Nghiên cứu mô hình đấu giá trực tuyến của EBAY và những đề xuất cho Việt Nam

2.2. Đối ngoại

“Nền kinh tế” này cũng thực hiện tốt công tác đối ngoại. Các nhà quản trị ở khắp nơi được tiếp cận với một khối lượng thông tin rất lớn để có thể điều chỉnh thích ứng hơn mối quan hệ lâu dài với các đối tác, với khách hàng và các nhà đầu tư. Đối với các hãng kinh doanh ôtô chẳng hạn, khách hàng của họ chỉ qua một vài cái kích chuột là biết người bán xe cho mình phải trả bao nhiêu tiền mua xe từ hãng cung cấp. Các mặt hàng của các hãng điện tử có thể là chủ đề cho các bài điểm đánh giá tại các site nó được rao bán.

Khi những thông tin này dễ dàng được tiếp cận, quyền lực sẽ chuyển dịch sang cho những người bên ngoài và các nhà quản lý, nếu không thích ứng kịp, sẽ gặp rất nhiều khó khăn. Nhưng chính sự chuyển dịch quyền lực này cũng sẽ ban thưởng rất lớn cho các công ty biết cách thay đổi cho phù hơn hơn với tình hình mới. Điểm mấu chốt để khai thác sự minh bạch về thông tin này là sử dụng nó để biến khách hàng và nhà cung cấp thành những người hợp tác, những người đi cùng với mình trên một con đường. Đây cũng chính là quan điểm của chuyên gia tư vấn nổi tiếng David Ticoll nêu lên trong cuốn sách “Các công ty bị lột trần hay sự minh bạch sẽ thúc đẩy nền kinh tế như thế nào?” mà ông là một trong hai đồng tác giả.

3. An ninh

Ngoài các luật lệ và qui định, eBay còn thiết lập riêng một “lực lượng cảnh sát” để kiểm soát các hàng hoá niêm yết nhằm giảm tới mức thấp nhất các khả năng có thể xảy ra lừa đảo trên mạng. Trong khi công ty cho rằng tổng số giao dịch có dấu hiệu lừa đảo chỉ chiếm dưới 0.01% thì một cuộc điều tra do họ tiến hành cho thấy, nỗi lo bị lừa đảo là một trở ngại chính khiến cho một bộ phận lớn các khách hàng tiềm năng không đến với eBay.

eBay đã thành lập bộ phận Trust & Safety Dept. mà hiện nay số nhân viên trên toàn thế giới đã lên tới vài trăm người. Họ làm các việc từ kiểm tra

trên site để tìm ra đầu mục niêm yết đáng ngờ tới phối hợp với các cơ quan hành pháp địa phương để truy bắt kẻ lừa đảo. eBay cũng xây dựng một phần mềm có thể phát hiện các dấu hiệu và hành vi đáng ngờ tương tự các trường hợp lừa đảo đã xảy ra trước đó.

Trong nỗ lực bảo vệ thân chủ, eBay đã triển khai hàng loạt những giải pháp mang tính liên hoàn bao gồm nâng cấp cơ chế bảo mật cho Web site, kiểm duyệt nội dung rao bán của khách hàng và phối hợp với lực lượng cảnh sát địa phương để truy lùng các băng nhóm phishing thuộc diện sừng sỏ.

Nhằm giảm thiểu nguy cơ khách hàng bị lừa đảo tín dụng, hãng này đã tích hợp công nghệ xác thực tính hợp pháp của một phiên giao dịch trên eBay. Nếu đèn báo trên thanh công cụ này chuyển sang màu xanh, thì người dùng có thể an tâm chia sẻ các loại thông tin nhạy cảm với những đối tác kinh doanh có liên quan. Thông qua sự hợp tác chặt chẽ của thân chủ, eBay cũng đã giúp lực lượng cảnh sát địa phương tóm gọn rất nhiều ổ lừa đảo khét tiếng tại Mỹ và một số quốc gia châu Âu. Trung thành với tôn chỉ chấp nhận loại bỏ một vài “con sâu” còn hơn phải làm hỏng cả “nồi canh”, đối với những phần tử cố tình chơi khăm hoặc chọc phá eBay bằng cách rao bán những loại hàng “độc” (chỉ tồn tại trong trí tưởng tượng hoặc là vật sở hữu của… người khác), hãng này cũng rất nghiêm túc trong việc thực thi các biện pháp trừng phạt, từ nhẹ nhất là nhắc nhở, cảnh cáo cho đến nặng nhất là “mời” ra khỏi “chợ”, thậm chí có thể “treo” tài khoản vĩnh viễn.

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 110 trang tài liệu này.

Bên cạnh đó, họ còn có một hệ thống đào tạo riêng, tổ chức các lớp học trên toàn quốc, dạy về cách bán hàng trên eBay.

4. Cơ hội và thách thức

4.1. Cơ hội

Hiện nay các hãng có thương hiệu nổi tiếng, chiếm chưa tới 5% doanh số hàng bán trên eBay, dường như đang mang tới nhiều khách hàng cho eBay

hơn họ lấy đi. Ví dụ Motorola đã giúp eBay mở ra công việc kinh doanh bán sỉ hoàn toàn mới khi hãng này niêm yết trên eBay các lô hàng tồn và hàng trả lại với số lượng lớn. Những dịp như thế đã mang lại cho eBay cả một cộng đồng khách hàng rất lớn. Nhờ những người khởi xướng như Motorola mà hiện nay kinh doanh bán sỉ trên eBay đã trở nên ngày càng phát đạt.

Khi các công việc kinh doanh trên eBay phát triển, chúng lại tạo thêm ngày càng nhiều các cơ hội kinh doanh khác. Một loạt các công ty đang kiếm tiền không phải chỉ từ bán hàng trên eBay. Số các công ty hỗ trợ cho kinh doanh trên eBay (gọi là Trading Assistant), nếu một vài năm trước chỉ đếm trên đầu ngón tay thì nay đã lên tới gần 23.000 công ty. Trong số này, AutionDrop - một công ty mới thành lập – dự định sẽ mở một chuỗi cửa hàng trên khắp nước Mỹ nơi các khách hàng có thể gửi các món hàng của mình ở đó và nhờ AutionDrop đấu giá trên eBay.

Sự tăng trưởng hữu cơ này làm cho việc dự đoán nền kinh tế eBay sẽ đi về đâu trở nên rất khó. Các nhà phân tích, những người bán hàng, các công ty có nhiều dự đoán khác nhau về eBay: một siêu thị lớn nhất thế giới, một ô cửa của thương mại điện tử, hay một Wal-mart tiếp theo. Về điều này, bà Whitman tự nhận cũng không biết. “Chúng tôi không thực sự kiểm soát nó. Chúng tôi không phải chỉ tự mình xây dựng công ty này. Chúng tôi có một đối tác duy nhất – hàng triệu khách hàng và như vậy, trong một tương lai có thể thấy trước được, số phận của eBay phụ thuộc vào nó”.

4.2. Thách thức

Nhưng không phải trong “vườn eBay”, tất cả đều là hoa hồng và trái ngọt. Còn rất nhiều khó khăn và thách thức, nhất là khi hiểu rằng, trong thế giới ảo của Internet, sự vĩ đại có thể biến mất chỉ sau một đêm.

Trước hết, eBay hiện phải cạnh tranh quyết liệt với các đối thủ mạnh mẽ và đầy tiềm lực như Amazon, Yahoo! hay Lycos. Các hãng này ngày càng giành giật nhiều khách hàng, cả truyền thống và tiềm năng, của eBay.

Nỗi lo bị lừa đảo trong khi đấu giá tại eBay cũng là một trở ngại chính khiến cho một bộ phận lớn các khách hàng tiềm năng không đến với mạng này.

Một câu hỏi nữa đang đặt ra hiện nay là cách quản lý theo khuynh hướng tự do kinh doanh của eBay có thể đảm bảo cho nền kinh tế này tiếp tục tăng trưởng? Theo ý kiến của nhiều người, để việc mua hàng trên eBay cũng an toàn và dễ dàng như đến một siêu thị của hệ thống bán lẻ Wal-Mart cần phải có cách tiếp cận mạnh mẽ hơn - để đơn giản hoá quá trình thanh toán, để giảm sự phiền toái trong quá trình mua hàng và áp chế mạnh hơn đối với những kẻ bất lương thường xuyên lảng vảng trên site. Tuy nhiên, trên thực tế, sẽ là rất khó để thực hiện bất kỳ một thay đổi nào bởi vì hàng triệu khách hàng nhiệt thành nhưng lớn tiếng của eBay ai cũng muốn có tiếng nói trong những quyết định quan trọng.

Mặt khác, theo các nhà phân tích, khi cố gắng làm mình thích nghi với các công ty đóng vai trò chủ đạo, eBay sẽ gặp phải những khó khăn như trước kia nhiều hãng đã gặp phải khi công ty bán lẻ Wal-mart xuất hiện trên thị trường. Theo các nhà phân tích, eBay đang đi trên một con đường khá hẹp khi vừa phải làm thỏa mãn các công ty lớn vừa phải làm hài lòng cả những người bán lẻ trên thị trường.

Nhưng đó là chuyện tất yếu trên thương trường và eBay đang chứng tỏ họ có khả năng vượt qua tất cả để tiếp tục tăng trưởng, với tư cách một “nền kinh tế” lớn.

CHƯƠNG III‌

ĐÁNH GIÁ MÔ HÌNH KINH DOANH CỦA EBAY VÀ NHỮNG ĐỀ XUẤT CHO VIỆT NAM

I. Đánh giá mô hình kinh doanh của eBay

1. Bí quyết thành công của eBay

Trong khi hàng loạt các công ty Internet khác nghiêng ngả lao đao trong tình trạng báo động hay thậm chí phải đóng cửa thì eBay vẫn tiếp tục tăng trưởng không ngừng. Vậy đâu là bí quyết thành công của họ? Theo các chuyên gia, đó là do sự kết hợp của các yếu tố: Phù hợp, đơn giản, an toàn và... vui nhộn.

Không giống như các công ty Web khác, mô hình kinh doanh của eBay thực sự phù hợp với mạng Internet. “Toàn bộ khái niệm của đấu giá thực đã được chuyển một cách cực kỳ hoàn hảo lên môi trường mạng” - nhà phân tích Walter Janowski nói. “Hình thức đấu giá thực mà eBay chủ trì, với sự tham gia đồng thời của mọi người trên toàn thế giới, không thể nào tồn tại tách rời khỏi Internet được”.

Theo David Kathman, nhà phân tích của Morningstar.com thì trái với eBay, các công ty Internet khác đã dựa quá nhiều vào mô hình doanh nghiệp hữu hình. “Amazon xét cho cùng cũng chỉ là một đại lý bán lẻ, Expedia giống như một văn phòng du lịch còn Webvan chẳng khác gì một dịch vụ đưa thực phẩm tận nhà. Tất cả đều đã có từ lâu trước khi Internet ra đời”.

1.1. Vai trò người trung gian

eBay đã khai thác sức mạnh vô bờ bên của Internet với tư cách một công cụ “mai mối”, đưa những người sử dụng cách xa nhau về mặt địa lý nhưng có chung mối quan tâm đến với nhau.

Từ những ngày đầu trứng nước của mạng Internet, những người tiên phong đã cực lực lăng xê cho khả năng “phi trung gian” của nó. Người dùng Internet được hứa hẹn sẽ tiết kiệm được không ít tiền mà lẽ ra họ phải chi cho trung gian (theo như quy trình truyền thống), bởi với Internet, người tiêu dùng và nhà cung cấp được liên lạc trực tiếp với nhau. Vì thế nên mới có chuyện hiện nay, hành khách tự đặt vé máy bay trực tiếp với các hãng hàng không, thay vì mua vé qua đại lý du lịch như trước đây.

Chính mức độ tập trung vốn ít hơn là một lý do giúp eBay vượt lên trên các đối thủ của mình. eBay chỉ đóng vai trò người trung gian kết nối người bán với người mua, song không tham gia trực tiếp vào một khâu nào cả.

Trong khi Amazon, một trong những đối thủ của eBay, phải bỏ công xây dựng nhà kho để chứa tất cả các mặt hàng họ bán, rồi còn phải gánh chịu phí vận chuyển sản phẩm tới chỗ khách hàng, thì eBay giao lại công việc cất trữ và vận chuyển cho hai bên mua bán tự thỏa thuận. Ðáng nói là khoản chi phí này có thể đội lên tới hơn 1/3 tổng doanh thu của Amazon.

1.2. Yếu tố “vui nhộn”

Nhiều người cảm thấy tham gia đấu giá cũng giống như một hoạt động giải trí vậy. “Ðó là sự vui vẻ” - nhà phân tích Christopher Kelly của Forrester

- nói. “Cũng giống như khi người ta đến chợ đồ cũ hay chợ giời mua sắm vào mùa hè vậy, eBay tạo cho họ có cơ hội đi mua hàng một cách vui vẻ. Ðó chính là một cái chợ giời trên mạng!”

eBay cũng có thể là một sự lựa chọn tốt cho những khách hàng có túi tiền không được dày lắm. Những người truy cập vào đây hầu hết đều biết rõ giá cả của một mặt hàng cụ thể được bày bán trong các cửa hàng hữu hình, và họ tới eBay để tìm kiếm hợp đồng mua bán. Với những ai đang phải thi hành chính sách thắt lưng buộc bụng thì eBay chính là nơi hoàn hảo nhất.

1.3. Tính cộng đồng

Nhưng vui nhộn, vốn thấp và phù hợp với Internet không phải là đặc điểm riêng của một site đấu giá cụ thể nào. Rõ ràng là phía sau thành công của eBay còn có nhiều điều hơn thế.

Trong quan điểm của Janowski, sở dĩ eBay nổi trội hơn các site đấu giá khác là do hãng này đã cố công xây dựng nên cả một cộng đồng. “Người mua và người bán có thể dễ dàng giao tiếp liên hệ với nhau. Họ cũng có thể trao đổi ý kiến và đánh giá nữa”.

Tính cộng đồng đó đã tạo nên cái mà Kathman gọi là “Hiệu ứng mạng”. “Càng nhiều người sử dụng eBay, hệ thống của họ càng mạnh. Tất cả những người mua đều đến eBay bởi đó là nơi những người bán đang chờ sẵn, và tất cả những người bán cũng đến đó, bởi eBay chính là điểm hẹn cho người mua”.

1.4. Ðơn giản, an toàn và bảo đảm

Một chiến lược đúng đắn khác nữa của eBay là thiết kế trang Web có giao diện đơn giản và dễ sử dụng. “eBay đã sớm nhận ra một điều là những khách hàng khi sử dụng mạng luôn muốn những site họ vào thật nhanh, hiệu quả và được sắp xếp một cách khoa học”. Theo Janowski, eBay đã rất chú trọng đến khâu an ninh và độ tin cậy công việc. “Họ đã tạo dựng được một niềm tin trong khách hàng. Họ làm việc cật lực để có thể duy trì các tiêu chuẩn do khách hàng đặt ra, để hạn chế việc lạm dụng hệ thống giao dịch cũng như để loại bỏ những khâu không thích hợp”.

Về mặt kỹ thuật, eBay chú trọng đảm bảo độ thông của các site và khả năng kiểm soát lưu lượng truy cập mà không gặp phải bất cứ khó khăn nào. Rất hiếm khi dịch vụ của họ bị gián đoạn. Họ đã phải mất nhiều công sức mới có thể tạo được ấn tượng tốt đẹp như hiện nay, và đó chính là một môi trường phát triển vững chắc.

2. Vai trò của nhà sáng lập Pierre Omidyar

Pierre Omidyar sinh ngày 21/6/1967 ở Paris, trong một gia đình người Iran nhập cư. Năm Omidyar lên sáu tuổi, gia đình của ông chuyển đến Washington D.C để cha ông - một nhà vật lý học có thể theo đuổi công việc ở Trung tâm Y khoa của Đại học John Hopkins. Cha mẹ của Omidyar đã chia tay lúc ông chỉ mới hai tuổi và mặc dù Omidyar sống với mẹ nhưng người cha đã có ảnh hưởng rất lớn trong cuộc đời của Omidyar sau này. Chính trong những năm tháng theo học tại Trường Andrew's Episcopla ở Maryland, niềm đam mê về công nghệ thông tin đã lớn dần trong Omidyar. Sau khi chuyển sang Hawaii để học xong lớp tám và lớp chín, Omidyar đã trở về thủ đô Washington để hoàn tất chương trình phổ thông.

Từ khi còn nhỏ, Omidyar đã rất mê các vật dụng điện tử nho nhỏ. Năm học lớp ba, Omidyar có cơ hội được sở hữu chiếc máy vi tính đầu tiên - một chiếc TRS - 80 với bộ nhớ chỉ có 4kb. Từ đó, Omidyar tìm mọi cách dành thời gian cho máy tính và học cách lập trình.

Sau khi tốt nghiệp phổ thông, Omidyar theo học ngành Khoa học máy tính ở Đại học Tufts và tốt nghiệp vào năm 1988. Tuy không có thành tích xuất sắc trong học vấn, nhưng Omidyar vẫn không quá khó khăn đề tìm một việc làm sau khi ra trường. Công việc đầu tiên của ông là ở Claris, một bộ phận của Apple Computer. Tại đây, Omidyar đã làm việc cho các dự án phát triển phần mềm cho Macintosh và Macdraw. Công việc này đã giúp cho ông có điều kiện để sống với niềm đam mê máy tính. Nhưng rồi máu kinh doanh tiềm ẩn đã khiến ông ở lại đấy không lâu.

Ban đầu, Omidyar lập trang web eBay chỉ để thử nghiệm, chủ yếu xuất phát từ một sở thích nhỏ của mình. Lúc đó, ông đã có một công việc chính khác. Thế nhưng, sở thích nhỏ đó đã đem lại cho Omidyar thành công bất ngờ: eBay hiện nay là trang web mua bán dành cho cá nhân lớn nhất trên thế giới, nơi tổ chức khoảng bốn triệu vụ mua bán theo hình thức đấu giá mỗi