Nghiên cứu mô hình đấu giá trực tuyến của EBAY và những đề xuất cho Việt Nam

Số lượng nhân viên đông đảo và sự phức tạp về công nghệ của PayPal là nhằm mục đích hạn chế những trò gian lận. Theo ông Geiger, “có thể mặt mạnh nhất trong hệ thống của chúng tôi là khả năng chống gian lận, và tính năng xử lý gian lận tức thời (real-time). Tổng số nhân viên có chức năng hỗ trợ khách hàng, đảm bảo sự tin cậy là trên 800 người mà chỉ tập trung vào việc chống gian lận”.

Trong việc thiết lập một hệ thống thanh toán trực tuyến thành công, vấn đề làm sao tạo được các biện pháp bảo mật vững chắc khó khăn hơn nhiều so với việc so với việc làm cho hệ thống đó thuận tiện và dễ dàng cho người dùng.

Từ khi sáp nhập với eBay, hệ thống thanh toán của PayPal đã xuất hiện trên hơn 70% các trang web bán đấu giá của eBay. Hiện nay PayPal đang xử lý số tiền thanh toán lên đến 360 USD/giây. Được dẫn dắt bởi người đồng sáng lập Max Levchin, một nhóm 30 kĩ sư chủ chốt (nhiều người trong số họ vẫn làm việc trong công ty) đã lập trình và bảo trì phần mềm PayPal gốc.

Hiện nay, Levchin đã rời khỏi PayPal nhưng anh đã rất nổi tiếng qua việc phát minh ra các thuật toán bảo mật và chống gian lận giúp công ty vượt qua rất nhiều đối thủ lớn trong thời gian trước khi xảy ra sự suy sụp của phong trào dot.com. Là một người viết mật mã, Levchin vừa tròn 23 tuổi khi đồng sáng lập công ty vào năm 1998 cùng với Peter Thiel, nguyên giám đốc điều hành dịch vụ tài chính.

Công ty chỉ tập trung chủ yếu vào việc làm cho các giao dịch kiểu P2P sử dụng được các mạng lưới giao dịch ngân hàng và thẻ tín dụng điện tử sẵn có, kiểm soát các hiện tượng gian lận. Nhưng điều chủ yếu nhất vẫn là tìm ra một phần mềm căn bản, một tập hợp các thuật toán làm việc thời gian thực để phát hiện nhanh các hiện tượng gian lận trong hệ thống.

Được đặt tên là Igor sau sự kiện tên tội phạm người Nga bị tóm năm 2000 nhờ sự giúp đỡ của PayPal, những thuật toán này là độc quyền của công

ty. Chức năng cơ bản của chúng là để kiểm tra tính bất thường ở một loạt các khâu kiểm tra trong một giao dịch. “Bất cứ lúc nào bạn truy nhập vào đây”, Geiger nói “Các điểm kiểm tra này sẽ xem bạn là ai, bạn muốn chuyển tiền cho ai và từ đâu. Sau khi đã kiểm tra toàn bộ, phần mềm này sẽ quyết định theo các thuật toán trên xem giao dịch đó có hiện tượng nghi vấn hay không”. Quá trình này gần giống với hệ thống kiểm tra gian lận thẻ tín dụng, theo đó so sánh lịch sử mua bán trước đây của khách hàng để nhận dạng một giao dịch thanh toán quá lớn hay một đợt mua sắm nhiều bất thường.

Cũng quan trọng như công nghệ, sự tác động của con người cũng là một vòng bảo vệ thứ hai để hạn chế sự lừa gạt. Bất cứ khi nào phần mềm nghi ngờ có hiện tượng gian lận, nó sẽ chuyển giao dịch đó cho một nhân viên để kiểm tra bằng cách liên lạc trực tiếp với khách hàng. Đây cũng là cái mà Geiger gọi là kiểm soát kiểu “gần như tức thời”, điều khiến PayPal phải thuê một số lượng lớn nhân viên được đào tạo chuyên để phát hiện gian lận.

Công thức thành công

Nhân tố hỗ trợ phía sau thành công của PayPal thực ra chỉ là một công thức đơn giản: hãy để các khách hàng nặng túi (nhà buôn) trả tiền cho dịch vụ, còn tất cả mọi người thì sử dụng dịch vụ miễn phí, như vậy những khách hàng miễn phí đó sẽ làm công việc marketing theo kiểu dây chuyền cho những người mua hàng cùng đăng ký sử dụng PayPal.

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 110 trang tài liệu này.

Hầu hết doanh thu của PayPal là từ các giao dịch tài khoản và những người cung cấp hàng hoá dịch vụ thường xuyên qua PayPal. PayPal thu từ 2,2 đến 2,7% trên giá bán cộng với phí giao dịch là 30 cent. Mặc dù các cá nhân giữ tiền trong tài khoản tại PayPal, nhưng công ty không phải là ngân hàng do không tính lãi suất của các khoản tiền này. Trên thực tế, tình hình tài chính và triển vọng kinh doanh của PayPal là rất tốt, công ty đã bước vào thị trường chứng khoán khá thành công từ tháng 2/2002, giai đoạn tồi tệ nhất đối với bất kì công ty mới niêm yết nào kinh doanh trong lĩnh vực Internet.

Chiến lược Marketing

Tuy nhiên, ưu thế vượt trội của công ty trong thanh toán P2P lại phụ thuộc khá nhiều vào sự thành công của việc marketing theo mạng lưới. Trước đây, PayPal đã trả cho người sử dụng từ 5 đến 10 USD nếu họ tìm thêm được khách hàng, bạn bè đăng ký sử dụng PayPal. Khi ngày càng nhiều khách hàng nhận ra tính thuận tiện, an toàn của dịch vụ này, họ đã lôi kéo rất nhiều người khác tham gia vào hệ thống PayPal trên toàn cầu, và tốc độ hiện nay đã đạt

28.000 tài khoản mới mỗi ngày.

Không giống như hầu hết các trang web kinh doanh khác, công ty chỉ dựa vào marketing theo kiểu truyền miệng chứ không thực hiện các chiến dịch quảng cáo rầm rộ, khoa trương để xây dựng thương hiệu của riêng mình từ con số 0.

Triển vọng

Hiện nay, thách thức trước mắt về công nghệ với PayPal là duy trì vững chắc sự thành công quá nhanh của nó với dịch vụ P2P và những giao dịch nhỏ, để trở thành một giải pháp thanh toán trực tuyến cho các nhà buôn lớn hơn. Bước tiến tiếp theo về công nghệ của PayPal sẽ không hướng tới việc phát triển các tính năng mới trong hệ thống bởi thực ra, sự đơn giản rõ ràng của hệ thống chính là chìa khóa cho sự thành công của PayPal.

Thay vì đó, mục đích tới đây của PayPal là làm thế nào để các nhà buôn lớn tiếp cận với hệ thống thanh toán này. Dự án mới này sẽ nhằm xây dựng một tập hợp hệ giao tiếp lập trình ứng dụng (API) của PayPal để các đối tác có thể viết chương trình và thiết kế trang Web có tương tác với dữ liệu của PayPal thông qua XML. Việc cho phép bên thứ ba tích hợp các site của họ với hệ thống của PayPal là một phần trong chiến lược quan trọng của công ty, nhằm thu hút các tên tuổi lớn sử dụng PayPal làm hệ thống thanh toán của mình.

PayPal vẫn tiếp tục lớn mạnh bất chấp sức ép từ phía bọn tội phạm và người tiêu dùng. Cùng với Google và chính eBay, PayPal là một trong số rất ít các công ty dot-com đang ngày càng hùng mạnh. Trong quý 1 năm 2003, trước khi được bán cho eBay, PayPal đã có lợi nhuận đáng kể, doanh thu tăng 248% so với cùng kì năm 2002. Hiện nay, hơn 70% những cuộc đấu giá của eBay đều có mục cho phép thanh toán thông qua PayPal.

Trong khi những công ty dot-com thành công nổi tiếng như Amazon.com và bản thân eBay đang đi dần vào ổn định, PayPal là một trong những câu chuyện thần kì sau cùng về Web mà sự thành công chưa hề có dấu hiệu dừng lại.

III. Nền kinh tế eBay

Trong hội nghị thường niên của eBay Inc., tổ chức vào cuối năm 2001, bà Margret C.Whitman, lúc đó đang giữ cương vị giám đốc điều hành, đã tuyên bố “eBay là một nền kinh tế tự điều chỉnh và năng động.” Không chỉ những người tham gia hội nghị này mà cả cộng đồng mạng nói chung đều đồng tình với tuyên bố này.Vậy tại sao lại có thể coi một “chợ trời” trên mạng là một “nền kinh tế”?

Lật lại những trang sử của eBay, chúng ta biết rằng, ban đầu đây cũng chỉ là một địa chỉ mua bán những đồ sưu tập và những thứ hết sức bình thường của những người rỗi rãi, thừa thời gian: những kẻ thất nghiệp mới và những bậc cha mẹ suốt ngày quanh quẩn ở nhà. Nhưng nó đã nhanh chóng phát triển thành một “thủ phủ” của một cộng đồng hơn 70 triệu dân, với các luật lệ và qui định riêng, chẳng hạn như hệ thống phản hồi mà qua đó những người mua và người bán có thể đánh giá về nhau sau mỗi giao dịch. Khi các luật lệ và qui định này vẫn chưa đủ, eBay đã thiết lập riêng một “lực lượng cảnh sát” để kiểm soát các hàng hoá niêm yết nhằm giảm tới mức thấp nhất các khả năng có thể xảy ra lừa đảo trên mạng. Họ còn có một hệ thống đào

tạo riêng, tổ chức các lớp học trên toàn quốc, dạy về cách bán hàng trên eBay. Công ty cũng giống với một ngân hàng: Hệ thống xử lý thanh toán PayPal của họ cho phép người mua thực hiện thanh toán với những người bán không thể mở một tài khoản thẻ tín dụng chấp nhập thanh toán tại các ngân hàng. Ông

W. Brian Arthur, nhà kinh tế hàng đầu của Viện Nghiên cứu Kinh tế Santa Fe phát biểu: “eBay tạo nên một nền kinh tế ảo, nền kinh tế thứ hai. Nó đã mở ra một phương thức trao đổi hoàn toàn mới”.

Sau đây, chúng ta hãy cùng tìm hiểu các bộ phận cấu thành nền kinh tế

eBay:

1. Dân số của nền kinh tế

Mỗi năm có khoảng 70 triệu người đến từ gần 30 nước khác nhau tham gia mua bán trên eBay với các luật lệ, qui định riêng. Tổng trị giá hàng hoá đạt hàng chục tỉ USD, vượt quá thu nhập quốc dân của nhiều nước trên thế giới.

Hiện có khoảng 200.000 thương gia chuyên kinh doanh buôn bán trên eBay và coi đây là công việc làm ăn chính của họ. Những thương gia này bán đủ thứ: từ cuộn chỉ khâu, những viên thuốc giảm cân, cho tới các loại túi xách thời trang, ôtô và nhiều nhiều thứ khác. Số lượng ôtô bán qua eBay hiện nay đã vượt qua số ôtô bán ra của AutoNation, hãng kinh doanh xe hơi số 1 của Mỹ. Những gì đang diễn ra cho thấy, eBay đã tạo ra một cách thức kinh doanh hoàn toàn mới, chưa từng tồn tại trước đó.

Các hoạt động kinh doanh không chỉ diễn ra trong phạm vi một công ty, mà eBay đã tạo ra một “hệ sinh thái”, một mạng lưới liên kết các hoạt động kinh doanh, một trung tâm thương mại mới, tràn đầy sức sống. Song song với nhiều yếu tố khác, sức mạnh thương mại này chính là “nền kinh tế eBay” mà bà Meg Whitman, nguyên giám đốc điều hành của eBay nói tới.

2. Hoạt động đối nội và đối ngoại

eBay đã tạo ra một mô hình quản lý mới trong thời đại Internet. Thông qua Web, các công dân của eBay có thể truy nhập, 24 giờ một ngày, để tìm hiểu về tất cả các xu hướng, xem xét tất cả các thương vụ và tìm hiểu về mức độ tín nhiệm của những ai tham gia thế giới eBay. Đây là một hệ thống hoàn toàn rõ ràng, vận hành theo các nguyên tắc rất minh bạch của nó.

2.1. Đối nội

Cách thức quản lý nền kinh tế eBay mang tính trao quyền nhiều hơn cho những thực thể tham gia. Nó dựa trên sự hợp tác và tài khéo, không phải sự cưỡng bức và sức mạnh. Để đảm bảo eBay không làm điều gì có thể tạo ra sự phẫn nộ cho các công dân của nó dẫn đến những tình huống "bạo loạn" nằm ngoài kiểm soát, các nhà quản trị của eBay làm việc giống như các công chức phục vụ cộng đồng hơn là giống với những người quản lý doanh nghiệp. Họ trưng cầu ý kiến của cộng đồng thông qua các hội nghị lớn được tổ chức trực tuyến và cung cấp các dịch vụ cho các cư dân của mình để làm cho những người này hạnh phúc và thịnh vượng hơn.

Cùng với những thử thách, thì cách tiếp cận theo hướng hợp tác này cũng đem lại những lợi ích to lớn. Không giống với phần lớn các công ty truyền thống, eBay đứng ở vị trí chủ đạo trong một hệ sinh thái kinh doanh ngày càng được mở rộng mà giới hạn của nó đến nay chưa ai có thể biết. Phép mầu nó tạo ra là khiến người mua và người bán đến với site ngày càng đông, đó cũng chính là những người không phải chỉ làm lợi từ site đấu giá mà còn nuôi dưỡng nó. Chẳng hạn, do có thể đánh giá lẫn nhau qua mỗi giao dịch thực hiện, cả người mua và người bán đều cố gắng xây dựng danh tiếng và tìm cách duy trì danh tiếng đã tạo dựng.

Song song với đó, họ cũng thống nhất các chuẩn mực cư xử trong hoạt động mua đấu giá, tuân theo các qui tắc do eBay đề ra. Tính năng động đầy sức mạnh này chỉ rất ít công ty mới có được. Một thí dụ trong số những công ty đó là Microsoft. Họ đã xây dựng một đế chế phần mềm ngày càng giàu

mạnh và có hàng ngàn công ty và hàng triệu các lập trình viên hàng ngày cung cấp các ứng dụng vệ tinh cho các ứng dụng lõi của Microsoft. Điều này, đến lượt nó, lại tạo sức hấp dẫn đối với những người sử dụng mới, thúc đẩy hệ sinh thái kinh doanh ngày càng mở rộng. Kết quả là, như Giáo sư David B.Yoffie của Trường đại học kinh doanh Harvard nói: “Bạn sẽ không thể tin được về khối lượng công việc mà những người khác đã làm thay cho họ”.

Một biểu hiện rõ nét của cách tiếp cận này là “thể chế dân chủ” trong nền kinh tế eBay. Khoảng vài tháng một lần, eBay lại tổ chức một buổi gặp gỡ những người mua hàng và bán hàng để hỏi họ về những khó khăn và những gì eBay cần phải làm. Ít nhất 2 lần trong một tuần, eBay tổ chức các cuộc hội thảo từ xa kéo dài hàng giờ để trưng cầu ý kiến của người sử dụng về các tính năng và chính sách mới, bất kể lớn nhỏ như thế nào. Chẳng hạn, năm 2002, sau khi tham khảo ý kiến của những người sử dụng, eBay đã mua hệ thống thanh toán của công ty PayPal. Với công cụ này, khách hàng của eBay có thêm một lựa chọn mới, đơn giản, thuận tiện, an toàn cho quá trình thanh toán. Đây là một quy tắc đơn giản nhưng rất quan trọng mà những ai muốn kinh doanh qua mạng cần lưu ý.

Chính nhờ thể chế dân chủ này mà những người sử dụng cảm thấy họ là những người chủ thực sự và họ đóng vai trò khởi xướng trong việc mở rộng nền kinh tế này, nhiều khi vượt qua cả sự mong đợi của những nhà quản trị lạc quan nhất. Ví dụ, gặp nhiều khó khăn do ngành công nghiệp hàng không suy thoái, công ty bán máy và dụng cụ hàng không Reliable Tools Inc. đã thử niêm yết một số mặt hàng chuyên dụng trên eBay. Một số trong đó là những máy móc hạng nặng, có cái tới 1.000 kg và bán với giá khoảng 7.000 USD. Những mặt hàng này sau đó đã bán chạy như tôm tươi. Kênh bán hàng qua eBay đã làm thay đổi rất lớn đến công việc kinh doanh của công ty có trụ sở tại bang California này và hiện nay, doanh số bán hàng hàng tháng của họ qua

eBay đã chiếm tới 75% tổng doanh số. Với các công ty tiên phong như Reliable, vào tháng 2 năm nay, eBay đã thiết lập một thị trường điện tử các sản phẩm công nghiệp và tổng lượng giao dịch trên thị trường này dự kiến sẽ đạt 500 triệu USD trong năm nay.

Tất nhiên, các doanh nhân khi tham dự vào nền kinh tế eBay không thể tuỳ ý làm mọi thứ. Nếu như chính phủ thiết lập các qui định, luật lệ mà các cá nhân và doanh nghiệp trong các nền kinh tế của các quốc gia phải chấp hành thì eBay cũng có một "chính phủ" để đề ra các luật chơi trong nền kinh tế của mình. Đó chính là yếu tố bổ sung cho nhân tố “bàn tay vô hình” trong nền kinh tế này.

Không ở đâu vai trò của “chính phủ” eBay thể hiện rõ như trong eBay Motor. Khi nhà quản lý của Simo Rothman lần đầu tiên nhận ra thị trường ôtô đầy tiềm năng trên eBay, ông hiểu ngay rằng các món hàng có giá trị cao, cần tiếp xúc nhiều giữa người mua và người bán đòi hỏi phải có một chiến lược khác. Để bắt đầu, eBay đã mua công ty đấu giá ôtô sưu tập, Kruse International, với giá 150 triệu USD và sau đó mua tiếp công ty đấu giá ôtô trực tuyến AutoTrader.com LLC. Rothman cũng phải tổ chức các dịch vụ như bảo hành, bảo hiểm, vận chuyển, thẩm định … và một loạt các dịch vụ khác kèm theo với các công ty thứ ba khác.

Những dự án và dịch vụ hỗ trợ cho thị trường mới này đã mang lại hiệu quả rõ rệt. Hiện nay doanh số bán của xe ôtô và phụ tùng ôtô vượt quá 5 tỉ USD một năm và đây đã trở thành thị trường lớn nhất trên eBay. Số xe ôtô đã sử dụng bán qua eBay đã vượt qua cả công ty kinh doanh ôtô số 1 của Mỹ AutoNation. Khoảng một nửa số hãng kinh doanh ôtô truyền thống mở thêm kênh bán hàng qua eBay nay có số khách hàng ở xa còn nhiều hơn số khách hàng tại địa phương họ. ông Bradlety Bonifacius, Giám đốc Bán hàng qua mạng của công ty Dea Stalling Ford ở Oak Ridge, Tennesia cho biết, eBay là một trong những kênh bán hàng quan trọng nhất của công ty hiện nay.