Nâng cao chất lượng tín dụng đối với ngành công nghiệp hỗ trợ tại các ngân hàng thương mại Việt Nam

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT TIẾNG ANH

Từ viết tắt

Cụm từ tiếng Anh

Cụm từ tiếng Việt

ACB

Asia Commercial Joint Stock

Bank - ACB

Ngân hàng TMCP Á Châu

ABB

An Binh Commercial Joint Stock

Bank

Ngân hàng TMCP An Bình

BIDV

Joint Stock Commercial Bank for Investment and Development of

Vietnam

Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam

Bac A Bank

BAC A Commercial Joint Stock

Bank

Ngân hàng TMCP Bắc Á

Nam A Bank

Nam A Commercial Joint Stock

Bank

Ngân hàng TMCP Nam Á

MSB

The Maritime Commercial Joint

Stock Bank

Ngân hàng TMCP Hàng Hải

Military Commercial Joint Stock

Bank

Ngân hàng TMCP Quân đội

KLB

Kien Long Commercial Joint

Stock Bank

Ngân hàng TMCP Kiên Long

Vietcombank

Joint Stock Commercial Bank for

Foreign Trade of Vietnam

Ngân hàng TMCP Ngoại thương

Việt Nam

Vietinbank

Vietnam Joint Stock Commercial

Bank of Industry and Trade

Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam

VietA Bank

Viet A Commercial Joint Stock

Bank

Ngân hàng TMCP Việt Á

EAB

DONG A Commercial Joint

Stock Bank

Ngân hàng TMCP Đông Á

Eximbank

Viet nam Export Import

Commercial Joint Stock

Ngân hàng TMCP Xuất nhập khẩu Việt Nam

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 208 trang tài liệu này.

TCB

Viet Nam Technological and

Commercial Joint Stock Bank

Ngân hàng TMCP Kỹ thương

Seabank

Southeast Asia Commercial Joint

Stock Bank

Ngân hàng TMCP Đông Nam Á

SCB

Sai Gon Commercial Joint Stock

Bank

Ngân hàng TMCP Sài Gòn

SGB

Saigon Bank for Industry &

Trade

Ngân hàng TMCP Sài Gòn Công thương

SHB

Saigon-Hanoi Commercial Joint

Stock Bank

Ngân hàng TMCP Sài Gòn – Hà Nội

OCB

Orient Commercial Joint Stock

Bank

Ngân hàng TMCP Phương Đông

FDI

Foreign Direct Investment

Đầu tư trực tiếp nước ngoài

DANH MỤC CÁC BẢNG, SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ

DANH MỤC BẢNG

Bảng 2.1. Phân loại nợ của các TCTD thể hiện trên CIC 15

Bảng 3.1: Tổng hợp các biến của mô hình 56

Bảng 3.2: Tổng hợp các giả thuyết nghiên cứu của luận án 57

Bảng 4.1. Tốc độ tăng trưởng tín dụng đối với ngành CNHT giai đoạn 2011-2020 69

Bảng 4.2. Tỷ lệ nợ xấu đối với doanh nghiệp CNHT giai đoạn 2011-2020 72

Bảng 4.3. Điểm trung bình các thang đo đánh giá về CSTD của ngân hàng 76

Bảng 4.4. Điểm trung bình các thang đo đánh giá về Quy trình tín dụng của ngân hàng 78

Bảng 4.5. Điểm trung bình các thang đo đánh giá về Năng lực quản lý RRTD của NH 78

Bảng 4.6. Điểm trung bình các thang đo đánh giá về Hệ thống thông tin KH của NH 79

Bảng 4.7. Điểm trung bình các thang đo đánh giá về Đổi mới, ứng dụng Khoa học và Công nghệ của doanh nghiệp CNHT 80

Bảng 4.8. Điểm trung bình các thang đo đánh giá về Kinh nghiệm và năng lực quản lý điều hành của khách hàng của doanh nghiệp CNHT 81

Bảng 4.9. Điểm trung bình các thang đo đánh giá về Năng lực tài chính Khách hàng 82

Bảng 4.10. Điểm trung bình các thang đo đánh giá về Phương án kinh doanh KH 83

Bảng 4.11. Điểm trung bình các thang đo đánh giá về Chính sách phát triển CNHT 84

Bảng 4.12. Điểm trung bình các thang đo đánh giá về DN tham gia cụm liên kết ngành 86

Bảng 4.13. Điểm trung bình các thang đo đánh giá về Doanh nghiệp CNHT tham gia mạng lưới Tập đoàn Đa Quốc gia 87

Bảng 4.14. Kết quả sàng lọc phiếu điều tra 88

Bảng 4.15. Kết quả phân tích mẫu điều tra 89

Bảng 4.16: Kết quả kiểm định độ tin cậy của thang đo 91

Bảng 4.17: Kết quả ma trận xoay nhân tố 91

Bảng 4.18: Các nhân tố được rút ra từ phương pháp phân tích nhân tố 93

Bảng 4.19: Ma trận tương quan giữa các biến độc lập 97

Bảng 4.20: Bảng thống kê kết quả hồi qui 97

DANH MỤC SƠ ĐỒ

Sơ đồ 2.1. Mô hình các nhân tố ảnh hưởng đến CLTD tại các NHTM ở Indonesia 44

Sơ đồ 2.2. Mô hình các nhân tố ảnh hưởng đến CLTD tại Agribank Việt Nam 46

Sơ đồ 3.1. Mô hình nghiên cứu của luận án 58

Sơ đồ 3.2. Quy trình nghiên cứu của luận án 59

Sơ đồ 3.3. Quy trình nghiên cứu định tính 61

DANH MỤC BIỂU ĐỒ

Biểu đồ 4.1. Tỷ lệ trích lập dự phòng RRTD đối với doanh nghiệp CNHT giai đoạn 2011- 2020 74

Biểu đồ 4.2. Tỷ trọng thu nhập từ hoạt động tín dụng đối với ngành CNHT giai đoạn 2011 – 2020 75

Chương 1

GIỚI THIỆU NGHIÊN CỨU

1.1. TÍNH CẤP THIẾT CỦA ĐỀ TÀI

Trong nhiều năm gần đây, lĩnh vực công nghiệp hỗ trợ (CNHT) là một trong những lĩnh vực kinh tế được Nhà nước quan tâm và đề ra giải pháp thúc đẩy sự phát triển của các doanh nghiệp ngành CNHT, đặc biệt trong đó có những giải pháp về tài chính khuyến khích phát triển CNHT. Bản thân ngành ngân hàng cũng đã có những chính sách hỗ trợ vốn cho CNHT với mức lãi suất ưu đãi. Có thể điểm qua một số chính sách có liên quan như sau:

- Quyết định số 12/2011/QĐ-TTg của Chính phủ ban hành về chính sách phát triển một số ngành CNHT.

- Quyết định 254/QĐ-TTg Cơ cấu lại hệ thống các TCTD giai đoạn 2011 – 2015.

- Đặc biệt, tại Nghị định số 111/2015/NĐ-CP về phát triển CNHT, ghi rõ các nhóm chính sách tín dụng để hỗ trợ phát triển CNHT là:

+ Dự án sản xuất các sản phẩm CNHT thuộc danh mục ưu tiên phát triển được vay với lãi suất tín dụng đầu tư từ nguồn tín dụng đầu tư của Nhà nước (qua Ngân hàng Phát triển Việt Nam);

+ Được vay ngắn hạn bằng đồng Việt Nam tại các tổ chức tín dụng (TCTD) với mức lãi suất theo trần lãi suất cho vay theo quy định của NHNN;

+ Doanh nghiệp nhỏ và vừa sản xuất các sản phẩm CNHT thuộc Danh mục sản phẩm CNHT ưu tiên phát triển được vay tối đa 70% vốn đầu tư tại các TCTD trên cơ sở bảo lãnh của các tổ chức bảo lãnh tín dụng.

- Thông tư 01/2016/TT-NHNN hướng dẫn chính sách cho vay phát triển CNHT theo quy định tại Nghị định số 111/2015/NĐ-CP.

- Quyết định số 68/QĐ-TTg ngày 18/01/2017 phê duyệt Chương trình phát triển CNHT giai đoạn 2016 – 2025.

- Quyết định 1058/QĐ-TTg năm 2017 về Đề án “Cơ cấu lại hệ thống các tổ chức tín dụng gắn với xử lý nợ xấu giai đoạn 2016 – 2020.

- Thông tư số 01/2020/TT-NHNN Quy định về việc TCTD, chi nhánh NHNNg cơ

cấu lại thời hạn trả nợ, miễn, giảm lãi, phí, giữ nguyên nhóm nợ nhằm hỗ trợ khách hàng chịu ảnh hưởng do đại dịch Covid-19.

Mặc dù có chủ trương, chính sách ưu tiên khi cấp tín dụng đối với lĩnh vực CNHT, dư nợ tín dụng đối với lĩnh vực CNHT vẫn chưa cao và tăng trưởng chậm, thậm chí trong năm 2020 còn có xu hướng giảm. Điều này do nhiều nguyên nhân, trong đó, nguyên nhân chính là việc đảm bảo an toàn tín dụng của NHTM.

Bởi lẽ, hoạt động cấp tín dụng là một trong những hoạt động kinh doanh chủ yếu của các NHTM. Nguồn vốn tín dụng của ngân hàng rất quan trọng, đóng vai trò chủ lực cho sự phát triển của các doanh nghiệp, hộ gia đình và toàn bộ nền kinh tế nói chung. Trong nhiều năm gần đây, ngành ngân hàng Việt Nam phải đối mặt với sự khủng hoảng lớn sau một thời gian bùng nổ về tín dụng ở giai đoạn 2007 - 2010 và đặc biệt là đại dịch Covid-19 từ cuối năm 2019 đã làm cho lợi nhuận từ tín dụng có xu hướng giảm do áp lực nợ xấu gia tăng, kéo theo gia tăng chi phí dự phòng đòi hỏi các ngân hàng thương mại phải tìm kiếm giải pháp để tiếp tục nâng cao chất lượng tín dụng, gia tăng lợi nhuận, giảm thiểu rủi ro.

Đứng trên góc độ ngân hàng, hoạt động tín dụng có chất lượng là phải đảm bảo an toàn vốn, gia tăng lợi nhuận, giảm nợ xấu, thúc đẩy khách hàng sửa dụng vốn vay hiệu quả… Qua đó nâng cao khả năng tồn tại, cạnh tranh và phát triển của mỗi NHTM trên thị trường. Bên cạnh đó cũng góp phần để Nhà nước điều hành hiệu quả nền kinh tế vĩ mô.

Như vậy, bài toán đặt ra ở đây là ngành ngân hàng, mà cụ thể là các NHTM cần có những giải pháp gì để mở rộng và nâng cao chất lượng tín dụng đối với các doanh nghiệp trong lĩnh vực công nghiệp hỗ trợ.

Qua lược khảo các nghiên cứu trước, tác giả nhận thấy có nhiều nghiên cứu riêng về quản trị cho phát triển ngành CNHT, có nhiều nghiên cứu về chất lượng tín dụng cho doanh nghiệp nói chung mà chưa tìm thấy nghiên cứu nào nói về “Chất lượng tín dụng của NHTM đối với lĩnh vực công nghiệp hỗ trợ”.

Xuất phát từ tính thiết yếu về đảm bảo chất lượng tín dụng khi cho vay đối với các doanh nghiệp CNHT nêu trên, tác giả đã lựa chọn đề tài “Nâng cao chất lượng tín dụng đối với ngành công nghiệp hỗ trợ tại các ngân hàng thương mại Việt Nam” cho luận án tiến sĩ của mình.

1.2. MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU

Mục tiêu tổng quát:

Đề xuất giải pháp nâng cao chất lượng tín dụng đối với ngành công nghiệp hỗ trợ tại các Ngân hàng thương mại Việt Nam.

Mục tiêu cụ thể:

- Hệ thống hóa cơ sở lý luận về lĩnh vực CNHT và chất lượng tín dụng đối với ngành CNHT của NHTM.

- Phân tích và đánh giá thực trạng về chất lượng tín dụng đối với ngành CNHT tại các NHTM Việt Nam.

- Lượng hóa mức độ ảnh hưởng của các nhân tố đến chất lượng tín dụng đối với ngành CNHT tại các NHTM Việt Nam.

- Đề xuất các giải pháp nâng cao chất lượng tín dụng đối với ngành CNHT cho các NHTM Việt Nam.

1.3. CÂU HỎI NGHIÊN CỨU

- Để thực hiện được các mục tiêu đã nêu ở mục 1.2, tác giả xây dựng nhóm các câu hỏi nghiên cứu như sau:

- Có những chỉ tiêu nào để đánh giá chất lượng tín dụng đối với ngành CNHT tại các NHTM?

- Thực trạng chất lượng tín dụng đối với ngành CNHT tại các NHTM Việt Nam thời gian qua như thế nào?

- Có những nhân tố nào ảnh hưởng và mức độ ảnh hưởng đến chất lượng tín dụng đối với ngành CNHT tại các NHTM Việt Nam?

- Để nâng cao chất lượng tín dụng đối với ngành CNHT tại các NHTM Việt Nam cần có những giải pháp nào?

1.4. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU

1.4.1 Đối tượng nghiên cứu

Đối tượng nghiên cứu trong luận án là Chất lượng tín dụng đối với ngành công nghiệp hỗ trợ tại các NHTM Việt Nam.

1.4.2 Phạm vi nghiên cứu

Phạm vi nội dung:

Chất lượng tín dụng đối với ngành công nghiệp hỗ trợ tại các NHTM Việt Nam.

Phạm vi thời gian:

Dữ liệu thứ cấp: Giai đoạn 2011 - 2020 Dữ liệu sơ cấp: Giai đoạn 2019 - 2020

Phạm vi không gian:

Theo báo cáo của NHNN năm 2020, Việt Nam có 4 NHTM Nhà nước và 28 NHTM và các NHTM này đã và đang thực hiện cho vay vốn đối với các doanh nghiệp CNHT (Ngân hàng nhà nước 2011-2020), [45]. Tuy nhiên, trong phạm vi nghiên cứu của luận án, tác giả lựa chọn 20 NHTM (Phụ lục 4) để thực hiện nghiên cứu và thu thập dữ liệu sơ cấp và thứ cấp trong giai đoạn 2011-2020 để phù hợp với tính thuận tiện và giới hạn về năng lực của chính tác giả.

1.5. ĐÓNG GÓP MỚI CỦA LUẬN ÁN

1.5.1. Những đóng góp mới về mặt lý luận

Luận án đã hệ thống hóa những vấn đề lý luận cơ bản về CNHT, cụ thể như: Khái niệm về CNHT; Đặc điểm của ngành CNHT; Phân loại CNHT; Nguồn vốn phát triển ngành CNHT. Các nội dung này cung cấp cho người đọc nắm rõ hơn về ngành CNHT và có phân biệt rõ nét hơn về ngành CNHT so với các ngành Công nghiệp khác.

Bên cạnh đó, luận án hệ thống hóa cơ sở lý thuyết về chất lượng tín dụng của ngân hàng và chất lượng tín dụng đối với ngành CNHT của các NHTM, cụ thể như: quan điểm về chất lượng tín dụng, chất lượng tín dụng đối với ngành CNHT, chỉ tiêu chất lượng tín dụng đối với ngành CNHT, đảm bảo chất lượng tín dụng đối với ngành CNHT, các nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng tín dụng đối với ngành CNHT tại các NHTM. Kết quả nghiên cứu sẽ có những đóng góp nhất định vào việc hoàn thiện khung lý thuyết về chất lượng tín dụng đối với ngành CNHT của các NHTM Việt Nam.

1.5.2. Những đóng góp mới về mặt thực tiễn

Luận án đã nêu các kinh nghiệm nước ngoài về nâng cao chất lượng tín dụng đối với ngành CNHT tại các NHTM và nêu ra bài học kinh nghiệm cho các NHTM Việt Nam.