BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ QUỐC DÂN
---------------------------------
TRỊNH VIẾT GIANG
NGHIÊN CỨU KIỂM SOÁT NỘI BỘ
TRONG CÁC DOANH NGHIỆP BẢO HIỂM PHI NHÂN THỌ TẠI VIỆT NAM
LUẬN ÁN TIẾN SĨ NGÀNH KẾ TOÁN
HÀ NỘI – 2022
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ QUỐC DÂN
---------------------------------
TRỊNH VIẾT GIANG
NGHIÊN CỨU KIỂM SOÁT NỘI BỘ
TRONG CÁC DOANH NGHIỆP BẢO HIỂM PHI NHÂN THỌ TẠI VIỆT NAM
Chuyên ngành: Kế toán, kiểm toán và phân tích Mã số: 9340301
LUẬN ÁN TIẾN SĨ
Người hướng dẫn khoa học:
PGS.TS. Trần Mạnh Dũng
HÀ NỘI – 2022
LỜI CAM ĐOAN
Tôi đã đọc và hiểu về các hành vi vi phạm sự trung thực trong học thuật. Tôi cam kết bằng danh dự cá nhân rằng nghiên cứu này do tôi tự thực hiện và không vi phạm quy định liêm chính học thuật trong nghiên cứu khoa học của Trường Đại học Kinh tế Quốc dân.
Hà Nội, ngày….. tháng….. năm 2022
Nghiên cứu sinh
Trịnh Viết Giang
LỜI CẢM ƠN
Trước tiên, tôi xin chân thành cảm ơn các thầy cô giáo, các nhà khoa học của Trường Đại học Kinh tế Quốc dân, đặc biệt là các thầy/cô trong Ban Giám hiệu, Viện Kế toán - Kiểm toán, Viện Đào tạo Sau Đại học đã tận tình giảng dạy và tạo điều kiện đế tôi lĩnh hội được những kiến thức, những kinh nghiệm vô cùng quý giá đế tôi hoàn thiện nghiên cứu này.
Tôi xin bày tỏ sự kính trọng và biết ơn sâu sắc tới PGS.TS Trần Mạnh Dũng đã tận tình chỉ bảo, hướng dẫn tôi thực hiện luận án. Những nhận xét, đánh giá của các thầy, đặc biệt là những gợi ý về hướng giải quyết vấn đề trong suốt quá trình nghiên cứu, thực sự là những bài học vô cùng quý giá đối với tôi không chỉ cho việc thực hiện đề tài này mà cả trong các nghiên cứu sau này.
Tôi xin bày tỏ lời cảm ơn chân thành tới lãnh đạo và các đồng nghiệp thuộc Trường Đại học Công Nghiệp Hà Nội, nơi tôi đang công tác đã luôn động viên và tạo điều kiện cho tôi hoàn thành nghiên cứu này.
Cuối cùng, tôi xin được bày tỏ tình cảm sâu sắc nhất tới gia đình và bạn bè đã luôn cổ vũ và truyền nhiệt huyết để tôi hoàn thành luận án.
MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN i
LỜI CẢM ƠN ii
MỤC LỤC iii
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT vi
DANH MỤC BẢNG viii
DANH MỤC SƠ ĐỒ ix
DANH MỤC BIỂU ĐỒ x
DANH MỤC HÌNH xi
CHƯƠNG 1: GIỚI THIỆU VỀ ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU 1
1.1. Lý do lựa chọn đề tài 1
1.2. Mục tiêu nghiên cứu 4
1.3. Câu hỏi nghiên cứu 4
1.4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 5
1.5. Phương pháp nghiên cứu 5
1.6. Đóng góp mới của đề tài 6
1.7. Kết cấu của đề tài 7
CHƯƠNG 2: TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU VÀ CƠ SỞ LÝ THUYẾT 8
2.1. Tổng quan nghiên cứu 8
2.1.1. Các nghiên cứu về thành phần kiểm soát nội bộ 8
2.1.2. Nghiên cứu các nhân tố ảnh hưởng đến kiểm soát nội bộ 9
2.1.3. Nghiên cứu các nhân tố ảnh hưởng đến tính hữu hiệu của kiểm soát nội bộ 23
2.1.4. Khoảng trống nghiên cứu 30
2.2. Cơ sở lý thuyết 31
2.2.1. Kiểm soát nội bộ 31
2.2.2. Các lý thuyết nền tảng 46
2.3. Mô hình nghiên cứu lý thuyết 51
2.3.1. Đặc điểm hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp bảo hiểm phi nhân thọ 51
2.3.2. Mô hình nghiên cứu lý thuyết và giả thuyết nghiên cứu 54
KẾT LUẬN CHƯƠNG 2 61
CHƯƠNG 3: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 62
3.1. Thiết kế nghiên cứu 62
3.2. Nghiên cứu định tính 63
3.2.1. Mục đích nghiên cứu định tính 63
3.2.2. Đối tượng nghiên cứu định tính 64
3.2.3. Kết quả nghiên cứu định tính 66
3.3. Mô hình, thang đo và giả thuyết nghiên cứu 74
3.3.1. Mô hình nghiên cứu 74
3.3.2. Các biến, thang đo điều chỉnh 74
3.4. Nghiên cứu định lượng chính thức 86
3.4.1. Mẫu nghiên cứu và thu thập dữ liệu 86
3.4.2. Thu thập và phân tích dữ liệu 86
KẾT LUẬN CHƯƠNG 3 88
CHƯƠNG 4: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU 89
4.1. Khái quát về các doanh nghiệp bảo hiểm phi nhân thọ tại Việt Nam 89
4.1.1. Giới thiệu chung về bảo hiểm phi nhân thọ 89
4.1.2. Quy mô thị trường 90
4.1.3. Hoạt động kinh doanh bảo hiểm phi nhân thọ 91
4.1.4. Hoạt động tái bảo hiểm 94
4.1.5. Hoạt động đầu tư của các doanh nghiệp bảo hiểm 95
4.1.6. Thực trạng kiểm soát nội bộ của các DNBHPNT tại Việt Nam 96
4.2. Mô tả mẫu nghiên cứu 102
4.3. Kết quả phân tích độ tin cậy của thang đo 104
4.4. Kết quả phân tích nhân tố khám phá 106
4.5. Kết quả phân tích nhân tố khẳng định 107
4.6. Ảnh hưởng các nhân tố đến thành phần kiểm soát nội bộ, và tính hữu hiệu kiểm soát nội bộ 109
4.7. Kiểm định sự khác biệt về tính hữu hiệu của kiểm soát nội bộ theo nhóm doanh nghiệp 113
KẾT LUẬN CHƯƠNG 4 116
CHƯƠNG 5: THẢO LUẬN KẾT QUẢ VÀ KHUYẾN NGHỊ 117
5.1. Thảo luận kết quả nghiên cứu 117
5.1.1. Ảnh hưởng công nghệ thông tin đến thành phần kiểm soát nội bộ 117
5.1.2. Ảnh hưởng của chiến lược kinh doanh đến thành phần kiểm soát nội bộ .118
5.1.3. Ảnh hưởng của văn hóa tổ chức đến thành phần kiểm soát nội bộ 120
5.1.4. Ảnh hưởng nhận thức về sự không chắc chắn môi trường doanh nghiệp đến thành phần kiểm soát nội bộ 121
5.1.5. Ảnh hưởng của cấu trúc tổ chức đến thành phần kiểm soát nội bộ 122
5.1.6. Ảnh hưởng của thành phần kiểm soát nội bộ đến tính hữu hiệu của kiểm soát nội bộ 123
5.1.7. Sự khác biệt của quy mô vốn điều lệ, loại hình hoạt động, thời gian hoạt động đến tính hữu hiệu của kiểm soát nội bộ 124
5.2. Khuyến nghị từ kết quả nghiên cứu đối với nhà quản trị 125
5.2.1. Khuyến nghị về tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin 125
5.2.2. Khuyến nghị về chiến lược kinh doanh 126
5.2.3. Khuyến nghị về văn hóa doanh nghiệp 128
5.2.4. Khuyến nghị về nhận thức về sự không chắc chắn môi trường doanh nghiệp .130 5.2.5. Khuyến nghị về cấu trúc tổ chức 131
5.2.6. Khuyến nghị về nâng cao tính hữu hiệu của kiểm soát nội bộ 132
5.2.7. Khuyến nghị về quy mô vốn điều lệ, thời gian hoạt động và hình thức sở hữu 135
5.3. Khuyến nghị Cơ quan nhà nước và Hiệp hội nghề nghiệp 135
5.3.1. Khuyến nghị với Bộ Tài chính và Cục giám sát bảo hiểm 135
5.3.2. Khuyến nghị với Hiệp hội Kế toán và Kiểm toán Việt Nam 138
5.4. Hạn chế của nghiên cứu và định hướng nghiên cứu tiếp theo 138
KẾT LUẬN CHƯƠNG 5 140
KẾT LUẬN 141
DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH ĐÃ CÔNG BỐ CỦA TÁC GIẢ CÓ LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN ÁN 142
TÀI LIỆU THAM KHẢO 143
PHỤ LỤC 161
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
Tên tiếng Anh | Tiếng Việt | |
AAA | American Accounting Association | Hiệp hội kế toán Hoa kỳ |
AICPA | American Institute of Certified Public Accountants | Hội kế toán viên công chứng Hoa Kỳ |
AMOS | Analysis of Moment Structures | Phần mềm phân tích cấu trúc tuyến tính |
BCTC | Financial Statements | Báo cáo tài chính |
BH | Insurance | Bảo hiểm |
BKS | Control Committee | Ban kiểm soát |
CFA | Comfirmatory Factor Analysis | Phân tích nhân tố khẳng định |
CFI | Comparative Fit Index | Chỉ số thích họp so sánh |
CMIN/df | Chi-Square/df | Chỉ số Chi-Square điều chỉnh theo bậc tự do |
CNTT | Information Technology | Công nghệ thông tin |
COBIT | Control Objectives for Information and Related Technology | Các mục tiêu kiểm soát trong thông tin và công nghệ liên quan |
COCO | Criteria of Control Committee | Tiêu chuẩn của Ủy ban kiểm soát |
COSO | Committee of Sponsoring Organizations of the Treadway Commission | Ủy ban thuộc Hội đồng quốc gia Hoa kỳ về chống gian lận |
DN | Enterprise/Firm | Doanh nghiệp |
DNBH | Insurance Company | Doanh nghiệp bảo hiểm |
DNBHPNT | Doanh nghiệp bảo hiểm phi nhân thọ | |
EFA | Exploratory Factor Analysis | Phân tích nhân tố khám phá |
FEI | Financial Executives Institute | Hiệp hội quản trị viên tài chính |
HĐQT | Hội đồng quản trị | |
IAASB | International Auditing Standards and Assurance Services Committee | Ủy ban Chuẩn mực Kiểm toán và các Dịch vụ đảm bảo quốc tế |
ICE | Internal control evaluation | Đánh giá kiểm soát nội bộ |
IFAC | International Federation of Accountants | Liên đoàn Kế toán Quốc tế |
IIA | The Institute of Internal Auditors | Hiệp hội kiểm toán viên nội bộ |
IMA | The Institute of Management Accountants | Hiệp hội kế toán quản trị |
Có thể bạn quan tâm!
-
Nghiên cứu kiểm soát nội bộ trong các doanh nghiệp bảo hiểm phi nhân thọ tại Việt Nam - 2 -
Các Nghiên Cứu Về Thành Phần Kiểm Soát Nội Bộ -
Khác Biệt Giữa Tổ Chức Cơ Học Và Tổ Chức Hữu Cơ
Xem toàn bộ 245 trang tài liệu này.
