời cần tăng cường công tác tuyên truyền sâu rộng trong các tầng lớp dân cư về trách nhiệm bảo tồn các di sản cũng như để người dân thấy được tầm quan trọng của công tác bảo tồn các giá trị truyền thống của dân tộc mình, cũng như họ sẽ biết cách để giữ gìn truyền thống ấy.

3.2.7 Giải pháp về vấn đề quy hoạch không gian xây dựng

Theo cán bộ quản lý du lịch xã Cam Bình cho biết: “Việc phát triển du lịch homestay tại đảo Bình Ba chưa đi vào quy hoạch cụ thể và kể cả du lịch tại đảo nói