BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC
VÀ CÔNG NGHỆ VIỆT NAM
HỌC VIỆN KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ
Bùi Thị Thanh Dung
PHÂN TÍCH CẤU TRÚC ĐA BẬC CẢNH QUAN TỈNH LẠNG SƠN
LUẬN ÁN TIẾN SĨ KHOA HỌC TRÁI ĐẤT
HÀ NỘI - 2022
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC
VÀ CÔNG NGHỆ VIỆT NAM
HỌC VIỆN KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ
Bùi Thị Thanh Dung
PHÂN TÍCH CẤU TRÚC ĐA BẬC CẢNH QUAN TỈNH LẠNG SƠN
Chuyên ngành: Địa lý Tự nhiên
Mã số: 9440217
LUẬN ÁN TIẾN SĨ KHOA HỌC TRÁI ĐẤT
NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:
PGS.TS Lại Vĩnh Cẩm
HÀ NỘI - 2022
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của tôi với sự hướng dẫn khoa học của PGS.TS Lại Vĩnh Cẩm. Các kết quả nêu trong luận án là trung thực và chưa từng được công bố trong bất kỳ công trình nào khác.
Hà Nội, ngày 26 tháng 10 năm 2022
Nghiên cứu sinh
Bùi Thị Thanh Dung
Để hoàn thành luận án, tôi đã nhận được sự chỉ bảo, hướng dẫn khoa học tận tình của PGS.TS Lại Vĩnh Cẩm trong suốt thời gian nghiên cứu và viết công trình. Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc và trân trọng cảm ơn sự giúp đỡ lớn lao của thầy.
Trong quá trình thực hiện luận án, tôi đã nhận được sự giúp đỡ và tạo mọi điều kiện thuận lợi của lãnh đạo và các chuyên gia trong Viện Địa lý, sự giúp đỡ của lãnh đạo và các cán bộ trong Học viện Khoa học và Công nghệ, Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam, sự giúp đỡ của lãnh đạo trường Đại học Sư phạm Hà Nội và khoa Địa lý trực thuộc trường, các Sở ban ngành tỉnh Lạng Sơn. Tôi xin được cảm ơn sự giúp đỡ rất quý báu đó.
Tôi cũng nhận được sự giúp đỡ, chỉ bảo, góp ý sâu sắc của chuyên gia về Địa lý - Môi trường và Cảnh quan PGS.TS Nguyễn Ngọc Khánh trong thời gian hoàn thiện luận án. Tôi xin được tri ân tình cảm vô cùng quý giá ấy.
Tôi cũng xin trân trọng gửi lời cảm ơn tới GS.TSKH Phạm Hoàng Hải, PGS.TS Nguyễn Đăng Hội, TS. Nguyễn Quyết Chiến, TS. Đặng Vũ Khắc, TS. Lê Thị Thu Hiền, TS. Vương Hồng Nhật, TS. Nguyễn Văn Hồng, kỹ sư Bùi Vinh Thuận… cùng các chuyên gia trong lĩnh vực Sinh thái cảnh quan, Địa lý tự nhiên, Sử dụng hợp lý tài nguyên và bảo vệ môi trường, Viễn thám và GIS đã động viên và đóng góp nhiều ý kiến quý báu giúp tôi hoàn thiện luận án.
Tôi cũng xin bày tỏ sự cảm ơn chân thành tới cán bộ phòng Sinh thái Cảnh quan của Viện Địa lý, đồng nghiệp khoa Địa lý của trường Đại học Sư phạm Hà Nội, cùng bạn bè đã luôn động viên và giúp đỡ trong thời gian thực hiện luận án.
Tôi xin được gửi lòng tri ân và kính trọng đến đại gia đình, đặc biệt là chồng tôi đã luôn ủng hộ động viên, chia sẻ và giúp đỡ cả về vật chất lẫn tinh thần trong suốt quá trình học tập và thực hiện luận án.
Hà Nội, ngày 26 tháng 10 năm 2022
Nghiên cứu sinh
Bùi Thị Thanh Dung
Trang | ||
Danh mục các chữ viết tắt | i | |
Danh mục các bảng biểu | ii | |
Danh mục các hình vẽ | iii | |
MỞ ĐẦU | 1 | |
1. | Tính cấp thiết của đề tài | 1 |
2. | Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu | 2 |
3. | Phạm vi nghiên cứu | 2 |
4. | Ý nghĩa của đề tài | 2 |
5. | Những điểm mới của luận án | 3 |
6. | Những luận điểm bảo vệ | 3 |
7. | Cơ sở tài liệu | 3 |
8. | Cấu trúc luận án | 4 |
CHƯƠNG 1. CƠ SỞ KHOA HỌC PHÂN TÍCH CẤU TRÚC ĐA BẬC CẢNH QUAN | 5 | |
1.1. | Tổng quan về nghiên cứu cảnh quan | 5 |
1.1.1. | Một số quan niệm về cảnh quan | 5 |
1.1.2. | Tổng quan tình hình nghiên cứu cảnh quan | 8 |
1.2. | Các quan điểm và phương pháp nghiên cứu chung | 20 |
1.3. | Các vấn đề chính trong phân tích cấu trúc đa bậc của cảnh quan | 22 |
1.3.1. | Cấu trúc cảnh quan | 22 |
1.3.2. | Quy mô và tỷ lệ trong nghiên cứu cảnh quan | 30 |
1.3.3. | Phân loại cảnh quan | 33 |
1.3.4. | Phân vùng cảnh quan | 37 |
1.3.5. | Các cách tiếp cận trong nghiên cứu cảnh quan đa bậc | 38 |
1.4. | Quy trình thành lập bản đồ cấu trúc đa bậc cảnh quan | 41 |
1.5. | Đánh giá cảnh quan | 44 |
1.5.1. | Đánh giá theo các đặc điểm của đơn vị cảnh quan | 44 |
1.5.2 | Đánh giá theo hình thái cảnh quan | 46 |
Có thể bạn quan tâm!
- Phân tích cấu trúc đa bậc cảnh quan tỉnh Lạng Sơn - 2
- Tổng Quan Tình Hình Nghiên Cứu Cảnh Quan
- Theo Hướng Kết Hợp Giữa Phân Loại Và Mô Tả Cảnh Quan
Xem toàn bộ 137 trang tài liệu này.
51 | ||
TIỂU KẾT CHƯƠNG 1 | 53 | |
CHƯƠNG 2. ĐẶC ĐIỂM CÁC NHÂN TỐ HÌNH THÀNH TÍNH ĐA BẬC CẢNH QUAN TRÊN LÃNH THỔ TỈNH LẠNG SƠN | 54 | |
2.1. | Vị trí địa lý và vai trò trong phân bậc cảnh quan | 54 |
2.2. | Tính phân bậc trong các yếu tố nền vật chất vô cơ | 54 |
2.3. | Tính phân bậc trong các yếu tố nền nhiệt - ẩm | 66 |
2.4. | Sự phân bậc trong nền vật chất hữu cơ | 76 |
2.5. | Đặc điểm kinh tế tỉnh Lạng Sơn | 87 |
2.6. | Đặc điểm xã hội - nhân văn tỉnh Lạng Sơn | 90 |
TIỂU KẾT CHƯƠNG 2 | 96 | |
CHƯƠNG 3. KẾT QUẢ PHÂN HÓA ĐA BẬC CẢNH QUAN LÃNH THỔ TỈNH LẠNG SƠN | 97 | |
3.1. | Nghiên cứu và thành lập bản đồ cảnh quan lãnh thổ Lạng Sơn theo hướng của Tây Âu hiện nay được sử dụng trong luận án | 97 |
3.2. | Quy trình phương pháp thành lập bản đồ cảnh quan đa bậc tỉnh Lạng Sơn | 97 |
3.3. | Kết quả phân hóa cảnh quan đa bậc tỉnh Lạng Sơn | 99 |
3.4. | Tính toán các chỉ số phân tích cảnh quan tỉnh Lạng Sơn | 112 |
3.5. | Định hướng sử dụng hợp lý các đơn vị cảnh quan tỉnh Lạng Sơn | 118 |
TIỂU KẾT CHƯƠNG 3 | 121 | |
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ | 122 | |
DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH CỦA TÁC GIẢ | 124 | |
TÀI LIỆU THAM KHẢO | 125 | |
PHỤ LỤC ẢNH THỰC ĐỊA | v |
1.6
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
Cảnh quan | |
CN-XD | Công nghiệp - Xây dựng |
DV | Dịch vụ |
KT-XH | Kinh tế - xã hội |
NLTS | Nông - Lâm - Thủy sản |
NGTK | Niên giám thống kê |
NSLĐ | Năng suất lao động |
NSNN | Ngân sách nhà nước |
STCQ | Sinh thái cảnh quan |
Tm | Nhiệt độ thấp nhất |
Tx | Nhiệt độ cao nhất |
QHTH | Quy hoạch tổng hợp |
UBND | Ủy ban nhân dân |
DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU
Trang | |
Bảng 1.1. Các chỉ số độ đo sử dụng để phân tích cảnh quan tỉnh Lạng Sơn | 48 |
Bảng 2.1. Tóm tắt các bậc cấu trúc và niên đại địa chất tỉnh Lạng Sơn | 58 |
Bảng 2.2. Thống kê diện tích phân bố các cấp độ cao trên địa bàn tỉnh Lạng Sơn | 66 |
Bảng 2.3. Đặc trưng phân bậc nền nhiệt theo các thời kỳ 1961-2020 và 2011- 2020 và các vùng | 70 |
Bảng 2.4. Diện tích hiện trạng, cơ cấu sử dụng các loại đất cuối kỳ tỉnh Lạng Sơn năm 2020 | 80 |
Bảng 2.5. Đặc điểm phân bậc trong đa dạng sinh học trên địa bàn Lạng Sơn | 84 |
Bảng 2.6. Một số chỉ tiêu tăng trưởng GRDP giai đoạn 2011-2020 | 87 |
Bảng 2.7. Đóng góp của các ngành kinh tế vào tăng trưởng GRDP | 87 |
Bảng 2.8. Tỷ lệ vốn đầu tư phát triển trong các ngành, lĩnh vực giai đoạn 2011- 2020 (%) | 88 |
Bảng 2.9. Dân số trung bình tỉnh Lạng Sơn phân theo huyện/thành phố | 90 |
Bảng 2.10. Dân số và mật độ dân số Lạng Sơn năm 2020 | 91 |
Bảng 2.11. Dân số thành thị - nông thôn (người) | 92 |
Bảng 2.12. Phân bố của đồng bào DTTS trên địa bàn tỉnh Lạng Sơn | 93 |
Bảng 3.1. Diện tích các đơn vị cảnh quan tỉnh Lạng Sơn (ha) | 100 |
Bảng 3.2. Mô tả đặc điểm 40 đơn vị cảnh quan lãnh thổ Lạng Sơn | 100 |
Bảng 3.3. Kết quả tính toán các chỉ số độ đo cảnh quan tỉnh Lạng Sơn | 112 |