Nghiên cứu đề xuất giải pháp phát triển du lịch sinh thái tại khu bảo tồn thiên nhiên đất ngập nước Vân Long

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NÔNG NGHIỆP VÀ PTNT

TRƯỜNG ĐẠI HỌC LÂM NGHIỆP

DƯƠNG DUY NGHĨA

NGHIÊN CỨU ĐỀ XUẤT GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN DU LỊCH SINH THÁI TẠI KHU BẢO TỒN THIÊN NHIÊN

ĐẤT NGẬP NƯỚC VÂN LONG

CHUYÊN NGÀNH: KHOA HỌC MÔI TRƯỜNG MÃ NGÀNH : 8440301

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC MÔI TRƯỜNG

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC TS. NGÔ DUY BÁCH

Hà Nội, 2020

LỜI CAM ĐOAN

Tôi cam đoan, đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu, kết quả nghiên cứu nêu trong luận văn là trung thực và chưa từng được công bố trong bất kỳ công trình nghiên cứu nào khác.

Tôi xin cam đoan, mọi sự giúp đỡ cho việc thực hiện luận văn đã được cảm ơn và các thông tin trích dẫn trong luận văn đều được chỉ rõ nguồn gốc.

Ninh Bình, ngày 15 tháng 5 năm 2020

Tác giả

Dương Duy Nghĩa

LỜI CẢM ƠN

Để hoàn thành chương trình đào tạo Cao học tại trường Đại học Lâm nghiệp khóa 26 (2018 – 2020), tôi đã thực hiện đề tài: “Nghiên cứu đề xuất giải pháp phát triển du lịch sinh thái tại khu bảo tồn thiên nhiên đất ngập nước Vân Long”.

Trong quá trình thực hiện và hoàn chỉnh luận văn, tôi đã nhận được sự quan tâm, giúp đỡ của Trường Đại học Lâm nghiệp, Lãnh đạo UBND và nhân dân 7 xã vùng dự án, UBND huyện Gia Viễn, UBND huyện Hoa Lư, Ban quản lý rừng đặc dụng Hoa Lư – Vân Long, Trạm du lịch Vân Long, Sở văn hóa, thể thao và du lịch tỉnh Ninh Bình. Tôi xin chân thành cảm ơn.

Với tấm lòng biết ơn sâu sắc, tôi muốn gửi lời cảm ơn tới TS Ngô Duy Bách người đã giúp đỡ hướng dẫn tôi thực hiện đề tài luận văn tốt nghiệp.

Xin cảm ơn các bạn đồng nghiệp, các bạn cùng khóa đã tận tình tham gia đóng góp ý kiến để tôi hoàn chỉnh luận văn.

Dù đã rất cố gắng và nỗ lực, nhưng vì bị hạn chế bởi thời gian cũng như kiến thức đồng thời ảnh hưởng của dịch bệnh Covit 19 nên bài luận văn này của tôi sẽ không tránh khỏi những thiếu sót nhất định. Tôi mong nhận được những ý kiến đóng góp quý báu của các thầy, cô, các nhà khoa học và đồng nghiệp.

Tôi xin chân thành cảm ơn !

Ninh Bình, ngày 15 tháng 5 năm 2020

Tác giả

Dương Duy Nghĩa

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN i

LỜI CẢM ƠN ii

MỤC LỤC iii

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT vi

DANH MỤC CÁC BẢNG vii

DANH MỤC CÁC HÌNH viii

ĐẶT VẤN ĐỀ 1

Chương 1. TỔNG QUAN VỀ VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU 5

1.1 Quan niệm về du lịch sinh thái 5

1.1.1. Khái niệm chung về du lịch 5

1.1.2. Khái niệm về du lịch sinh thái 6

1.1.3 Những đặc trưng của DLST 8

1.1.4. Các nguyên tắc cơ bản của DLST 8

1.1.5 Những yêu cầu cơ bản đối với DLST 9

1.2. Du lịch sinh thái bền vững gắn với bảo tồn tài nguyên KBTTN 9

1.2.1 Vai trò của KBTTN với Du lịch sinh thái 9

1.2.2 Mối quan hệ giữa DLST và KBTTN: 11

1.3. Quan hệ giữa du lịch sinh thái với cộng đồng địa phương 13

1.3.1. Mối quan hệ qua lại 13

1.3.2. Những ảnh hưởng tích cực 14

1.3.3. Những ảnh hưởng tiêu cực 15

Chương 2. MỤC TIÊU - ĐỐI TƯỢNG - NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 17

2.1. Mục tiêu nghiên cứu 17

2.1.1. Mục tiêu tổng quát 17

2.1.2. Mục tiêu cụ thể 17

2.2. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 17

2.2.1. Đối tượng nghiên cứu 17

2.2.2. Phạm vi nghiên cứu 17

2.3. Nội dung nghiên cứu 17

2.4. Phương pháp nghiên cứu 18

2.4.1. Phương pháp chọn điểm nghiên cứu, khảo sát 18

2.4.2. Phương pháp thu thập số liệu 18

2.4.3. Phương pháp xử lý số liệu nội nghiệp 22

Chương 3. ĐIỀU KIỆN TỰ NHIÊN, KINH TẾ VÀ XÃ HỘI 25

3.1. Điều kiện tự nhiên 25

3.1.1. Vị trí địa lý 25

3.1.2. Địa hình 26

3.1.3. Khí hậu - thuỷ văn 26

3.1.4. Cơ cấu đất đai 27

3.2. Các đặc điểm kinh tế xã hội 28

3.2.1. Dân số và lao động 28

3.2.2. Đặc điểm phát triển y tế, văn hóa, giáo dục 29

3.2.3. Đặc điểm cơ sở hạ tầng 29

Chương 4. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN 31

4.1. Thực trạng phát triển du lịch sinh thái tại Khu bảo tồn thiên nhiên đất ngập nước Vân Long 31

4.1.1. Kết quả kinh doanh du lịch qua các năm theo chỉ tiêu ngành 31

4.1.2. Thực trạng phát triển du lịch sinh thái 33

4.1.3. Thực trạng công tác tổ chức quản lý Nhà nước về du lịch 37

4.1.4. Tác động của phát triển du lịch sinh thái tại Khu bảo tồn thiên nhiên đất ngập nước Vân Long đến sự phát triển kinh tế - xã hội tại địa phương 38

4.2. Tiềm năng phát triển DLST của Khu bảo tồn thiên nhiên đất ngập nước

Vân Long 40

4.2.1. Tài nguyên du lịch tự nhiên 40

4.2.2. Tài nguyên du lịch nhân văn 47

4.3. Các nhân tố ảnh hưởng tới tính bền vững trong phát triển DLST tại Khu bảo tồn Vân Long 50

4.3.1. Nhận thức của cộng đồng dân cư và chính quyền địa phương ... 50 4.3.2. Tài nguyên thiên nhiên 52

4.3.3. Chất lượng lao động trong lĩnh vực du lịch sinh thái 53

4.3.4. Thể chế chính sách và tổ chức quản lý Nhà nước 55

4.3.5. Hoạt động xúc tiến quảng bá 58

4.3.6. Cơ sở hạ tầng vật chất của khu du lịch 59

4.3.7. Đánh giá sự hài lòng của du khách 62

4.3.8. Đánh giá hộ gia đình tham gia vào hoạt động du lịch 64

4.3.9. Đánh giá tham gia hoạt động du lịch của cơ quan doanh nghiệp.66

4.4. Những thành công, tồn tại trong phát triển DLST tại Khu bảo tồn thiên nhiên đất ngập nước Vân Long 69

4.4.1. Thành công 69

4.4.2. Những tồn tại 71

4.5. Giải pháp góp phần phát triển bền vững du lịch sinh thái tại Khu bảo tồn thiên nhiên đất ngập nước Vân Long 73

4.5.1. Tính toán sức chứa cho các tuyến điểm du lịch 81

4.5.2. Phân tích SWOT. 75

4.5.3. Các giải pháp đề xuất 78

KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 85

TÀI LIỆU THAM KHẢO PHỤ LỤC

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT

Từ viết tắt

Nghĩa đầy đủ
BQL	Ban quản lý
BTTN	Bảo tồn thiên nhiên
BVMT	Bảo vệ môi trường
DLST	Du lịch sinh thái
ĐDSH	Đa dạng sinh học
ĐNN	Đất ngập nước
KBT	Khu bảo tồn
KBTTN	Khu bảo tồn thiên nhiên
HĐDL	Hoạt động du lịch
TNTN	Tài nguyên thiên nhiên
PTBV	Phát triển bền vững
DLBV	Du lịch bền vững
VQG	Vườn Quốc gia
UBND	Uỷ ban nhân dân
HST	Hệ sinh thái
WWF	Quỹ quốc tế và bảo vệ thiên nhiên Đại sứ quán Vương quốc Hà Lan tại Việt Nam
FFI	Tổ chức bảo vệ động vật quốc tế
AFAP	Quỹ Autralia vì nhân dân Châu Á Thái Bình Dương