Phát triển làng nghề sản xuất hàng xuất khẩu trên địa bàn Hà Nội đến năm 2020

hội nghị chuyên đề. Bên cạnh đó, Hiệp hội còn là cầu nối giữa các hội viên với chính quyền địa phương trong việc báo cáo và nắm bắt tình hình sản xuất và mở rộng sản xuất, về quyền lợi, nghĩa vụ của các hộ sản xuất trong làng nghề,... Hiệp hội cũng là tổ chức đại diện các hộ sản xuất trong việc hướng dẫn, tìm kiếm thị trường nguyên liệu và thị trường tiêu thụ. Đặc biệt, Hiệp hội sẽ đảm trách vai trò kêu gọi các tổ chức hỗ trợ cho các hoạt động ứng dụng công nghệ mới vào các hoạt động sản xuất của làng nghề và chịu trách nhiệm trong công tác đào tạo, truyền nghề. Trong thời gian qua ở các làng nghề sản xuất hàng xuất khẩu Hà Nội đều đã thành lập Hiệp hội ngành nghề, nhưng vai trò của các Hiệp hội còn mờ nhạt, chưa thực sự phát huy hết tác dụng. Để phải phát huy mạnh mẽ vai trò của hiệp hội làng nghề cần chú ý tới một số giải pháp chính sau:

- Hoàn thiện bộ máy tổ chức và mô hình hoạt động để nâng cao chất lượng của tổ chức Hiệp hội làng nghề, đảm bảo phát huy vai trò cầu nối hữu hiệu giữa các doanh nghiệp, cơ sở sản xuất tại làng nghề với các cơ quan quản lý nhà nước, Thành phố và chính quyền địa phương; đem lại lợi ích thiết thực cho các hội viên, cụ thể:

 Lựa chọn giới thiệu những người có năng lực và kinh nghiệm quản lý điều hành; có đủ uy tín đối với đa số hội viên của hội; có tâm huyết với sự nghiệp phát triển chung của hội, của địa phương và của Nhà nước nói chung tham gia ban chấp hành Hiệp hội làng nghề;

 Xây dựng, bổ sung hoàn thiện Quy chế hoạt động của Hiệp hội làng nghề đảm bảo đúng pháp luật; đem lại quyền lợi, hiệu quả thiết thực cho các hội viên của hiệp hội; Đồng thời góp phần nâng cao hiệu quả phát triển kinh tế - xã hội của Nhà nước, Thành phố và địa phương;

 Kiến nghị Nhà nước tạo điều kiện về kinh phí đào tạo, tập huấn hàng năm để nâng cao trình độ năng lực quản lý, điều hành cho ban lãnh đạo Hội;

 Phân công nhiệm vụ cụ thể cho từng thành viên trong Ban chấp hành của Hội; định kỳ báo cáo, kiểm tra, đôn đốc việc thực hiện các nhiệm vụ do Hội phân công.

- Xây dựng cơ chế phối hợp giữa tổ chức Hiệp hội nghề TCMN, làng nghề với cơ quan quản lý nhà nước tại địa phương để thúc đẩy xuất khẩu sản phẩm TCMN xuất khẩu của làng nghề.

- Thường xuyên quan tâm tìm hiểu, khai thác nắm bắt đặc điểm, nhu cầu, xu hướng của từng thị trường,… để kịp thời phổ biến cho các hội viên Hiệp hội, giúp cho các cơ sở, doanh nghiệp sản xuất tại làng nghề sản xuất hàng xuất khẩu xây dựng chiến lược phát triển sản phẩm xuất khẩu của mình cho phù hợp.

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 223 trang tài liệu này.

- Tích cực tổ chức công tác đào tạo nghề, truyền nghề nhằm nâng cao tay nghề cho nghệ nhân, thợ giỏi tại các làng nghề sản xuất hàng xuất khẩu; đào tạo phát triển nghề mới; Đẩy mạnh công tác thiết kế, cải tiến mẫu mã sản phẩm, mang lại lợi thế cạnh tranh cho sản phẩm xuât khẩu của làng nghề Hà Nội cả thị trường nội địa và thị trường nước ngoài.

- Quan tâm tuyên truyền ứng dụng thương mại điện tử, internet, xây dựng các trang tin điện tử của hiệp hội có đường link dẫn đến trang web của của các làng nghề sản xuất hàng xuất khẩu, trong đó tập trung vào khâu quảng bá, giới thiệu sản phẩm nhằm đẩy mạnh xuất khẩu sản phẩm của các làng nghề. Thương mại điện tử ngoài việc giúp ích cho việc mua bán hàng hóa trên mạng, nó còn là kênh cung cấp thông tin thị trường, phổ biến kiến thức về marketing, về phát triển mẫu mã sản phẩm; về phổ biến, tư vấn, cung cấp thông tin ứng dụng các công nghệ, thiết bị kỹ thuật mới, tiên tiến vào sản xuất tại làng nghề sản xuất hàng xuất khẩu; tư vấn về an toàn lao động, về sản xuất sạch hơn, về tiết kiệm năng lượng-hiệu quả; phổ biến các biện pháp, thiết bị, công nghệ mới giúp giảm thiểu ô nhiễm môi trường làng nghề; về quyền sở hữu công nghiệp, bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ đối với sản phẩm; phổ biến các nguồn kinh phí hỗ trợ của nhà nước như kinh phí khuyến công, các nguồn quỹ ưu đãi của Nhà nước, Thành phố...

- Thường xuyên lắng nghe ý kiến và phản ánh kịp thời những ý kiến đề xuất, kiến nghị của các doanh nghiệp, cơ sở sản xuất tại làng nghề sản xuất hàng xuất khẩu với cơ quan nhà nước, Thành phố và chính quyền địa phương về những khó khăn, vướng mắc trong SXKD của các cơ sở sản xuất, đặc biệt những vướng mắc trong chính sách xuất khẩu để kịp thời tháo gỡ cho các cơ sở sản xuất, doanh nghiệp tại làng nghề sản xuất hàng xuất khẩu trực tiếp tham gia xuất khẩu sản phẩm.

3.2.4.3. Xây dựng Quy hoạch phát triển làng nghề sản xuất hàng xuất khẩu:

Thực tế cho thấy rằng, sự phát triển của các làng nghề sản xuất hàng xuất khẩu trên địa bàn Thành phố thời gian qua mang tính tự phát và thiếu quy hoạch. Đây là nguyên nhân gây ra ô nhiễm môi trường trong các vùng, làng nghề sản xuất hàng xuất khẩu hiện nay. Theo đó, tình hình sản xuất kinh doanh tại các làng nghề sản xuất hàng xuất khẩu gặp phải không ít những khó khăn, bất cập như: thiếu mặt bằng để sản xuất tập trung, thiếu đội ngũ lao động có tay nghề cao, thiếu vốn để đầu tư đổi mới công nghệ, thiết bị máy móc nhằm nâng cao sản lượng, chất lượng sản phẩm, khả năng cạnh tranh thấp, nguồn nguyên liệu không ổn định, chưa tạo nhiều thương hiệu hàng hoá, sức tiêu thụ sản phẩm còn hạn chế, một số sản phẩm truyền thống bị mai một, suy giảm. Cơ sở hạ tầng các làng nghề sản xuất hàng xuất khẩu nhất là đường giao thông, thông tin liên lạc chưa đồng bộ, môi trường làng nghề bị ô nhiễm nghiêm trọng, chưa có biện pháp khắc phục.

Việc xây dựng Chiến lược và quy hoạch tổng thể cho sự phát triển làng nghề sản xuất hàng xuất khẩu nhằm đạt được mục tiêu về hiệu quả kinh tế; đồng thời với việc sử lý và kiểm soát ô nhiễm môi trường nhưng vẫn giữ được nét đẹp truyền thống của các làng nghề sản xuất hàng xuất khẩu. Khác với việc tổ chức sản xuất của các doanh nghiệp công nghiệp, việc tổ chức sản xuất tại các làng nghề sản xuất hàng xuất khẩu được tiến hành ngay tại nơi ở của người dân nên không có sự phân biệt giữa đất ở và đất sản xuất. Đây là một yếu tố cần phải tính đến khi xây dựng chiến lược và quy hoạch để đảm bảo phát triển sản xuất nhưng không xáo trộn cuộc sống ổn định của người dân. Khoảng cách từ nơi sản xuất tới nơi ở phải đủ xa để đảm bảo cho thuận lợi để quản lý sản xuất mà không ảnh hưởng tới sinh hoạt và sức khoẻ của người dân cũng như cộng đồng. Mặt khác việc lựa chọn vị trí quy hoạch xây dựng khu vực sản xuất các mặt hàng TCMN xuất khẩu nên dựa trên cơ sở thuận lợi của các yếu tố giao thông, điện, cấp thoát nước, xử lý chất thải v.v... để sử dụng đất một cách tiết kiệm, hợp lý, hiệu quả và bền vững. Hiện nay nhiều địa phương đã xây dựng khu, cụm làng nghề sản xuất tập trung để có thể phát huy các nguồn lực của địa phương, thực hiện chuyên môn hoá, nâng cao năng lực của hoạt động SXKD, xử lý chất thải tập trung nâng cao tính cạnh tranh của các cơ sở sản xuất hàng TCMN xuất khẩu.

Quy hoạch chi tiết cho từng làng nghề sản xuất hàng xuất khẩu để có thể tận dụng và phát huy những thế mạnh của làng nghề, tháo gỡ và giảm thiểu những yếu kém. Cụ thể, nếu được quy hoạch và đầu tư cải tạo thì hệ thống hạ tầng của làng nghề không chỉ thuận tiện cho sinh hoạt mà còn cho cả sản xuất. Làng nghề sản xuất hàng xuất khẩu sẽ có nơi tập kết và sử lý nguyên liệu, bãi chứa chất thải để tiện thu gom và vận chuyển đến nơi xử lý, khu sản xuất tập trung để tránh ảnh hưởng đến cư dân xung quanh và dễ thu gom chất thải hoặc xây dựng đầu tư hệ thống xử lý chất thải.

Hà Nội đã có chính sách và quy hoạch các khu, cụm làng nghề sản xuất tập trung phục vụ sản xuất của các làng nghề với diện tích hơn 1.404 ha. Tuy nhiên với điều kiện kinh tế hạn chế và quy mô sản xuất nhỏ lẻ, khó có thể thu hút được các cơ sở và doanh nghiệp làng nghề vào các khu, cụm làng nghề sản xuất tập trung. Trong thời gian tới, thành phố cần phải có chính sách và biện pháp khuyến khích cũng như bắt buộc các cơ sở gây ô nhiễm thực hiện các giải pháp bảo vệ môi trường, khắc phục ô nhiễm tại nơi sản xuất.

Kết luận chương 3

Trong chương 3, tác giả đã tập trung vào việc trả lời câu hỏi nghiên cứu được đặt ra là: Mục tiêu, yêu cầu phát triển làng nghề sản xuất hàng xuất khẩu trên địa bàn Hà Nội đến năm 2020 là gì? Trong thời gian tới những giải pháp nào cần được chú trọng để có thể phát triển bền vững làng nghề sản xuất hàng xuất khẩu trên địa bàn Hà Nội? Cụ thể:

 Đưa ra được 8 quan điểm, định hướng và 5 mục tiêu và một số chỉ tiêu phát triển chủ yếu của làng nghề sản xuất hàng xuất khẩu trên địa bàn Hà Nội đến năm 2020.

 Trên cơ sở một số quan điểm và mục tiêu phát triển, tác giả đã đưa ra 4 nhóm giải pháp cơ bản:

(1) Nhóm giải pháp kinh tế bao gồm 8 nhóm giải pháp: Nhóm giải pháp khuyến khích các thành phần kinh tế tham gia phát triển làng nghề sản xuất hàng xuất khẩu; Nhóm giải pháp về huy động vốn nhằm phát triển làng nghề sản xuất

hàng xuất khẩu của Hà Nội; Nhóm giải pháp về nguyên liệu sản xuất; Nhóm giải pháp về kỹ thuật- công nghệ sản xuất; Nhóm giải pháp về phát triển đồng bộ kết cấu hạ tầngGiải pháp về thị trường tiêu thụ; Giải pháp về thiết kế mẫu mã sản phẩm; Nhóm giải pháp về phát triển làng nghề gắn với du lịch.

(2) Nhóm giải pháp xã hội bao gồm 2 nhóm giải pháp: Nhóm giải pháp về sử dụng lao động; Nhóm giải pháp về đào tạo nâng cao trình độ người lao động.

(3) Nhóm giải pháp môi trường bao gồm: Đánh giá mức độ ô nhiễm môi trường lập kế hoạch từng bước giải quyết tình trạng ô nhiễm môi trường làng nghề; chính sách nhằm giảm thiểu ô nhiễm môi trường; nâng cao ý thức của người dân trong bảo vệ môi trường; áp dụng khoa học công nghệ tiên tiến và di dời các cơ sở sản xuất vào các khu, cụm làng nghề sản xuất tập trung.

(4) Nhóm giải pháp khác bao gồm 3 nhóm giải pháp: Hoàn thiện một số chính sách của Nhà nước, Thành phố trong việc phát triển các làng nghề sản xuất hàng xuất khẩu trên địa bàn Hà Nội; Phát huy vai trò của Hiệp hội làng nghề; Xây dựng Quy hoạch phát triển làng nghề sản xuất hàng xuất khẩu

KẾT LUẬN

Hà Nội được mênh danh là vùng “đất trăm nghề”, việc bảo tồn và phát triển nghề và làng nghề có ý nghĩa đặc biệt quan trọng đối với sự phát triển kinh tế, chuyển dịch cơ cấu kinh tế ở nông thôn theo hướng CNH, HĐH, giữ vững và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc. Thông qua việc nghiên cứu đề tài: “Phát triển làng nghề sản xuất hàng xuất khẩu trên địa bàn Hà Nội đến năm 2020” Luận án xin đưa ra một số kết luận sau đây:

1. Thành phố Hà Nội có 1.350 làng có nghề, trong đó có 274 làng đạt tiêu chuẩn làng nghề. Một số nhóm ngành nghề đang có xu hướng phát triển nhanh như: gốm sứ, khảm trai, mây tre đan, sơn mài,…Song, thực tế tình hình sản xuất kinh doanh của làng nghề sản xuất hàng xuất khẩu trên địa bàn Hà Nội đã và đang phải đối mặt với nhiều khó khăn về kết cấu hạ tầng kỹ thuật, mặt bằng cho sản xuất, chất lượng nguồn nhân lực, vốn đầu tư… Việc đề ra các giải pháp tổng thể hướng tới việc hình thành và phát triển mạng lưới các làng nghề sản xuất hàng xuất khẩu trên địa bàn Hà Nội với chất lượng cao và chuyên nghiệp hơn là hết sức cần thiết. Đây là vấn đề có tính thời sự đối với Việt Nam và Hà Nội sau khi mở rộng.

2. Mỗi làng nghề sản xuất hàng xuất khẩu mang một bản sắc riêng nên việc phát triển các làng nghề có ý nghĩa đặc biệt quan trọng đối với sự phát triển kinh tế, chuyển dịch cơ cấu kinh tế ở nông thôn theo hướng CNH, HĐH, giữ vững và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc. Thông qua sản phẩm thủ công tinh xảo, được chế tác khéo léo, mang phong cách văn hóa riêng, các sản phẩm xuất khẩu của làng nghề Hà Nội góp phần củng cố, tăng cường và phát huy giá trị văn hóa truyền thống, giới thiệu được nét đẹp văn hóa Việt Nam và Hà Nội với thế giới.

3. Việc đánh giá thực trạng tình hình phát triển các làng nghề sản xuất hàng xuất khẩu trong thời gian qua, từ đó đề ra một số giải pháp chủ yếu để phát triển các làng nghề sản xuất hàng xuất khẩu trên địa bàn Hà Nội đến năm 2020 là nội dung quan trọng trong chiến lược CNH, HĐH nông nghiệp nông thôn. Góp phần bảo đảm cho các làng nghề sản xuất hàng xuất khẩu tiếp tục phát triển cả về số lượng, chất lương một các bền vững, bảo vệ môi trường sinh thái, đưa giá trị sản xuất CN-

TTCN ngày càng tăng, góp phần làm chuyển dịch nhanh cơ cấu kinh tế của thành phố về công nghiệp, dịch vụ; đời sống nhân dân được cải thiện; giảm dần khoảng cách giàu, nghèo giữa thành thị và nông thôn; giữ gìn và phát huy bản sắc văn hoá các làng nghề sản xuất hàng xuất khẩu của Thủ đô Hà Nội ngàn năm văn hiến.

4. Để phát triển các làng nghề sản xuất hàng xuất khẩu trên địa bàn Hà Nội cần quán triệt một số quan điểm, định hướng và mục tiêu phát triển và 4 nhóm giải pháp cơ bản: (1) Nhóm giải pháp kinh tế; (2) Nhóm giải pháp xã hội; (3) Nhóm giải pháp môi trường và (4) Nhóm giải pháp khác.

5. Luận án xin kiến nghị với Trung ương và Thành phố một số vấn đề sau đây:

1) Chính phủ có chính sách ưu đãi, hỗ trợ các làng nghề sản xuất hàng xuất khẩu về vốn đầu tư, xây dựng cơ sở hạ tầng làng nghề, có cơ chế giảm lãi suất cho vay trung, dài hạn cho làng nghề phù hợp với cam kết hội nhập kinh tế quốc tế. Có cơ chế, chính sách về đất đai để xây dựng khu, cụm làng nghề sản xuất tập trung. Cải tiến thủ tục giao đất, thuê đất lâu dài và triển khai thực hiện thí điểm về đấu giá quyền sử dụng đất cho các khu, cụm làng nghề sản xuất tập trung.

2) Các Bộ, Ngành Trung ương khi có chính sách mới của chính phủ ban hành có liên quan về nghề và làng nghề (đặc biệt là các làng nghề sản xuất hàng xuất khẩu) cần ra các thông tư hướng dẫn kịp thời để các địa phương và cơ sở thực hiện.

3) Các Bộ Công thương, Bộ Văn hoá thể thao và du lịch và Bộ Tài nguyên và môi trường phối hợp để hỗ trợ vốn đầu tư cho phát triển các làng nghề sản xuất hàng xuất khẩu gắn với du lịch; khắc phục ô nhiễm môi trường làng nghề. Xây dựng chương trình quảng bá sản phẩm, hỗ trợ kinh phí cho làng nghề sản xuất hàng xuất khẩu đăng kí tham gia hội trợ triển lãm, tổ chức các tuyến du lịch đến các làng nghề sản xuất hàng xuất khẩu.

4) Bộ Công thương, Bộ Nông nghiệp và phát triển nông thôn chọn Hà Nội là điểm để thực hiện các chương trình khuyến công quốc gia, bảo tồn và phát triển làng nghề, ngành nghề nông thôn...

5) Phòng Thương mại và công nghiệp Việt Nam, Hiệp hội làng nghề Việt Nam, Hiệp hội TCMN và làng nghề Hà Nội và các tổ chức có liên quan của Trung

ương quan tâm quan hệ với tổ chức quốc tế hỗ trợ cung cấp thông tin để giúp các doanh nghiệp, làng nghề sản xuất hàng xuất khẩu tiếp cận thị trường xuất khẩu các sản phẩm, nhập khẩu nguyên liệu cho làng nghề.

6) Các Sở Công thương, Sở NN&PTNT, Sở VHTT và Du lịch, UBND các cấp của Hà Nội cần chủ động và triển khai thực hiện các chương trình khuyến công quốc gia, bảo tồn và phát triển làng nghề, xúc tiến thương mại,..và các chương trình hỗ trợ để tạo điều kiện phát triển các làng nghề sản xuất hàng xuất khẩu.

7) Các Sở Công thương, Sở NN&PTNT, Sở VHTT và Du lịch, UBND các cấp của Hà Nội cần tiến hành rà soát quy mô, cơ cấu, tiềm năng phát triển các làng nghề sản xuất hàng xuất khẩu trên địa bàn Thành phố. Hoàn thiện các cơ chế chính sách liên quan đến xuất khẩu các mặt hàng TCMN (Hải quan, thị trường,..).

8) Sở công thương Hà Nội chủ trì xây dựng đề án phát triển làng nghề gắn với du lịch, trong đó lấy các làng nghề sản xuất hàng xuất khẩu làm thí điểm.