Nghiên cứu đề xuất các giải pháp bảo vệ môi trường theo định hướng phát triển bền vững du lịch tỉnh Bình Thuận

chơi bóng chuyền, bóng đá, trượt ván, đua buồm trên cát và nếu đầu tư tốt có thể khai thác du lịch sinh thái kết hợp du lịch canh nông vùng cát.

Điển hình là động cát bay Mũi Né (ở thành phố Phan Thiết), cát màu đỏ sẫm, hạt mịn đồng nhất, cấu trúc hết sức đặc trưng và hấp dẫn về mặt cảnh quan. Cát đỏ ở đây là trầm tích đệ tứ cổ nhất trong khu vực, hình thành nên những đụn cát cố định và đụn cát di động. Những nơi cát đỏ gắn kết, gió và nước bào mòn đã tạo nên các kiến trúc phong thành tuy không lớn nhưng kỳ lạ. Dưới tác động của gió biển hình dáng bề mặt lượn sóng của các động cát di động thay đổi từng ngày từng giờ. Trên vùng cát khô nóng mênh mông, trùng trùng điệp điệp nằm sát biển, thỉnh thoảng lại xuất hiện những bàu nước ngọt khá lớn làm dịu đi cái nắng gay gắt. Những lòng máng rộng là nơi có khả năng tích tụ nước tạo các ốc đảo khơi dậy tiềm năng du lịch sinh thái vùng cát.

b). Các bãi biển

Bình Thuận có đường bờ biển dài 192 km, là khu vực có nhiều bãi biển được đánh giá là đẹp, đặc sắc, phân chia thành các dạng cảnh quan tự nhiên đặc thù với 3 loại đường bờ có tính chất hình thái khác nhau.

Loại đường bờ với các bãi mài mòn trên đá gốc, các bãi biển được hình thành từ trên nền đá gốc và đá ngầm, phong cảnh kỳ thú, song khá nguy hiểm đối với du khách khi sóng biển lớn vì các bãi đá ngầm ở đây có bề mặt lởm chởm, chỉ lộ ra khi triều kiệt. Tuy nhiên, nếu có biện pháp cải tạo quây lưới, tạo phong cảnh thuỷ cung sẽ có sức hấp dẫn lớn từ tiềm năng này.

Loại đường bờ mài mòn, các bãi biển ngắn, dốc, tác động của sóng, gió mạnh mẽ làm xói lở bãi biển, phá huỷ đường bờ trong chế độ bán nhật triều không đều, bờ biển bị xói lở khá mạnh, tốc độ xói lở diễn ra nhanh, không thuận lợi lắm cho tắm biển nhưng cảnh quan thì đặc biệt hấp dẫn.

Loại đường bờ tích tụ biển, các bãi biển rộng và thoải rất thuận lợi cho tắm biển. Bờ biển tỉnh Bình Thuận có nhiều bãi tắm sạch đẹp, yên bình, cảnh sắc trữ tình, duyên dáng. Tiêu biểu là bãi biển Đồi Dương cách trung tâm thành phố Phan Thiết hơn

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 162 trang tài liệu này.

1km, dương liễu được trồng dọc theo bãi biển và trên ngọn đồi yên ắng, thoáng

đãng, ít nơi nào có thể sánh kịp về mặt bằng, vẻ xanh tươi, mát mẻ, sạch sẽ.

Bãi biển Rạng (Hàm Tiến) bao gồm cả bãi biển mũi đá Ông Địa, có các bãi cát xen các bãi đá với những rặng dừa bên bờ biển cát trắng mịn màng, nước biển và bầu trời trong xanh được đánh giá là đẹp vào loại nhất khu vực miền Trung, nhiều du khách đi khắp đó đây trên thế giới đã so sánh hao hao giống những rặng dừa miền nhiệt đới ven biển Hawaii.

Phần lớn các bãi biển phân bố ở những vị trí gần quốc lộ 1A và tuyến đường 706 Phan Thiết – Mũi Né, tuyến đường ven biển Phan Thiết - Tiến Thành - Thuận Quý - Khe Gà - Cầu Quan - La Gi khá thuận lợi đón khách du lịch đến tắm biển, lặn, tham quan đáy biển, kết hợp với thể thao thuyền buồm, lướt ván, du thuyền…

c). Các đảo và quần đảo ven bờ

Vùng biển Bình Thuận có nhiều đảo gần và xa bờ, dân cư sinh sống với nghề chủ yếu là đánh bắt, chế biến hải sản và sản xuất nông nghiệp. Các đảo có hệ thực vật khá đa dạng, môi trường trong lành, nhiều sinh vật biển đặc sắc, nhiều chủng loại san hô… rất thích hợp cho việc tổ chức các loại hình du lịch tắm biển, lặn biển, tham quan, nghiên cứu. Tiêu biểu là Cù lao Câu (ở huyện Tuy Phong) diện tích khoảng 10.000m2 cách bờ biển thị trấn Liên Hương khoảng 8 - 10km. Nơi đây có

các bãi tắm đẹp, trong sạch, nhiều chủng loại san hô, kể cả san hô đỏ và đặc biệt là có hàng vạn khối đá kỳ thú với hình dạng và màu sắc và kích thước khác nhau bao quanh đảo. Lúc thuỷ triều xuống, vô số vỏ sò, ốc lấp lánh nhiều màu sắc hiện ra khắp bãi cát làm du khách thích thú. Trên đảo có giếng cạn, có nước thường xuyên nhưng nước ít, dạng nước rỉ, sử dụng cho sinh hoạt. Cù lao Câu được quy hoạch làm khu bảo tồn sinh vật biển, sẽ là điểm dã ngoại hấp dẫn, nối dài tuyến du lịch Phan Thiết về phía Bắc.

Hòn Bà (ở huyện Hàm Tân) là một đảo nhỏ cách bờ biển thị trấn La Gi khoảng 2km, diện tích khoảng 4 ha, nhô cao hơn mặt nước biển 40m, có hệ thực vật khá đa dạng. Hòn Bà được nhiều người biết đến bởi một khung trời nước tuyệt đẹp với sắc

màu thay đổi theo từng thời điểm trong ngày, theo mùa và bởi dáng vẻ cô đơn, trơ trọi giữa biển mênh mông, nhưng lại rất trữ tình với những rặng dương liễu bên bờ, những cây cổ thụ lớn trên đảo. Hòn Bà được mệnh danh là “hòn thơ giữa biển”.

Đảo Phú Quý có diện tích 16km2, cách đất liền khoảng 70 hải lý. Trên đảo có khoảng 20.000 dân cư sinh sống với nghề chủ yếu là đánh bắt, chế biến hải sản và sản xuất nông nghiệp. Đảo có nhiều cảnh quan thiên nhiên đẹp, có giá trị thu hút khách du lịch tham quan, nghỉ dưỡng, tắm biển, câu cá và lặn biển.

d). Các cảnh quan thiên nhiên

Mũi Né – Hòn Rơm, một vùng đồi cát ven biển được đánh giá là đẹp nhất cả nước với hoạt động du lịch dã ngoại sôi động nhất. Toàn cảnh có nhiều màu sắc thiên nhiên nổi bật làm vui mắt những người từ xa tới. Màu nước biển xanh lơ, dịu dàng ngoài khơi xa; màu xanh mượt mà của những vườn dừa, rừng phi lao; màu trắng, màu vàng của các bãi cát mịn màng bên bờ biển chen lẫn những màu đỏ hồng, đỏ sẫm của những đồi đất, cồn cát.

Hòn Rơm hàng năm vào mùa mưa cỏ dại mọc nhiều, mùa khô cỏ vàng úa, nhìn từ xa như một đống rơm khổng lồ. Vùng Hòn Rơm có nhiều cảnh sắc ngoạn mục, bãi biển hoang sơ, nước trong vắt, sạch sẽ và yên tĩnh.

Kế bên Hòn Rơm là những đồi cát Mũi Né được mệnh danh là “vùng tiểu sa mạc”, nhiều người ước có con lạc đà để chụp ảnh, chẳng khác nào sa mạc Sahara. Nơi đây, các nhà nhiếp ảnh nghệ thuật luôn tốn nhiều công sức, mất nhiều ngày giờ để chờ chụp những bức ảnh về hình thể của những đồi cát thay đổi theo thời gian.

Đến Mũi Né – Hòn Rơm du khách được thưởng thức món ăn thời hoang sơ, ít đâu có được đó là những con nhông đất (dông đất), bạch tuộc sống nướng trên than hồng chấm tương ớt.

Suối Tiên nằm trên đường đi Mũi Né, cách Phan Thiết 15km là một thắng cảnh thiên nhiên đặc sắc, môi trường nguyên sơ, trong lành chưa có bàn tay của con người tác động, một trong những tài nguyên du lịch quý giá của Bình Thuận bởi cấu trúc kỳ lạ ở hai bên bờ con suối nhỏ chiều dài khoảng 2km, nước trong vắt nhìn

thấy tận đáy, chạy len lỏi theo chân những đồi cát pha sét màu đỏ. Những đồi cát cổ dưới tác động mài mòn và rửa trôi của nước và gió cùng với thời gian đã tạo nên những vách đất dựng đứng, những hang động, mỏm núi nhấp nhô, hình thù đa dạng, cảnh quan kỳ vĩ, nhiều du khách nước ngoài đã ví như những rặng Rocky Mountain vùng Viễn tây Hợp chủng Quốc thu nhỏ.

Thắng cảnh Bàu Trắng (ở huyện Bắc Bình), nằm trong tuyến dã ngoại Hòn Rơm kéo dài. Bàu nằm giữa vùng đồi cát mênh mông xen lẫn nhiều khóm cây rừng thấp. Bàu có nhiều bông sen nên còn gọi là Bàu Sen, mùa hè sen nở rộ tô điểm cho vùng cát trắng những gam sắc màu thiên nhiên rực rỡ. Nước hồ trong, mặt nước cố định quanh năm, nhìn từ xa đã thấy một màu xanh mát dịu. Bàu Trắng là hồ nước ngọt tự nhiên duy nhất của xã Hoà Thắng, nằm giữa khu vực thường xuyên thiếu nước ngọt ở vùng ven biển khô hạn đầy nắng gió, hồ là nguồn nước quý giá như một bàu sữa lớn nuôi dưỡng con người và các loài vật trong vùng. Bàu chia thành hai phần (dân gian xưa tỏ lòng biết ơn món quà thiên nhiên trao tặng, đặt tên là Bàu Ông, Bàu Bà), được ngăn cách bởi một ngọn đồi và con đường mới mở rộng băng ngang qua. Với nguồn nước mát quanh năm, Bàu Trắng làm dịu không khí nóng bỏng của đồi cát mênh mông và làm cho cát ẩm, đi không lún chân, cát ít bay. Vì vậy, cả vùng đồi cát ở đây được coi là kỳ diệu, một thắng cảnh tuyệt vời hiếm có, vừa hùng vĩ vừa dịu dàng.

Mũi Điện – Khe Gà (huyện Hàm Tân) là khu vực có cảnh quan thiên nhiên đẹp, bãi biển thoai thoải, trải rộng, nước biển trong xanh, yên tĩnh, được nhiều người ưa thích. Đặc biệt, nơi đây còn giữ hầu như nguyên vẹn ngọn Hải Đăng được xây vào năm 1899, toạ lạc trên đảo Mũi Điện chỉ nằm cách đất liền vài trăm mét, là một trong những ngọn Hải Đăng đẹp nhất Đông Nam Á. Ngoài việc hướng dẫn cho tàu bè qua lại, ngọn Hải Đăng này còn có ý nghĩa về mặt lịch sử và đặc biệt hấp dẫn du khách đến tham quan, nghiên cứu.

Bình Thuận còn có nhiều nhánh núi ăn lan ra biển tạo nên những mũi đất, cảnh sắc ngoạn mục, che chắn gió bão cho thuyền, ghe, chia bờ biển thành những vùng lõm, hình thành những cửa biển đẹp.

(2). Tài nguyên khí hậu

Do ảnh hưởng của dãy Kontum và hướng gió thổi gần song song với hướng địa hình ven biển đã làm cho khu vực Ninh Thuận - Bình Thuận trở nên khô nóng quanh năm, nhất là ở Ninh Sơn (Ninh Thuận), Tuy Phong và Bắc Bình (Bình Thuận) được xem là vùng khô hạn nhất nước ta. Bình Thuận nằm trong khu vực có vùng khô hạn nhất cả nước, khí hậu nhiệt đới điển hình, nhiều gió, nhiều nắng, không có mùa

đông, nhiệt độ trung bình năm 26,50c – 27,50c, tổng nhiệt năm 6.8000c – 9.9000c, số

giờ nắng trung bình tháng đạt từ 200 – 270 giờ, tổng số giờ nắng là 2.459 giờ, số ngày nắng 348 – 360 ngày/năm. Trung bình mỗi ngày có từ 8 - 10 giờ nắng. Độ mây thấp, đặc biệt là vùng ven biển, trung bình lượng mây chỉ chiếm khoảng nửa bầu trời tạo nên một khu vực có độ nắng dồi dào cả về lượng và chất. Điều này rất có giá trị đối với các bệnh cần độ nắng lớn và liên tục. Do vậy có thể tạo nên một chế độ nghỉ dưỡng đặc biệt tại khu vực. Nắng nóng, nhiệt độ cao tập trung nhất vào buổi trưa, thời điểm từ 11 giờ đến 15 giờ trong các tháng 4, 5, 6 trời có nhiều mây, nắng nóng nhất trong năm, hạn chế các hoạt động du lịch thể thao trên cát. Song vào thời điểm này gió thường xuyên và tốc độ gió tương đối lớn làm hạn chế những ảnh hưởng của nhiệt độ đối với cơ thể con người.

Tuy khí hậu có khắc nghiệt về mùa hạ do thời tiết khô nóng, đặc biệt vào giữa trưa, song cát nóng lại là một thuận lợi, một tiềm năng thử thách sức chịu đựng sinh lý của con người, nếu tổ chức tốt, bố trí tuyến và thời gian hợp lý sẽ tạo nên thích thú cho du khách đến một vùng khí hậu lạ, phảng phất cảnh quan vùng sa mạc trên một đất nước có khí hậu nhiệt đới gió mùa ẩm.

Lượng mưa trung bình toàn tỉnh là 800 – 1.600 mm/năm, thấp hơn mức trung bình của cả nước. Mùa mưa từ tháng 5 – 11; mùa khô từ tháng 12 – 4 năm sau, số ngày mưa trung bình từ 104 – 140 ngày (trên 80% lượng mưa tập trung vào tháng 5, 8, 9, 10), cường độ và lượng mưa không ảnh hưởng lớn đến du lịch – nghỉ dưỡng, nhưng có hạn chế một số hoạt động thể thao trên cát. Bình Thuận nằm trong khu vực ít bị ảnh hưởng của bão. Tuy nhiên ở một số khu vực từ Bắc Bình trở ra, thời điểm tháng 10, 11, 12 có xuất hiện một số cơn bão với cấp gió không lớn.

(3). Tài nguyên nước

Bình Thuận có 7 lưu vực sông chính là: sông Lòng Sông, sông Luỹ, sông Cái Phan Thiết, sông Cà Ty, sông Phan, sông Dinh, sông La Ngà. Do ảnh hưởng của địa hình và khí hậu, hầu hết các con sông trong tỉnh đều ngắn, dốc, ít nước vào mùa khô. Nguồn nước phân bố mất cân đối theo không gian và thời gian. Lưu vực sông La Ngà thừa nước thường bị ngập úng nhưng vùng Tuy Phong, Bắc Bình, ven biển (lưu vực sông Phan, sông Dinh) thiếu nước trầm trọng, có những nơi như vùng Tuy Phong, Bắc Bình dấu hiệu báo động tình trạng hoang mạc hoá đã xuất hiện.

Nguồn nước ngầm ít, bị nhiễm mặn, phèn, rất ít có khả năng phục vụ nhu cầu sản xuất, chỉ đáp ứng được phần nhỏ cho sinh hoạt và sản xuất trên một số vùng nhỏ như Phan Thiết và đồng bằng sông La Ngà. Trong tương lai, khi khai thác kinh tế ở mức độ cao hơn thì khả năng nguồn nước không đáp ứng được, đặc biệt vào thời kỳ khô hạn ở các vùng ven biển. Du lịch có ảnh hưởng rất lớn đến sự tiêu thụ nước, việc cung cấp nước cho các khách sạn, các khu du lịch sẽ làm giảm đáng kể nguồn nước sẵn có cho cộng đồng địa phương. Vì vậy tình trạng thiếu nước sinh hoạt là có thể xảy ra cùng với sự xuất hiện ngày càng nhiều các khu du lịch tập trung vào ven biển.

Trong tỉnh, có một số hồ tự nhiên và nhân tạo khá lớn, bề mặt thoáng rộng, yên bình, bên cạnh những con sông, con suối nhỏ, rừng cây, mây trời, ánh nắng, ánh trăng và các công trình kiến trúc soi bóng là những phong cảnh hữu tình có thể kết hợp các hoạt động du lịch dã ngoại, du lịch sinh thái, leo núi, săn bắn, dù lượn và thể thao nước như bơi lội, đua thuyền, lướt ván…

Hồ Biển Lạc (trong địa phận hai huyện Đức Linh và Tánh Linh) nằm trên vùng núi sót, sụt trũng Nam Trường Sơn, một thắng cảnh thiên nhiên thơ mộng, một trong những hồ lớn nhất của Việt Nam. Mùa mưa, diện tích mặt hồ tới 3.000 ha, gấp hơn ba lần diện tích mặt hồ vào mùa khô. Quanh hồ là rừng nguyên sinh (vùng rừng cấm Núi Ông), một vùng rừng già nhiều gỗ quý và phong lan rừng, dưới hồ có nhiều loài cá, trên không gian có nhiều loài chim nước, chim quý hiếm như trĩ, công và

nhiều loài bướm đến sinh sống. Khu bảo tồn thiên nhiên Biển Lạc-Núi Ông là một cảnh quan đặc sắc đang được tỉnh đầu tư khai thác phục vụ du lịch.

Hồ thuỷ điện Hàm Thuận – Đa My có hai hồ chứa. Hồ chứa Hàm Thuận diện tích mặt hồ 2.500ha là hồ lớn nhất tỉnh, nằm trên độ cao 605m so với mặt nước biển, khí hậu quanh năm mát mẻ, không khí trong lành, có nhiều đồi cây và núi ven hồ, trong lòng hồ có nhiều đảo nhỏ, xung quanh hồ là rừng phòng hộ (trên 30.000ha), có 28km đường bê tông nhựa chạy ven hồ. Hồ chứa Đa My diện tích mặt hồ 625ha, nằm trên độ cao 325m so với mặt nước biển, quanh hồ có nhiều đồi núi, khe, thác… vùng núi lân cận là địa bàn cư trú của đồng bào các dân tộc ít người với đời sống và nền văn hoá rất đa dạng và đặc sắc. Vùng hồ thuỷ điện Hàm Thuận – Đa My có thể tổ chức các nhiều loại hình du lịch như săn bắn thú nuôi, thăm rừng đặc dụng, du thuyền dạo chơi hồ lớn, bơi thuyền đôi, thể thao nước, dù lượn, câu cá, cắm trại vui chơi dã ngoại, du lịch sinh thái, du lịch văn hoá dân tộc, du lịch khám phá, leo núi, đạp xe địa hình, du ngoạn trên hồ với ngựa, voi, nhà nghỉ ven hồ… Khu vực Hàm Thuận – Đa My đã được Tỉnh quy hoạch hình thành khu du lịch.

Bình Thuận có một số mỏ nước khoáng có giá trị phục vụ tiêu dùng và chữa bệnh. Nước khoáng Vĩnh Hảo từ lâu đã được nhiều người biết đến vì tác dụng chữa bệnh của nó không thua kém các loại nước suối danh tiếng trên thế giới, hiện đang được mở rộng khai thác phục vụ trong nước và xuất khẩu. Suối nước khoáng Phong Điền 620C ở Tân Thuận (huyện Hàm Thuận Nam) với nhiều bùn khoáng thích hợp cho du lịch chữa bệnh và điều dưỡng. Suối nước khoáng ĐaKai (Đức Linh), Văn Lâm,

Hàm Cường, Tân Lập (Hàm Thuận Nam), suối nước nóng Bưng Thị, Tân Thuận (Hàm Thuận Nam)… đều là những điểm thu hút khách du lịch có nhu cầu tham quan, dã ngoại, chữa bệnh, điều dưỡng…

Vùng biển ven bờ với đặc trưng thuỷ triều là bán nhật triều không đều, thời gian triều dâng và triều rút chênh lệch khá lớn, thời gian triều cường lớn hơn thời gian thoái triều. Triều cường (Max) là 2,1m, triều cường (Min) là 0,4m. Sóng biển thay đổi: từ hướng Đông – Đông Bắc (tháng 1 - 4), chuyển sang hướng Tây - Tây Nam (tháng 5 - 10), và hướng Đông Bắc (tháng 11,12), độ sóng cao trung bình 1 - 1,2m,

cực đại 2,5m. Chế độ hải văn nhìn chung rất thuận lợi cho phát triển du lịch, hầu hết các tháng trong năm đều có thể tắm biển, đặc biệt tháng 11 và 12 thuận lợi cho môn thể thao lướt sóng.

(4). Tài nguyên sinh vật

Bình Thuận là tỉnh có diện tích rừng tự nhiên và trữ lượng gỗ lớn, sự đa dạng sinh học và sự hiện diện của các loài động thực vật đặc hữu quý hiếm là yếu tố quan trọng trở thành tài nguyên du lịch có giá trị. Rừng Bình Thuận có nhiều loại gỗ quý như cam xe, gõ đỏ, giáng hương…, nhiều động vật quý như: nai, đỏ, lợn rừng, khỉ, voi, bò tót, chồn, sóc, cheo, nhím, kỳ đà… nhiều dạng lâm sản, dược liệu quý hiếm. Đặc biệt là khu bảo tồn thiên nhiên Biển Lạc Núi Ông, rừng đặc dụng Tà Cú là khu vực còn giữ được khu rừng nguyên sinh với thảm thực vật đa dạng rất thích hợp cho du lịch sinh thái.

Trong khi rừng của Bình Thuận với tính đa dạng sinh học cao và vẻ đẹp quyến rũ của rừng nhiệt đới được coi là nguồn tài nguyên vô giá để phát triển du lịch thì điều đáng lo ngại là sự khai thác rừng bừa bãi, săn tìm động vật quí hiếm, tầm nã đại thụ… phục vụ nhu cầu tiêu thụ của con người chưa chấm dứt, nạn phá rừng làm rẫy vẫn còn tiếp diễn làm cho tỉ lệ diện tích đất có rừng che phủ giảm sút rất mạnh, một số loại động vật bị thu hẹp địa bàn cư trú đe doạ nghiêm trọng tiềm năng phát triển du lịch sinh thái cản trở sự phát triển bền vững kinh tế – xã hội của tỉnh trong đó có du lịch.

Tài nguyên sinh vật nghèo nàn ở các cồn cát ven biển, song nó lại có sắc thái riêng. Các trảng cây bụi thưa chịu hạn, các cây bụi gai, cây mọng nước, xương rồng,… phát triển trong điều kiện khô nóng tạo nên một tiềm năng cho phát triển đa dạng du lịch tỉnh Bình Thuận. Giữ và phát triển các nguồn gen này trong các khu hoang dã trên cát, tạo ra các hệ sinh thái khô nóng trên đất cát, tăng cường thêm sức thu hút du khách đồng thời góp phần bảo vệ môi trường. Việc hình thành các diện tích rừng và rừng xen cây ăn quả trên các đụn cát cố định có ý nghĩa to lớn trong cải tạo môi trường.