Nghiên cứu đặc điểm nông sinh học của một số giống mai và biện pháp kỹ thuật tác động đến sinh trưởng, ra hoa mai vàng Yên Tử tại Hà Nội

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NÔNG NGHIỆP VÀ PTNT

VIỆN KHOA HỌC NÔNG NGHIỆP VIỆT NAM

¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯

BÙI HỮU CHUNG

NGHIÊN CỨU ĐẶC ĐIỂM NÔNG SINH HỌC CỦA MỘT SỐ GIỐNG MAI VÀ BIỆN PHÁP KỸ THUẬT TÁC ĐỘNG ĐẾN SINH TRƯỞNG, RA HOA MAI VÀNG YÊN TỬ TẠI HÀ NỘI

LUẬN ÁN TIẾN SĨ NÔNG NGHIỆP

Hà Nội - 2022

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NÔNG NGHIỆP VÀ PTNT

VIỆN KHOA HỌC NÔNG NGHIỆP VIỆT NAM

¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯

BÙI HỮU CHUNG

NGHIÊN CỨU ĐẶC ĐIỂM NÔNG SINH HỌC CỦA MỘT SỐ GIỐNG MAI VÀ BIỆN PHÁP KỸ THUẬT TÁC ĐỘNG ĐẾN SINH TRƯỞNG, RA HOA MAI VÀNG YÊN TỬ TẠI HÀ NỘI

Chuyên ngành: Khoa học cây trồng Mã số: 9 62 01 10

LUẬN ÁN TIẾN SĨ NÔNG NGHIỆP

Người hướng dẫn khoa học:

1. PGS.TS Đặng Văn Đông

2. PGS.TS Nguyễn Thị Kim Lý

Hà Nội - 2022

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi, các kết quả nghiên cứu được trình bày trong luận án là trung thực, khách quan và chưa từng để bảo vệ ở bất kỳ học vị nào.

Tôi xin cam đoan rằng mọi sự giúp đỡ cho việc thực hiện luận án đã được cảm ơn, các thông tin trích dẫn trong luận án này đều được chỉ rõ nguồn gốc.

Hà Nội, ngày tháng năm 2022

Tác giả luận án

Bùi Hữu Chung

LỜI CẢM ƠN

Để hoàn thành bản luận án này, tôi đã nhận được sự giúp đỡ của các cấp lãnh đạo, các tập thể và cá nhân.

Trước hết tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc và kính trọng tới hai thầy cô hướng dẫn là PGS.TS Đặng Văn Đông và PGS.TS. Nguyễn Thị Kim Lý đã tận tình chỉ bảo, hướng dẫn tôi trong suốt quá trình thực hiện luận án.

Đề tài luận án được thực hiện tại Trung tâm Nghiên cứu và Phát triển Hoa, Cây cảnh - Viện Nghiên cứu Rau quả. Tại đây, tôi đã nhận được sự giúp đỡ của Ban lãnh đạo Viện Nghiên cứu Rau quả, Trung tâm Nghiên cứu và Phát triển Hoa, Cây cảnh, đã tạo điều kiện về thời gian và cơ sở vật chất trong suốt quá trình thực hiện đề tài nghiên cứu. Tôi xin chân thành cảm ơn sự giúp đỡ quý báu đó.

Tôi xin gửi lời cảm ơn tới các thầy cô giáo trong Bộ môn Thực vật - Khoa Nông học - Học viện Nông nghiệp Việt Nam đã tạo điều kiện và hướng dẫn tôi thực hiện các thí nghiệm về khảo sát sự hình thành mầm hoa.

Tôi xin gửi lời cảm ơn tới lãnh đạo Viện Khoa học Nông nghiệp Việt Nam, tập thể cán bộ và thầy cô trong Ban Đào tạo Sau đại học, Viện Khoa học Nông nghiệp Việt Nam đã tạo môi trường học tập tốt, tận tình giúp đỡ tôi trong quá trình học tập, nghiên cứu và thực hiện luận án.

Tôi xin gửi lời cảm ơn chân thành và sâu sắc tới gia đình, người thân và toàn thể bạn bè, đồng nghiệp đã động viên, giúp đỡ tôi trong suốt quá trình học tập và nghiên cứu.

Hà Nội, ngày tháng năm 2022

Tác giả

Bùi Hữu Chung

MỤC LỤC

Lời cam đoan i

Lời cảm ơn ii

Mục lục iii

Danh mục chữ viết tắt vi

Danh mục bảng vii

Danh mục hình x

Mở đầu 1

1. Tính cấp thiết của luận án 1

2. Mục tiêu nghiên cứu 2

3. Phạm vi nghiên cứu 2

4. Những đóng góp mới của luận án 2

5. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của luận án 3

5.1. Ý nghĩa khoa học của đề tài 3

5.2. Ý nghĩa thực tiễn của đề tài 3

Chương I. Tổng quan tài liệu 4

1.1. Nguồn gốc, phân bố của cây mai 4

1.1.1. Nguồn gốc 4

1.1.2. Phân bố của cây mai 6

1.2. Đặc điểm thực vật học 9

1.3. Điều kiện ngoại cảnh, đất đai và dinh dưỡng 11

1.3.1. Nhiệt độ 11

1.3.2. Ẩm độ 11

1.3.3. Ánh sáng 12

1.3.4. Đất đai 12

1.3.5. Dinh dưỡng 13

1.4. Tình hình sản xuất và tiêu thụ mai trên thế giới và Việt Nam 14

1.4.1. Tình hình sản xuất và tiêu thụ mai trên thế giới 14

1.4.2. Tình hình sản xuất và tiêu thụ mai ở Việt Nam 16

1.5. Tình hình nghiên cứu mai trên thế giới và Việt Nam 19

1.5.1. Tình hình nghiên cứu mai trên thế giới 19

1.5.2. Tình hình nghiên cứu cây mai ở Việt Nam 25

1.6. Các kết luận rút ra từ tổng quan tài liệu 35

Chương II. Vật liệu và phương pháp nghiên cứu 38

2.1. Vật liệu, thiết bị và dụng cụ nghiên cứu 38

2.2. Nội dung nghiên cứu 40

2.3. Phương pháp nghiên cứu 41

2.3.1. Đánh giá đặc điểm nông sinh học của các giống mai tại Hà Nội 41

2.3.2. Phương pháp nghiên cứu ảnh hưởng của một số biện pháp kỹ thuật

tác động đến sinh trưởng và ra hoa của mai vàng Yên Tử tại Hà Nội 42

2.3.3. Đánh giá ảnh hưởng của các biện pháp kỹ thuật tổng hợp đến sinh trưởng và phát triển của mai vàng Yên Tử khi áp dụng trên địa bàn

Hà Nội 48

2.3.4. Các chỉ tiêu theo dõi, đánh giá và phương pháp đo đếm 49

2.4. Địa điểm và thời gian nghiên cứu 51

Chương III. Kết quả và thảo luận 52

3.1. Đặc điểm nông sinh học của các giống mai 52

3.1.1. Một số đặc điểm hình thái của các giống mai trong nghiên cứu 52

3.1.2. Đặc điểm sinh trưởng và phát triển của các giống mai 64

3.1.3. Tỷ lệ sống và ra hoa của các giống mai trong nghiên cứu 71

3.1.4. Tình hình sâu bệnh hại của các giống mai nghiên cứu 73

3.1.5. Đặc tính về phân hóa mầm hoa của cây mai vàng Yên Tử tại Hà Nội 77

3.2. Ảnh hưởng của một số biện pháp kỹ thuật đến sinh trưởng và phát

triển của mai vàng Yên Tử tại Hà Nội 83

3.2.1. Ảnh hưởng của giá thể đến sinh trưởng, phát triển của cây mai vàng

Yên Tử 83

3.2.2. Ảnh hưởng của biện pháp cắt tỉa đến sinh trưởng, phát triển của mai vàng Yên Tử 89

3.2.3. Ảnh hưởng của phân bón đến giai đoạn sinh trưởng thân lá và hình thành mầm hoa của mai vàng Yên Tử 96

3.2.4. Ảnh hưởng của loại phân bón đến giai đoạn phát triển nụ, ra hoa của

cây mai vàng Yên Tử 98

3.2.5. Ảnh hưởng của Paclobutrazol đến sinh trưởng, ra hoa và chất lượng

hoa của mai vàng Yên Tử 101

3.2.6. Ảnh hưởng của nồng độ Thiourea đến sự rụng lá và chất lượng hoa

của cây mai vàng Yên Tử 106

3.2.7. Ảnh hưởng của nhiệt độ đến sự ra hoa của mai vàng Yên Tử vào dịp

tết Nguyên đán 110

3.2.8. Ảnh hưởng của GA3 đến sự ra hoa và chất lượng hoa mai vàng

Yên Tử 114

3.3. Áp dụng các biện pháp kỹ thuật tổng hợp và sản xuất mai vàng

Yên Tử tại Hà Nội 117

3.3.1. Ảnh hưởng của các biện pháp kỹ thuật đến khả năng sinh trưởng và

ra hoa của mai vàng Yên Tử ở các địa phương 117

3.3.2. Đánh giá hiệu quả kinh tế khi áp dụng các biện pháp kỹ thuật tổng

hợp của đề tài cho mai vàng Yên Tử tại các địa phương Hà Nội 119

Kết luận và kiến nghị 121

1. Kết luận 121

2. Kiến nghị 122

Danh mục công trình đã công bố liên quan đến luận án 123

Phụ lục 134

DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT

Chữ viết tắt

Từ viết tắt
APG	Angiosperm Phylogeny Group
CCC	Chiều cao cây
CD	Chiều dài
CS	Cộng sự
CT	Công thức
CTTN	Công thức thí nghiệm
ĐC	Đối chứng
ĐK	Đường kính
GA3	Gibberellic
NĐ	Nguyên đán
PBZ	Paclobutrazol
TP	Thành phố
PTNT	Phát triển Nông thôn
BVTV	Bảo vệ Thực vật
ĐVT	Đơn vị tính
TGST	Thời gian sinh trưởng